Ενάντια στους κανόνες συγγραφής και αρθρογραφίας θα ξεκινήσουμε με τον τίτλο: Δεν είμαστε καλά μου φαίνεται! Φυσικά κάποιοι όχι καλά, αλλά πολύ καλύτερα είναι και πολύ καλυτερότερα τι κάνουν ξέρουν. Από το αμίμητο «τι ενδιαφέρει τον σημερινό 17χρονο η δολοφονία Λαμπράκη;» του σημερινού πρωθυπουργού μας φτάσαμε στο να ανακοινώνει πως η Γυάρος θα γίνει ένα «water & energy self-sufficient Hub». Ή αλλιώς μια «διεπιστημονική οραματική προσέγγιση για ένα βιώσιμο ερευνητικό κέντρο και μουσείο μηδενικών εκπομπών στη Γυάρο», με κεντρικό σύνθημα (σ.σ. στα αγγλικά το είχαν γράψει, εμείς το μεταφράζουμε στη γλώσσα μας): «Η ιστορική μνήμη συναντά το βιώσιμο μέλλον» (δείτε σχετικά το ρεπορτάζ της Ναταλί Χατζηαντωνίου).
Οι λεπτομέρειες του «έργου» ανακοινώθηκαν στο Μέγαρο Μουσικής (φυσικά!) με μόνο μέλη του ΣΦΕΑ (Σύλλογος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1973) να διαμαρτύρονται. Λες και λίγα έχουν κάνει αυτοί οι άνθρωποι για τη δημοκρατία μας και πρέπει τώρα ξανά, στα 70 και τα 80 τους, να διαμαρτύρονται, και μάλιστα μόνοι τους, για κάτι που αφορά όχι μόνο κάθε έναν από εμάς, όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά και ολόκληρη την ανθρωπότητα: τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Χωρίς αυτήν ξέχνα μας. Ξεκάθαρα και τελειωτικά.
Ευτυχώς κάποιοι δημοσιογράφοι στηρίξαμε αυτή την προσπάθεια του ΣΦΕΑ να μη γίνει αυτό το έγκλημα. Γιατί το μπάζωμα ή ο εξευγενισμός της ιστορικής μνήμης μόνο ως έγκλημα μπορεί να οριστεί. Και δεν μιλάω ως αριστερή. Ολοι μας, ανεξαρτήτως ιδεολογικής προσέγγισης, θα έπρεπε να είμαστε συνοδοιπόροι σε αυτόν τον αγώνα.
Εν τέλει με τα πολλά (αν και κρατάμε μικρό καλάθι) μάθαμε από τον Τριαντάφυλλο Μηταφίδη πως αναρτήθηκε στη «Διαύγεια» απόφαση εξαίρεσης της Γυάρου από την έγκριση της «Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων» (2/8/2024), επειδή «η προτεινόμενη εν δυνάμει ΠΟΑΥΑΠ βόρεια, δυτικά και νότια της νήσου βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με τον κηρυγμένο Ιστορικό Τόπο της Γυάρου και δεν συνάδει με τον ιστορικό της χαρακτήρα» 9 (σ.σ. δείτε σχετική ανάρτηση στο blog μας: Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έδωσε την έγκρισή του για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) των Θαλάσσιων Αιολικών - Από τις περιοχές που εγκρίθηκαν εξαιρέθηκε η Γυάρος). Καλά τα νέα, ωστόσο υπάρχει και ένα «ωστόσο»... Ο ΣΦΕΑ έχει αποστείλει σχετική επιστολή προς το ΥΠΠΟΑ (σ.σ. παραθέτουμε παρακάτω ολόκληρη την επιστολή του ΣΦΕΑ):
«Μας προκαλεί εντύπωση που δεν κάνετε καν μνεία ότι το ίδιο το “θανατονήσι”, ως ιστορική οντότητα, χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας, σύμφωνα με ταυτόσημες Αποφάσεις των υπουργών Αιγαίου και Πολιτισμού το 2001 (ΦΕΚ 722/2001, ΦΕΚ 1680/Β/2001). Γεγονός που αποκλείει ρητά και κατηγορηματικά την εγκατάσταση π.χ. 77 ανεμογεννητριών ύψους 113 μέτρων, σύμφωνα με τον γεωπληροφοριακό χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), ή την μετατροπή του σε αυτοδύναμο κόμβο παραγωγής ενέργειας και νερού από επίδοξους επιχειρηματίες. Υπενθυμίζουμε ότι η Νήσος Γυάρος και η θαλάσσια ζώνη της (ΤΚΣ – ΖΕΠ) εμπίπτουν στην περιοχή Natura GR4220033». Πράγματι η Γυάρος (ή Γιούρα για όσους πέρασαν «διακοπές» με έξοδα του κράτους εκεί κάτι χρόνια σκοτεινά –αλλά ποιος τα θυμάται μωρέ;) από το 2011 είναι προστατευόμενη περιοχή NATURA.
Επίσης από το 2001 το νησί έχει λάβει την εξής ιστορικής σημασίας επισήμανση από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων: «Χαρακτηρίζουμε ιστορικό τόπο που χρειάζεται ειδική προστασία την Γυάρο, διότι αποτελεί σημαντικό χώρο ιστορικής μνήμης που έχει αναπόσπαστα συνδεθεί με την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Αποτελεί ζωντανή μαρτυρία των αγώνων του ελληνικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία, σύμβολο καταδίκης των βασανιστηρίων και του περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών. Επίσης χαρακτηρίζουμε ιστορικά διατηρητέα μνημεία το κτίριο των φυλακών καθώς και όλα τα κτίρια, εγκαταστάσεις και κατασκευές, διότι αποτελούν στο σύνολό τους χώρο μνήμης, σύμβολα ελευθερίας και τεκμήρια μιας εποχής που σημάδεψε την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας».
Λίγο πριν το τότε υπουργείο Αιγαίου είχε βγάλει υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 722/17/9/2001), σύμφωνα με την οποία συστάθηκε ειδική επιτροπή με τη συμμετοχή πολιτικών κρατουμένων από όλες τις περιόδους του τόπου εξορίας καθώς και προσωπικοτήτων με αντιστασιακή δράση και σε αυτήν ανατέθηκαν:
- Η μελέτη αναστήλωσης-ανάδειξης του κεντρικού κτιρίου των φυλακών και η δημιουργία μουσείου εντός αυτού, καθώς και των τριών παρακείμενων κτιρίων (ΦΕΚ11349/17/10/2001).
- Η μελέτη για τη δημιουργία διαδρομής ιστορικής μνήμης -από το κεντρικό κτίριο των φυλακών έως το ρημαγμένο νεκροταφείο- στην ερευνητική ομάδα της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, υπό την αείμνηστη καθηγήτρια του ΕΜΠ, Αννη Βρυχέα, με τη συνεργασία του αείμνηστου καθηγητή Γλυπτικής του ΕΜΠ, Θεόδωρου Παπαδημητρίου –μέλους της συσταθείσας ειδικής επιτροπής.
- Χρηματοδοτήθηκε το Λιμενικό Ταμείο Σύρου για την κατασκευή μικρού μόλου.
Οχι μόνο δεν συνέβη τίποτε από τα παραπάνω, αλλά το 2011 το ΥΠΠΟΑ (ΦΕΚ ΑΑΠ 182) αποχαρακτήρισε το μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Πριν από λίγες μέρες ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της «Γιορτής της Δημοκρατίας» στο προεδρικό μέγαρο, όπου οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της μέρας απλώς δεν πρωταγωνίστησαν ποτέ στη γιορτή, είπε στον πρόεδρο του Δ.Σ. του ΣΦΕΑ: «Δεν θα γίνει τίποτε στη Γυάρο χωρίς τη συναίνεσή σας».
Τώρα, ακριβώς τώρα, είναι η ώρα να γίνουν αυτά που ζητά ο ΣΦΕΑ: υλοποίηση των έργων που δρομολόγησε η ελληνική πολιτεία ώστε να μην καταρρεύσουν ολοσχερώς όσες εγκαταστάσεις των φυλακών έχουν απομείνει, αλλά και να γίνουν επισκέψιμοι χώροι, προστασία του συνόλου της νήσου Γυάρου με την κατάργηση της υπουργικής απόφασης αποχαρακτηρισμού του νησιού και φυσικά καμία άνευ όρων παράδοση της Γυάρου σε καμία δήθεν «πράσινη ανάπτυξη» για να «μπαζωθεί» η ιστορική μνήμη.
***
 |
| Επιστροφή εξόριστων |
Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967- 1974 ( ΣΦΕΑ )
________
Επιστολή προς την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη
- κοιν. Γραφείο κ. Πρωθυπουργού
Κυρία Υπουργέ,
Όπως προκύπτει από Απόφασή σας που αναρτήθηκε στη 'Διαύγεια' στις 2/8/2024, το υπουργείο σας εξαίρεσε τη νήσο Γυάρο από την έγκριση της 'Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων', επειδή, πολύ σωστά, ΄η προτεινόμενη εν δυνάμει ΠΟΑΥΑΠ βόρεια, δυτικά και νότια της νήσου βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με τον κηρυγμένο Ιστορικό Τόπο της Γυάρου και δεν συνάδει με τον ιστορικό της χαρακτήρα'.
Μας προκαλεί όμως εντύπωση που δεν κάνετε καν μνεία ότι το ίδιο το 'θανατονήσι', ως ιστορική οντότητα, χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας, σύμφωνα με ταυτόσημες Αποφάσεις των υπουργών Αιγαίου και Πολιτισμού το 2001 (ΦΕΚ 722/2001, ΦΕΚ 1680/Β/2001). Γεγονός που αποκλείει ρητά και κατηγορηματικά την εγκατάσταση π.χ. 77 ανεμογεννητριών ύψους 113 μέτρων, σύμφωνα με τον γεωπληροφοριακό χάρτη της 'Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ)' ή την μετατροπή του σε 'αυτοδύναμο κόμβο παραγωγής ενέργειας και νερού' από επίδοξους επιχειρηματίες. Υπενθυμίζουμε ότι η Νήσος Γυάρος και η θαλάσσια ζώνη της (ΤΚΣ – ΖΕΠ) εμπίπτουν στην περιοχή Natura GR4220033.
Να θυμίσουμε επίσης ότι οι αποφάσεις του Υπουργείου σας για τον χαρακτηρισμό του νησιού το 2001 είχαν εκδοθεί κατόπιν ομόφωνης γνωμοδότησης του Κεντρικού Συμβουλίου Νεοτέρων Μνημείων (Κ.Σ.Ν.Μ.), αριθμ. Πρακτικού 32/ 15.11.2001, με την παρακάτω ιστορικής σημασίας επισήμανση:
'Χαρακτηρίζουμε ιστορικό τόπο που χρειάζεται ειδική προστασία την Γυάρο … διότι αποτελεί σημαντικό χώρο ιστορικής μνήμης που έχει αναπόσπαστα συνδεθεί με την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Αποτελεί ζωντανή μαρτυρία των αγώνων του ελληνικού λαού για ελευθερία και δημοκρατία, σύμβολο καταδίκης των βασανιστηρίων και του περιορισμού των δημοκρατικών ελευθεριών. Επίσης χαρακτηρίζουμε ιστορικά διατηρητέα μνημεία το κτίριο των φυλακών καθώς και όλα τα κτίρια, εγκαταστάσεις και κατασκευές, διότι αποτελούν στο σύνολό τους χώρο μνήμης, σύμβολα ελευθερίας και τεκμήρια μιας εποχής που σημάδεψε την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας.'
Προηγουμένως, το Υπουργείο Αιγαίου συνέστησε με την Υπουργική Απόφαση που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ722/17/9/2001 ειδική επιτροπή με την συμμετοχή πολιτικών κρατουμένων από όλες τις περιόδους του τόπου εξορίας, καθώς και προσωπικοτήτων με αντιστασιακή δράση. Με πρόταση αυτής της ειδικής επιτροπής προκηρύχθηκαν, και ανατέθηκαν:
Α. Η μελέτη αναστήλωσης - ανάδειξης του κεντρικού κτηρίου των φυλακών και η δημιουργία Μουσείου εντός αυτού, καθώς και των τριών παρακείμενων κτηρίων (ΦΕΚ11349/17/10/2001).
Β. Η μελέτη για τη δημιουργία διαδρομής ιστορικής μνήμης - από το κεντρικό κτήριο των φυλακών έως το ρημαγμένο νεκροταφείο - στην ερευνητική ομάδα της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, υπό την αείμνηστη καθηγήτρια του ΕΜΠ Άννη Βρυχέα, με τη συνεργασία του αείμνηστου καθηγητή Γλυπτικής του ΕΜΠ Θεόδωρου Παπαδημητρίου - μέλους της συσταθείσας ειδικής επιτροπής.
Γ. Χρηματοδοτήθηκε το Λιμενικό Ταμείο Σύρου για την κατασκευή μικρού μόλου.
Οι εγκεκριμένες μελέτες (Α’ φάσης) ουδέποτε ολοκληρώθηκαν.
Αντίθετα, το 2011, με νέα, λίαν επιεικώς, ανιστόρητη Απόφασή του το Υπουργείο Πολιτισμού (ΦΕΚ ΑΑΠ 182) αποχαρακτηρίζει το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, εκτός από την περιοχή των πέντε όρμων, παρ' όλο που σύμφωνα με την §1 του άρθρου 12 του Ν.3028/2002 'οι αρχαιολογικοί χώροι κηρύσσονται και οριοθετούνται ή αναοριοθετούνται με βάση τα δεδομένα αρχαιολογικής έρευνας πεδίου' – τα οποία όμως ουδέποτε προσκομίστηκαν.
Κυρία Υπουργέ,
Στην από 26-7-2024 απάντησή σας σε σχετική ερώτηση βουλευτών της Αντιπολίτευσης αναφέρετε επί λέξει ‘ότι οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, εξετάζουν αιτήματα αποκατάστασης, επανάχρησης και ανάδειξης τόσο του κηρυγμένου κτηριακού αποθέματος όσο και του ιστορικού τόπου της Γυάρου, υποβαλλόμενα από την φερόμενη διαχείριση της νήσου ή και άλλους φορείς, (όπως με την αιγίδα που παρείχατε στον Όμιλο ALUMIL για τον περιβόητο ΄Διεθνή Αρχιτεκτονισμό Ιδεών για τη Γυάρο') με πρωταρχικό γνώμονα τη διατήρηση της ιστορικότητας και των ιδιαίτερων περιβαλλοντικών χαρακτηριστικών του νησιού’.
Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, πώς συμβιβάζεται η στάση σας αυτή με την υπόσχεση του κ. Πρωθυπουργού – κατά τη δεξίωση στο Προεδρικό Μέγαρο στις 24-7-2024 - στον πρόεδρο του Δ.Σ. του Συνδέσμου μας ότι 'δεν θα γίνει τίποτε στη Γυάρο, χωρίς τη συναίνεσή σας’.
Κυρία Υπουργέ,
Απέναντι στην επί δεκαετίες σκόπιμη εγκατάλειψη της Γυάρου και του περιβάλλοντος θαλάσσιου χώρου, είναι αδήριτη ανάγκη να προχωρήσει το ταχύτερο η υλοποίηση των έργων που δρομολόγησε η Ελληνική πολιτεία, ώστε να μην καταρρεύσουν ολοσχερώς όσες εγκαταστάσεις των φυλακών έχουν απομείνει, αλλά και να γίνουν επισκέψιμοι χώροι - μακριά από κάθε σκέψη τουριστικής ή επιχειρηματικής εκμετάλλευσης.
Ζητούμε, λοιπόν, την προστασία του συνόλου του νήσου Γυάρου, με την κατάργηση της Υπουργικής Απόφασης αποχαρακτηρισμού του νησιού, Φ.Ε.Κ 182/Α.Α.Π./21.07.2011, που, χωρίς αιδώ χωρίς ντροπή, συρρίκνωσε την ιστορική της μνήμη στα απομεινάρια των φυλακών. Δεν έχει κανείς το δικαίωμα να αλλοιώσει ή να 'εξωραΐσει' τον ιστορικό - πολιτικό χαρακτήρα της νήσου Γυάρου.
Πριν πενήντα χρόνια, στις 25 Ιουλίου 1974, την μεθεπομένη της κατάρρευσης της χούντας, χάρις και στην ανεκτίμητη συμβολή του Αντιδικτατορικό Αγώνα, συγγενείς και φίλοι, υποδέχονταν στο λιμάνι του Πόρτο Ράφτη τους εξόριστους στη Γυάρο αγωνιστές που είχαν απελευθερωθεί.
Πενήντα χρόνια μετά, η Ελληνική Πολιτεία σε ένδειξη στοιχειώδους σεβασμού προς τους χιλιάδες συμπατριώτες μας που μαρτύρησαν και υπεράσπισαν ως στάση ζωής τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της κοινωνικής απελευθέρωσης, οφείλει:
Α. Να ολοκληρωθούν οι ανατεθείσες μελέτες των οποίων την Α’ φάση παρέλαβε και πλήρωσε το Ελληνικό Κράτος.
Β. Να δρομολογήσει την εκτέλεση των προβλεπόμενων έργων, λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως έχουμε προαναφέρει, οι μελέτες τους έχουν εγκριθεί από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων του υπουργείου σας.
Πενήντα χρόνια μετά, δεν πρόκειται να συναινέσουμε στην παράδοση της Γυάρου στις ορέξεις της αγοράς, στο όνομα της ’Πράσινης Μετάβασης’.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου