Στο πανεπιστήμιο του Τορόντο η φοιτητική κατάληψη διαμαρτυρίας για τη γενοκτονία στη Γάζα αντέχει ακόμα και στο Βέλγιο το φοιτητικό κίνημα γράφει «νέα σελίδα»

Αεροφωτογραφία του καταυλισμού αλληλεγγύης στη Γάζα στο campus του πανεπιστημίου του Τορόντο, έπειτα από το τελεσίγραφο για διάλυση που κατατέθηκε από τον πρόεδρο του ιδρύματος το βράδυ της Πέμπτης 23 Μαΐου. (Πηγή φωτο: Patrick Morrell/CBC News)

Η φοιτητική κατάληψη στο πανεπιστήμιο του Τορόντο αντέχει ακόμα

του Ανδρέα Κοσιάρη

 
Όταν η φοιτητική κατάληψη διαμαρτυρίας για τη γενοκτονία στη Γάζα στο πανεπιστήμιο του Τορόντο δέχτηκε τελεσίγραφο από τις πρυτανικές αρχές για την εκκένωσή της, βρήκε στο πλάι της τα συνδικάτα και τις φοιτητικές ενώσεις.

Φοιτήτριες, φοιτητές και προσωπικό του πανεπιστημίου του Τορόντο ξεκίνησαν τον δικό τους «καταυλισμό αλληλεγγύης στη Γάζα» στις 2 Μαΐου 2024, με μερικές σκηνές στο King’s College Circle, έναν μεγάλο ανοικτό χώρο ανάμεσα στα ιστορικά κτίρια του δημόσιου καναδικού πανεπιστημίου στο κεντρικό campus του.

Η κατάληψη είχε εμπνευστεί από τις αντίστοιχες κινήσεις στα αμερικανικά πανεπιστήμια και απαιτούσε την πλήρη αποεπένδυση του παλαιότερου και μεγαλύτερου πανεπιστημίου στον Καναδά από ισραηλινές εταιρείες και εταιρείες που σχετίζονται με τη γενοκτονική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα.

Οι λίγες σκηνές γρήγορα έγιναν δεκάδες κι έπειτα εκατοντάδες, κάνοντας τον καταυλισμό του Τορόντο τον μεγαλύτερο στον Καναδά και δημιουργώντας έντονους πονοκεφάλους στις πρυτανικές αρχές του πανεπιστημίου, του οποίου το καταπίστευμα ελέγχει συνολικά πόρους περίπου 2,3 δισ. δολαρίων (3,15 δισ. καναδικά δολάρια).

Ο πρόεδρος (αντίστοιχος του πρύτανη) Μέρικ Σλόβερ Γκέρτλερ από την αρχή αντιμετώπισε εχθρικά τον καταυλισμό, απαιτώντας εκκένωση από την πρώτη μέρα και στήνοντας περίφραξη γύρω του (κι έπειτα κατηγορώντας τους φοιτητές για «περιορισμό κοινόχρηστου χώρου»). Έπειτα ξεκίνησε αυτό που ο ίδιος αργότερα θα ονόμαζε «διαπραγμάτευση με στόχο μια ειρηνική και βιώσιμη επίλυση» — επί της ουσίας επρόκειτο για προσχηματικές διαπραγματεύσεις στις οποίες, όπως καταγγέλλουν οι φοιτητές του πανεπιστημίου, οι εκπρόσωποι της διοίκησης αρνήθηκαν έστω και να πουν τη λέξη «Παλαιστίνη».

Αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων ήταν ένα τελεσίγραφο προς τους φοιτητές από τον πρόεδρο Γκέρτλερ: «δέχεστε την πρότασή μου και διαλύετε τον καταυλισμό ή αλλιώς…». Η πρόταση του προέδρου, ήταν η εξής:

– ακρόαση εκπροσώπων των φοιτητών από το Επιχειρηματικό Συμβούλιο Διοίκησης του πανεπιστημίου — στις 16 Ιουνίου, αφότου όλες οι δραστηριότητες του πανεπιστημίου πριν τη θερινή περίοδο θα έχουν ολοκληρωθεί,
– δημιουργία «συμβουλευτικής επιτροπής» για την εξέταση της αίτησης για αποεπένδυση — για τη στελέχωση της οποίας, τη συμπερίληψη αιτημάτων και την τελική αποδοχή της έκθεσής της, τον τελικό λόγο θα έχει ο πρόεδρος,
– δημιουργία «ειδικής επιτροπής εργασίας» για την αύξηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας των επενδύσεων του πανεπιστημίου — για τη στελέχωση της οποίας, τη συμπερίληψη αιτημάτων και την τελική αποδοχή προτάσεων, τον τελικό λόγο θα έχει ο πρόεδρος,
– καμία σκέψη αποκοπής συνδέσμων με ισραηλινούς εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς θεσμούς.

Όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, αυτή δεν είναι μια «καλή τη πίστει» πρόταση απέναντι σε ένα δυναμικό κίνημα που επιμένει επί εβδομάδες. Αν θέλαμε να είμαστε πολύ ευγενικοί, θα τη χαρακτηρίζαμε «πρόταση καθυστέρησης και άλλοθι» — είτε οι φοιτητές θα τη δεχτούν και το πανεπιστήμιο θα λάβει κάποιες αόριστες μη δράσεις στο απώτερο μέλλον, είτε δεν θα τη δεχτούν και το πανεπιστήμιο θα μπορεί να την επιδεικνύει την ώρα που στέλνει την αστυνομία να τους διαλύσει.

Για να φτάσουμε έτσι στο «ή αλλιώς…» του προέδρου Γκέρτλερ, το οποίο ήταν κάπως αόριστο. Οι απειλές προς τους φοιτητές ήταν στο μενού ήδη από την πρώτη μέρα του καταυλισμού, όταν έλαβαν τελεσίγραφο να τον διαλύσουν «μέχρι τις 10:00 το επόμενο πρωί». Όταν το πρωί ο καταυλισμός ήταν όχι μόνο στη θέση του, αλλά ενδυναμωμένος, ξεκίνησε ένα παθητικοεπιθετικό γαϊτανάκι συνεχών απειλών επέμβασης της αστυνομίας, ακόμα και ενόσω εκτυλίσσονταν οι «διαπραγματεύσεις» μεταξύ διοίκησης και φοιτητών.

Στον καταυλισμό συμμετέχουν από την πρώτη μέρα φοιτητές, φοιτήτριες και προσωπικό εβραϊκής καταγωγής, με εβραϊκές αντισιωνιστικές οργανώσεις να πραγματοποιούν τακτικά προσευχές και άλλες εβραϊκές θρησκευτικές τελετές στους χώρους του. Σε άρθρο του στον τοπικό τύπο, ο καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο πανεπιστήμιο του Τορόντο και μέλος του συμβουλίου διοίκησης του πανεπιστημίου, Ραμί Ελίτζουρ, χαρακτήρισε «άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως Εβραίοι» τους εβραϊκής καταγωγής συμμετέχοντες στον καταυλισμό και τους παρομοίωσε με «τον μικρό αριθμό ανθρώπων εβραϊκής καταγωγής [που] συμμετείχαν στον στρατό των Ναζί».

Μέχρι που την Πέμπτη 23 Μαΐου, ο πρόεδρος Γκέρτλερ δημοσίευσε επιστολή με την οποία έδινε τελεσίγραφο να διαλυθεί ο φοιτητικός καταυλισμός μέχρι το πρωί της Δευτέρας, απειλώντας με «περαιτέρω δράσεις». Στην επιστολή εξέθετε την τελική πρόταση του ιδρύματος, που κωδικοποιήσαμε πιο πάνω — και στην οποία οι φοιτητές απάντησαν με μία ευφυέστατη «διόρθωση γραπτού». Αλλά δεν διευκρίνιζε ποιες θα ήταν αυτές οι «δράσεις» — «ή αλλιώς» τι; Στη συνέντευξη τύπου που ακολούθησε, ο Γκέρτλερ δεν απέκλεισε (ξανά) την επέμβαση της αστυνομίας: «Δεν αποκλείουμε καμία επιλογή».

Οι απειλές αυτές, όμως, είχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Το πρωί της Δευτέρας ο καταυλισμός ήταν ξανά στο King’s College Circle και η συγκέντρωση αλληλεγγύης στους φοιτητές ήταν μεγαλύτερη από ποτέ. Η Εργατική Ομοσπονδία του Οντάριο (Ontario Federation of Labour – OFL, το μεγαλύτερο εργατικό συνδικάτο του Καναδά που εκπροσωπεί περισσότερους από 1 εκ. εργαζόμενους στην περιφέρεια του Οντάριο) είχε από το Σάββατο δώσει εντολή στα μέλη της να βρίσκονται το πρωί της Δευτέρας εκεί και να υπερασπιστούν τους φοιτητές. «Αν, μέχρι τότε, αποφασίσετε να κινηθείτε εναντίον των φοιτητών, θα πρέπει πρώτα να περάσετε από τους εργαζόμενους», έγραψε σε επιστολή της προς τον πρόεδρο Γκέρτλερ η πρόεδρος του συνδικάτου, Λόρα Γουόλτον.

Ο καταυλισμός δέχτηκε και την αλληλεγγύη του υπόλοιπου φοιτητικού σώματος, με πέντε φοιτητικές ενώσεις που συνολικά εκπροσωπούν περισσότερους από 100.000 φοιτητές του πανεπιστημίου του Τορόντο να απευθύνουν κι αυτές επιστολή προς τις πρυτανικές αρχές. «Το πανεπιστήμιο του Τορόντο ήταν ένα από τα τελευταία πανεπιστήμια που αποεπένδυσε από το Απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής», υπενθύμισαν και προέτρεψαν τη διοίκηση «να διδαχθούν από τα παλιά τους λάθη όταν αντιμετωπίζουν τις φοιτητικές απαιτήσεις». «Απαιτούμε το πανεπιστήμιο το πανεπιστήμιο να επενδύσει στο μέλλον μας και όχι στη γενοκτονία και τον πόλεμο», δήλωσαν και έκλεισαν με το εμβληματικό σύνθημα «Disclose, Divest, we will not stop, we will not rest» («Αποκαλύψτε, Αποεπενδύστε, δεν θα σταματήσουμε, δεν θα ησυχάσουμε»).

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ το βίντεο της εικόνας

Κι έτσι, με την αλληλεγγύη και τα φώτα στραμμένα στον φοιτητικό καταυλισμό αλληλεγγύης, η απειλούμενη επέμβαση της αστυνομίας δεν συνέβη ποτέ. Αντ’ αυτού και αφού είδε την αντίδραση, ο πρόεδρος Γκέρτλερ ενεργοποίησε το εναλλακτικό του σχέδιο — ανακοίνωσε την κατάθεση «από δικηγόρους του πανεπιστημίου» αίτησης στο Ανώτατο Δικαστήριο του Οντάριο ώστε να δώσει εκείνο την εντολή επέμβασης στην αστυνομία. Ζητά, μάλιστα, το Δικαστήριο να εξετάσει εσπευσμένα την αίτηση — μέγιστη επιθυμία της διοίκησης είναι να ξεφορτωθεί τους διαμαρτυρόμενους μέχρι τις 3 Ιουνίου, που ξεκινούν οι ορκωμοσίες.

Παράλληλα, η διοίκηση φέρεται να έχει απειλήσει με απόλυση το προσωπικό, ώστε να μην στηρίξουν τον καταυλισμό και τα αιτήματά του, σύμφωνα με καταγγελία της επίκουρης καθηγήτριας του Τμήματος Ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου, Νισρίν Ελαμίν.

Είναι αμφίβολο το κατά πόσο θα επιτύχει — σε αντίστοιχη θέση, το ιδιωτικό πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ έχει αποτύχει δύο φορές σε αντίστοιχες αιτήσεις προς το Ανώτατο Δικαστήριο του Κεμπέκ. Κι αυτό διότι, επί της ουσίας, αυτό που ζητούν τα πανεπιστήμια είναι να χαρακτηριστούν οι φοιτήτριες, οι φοιτητές και το προσωπικό που συμμετέχουν στον καταυλισμό ως «καταπατητές» («trespassers») υπονοώντας ότι βρίσκονται παράνομα σε ιδιωτική περιουσία.

Όμως, όπως τονίζουν Καναδοί νομικοί, ο χώρος των πανεπιστημίων δεν είναι ιδιωτική περιουσία με τον τρόπο που ένα σπίτι ή ένα κατάστημα είναι ιδιωτική ιδιοκτησία ενός ατόμου ή μιας εταιρείας — είναι χώρος ανταλλαγής απόψεων και, ως τέτοιος, το δικαίωμα του κοινού για πρόσβαση και χρήση του με σκοπό την ελεύθερη έκφραση λόγου και την ειρηνική συνάθροιση είναι κατοχυρωμένο στον Καναδικό Χάρτη Δικαιωμάτων και Ελευθεριών.

Εάν το Δικαστήριο αρνηθεί να πάρει την ευθύνη καταπάτησης των δικαιωμάτων των φοιτητών, ο Γκέρτλερ και οι λοιποί διοικούντες θα πρέπει να κάνουν αυτό που φοβούνται ίσως περισσότερο απ’όλα. Να «βάψουν τα χέρια τους με αίμα», μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά, καθώς αν διατάξουν αστυνομική επέμβαση αυτή θα είναι σίγουρα βίαιη. Ή έχουν την επιλογή να αντιμετωπίσουν την απαίτηση των φοιτητών και του προσωπικού τους ως αυτό που είναι: μια κραυγή αλληλεγγύης που φωνάζει πως η συνενοχή των πανεπιστημίων με τη γενοκτονία στη Γάζα (και κάθε άλλη κερδοσκοπία από τον πολεμο) δεν είναι ανεκτή.

ΠΗΓΗ

***

«Νέα σελίδα» στο φοιτητικό κίνημα στο Βέλγιο

Χάρης Ζαφειρόπουλος,  γράμμα από το Βέλγιο

 

Κλιμακώνεται ο αγώνας φοιτητών – σπουδαστών σε πανεπιστήμια του Βελγίου. Με βασικό αίτημα τη λύση των δεσμών μεταξύ των ακαδημαϊκών-ερευνητικών τους φορέων με αντίστοιχους του Ισραήλ και την άμεση κατάπαυση πυρός, έχουν προχωρήσει σε καταλήψεις κτιρίων, υιοθετώντας ταυτόχρονα μορφές πάλης πρωτόγνωρες για τη χώρα. «Κατασκηνώσεις» υπάρχουν σε επτά πανεπιστήμια, ενώ υπάρχει διάθεση ευρύτερου συντονισμού. Αποκορύφωμα μέχρι τώρα αποτέλεσε η δημοσιοποίηση κοινής δήλωσης με την οποία καλούσαν στην Ευρωπαϊκή Πορεία για την Παλαιστίνη το περασμένο Σάββατο 18 Μαΐου στις Βρυξέλλες, όπου ένωσαν τις φωνές τους με 40.000 κόσμου στην «καρδιά» της ΕΕ.

Το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών έχει δηλώσει πως σκοπεύει να αποσύρει τη συμμετοχή του από δύο ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετέχουν και ισραηλινά πανεπιστήμια, ενώ το πανεπιστήμιο της Γάνδης έχει διακόψει πλήρως τη συνεργασία με τρεις ερευνητικούς φορείς του Ισραήλ. Παράλληλα, ο πρύτανης του πανεπιστημίου του Λούβεν (KUL) δήλωσε πως η ηθική επιτροπή δεν θα επιτρέψει να πραγματοποιηθεί καμία νέα συνεργασία με το ισραηλινό κράτος.

Με δεδομένη την απουσία οργανωμένου φοιτητικού κινήματος, οι νέες μορφές οργάνωσης που έχουν προκύψει χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη μαζικότητα, αμεσοδημοκρατική λειτουργία και υψηλή προθυμία για ενεργή εμπλοκή από τους συμμετέχοντες. Παράλληλα, ένα πολυπολιτισμικό, ετερόκλητο και επίμονο δυναμικό, προσπαθεί να συζητήσει πιο συνολικά για τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της πρωτοβουλίας «KUL 4 Palestine», η δράση της οποίας έπαιξε το ρόλο του πυροκροτητή για όσα διαδραματίζονται σήμερα στην «πόλη των φοιτητών». Αριστεροί, αναρχικοί, κομμουνιστές πολλών ρευμάτων και καταγωγών, αλλά κυρίως ένας «κόσμος του πανεπιστημίου» θέλει να μιλήσει σε σταθερή βάση για τα μικρά και τα μεγάλα, κάνοντας σαφή την ανάγκη για αλλαγή σελίδας.

ΠΗΓΗ