22 Αυγούστου 2024

Νερό στην Αμοργό: «Χάνουμε από παντού» (ΕΚΟΝΕΣ, ΓΡΑΦΗΜΑ & ΧΑΡΤΕΣ)

Οι απώλειες του δικτύου ξεπερνούν το 50%, οι κοστοβόρες αφαλατώσεις δεν αρκούν, ενώ ολοένα και περισσότερες γεωτρήσεις είναι πια υφάλμυρες.

Σύμφωνα με τις αφηγήσεις, τα πρώτα δίκτυα υδροδότησης στην Αμοργό κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του ’60, στη Χώρα και, λίγο αργότερα, στο ορεινό χωριό του Βρούτση. «Μου ‘λεγε η μάνα μου πως όταν εγώ ήμουν δύο μηνών, η βρύση έτρεξε για πρώτη φορά, και τότε, πριν από 60 χρόνια, ξεκίνησαν να έχουν στο σπίτι τρεχούμενο νερό» μας εξιστορεί ένας από τους παλιούς Αμοργιανούς. «Το ‘64 το πίνανε γιατί τότε δεν κάνανε αναλύσεις, εδώ και 25 χρονιά που γίνονται όμως, δεν το πίνουμε». 

Το δίκτυο ύδρευσης του λιμανιού των Καταπόλων χρονολογείται από τη δεκαετία του ‘80. Εκεί, μεγάλη ποσότητα του παραγόμενου νερού από τις αφαλατώσεις και τις γεωτρήσεις χάνεται σε χρόνιες και αχαρτογράφητες διαρροές των αγωγών. «Η κατάσταση στα Κατάπολα είναι εκτός ελέγχου. Το δίκτυο είναι πεπαλαιωμένο και χάνουμε από παντού. Υπάρχουν διαρροές που δεν φαίνονται με αποτέλεσμα να υπάρχει πολύ μεγάλη απόκλιση στο νερό που παράγει η αφαλάτωση συγκριτικά με αυτό που μετράμε», μας λέει η Ελένη Πρέκα, υπεύθυνη ύδρευσης στην τεχνική υπηρεσία του Δήμου Αμοργού.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της υπηρεσίας, αν και το νερό που παρήχθη το 2022 από γεωτρήσεις και αφαλατώσεις στη ζώνη υδροδότησης Κατάπολα-Χώρα υπολογίζεται στα 236.000 κυβικά μέτρα, η μετρηθείσα κατανάλωση ήταν μόλις 70.000 κυβικά. «Λες εντάξει, κάποιος κλέβει, δεν τιμολογείται, ίσως τα παίρνουνε με άλλους τρόπους και ίσως δεν είναι μόνο απώλειες του δικτύου, αλλά πόσο; Είμαστε σε μια φάση που λέμε “πώς θα βγει το καλοκαίρι” και δεν τολμάμε να σηκώσουμε την πίεση», αναφέρει η Πρέκα. 

Σύμφωνα με τον προϊστάμενο της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου, Γεώργιο Κωβαίο, τα καλοκαίρια ο πληθυσμός στο νησί σχεδόν δεκαπλασιάζεται. «Όπως σε όλα τα νησιά, έτσι και στην Αμοργό υπάρχει αυτή η ιδιαιτερότητα: ενώ τον χειμώνα έχουμε 2.000 μόνιμους κατοίκους, το καλοκαίρι ο πληθυσμός ξεπερνά τις 15.000 και στη high season φτάνει έως και τις 17.000».

Πρώτη φορά που οι αφίξεις στο νησί ξεπέρασαν τις 100.000 ήταν το 2022. Τότε, η ανακοίνωση του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Αμοργού έκανε λόγο για «χρονιά-ρεκόρ», αφού μόνο τον Αύγουστο είχαν καταγραφεί 63.882 επισκέψεις.

Τα καλοκαίρια που ο κόσμος πολλαπλασιάζεται και αυξάνεται η ζήτηση, το νερό δε φτάνει σε όσους μένουν σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Όπως μας εξηγεί ο Κώστας Ρούσσος από την τεχνική υπηρεσία, «η κεντρική δεξαμενή των Καταπόλων στο Ραχίδι είχε υψόμετρο 50 μ., με αποτέλεσμα όταν έπεφτε η στάθμη του νερού από την αυξανόμενη ζήτηση, τα σπίτια στα ψηλά, τον Άγιο Νικόλαο και το Ξυλοκερατίδι, να μην έχουν νερό. Με τη λογική αυτή το 2016 γίνανε πιο ψηλά στον οικισμό δύο καινούργιες δεξαμενές 2.000 κυβικών, όμως το δίκτυο δεν είναι σε θέση να αντέξει την πίεση με την οποία φτάνει το νερό εκεί πάνω, οπότε σπάει παντού». Όπως θυμάται ένας από τους υδραυλικούς του Δήμου, «κάναμε μια πρώτη δοκιμή, σπάσανε πολλά δίκτυα και τις καταργήσανε [τις νέες δεξαμενές]». 

Αντικατάσταση αγωγού στη θέση Βροντάδο εντός του οικισμού των Καταπόλων. [Ψηφιακή Αποτύπωση του Δικτύου Ύδρευσης του Δήμου Αμοργού]

«Ενώ σε όλο τον κόσμο τα δίκτυα είναι πια από πολυαιθυλένιο τρίτης γενιάς, στα Κατάπολα υπάρχουν ακόμη κομμάτια που είναι από PVC, τα παλιά αστικά που είναι 6 ατμοσφαιρών αντοχής αντί για 10 ή 16 που χρειάζεται, για να αντέχουνε την πίεση», εξηγεί ο Ρούσσος στις «Βιώσιμες Κυκλάδες».

Άποψη σκάμματος και τοποθέτησης αγωγού στην περιοχή Βροντάδο.

Αναφορικά με τους ελέγχους στο δίκτυο, ο Δήμος το 2010 είχε προμηθευτεί ένα μηχάνημα εντοπισμού διαρροών. «Περπατάς πάνω στο δίκτυο, το μηχάνημα ακουμπάει στο έδαφος και αναλόγως αν υπάρχει διαρροή ακούς έναν ήχο», μας λέει ο Ρούσσος. «Σε επιφάνειες όπως τσιμέντο και άσφαλτο είναι πολύ καλό, όταν όμως έχει χώμα στο οποίο δεν μπορεί να εφάπτεται τελείως, παρεμβάλλεται αέρας και ακούς φασαρία ενώ δεν υπάρχει διαρροή».

«Είναι πολύ αφημένη η κατάσταση στα Καταπολα», συμπληρώνει η Πρέκα. «Το ευχάριστο είναι ότι η αντικατάσταση του δικτύου έχει ήδη ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης», με ορίζοντα ολοκλήρωσης δύο με τρία χρόνια. Με προϋπολογισμό 1.286.000 ευρώ, προβλέπεται η κατασκευή ενός πλήρους νέου δικτύου ύδρευσης που θα καλύπτει όλη την περιοχή των Καταπόλων μέσω δύο «υποδικτύων»: ενός υψηλής πίεσης για τα τμήματα του οικισμού που βρίσκονται ψηλά και ενός χαμηλής πίεσης για τα πιο χαμηλά.

Υδροληψία: ο φαύλος κύκλος

Οι ζώνες υδροδότησης στην Αμοργό είναι τέσσερις: Αιγιάλη (Ποταμός, Όρμος, Θολάρια, Λαγκάδα),  Καταπόλα-Χώρα (που περιλαμβάνει και το Ξυλοκερατιδί, το Ραχιδί και την Καστελόπετρα), και δύο ξεχωριστές στην Κάτω Μεριά (Κολοφάνα-Καλοταρίτισσα και Καμάρι-Bρούτση-Aρκεσίνη).

Στην Αμοργό λειτουργούν σήμερα δύο μονάδες αφαλάτωσης. Η πρώτη μονάδα, στην Αιγιάλη, αποτελείται από δύο αφαλατώσεις συνολικής δυναμικότητας 1.050 κυβικών ημερησίως (μία των 450 και μία των 600). Το νερό διοχετεύεται μέσω αντλιοστασίων στην κεντρική δεξαμενή της Χοντρολιάς και από εκεί υδροδοτούνται οι οικισμοί Ποταμός, Όρμος, Θολάρια και Λαγκάδα. Η δεύτερη μονάδα βρίσκεται στα Κατάπολα και αποτελείται από δύο αφαλατώσεις συνολικής δυναμικότητας 600 κυβικών/ημέρα. Για τις αυξανόμενες ανάγκες του καλοκαιρού πέρυσι μισθώθηκε από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου μια επιπλέον εξωτερική αφαλάτωση 300 κυβικών, η οποία, σύμφωνα με τον προϊστάμενο της τεχνικής υπηρεσίας Γ. Κωβαίο, το επόμενο διάστημα προβλέπεται να καταστεί μόνιμη.

Το «μονοπώλιο του νερού»

Στο παρελθόν η υδροδότηση του νησιού γινόταν κυρίως μέσω γεωτρήσεων, πηγαδιών και στερνών, ενώ υδροφόρες ιδιωτικών εταιρειών (ή «νερουλάδων» όπως τους θυμούνται οι παλαιότεροι), τροφοδοτούσαν με νερό τις δεξαμενές κάθε πέντε μέρες. Το νερό που έφτανε με καράβι σε Κατάπολα και Αιγιάλη στοίχιζε 10-11 ευρώ/κυβικό. Αναφερόμενοι στις συνθήκες τότε, πολλοί κάνουν λόγο για «μονοπώλιο του νερού». Σύμφωνα με τις αφηγήσεις των ντόπιων, κάποια στιγμή έγινε αντιληπτό ότι η ποιότητα και η ποσότητα του νερού που έφθανε στο νησί δεν ήταν η συμφωνημένη. Έκτοτε την τροφοδότηση ανέλαβε το Πολεμικό Ναυτικό και ανά περιπτώσεις το υπουργείο μίσθωνε κάποιο ιδιωτικό πλοίο για την υδρομεταφορά. Τότε το νερό χρεωνόταν 15 ευρώ/κυβικό. Ακόμη και μετά την εγκατάσταση της πρώτης αφαλάτωσης στην Αιγιάλη οι ανάγκες δεν μπορούσαν να καλυφθούν και τα πλοία του Π.Ν. συνέχιζαν να έρχονται, μέχρι πριν τέσσερα χρόνια.

Άφιξη δεξαμενόπλοιου στο λιμάνι των Καταπόλων. [Ψηφιακή Αποτύπωση του Δικτύου Ύδρευσης του Δήμου Αμοργού]

Τόσο στα Κατάπολα, όσο και στην Αιγιάλη, τους καλοκαιρινούς μήνες οι αφαλατώσεις δεν επαρκούν για τη ραγδαία αυξανόμενη ζήτηση. Για να καλυφθούν οι ανάγκες του καλοκαιριού, εδραιωμένη τακτική είναι η μίξη του νερού των αφαλατώσεων με αυτό των γεωτρήσεων.

Γύρω στα 100 σημεία υδροληψίας έχουν καταγραφεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Εξαιτίας όμως της παρατεταμένης ανομβρίας και της υπεράντλησης, η θάλασσα έχει πλέον εισχωρήσει στον υδροφόρο ορίζοντα, με αποτέλεσμα το νερό των γεωτρήσεων του νησιού να είναι υφάλμυρο. Σύμφωνα με τις μετρήσεις, η κεντρική γεώτρηση των Καταπόλων πέρυσι έφτασε τα 9.000 μικροζήμενς. Όταν η αγωγιμότητα του νερού είναι πάνω από 1.000, τότε το νερό δεν θεωρείται πόσιμο. Το όριο στις ΗΠΑ είναι ακόμα χαμηλότερο, στους 500 βαθμούς.

«Δεν ποτίζουμε πια από το πηγάδι, προσπαθούμε όσο γίνεται να μαζεύουμε το νερό της βροχής. Αν δεν βάλουμε ξίδι στο πλυντήριο πιάτων, βγαίνουν όλα άσπρα με ένα λευκό υπόλειμμα», μας λέει κάτοικος των Καταπόλων. 

Σύμφωνα με τη δημοτική σύμβουλο Άννα Γαβαλά, το νερό δεν πίνεται γιατί δεν γίνεται σωστή διαχείριση και έλεγχος. «Αν το δίκτυο ήταν σωστό και δεν έχανε νερό δεξιά και αριστερά, με τις αφαλατώσεις θα είχαμε επάρκεια και θα πινόταν, θα έβγαινε επεξεργασμένο και σωστό. Το νερό χάνεται λόγω του δικτύου, οι σωλήνες είναι παλιές, οι δεξαμενές δεν ξέρουμε πότε καθαρίστηκαν τελευταία φορά οπότε το νερό θεωρείται ακατάλληλο. Τώρα δεν μπορείς να το πιείς γιατί μπερδεύεται το νερό της αφαλάτωσης μαζί με τις γεωτρήσεις. Αν ήταν καθαρό το δίκτυο, οι δεξαμενές καθαρισμένες, δεν χανόταν το νερό και ήταν αποκλειστικά από την αφαλάτωση, το νερό θα πινόταν».

Σύμφωνα με την Πρέκα, από τη στιγμή που στο μίγμα συμμετέχει η γεώτρηση, οι παράγοντες είναι αστάθμητοι. «Μπορεί σήμερα οι αναλύσεις να είναι καλές και αύριο να μην είναι. Ανεβάζουμε τις αναλύσεις στην ιστοσελίδα του Δήμου και μετά είναι στο χέρι του καθενός τι θέλει να κάνει».

Σύμφωνα με τις τελευταίες δειγματοληψίες του Δήμου, αν και τον Ιούνιο η αφαλάτωση των Καταπόλων παρήγαγε νερό αγωγιμότητας 541 μικροζήμενς και της Αιγιάλης 843, η συνολική αγωγιμότητα του νερού της Χώρας ήταν 982 μικροζήμενς, των Καταπόλων 2.340 και της Αιγιάλης 2.350.

Στα κεντρικά χωριά του νησιού (Χώρα, Αρκεσίνη, Κατάπολα, Βρούτση, Αρκεσίνη) έχουν τοποθετηθεί από τον Δήμο μηχανήματα αντίστροφης ώσμωσης που παρέχουν στους κατοίκους φιλτραρισμένο νερό του δικτύου με το αντίτιμο των €0,50/10 λίτρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δήμου, το νερό στο μηχάνημα της Χώρας έχει αγωγιμότητα 42 και στα Κατάπολα 247, στα Θολάρια 274 και 1.027 στο Βρούτση.

Αυτόματοι πωλητές πόσιμου νερού. [Δήμος Αμοργού]

Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα στην Κάτω Μέρια, όπου, όπως σημειώνει η Ελένη Πρέκα, «ούτε τρόπος ελλιμενισμού και σύνδεσης πλοίου με τις δεξαμενές υπάρχει γιατί τα χωριά αυτά δεν είναι παραθαλάσσια, ούτε υπάρχει επικοινωνία δεξαμενών, ούτε αφαλάτωση». Από τις γεωτρήσεις της περιοχής, η μία «βγάζει αλάτι», ενώ η άλλη είναι σε καλή κατάσταση, αλλά – διερωτάται – «για πόσο;».  

Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ενέκρινε χρηματοδότηση για τη διάνοιξη γεωτρήσεων σε τέσσερις νέες θέσεις στην Κάτω Μεριά. Κάθε γεώτρηση κοστίζει 100 ευρώ ανά μέτρο διάνοιξης βάθους, συν ΦΠΑ, συν το κόστος μεταφοράς του μηχανήματος. «Αν δεν βρεις νερό τα λεφτά είναι τα μισά» λέει η Πρέκα. «Όταν όμως μιλάμε για βάθη της τάξεως των 100 και 150 μέτρων, το καθαρό μου έξοδο είναι 18.600 ευρώ. Τώρα μας έχουν δώσει 30.000 για τις γεωτρήσεις. Η άδεια περιλαμβάνει τέσσερις γεωτρήσεις, αλλά πιστεύω ότι τα λεφτά θα φτάσουν για δύο».

Το φράγμα των Καταπόλων

Το 2000 τέθηκε σε λειτουργία το φράγμα των Καταπόλων, στην θέση «Αντριάδενες» με χωρητικότητα περίπου 120.000 κ.μ. Καθώς όμως δεν είναι απολύτως στεγανό, ακόμη κι αν τον χειμώνα γεμίσει, το νερό αυτό δεν θα διατηρηθεί μέχρι το καλοκαίρι ώστε να γίνει ελεγχόμενος εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα. Το 2022 εγκρίθηκε χρηματοδότηση €100.000 για την μελέτη στεγανοποίησης του φράγματος. Σύμφωνα με τον Ηλία Νόκα, προϊστάμενο της Διεύθυνσης Υδάτων Νοτίου Αιγαίου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, «περάσανε 20 χρόνια και ακόμη να φτιαχτεί. Πρέπει να πετύχουμε όσο καλύτερη στεγανότητα έτσι ώστε να κάνουμε ελεγχόμενο εμπλουτισμό». Από την άλλη ορισμένοι κάτοικοι, ανησυχώντας ότι η στεγανοποίηση θα εμποδίζει το νερό από το να εισέρχεται στον υδροφόρο ορίζοντα και η γύρω περιοχή ίσως να μετατραπεί σε έλος, υποστηρίζουν ότι το έργο θα πρέπει να είναι μερικής απορροφητικότητας.

Το φράγμα των Καταπόλων το 2015.

Το «αλμυρό» ρεύμα

Το άλλο αγκάθι με τις αφαλατώσεις είναι το υψηλό κόστος – ειδικά το ενεργειακό. Σύμφωνα με τις έρευνες, το κόστος ενέργειας μπορεί να φθάνει το 50% του συνολικού κόστους παραγωγής νερού. Σύμφωνα με πληροφορίες, πριν μερικούς μήνες το χρέος του Δήμου στη ΔΕΗ ήταν γύρω στις 800.000 ευρώ. Δεν είναι γνωστό αν μέρος αυτής της οφειλής έχει σήμερα εξοφληθεί.

Όπως είπε στις «Βιώσιμες Κυκλάδες» ο προϊστάμενος της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου, κατά προσέγγιση, «αν βάλουμε τα αναλώσιμα και τα χημικά που χρειάζονται, το κόστος εργασίας για όσους τις συντηρούν κ.ά., το κόστος ανά κυβικό μπορεί να ξεπερνάει τα 3 ευρώ». 

Σήμερα, το οικιακό τιμολόγιο ως τα 10 κυβικά/μήνα είναι €0,93 συν ΦΠΑ (για 10-15 κυβικά/μήνα αυξάνεται στα €1,36+ΦΠΑ). Σύμφωνα με τους υδραυλικούς του Δήμου, «προς το παρόν δεν έχουν επηρεαστεί τα τέλη για τους δημότες, αφού τη μίσθωση της έξτρα αφαλάτωσης την πληρώνει το υπουργείο. Όμως τη λειτουργία και το ρεύμα τα πληρώνει ο Δήμος». 

Για τον Ηλία Νόκα, η μίσθωση αφαλατώσεων είναι λάθος τακτική. «Το πρόβλημα δεν είναι έκτακτο, κάθε χρόνο ξέρουμε ότι θα υπάρχει πρόβλημα. Άρα δεν πας να μισθώσεις ένα μηχάνημα για ένα καλοκαίρι – το αγοράζεις και το βάζεις να δουλέψει για 12-15 χρόνια που λειτουργεί συνήθως μια καλά συντηρημένη αφαλάτωση». 

Εν τω μεταξύ, μεγάλο πρόβλημα φέτος αντιμετωπίζουν όσοι βρίσκονται σε περιοχές εκτός οικισμού, όπως οι Λεύκες. Από το Πάσχα η υδροφόρα του Δήμου έχει παρουσιάσει βλάβη και οι κάτοικοι πληρώνουν το νερό (που παρέχεται από υδροφόρες ιδιωτών) 10 ευρώ το κυβικό. 

Κατανάλωση χωρίς μέτρηση

Ένα άλλο ζήτημα είναι ότι εκκρεμούν ακόμα οι λογαριασμοί νερού για το 2023. Σύμφωνα την Ελένη Πρέκα, «φέτος αλλάξαμε τα δίκτυα σε πέντε οικισμούς και μαζί αλλάξανε γύρω στα 1.000 υδρόμετρα, συν τις νέες συνδέσεις οι οποίες προέκυψαν από την επέκταση του δικτύου». Όπως μας λέει χαρακτηριστικά, «έχει χαθεί λίγο η μπάλα σε κάποιους οικισμούς, ο υδραυλικός στη μέτρηση βλέπει ρολόγια που είναι ασύνδετα και άλλα που είναι συνδεδεμένα».

Στην Λαγκάδα για παράδειγμα, εκτός από τον κεντρικό άξονα του χωριού, είχαν γίνει επεκτάσεις με μέριμνα και έξοδα ιδιωτών. «Αν και τους είχαμε ενημερώσει ότι σε 5-6 χρόνια θα έρθει ο εργολάβος και θα γίνουν αυτά, κάποιοι βιαζόντουσαν οπότε το έκαναν από μόνοι τους», εξηγεί η Πρέκα. «Πάνω σε αυτές τις γραμμές λοιπόν γίνονται μεταφορές και νέες συνδέσεις. Ενώ όλα τα άλλα ψηφιοποιήθηκαν πριν από δύο χρόνια, η Λαγκάδα είναι ακόμη ένας αχαρτογράφητος οικισμός. Εκεί που έχουν γίνει οι επεκτάσεις δεν υπάρχει ψηφιοποίηση και δεν γνωρίζουμε την ακριβή θέση, οπότε τώρα γίνεται αυτοψία».

Ανομβρία και αγροτικά αδιέξοδα

Η ανομβρία δεν είναι κάτι καινούργιο για το νησί. Σύμφωνα με τον Κ. Ρούσσο, τελευταία φορά που έβρεξε στην Αμοργό και εμπλουτίστηκε ο υδροφόρος ορίζοντας ήταν το 2003. «Για να αντισταθμιστεί η κατάσταση των γεωτρήσεων και να αραιωθεί κάπως το αλμυρό νερό, πρέπει να βρέξει τουλάχιστον 500 χιλιοστά ύψος βροχής», λέει. «Τα τελευταία χρόνια, το νερό της βροχής είναι σταθερά κάτω από τα 400 χιλιοστά. Αυτοί που έχουν τα βροχόμετρα, δεν συμφωνούν ακριβώς, άλλοι λένε 280, άλλοι 390, πάντως κανείς δεν λέει πάνω από 400». 

Για τους παραγωγούς κάθε χρόνο τα πράγματα είναι και πιο δύσκολα. Ο Νώντας Γαβαλάς και η γυναίκα του, η Βαλέρια, είναι από τους λίγους στο νησί που παράγουν προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας. Η αγρανάπαυση, η αμειψισπορά και η συγκαλλιέργεια είναι από τις κύριες μεθόδους που χρησιμοποιούν. «Είμαστε αποφασισμένοι ότι θα πάρουμε λιγότερο καρπό και πιο εύγευστο. Με τα χρόνια βέβαια, έχει γίνει πιο δύσκολη η καλλιέργεια ενώ σε ορισμένα προϊόντα είναι πλέον και απαγορευτική», μας λέει ο Γαβαλάς.

[Amorgos Organic]

«Πέρσι η αγωγιμότητα στο νερό που είχαμε εμείς εδώ είχε φτάσει τους 4.500-5.000 βαθμούς. Παίζει ρόλο και η τοποθεσία της καλλιέργειας, αλλά όσο πάμε προς το καλοκαίρι και το φθινόπωρο, η αλατότητα ξέρουμε ότι θα αυξάνεται», παρατηρεί. «Παράλληλα, η ανομβρία και η ατμοσφαιρική ξηρασία έχουν κάνει τα φυτά πιο ευαίσθητα. Βασικές ενδημικές καλλιέργειες της Αμοργού όπως η γλυκοπατάτα και η φάβα, που παραδοσιακά καλλιεργούνταν με ξερικές καλλιέργειες, τελευταία δεν ευδοκιμούν».

Αν και η Φάβα Αμοργού στις 19 Ιουλίου κατοχυρώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως Προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), η παραγωγή στο νησί έχει μειωθεί αισθητά. Όπως επισημαίνει ο Γαβαλάς, «θέλει λίγα νερά αλλά τα θέλει στην ώρα του. Είναι 3-4 χρόνια τώρα, που δεν έχουμε βγάλει καθόλου φάβα, και είναι γενικό το κακό. Στα μαγαζιά πολλές φορές είναι τουρκικής προέλευσης. Λίγοι στο νησί έχουν κάποιο απόθεμα που είναι πράγματι φάβα Αμοργού».
Απαγόρευση πισινών

Εν αντιθέσει με άλλα νησιά των Κυκλάδων, η Αμοργός έχει ειδικό πολεοδομικό καθεστώς το οποίο εγκρίθηκε με Προεδρικό Διάταγμα το 2003. Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 4: «Απαγορεύεται η κατασκευή πισίνας εντός των ορίων των οικισμών. Επιτρέπεται μόνο σε τουριστικά συγκροτήματα και μετά από βεβαίωση του Δήμου ή της Κοινότητας ότι μπορεί να αντιμετωπισθεί η πλήρωση και λειτουργία τους από αποθέματα νερού του νησιού». Στην Αμοργό υπάρχουν συνολικά 10 πισίνες, κυρίως σε ξενοδοχειακές μονάδες, και ορισμένες ιδιωτικές που προηγήθηκαν του διατάγματος. Παρ’ όλα αυτά, τη στιγμή αυτή που γράφεται το κείμενο, γνωρίζουμε ότι κατασκευάζονται καινούργιες.

Η ευρύτερη εικόνα

Το φετινό καλοκαίρι ανέδειξε την κατάσταση κρίσης σχετικά με την ύδρευση που έχει δημιουργήσει στις Κυκλάδες ο συνδυασμός υπερτουρισμού και κλιματικής αλλαγής. Δεν είναι τυχαίο ότι νησιά όπως η Σίφνος και η Σέριφος κηρύχθηκαν φέτος σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και άλλα, όπως η Νάξος, ζουν πρωτοφανείς συνθήκες, το κόστος αντιμετώπισης των οποίων φαίνεται ότι θα επωμιστούν τελικά οι ίδιοι οι νησιώτες.

Στο γενικευμένο αυτό κλίμα αναταραχής, η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ανακοίνωσε στις αρχές Αυγούστου ότι επτά νησιά (Αγαθονήσι, Αμοργός, Θάσος, Κάσος, Σέριφος, Σίφνος, Παξοί) επιλέχθηκαν με σκοπό να υπολογιστούν οι σημερινές αλλά και οι μελλοντικές τους ανάγκες ύδρευσης. Βάσει αυτού του υπολογισμού, θα προταθούν οικο-υδρολογικές λύσεις με σκοπό την αύξηση των υδατοαποθεμάτων των νησιών, όπως η κατασκευή τεχνικών έργων μικρής κλίμακας (ομβροπλατείες, υπερπηδητά εσχαρωτά φράγματα κ.λπ.), ενώ θα αποθηκεύεται σε υπόγειες δεξαμενές το συλλεγόμενο βρόχινο νερό.

Ο χρόνος θα δείξει αν αυτό το εγχείρημα θα προλάβει τις δυσμενείς εξελίξεις, που κάθε καλοκαίρι γίνονται ολοένα και πιο επώδυνα αισθητές.

ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου