«Η κρίση επιτάχυνε και εμβάθυνε τις διαδικασίες συγκρότησης αυτού που ο Κρίστοφερ Λας έχει ονομάσει “ελάχιστο εαυτό”: μια συρρικνωμένη μονάδα εαυτού, απεμπλουτισμένη και απογυμνωμένη από επενδύσεις σε ιδέες, τόπους, φιλίες, ηθικές και πολιτικές θέσεις, που χρησιμοποιεί εργαλειακά το περιβάλλον και τις σχέσεις με τους άλλους και έχει στόχο την εργασιακή επιβίωση (ως μέσο επίτευξης της ψυχικής επιβίωσης)». Αυτό γράφουν οι ψυχολόγοι Μιχάλης Μεντίνης και Αφροδίτη Καψάλη, στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο τους «Ψυχολογίες Συμμόρφωσης: σημειώσεις πάνω στον ψυχοπολιτικό έλεγχο του μεταναστευτικού» (εκδόσεις OPOSITO).
Ακόμα και μετά την οικονομική κρίση, ζώντας τώρα μιαν άλλη, ηθική κρίση, είναι αυτός ο «ελάχιστος εαυτός» που συμβιβάζεται με ό,τι αντιανθρώπινο συμβαίνει και όλες τις επιλογές μιας κυβέρνησης που εξειδικεύεται στην καταστροφή: του δημόσιου συστήματος Υγείας και Παιδείας, αλλά και τους μισθούς πείνας, την ακρίβεια και την ωμή προπαγάνδα. Είναι αυτός ο εαυτός που ανέχεται τύπους σαν τον Αδωνι Γεωργιάδη να τον χλευάζουν κατάμουτρα και να γελάνε πίσω από την πλάτη του. Είναι αυτός ο εαυτός που δίνει δύναμη σε τηλεπωλητές, όπως ο Βελόπουλος, ή υπερσυντηρητικούς «Χριστιανούς», όπως ο επικεφαλής της Νίκης, ή ακόμα χειρότερα σε ναζιστές, όπως οι «Σπαρτιάτες».
Ο Μαρξ έλεγε ότι «ο άνθρωπος είναι το σύνολο των κοινωνικών του σχέσεων». Οταν όμως αυτές οι σχέσεις περιορίζονται στο ελάχιστο της «εργασιακής επιβίωσης» και μάλιστα ο καθένας είναι έτοιμος να εργαλειοποιήσει «το περιβάλλον και τις σχέσεις του με τους άλλους» υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα.
Στον βωμό του ατομικού οικονομικού οφέλους αυτός ο «ελάχιστος εαυτός» εξαγοράζεται έναντι πινακίου φακής (στα καθ’ ημάς με τα διάφορα pass), προκειμένου να ψηφίσει αυτούς που στην ουσία τού καταστρέφουν τη ζωή και κάθε δημόσιο αγαθό. Πίσω από το προπέτασμα καπνού που δημιουργεί αυτού του τύπου η ελεημοσύνη (pass διά πάσαν νόσον), κρύβεται η εύνοια της κυβέρνησης Μητσοτάκη στα μεγάλα συμφέροντα και στους «κολλητούς». Διότι η πείρα δείχνει πως εάν δεν υπάρχει ίδιον όφελος για την κυβέρνηση, μπίζνα δεν γίνεται.
Δεν τελειώνει όμως εδώ το θέμα. Είναι πολύ μεγαλύτερο. Ως γνωστόν η καλύτερη διαπαιδαγώγηση για τους νέους είναι το ατομικό παράδειγμα. Εάν τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα σε ένα κλίμα διαρκών συμβιβασμών και συναλλαγής με την όποια κυβέρνηση, είναι αυτό που αργότερα θα αναπαραγάγουν και αυτά στη ζωή τους. Οπότε ο φαύλος κύκλος έρχεται και κλείνει.
Οπως λένε και οι συγγραφείς, «ο φόβος της ανεργίας/φτώχειας που απομακρύνει ο μισθός (όπως στο στάδιο του φορντισμού) ή η χαρά της αύξησης της αγοραστικής δύναμης που προσφέρει η εργασία (όπως στην καταναλωτική φάση του ύστερου καπιταλισμού) δεν αποτελούν επαρκείς εξηγήσεις για την απαθή στάση της πλειοψηφίας των εργαζομένων και την υποταγή τους στην εργοδοσία» (και στις κυβερνήσεις, θα προσέθετα εγώ).
Το πρότυπό μας θα έπρεπε να είναι όχι ο «ελάχιστος» αλλά ο «μέγιστος» εαυτός. Η προσπάθειά μας θα έπρεπε να κατατείνει στην ανάπτυξη όλων μας των δυνατοτήτων, των κλίσεων και των αρετών. Η «πλήρης άνθηση του εαυτού» ή «πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας», όπως λέγαμε παλιότερα. Ο «ελάχιστος εαυτός» αποτελεί μιαν αναπηρία. Οταν μπορώ να έχω το Ολον, αλλά επιλέγω το Μέρος, είναι μια καταστροφική επιλογή. Η ανάπτυξη της συνείδησης και η συναισθηματική ολοκλήρωση δίνουν την αναγκαία ισορροπία για να αντεπεξέλθουμε σε αυτό που ονομάζουμε καθημερινότητα και να ζήσουμε μια αξιοβίωτη ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου