Ήθελαν να ζήσουν στην Ελλάδα. Πίστευαν πως θα μπορούν να έχουν μια ευχάριστη ζωή, να ταξιδεύουν με ευκολία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, πούλησαν το διαμέρισμά τους στην Κίνα για να συγκεντρώσουν τα χρήματα.

Στο Πεκίνο, ήρθαν σε επαφή με μια εταιρεία που λειτουργούσε ως αντιπρόσωπος ελληνικής εταιρείας ακινήτων. Έκαναν μαζί τους μια συνάντηση και εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για την αγορά ενός διαμερίσματος στην Αθήνα.

Οι Κινέζοι αντιπρόσωποι τους έδειξαν φωτογραφίες διαμερισμάτων που πρόσφερε η ελληνική εταιρεία. Μια μοντέρνα κουζίνα. Μια άνετη κρεβατοκάμαρα. Ένα μπάνιο στο οποίο οι μαρμάρινες επιφάνειες έλαμπαν. Έτσι θα ήταν και το δικό τους διαμέρισμα!

Φωτογραφίες από διαμερίσματα που επιδεικνύουν οι αντιπρόσωποι της DESTINY στην Κίνα.

Τον Αύγουστο του 2018, το ζευγάρι υπέγραψε την αγορά ενός διαμερίσματος τριών υπνοδωματίων στην Καλλιθέα έναντι ποσού άνω των 330.000 ευρώ.

Πέραν των 90 τμ του διαμερίσματος, η τιμή περιλάμβανε ιδιωτική θέση πάρκινγκ στο γκαράζ του κτιρίου, αποθήκη, αλλά και την δέσμευση της εταιρείας για επίπλωση αξίας 13.000 ευρώ: τηλεόραση και ψυγείο και κουζίνα, κρεβάτια και στρώματα και καρέκλες για το μπαλκόνι, μέχρι και σιδερώστρα, κρεμάστρες, πιστολάκι για τα μαλλιά.

Έφτασε η ώρα της πληρωμής.

Διαδοχικές αποδείξεις με διαφορά μερικών λεπτών της ώρας, που είδε το Solomon, δείχνουν πως το ποσό καταβλήθηκε «σπαστά» μέσα από πληρωμές λίγων χιλιάδων ή ακόμη και εκατοντάδων ευρώ σε τερματικό μηχάνημα POS.

Το ποσό για την αγορά του διαμερίσματος καταβλήθηκε «σπαστά» μέσα από διαδοχικές συναλλαγές.

Το POS δεν ήταν κινεζικό – τα αποδεικτικά δείχνουν πως τα χρήματα καταβλήθηκαν σε λογαριασμό στην Εθνική Τράπεζα. Για να φτάσει στο Πεκίνο, το μηχάνημα είχε ταξιδέψει περισσότερα από 7.000 χλμ, από την έδρα της ελληνικής εταιρείας real estate στο Ψυχικό.

Παράτυπες συναλλαγές

Κατά τη διαδικασία της αγοράς του διαμερίσματος, οι Κινέζοι αντιπρόσωποι είχαν υποστηρίξει πως ο ιδιοκτήτης της ελληνικής εταιρείας ήταν «ένα πολύ σημαντικό πρόσωπο» με «ισχυρές συνδέσεις με την ελληνική κυβέρνηση». Είπαν επίσης ότι η εταιρεία ήταν εγκεκριμένη από τον δήμο της Αθήνας για τη διαχείριση της Golden Visa και επέδειξαν σχετικά έγγραφα.

Τον ίδιο καιρό, ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης υπέβαλε μήνυση κατά μεσιτικής εταιρείας που φερόταν «να διαφήμιζε συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων για το πρόγραμμα Χρυσή Βίζα, σε έντυπο με πλαστογραφημένες τις υπογραφές του δημάρχου και της διευθύντριας του δήμου».

Η εταιρεία ήταν η DESTINY (πλήρης τίτλος: DESTINY ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΙΚΕ). Ήταν η εταιρεία από την οποία το ζευγάρι αγόρασε το διαμέρισμα. 

Οι ίδιοι δεν θα μπορούσαν να το γνωρίζουν τότε. Αλλά, όπως έχει αναδείξει έρευνα του Solomon και του Reporters United, τον ίδιο καιρό η DESTINY βρισκόταν στο μικροσκόπιο και των κινεζικών και ελληνικών Αρχών.

Συγκεκριμένα, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρισκόταν ο Ευάγγελος Παπαευαγγέλου, πρώην αντιπρόεδρος της γνωστής εταιρείας πώλησης παιχνιδιών Jumbo και μοναδικός -τότε- εταίρος των μεσιτικών εταιρειών DESTINY και BW. Σε έγγραφα των κινεζικών Αρχών προς την Ελλάδα, αναφερόταν πως οι εταιρείες του Παπαευαγγέλου αμείβονταν με τερματικά μηχανήματα POS για την πώληση διαμερισμάτων σε Κινέζους επενδυτές Golden Visa — όπως στην περίπτωση που εξέτασε το Solomon.

Δημοσιεύματα αναφέρονταν σε παράτυπη λειτουργία των εταιρειών Παπαευαγγέλου.

Η συγκεκριμένη διαδρομή χρήματος ήταν παράνομη τόσο στην Κίνα όσο και στην Ελλάδα: αφενός έσπαγε τα capital controls που βρίσκονταν σε ισχύ στην ασιατική χώρα, αφετέρου δεν προβλεπόταν από την ελληνική νομοθεσία για τη Golden Visa.

Την ίδια ώρα, πόρισμα της ελληνικής Αρχής για το Ξέπλυμα έκανε λόγο για «διαδοχικές μισθώσεις» ακινήτων από εταιρείες συμφερόντων Παπαευαγγέλου, που «ενδέχεται να είναι εικονικές, με σκοπό απόκρυψη φορολογητέας ύλης», ενώ δυνάμει επιβαρυντικά στοιχεία για συναλλαγές άνω των 15 εκατ. ευρώ των εταιρειών Παπαευαγγέλου περιέχονταν και σε εκθέσεις των επιθεωρητών της Τράπεζας της Ελλάδος.

Το φθινόπωρο του 2019, ωστόσο, η υπόθεση μπήκε στο αρχείο. Με τροπολογία του, ο τότε υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης κατέστησε τη χρήση POS για μεταφορά χρημάτων μέσω του προγράμματος Golden Visa όχι απλώς νόμιμη, αλλά νόμιμη αναδρομικά από το 2017.

Η τροπολογία Γεωργιάδη προκάλεσε την αντίδραση του τότε προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος στη Βουλή ρώτησε τον Γεωργιάδη: «Με τι αντίτιμο διευθετείτε σήμερα το σκάνδαλο με τα κινεζικά POS; Νομοθετώντας με αναδρομική ισχύ δυο χρόνων, ακριβώς για να το περιλαμβάνει;».

Αποκλεισμένοι από το σπίτι τους

Στα δέκα χρόνια ισχύος της Golden Visa, οι Κινέζοι πολίτες συγκροτούν σταθερά την πρώτη εθνικότητα μεταξύ των πολιτών τρίτων χωρών που επιλέγουν να αγοράσουν ακίνητα στην Ελλάδα μέσω του προγράμματος.

Από το ρεπορτάζ του Solomon προκύπτει πως, συχνά, αγοράζουν τα διαμερίσματά τους αρκούμενοι στις επαφές με αντιπροσώπους ελληνικών εταιρειών στην Κίνα, δίχως να έχουν πρώτα επισκεφθεί την Ελλάδα για να τα δουν από κοντά. 

Αυτό ισχύει ιδίως στις περιπτώσεις όπου η αγορά δεν αποσκοπεί στην ιδιοκατοίκηση, αλλά στην απόκτηση της δυνατότητας για ελεύθερη μετακίνηση στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι νέοι ιδιοκτήτες υπενοικιάζουν τα ακίνητά τους σε εταιρείες (συχνά εκείνες από τις οποίες τα αγόρασαν), που με τη σειρά τους τα διαθέτουν στη βραχυχρόνια μίσθωση.

Η καλή πίστη που επιδεικνύουν ενίοτε τους καθιστά θύματα εξαπάτησης.

Σε παλαιότερες αγωγές κατά της DESTINY, Κινέζοι επενδυτές υποστήριζαν πως φτάνοντας στην Αθήνα διαπίστωσαν πως το πραγματικό εμβαδόν των διαμερισμάτων τους δεν ήταν το συμφωνηθέν (π.χ. αντί για 80 τ.μ. ήταν 60τ.μ.) ή ότι το διαμέρισμα που είχαν αγοράσει δεν βρισκόταν «κάτω από την Ακρόπολη», όπως η DESTINY τους είχε υποσχεθεί, αλλά στα Πατήσια.

Άλλοι υποστήριζαν πως η DESTINY είχε πουλήσει ταυτόχρονα το διαμέρισμα που αγόρασαν και σε άλλο αγοραστή. Η εμπειρία του ζευγαριού ήταν διαφορετική.

Όταν ο άνδρας ταξίδεψε στην Ελλάδα το 2019 για να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό, η DESTINY του είπε πως το διαμέρισμα δεν ήταν έτοιμο. Επέστρεψε στην Κίνα. Με το ξέσπασμα της πανδημίας και την επιβολή αυστηρού lockdown στην ασιατική χώρα, δεν μπόρεσαν να ταξιδέψουν για την Ελλάδα πριν τα τέλη Οκτωβρίου του 2021, όταν και έφτασαν εκ νέου στην Αθήνα σκοπεύοντας να μείνουν στο νέο τους σπίτι.

Οι άνθρωποι της DESTINY τους είπαν και πάλι πως το διαμέρισμα δεν ήταν έτοιμο. 

Μετά από κάποιες μέρες διαμονής σε ένα διαμέρισμα που τους παραχώρησε η εταιρεία στην Αθήνα, αποφάσισαν να το επισκεφθούν. Μπήκαν σε ένα ταξί και έφτασαν στην Καλλιθέα.

Αλλά δεν μπόρεσαν να μπουν στο διαμέρισμά τους. Για την ακρίβεια, δεν τους επιτράπηκε να μπουν καν στην πολυκατοικία. Στην είσοδο του κτιρίου συνάντησαν ένα φυλάκιο. Στο μπαλκόνι τους, που μπορούσαν να δουν από τον δρόμο, πράγματα άλλων.

Φύλακας στην είσοδο της πολυκατοικίας τον Μάρτιο του 2021. Φωτογραφία: Σταύρος Μαλιχούδης.

Ο υπάλληλος της ιδιωτικής εταιρείας φύλαξης τους είπε πως στο διαμέρισμά τους διέμεναν αιτούντες άσυλο. Το ίδιο ίσχυε και για τα υπόλοιπα διαμερίσματα της πολυκατοικίας, που έχουν στο σύνολό τους πωληθεί σε Κινέζους επενδυτές Golden Visa.

Η DESTINY και η Hopeland/Hopeten

Στο συμβόλαιο αγοράς του διαμερίσματος, που είδε το Solomon, αναφέρεται πως οι νέοι ιδιοκτήτες έχουν τη δυνατότητα να υπενοικιάσουν στην DESTINY το διαμέρισμά τους. 

Αλλά η απόφαση επαφίεται στους ίδιους, όχι στην εταιρεία. Και το ζευγάρι των Κινέζων λέει πως είχε εξαρχής καταστήσει σαφές στην DESTINY πως δεν τους ενδιέφερε αυτή η προοπτική: αγόραζαν το διαμέρισμα προκειμένου να μείνουν οι ίδιοι σε αυτό.

Όπως προκύπτει από έγγραφα και ηλεκτρονικά μηνύματα που είδε το Solomon, κατά την απουσία τους και εν αγνοία των ιδίων, η DESTINY είχε υπενοικιάσει το διαμέρισμα σε μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) που επιδοτούνταν με ευρωπαϊκούς πόρους για τη στέγαση αιτούντων άσυλο.

Η διαμονή ανθρώπων που είχαν αιτηθεί άσυλο στην Ελλάδα σε διαμερίσματα γινόταν μέσω του προγράμματος ESTIA. Πρακτικά, η Κομισιόν διέθετε στο υπουργείο Μετανάστευσης χρήματα, κι εκείνο τα κατεύθυνε σε ΜΚΟ που με τη σειρά τους μίσθωναν τα διαμερίσματα στα οποία στεγάζονταν οι αιτούντες άσυλο – συνήθως οικογένειες ή άνθρωποι με ευαλωτότητες.

Το ζευγάρι δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως, πέραν της DESTINY, και η ΜΚΟ που μίσθωνε το διαμέρισμά τους (ονόματι Hopeland, που μετονομάστηκε σε Hopeten) είχε μια άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία. Ούτε τις διαφαινόμενες συνδέσεις της με την DESTINY.

Δεν θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να γνωρίζουν πως η Hopeten δημιουργήθηκε το 2020 από το πουθενά: πως ένας συνταξιούχος οδηγός λεωφορείου από το Μαρούσι και μια ιδιοκτήτρια καταστήματος καλλυντικών στη Θεσσαλονίκη, δίχως καμία σχετική εμπειρία, αποφάσισαν να αποκτήσουν μια ανενεργή ΜΚΟ άσχετου αντικειμένου στον Άγιο Δημήτριο Αττικής και να της αλλάξουν αντικείμενο, για να προσφέρουν υπηρεσίες στο προσφυγικό.

Δεν θα μπορούσαν να γνωρίζουν πως, παρότι η νεοσύστατη Hopeten δεν πληρούσε τα τυπικά κριτήρια που το ίδιο το υπουργείο Μετανάστευσης είχε θέσει, το υπουργείο έγραψε την Hopeten προνομιακά και σε χρόνο-ρεκόρ στο Μητρώο ΜΚΟ που τηρούσε – δεύτερη σε όλη την Ελλάδα.

Και πως έτσι η ΜΚΟ, που δεν είχε καμία άλλη δράση, εξασφάλισε συνολικά πάνω από 7 εκατ. ευρώ ευρωπαϊκών χρημάτων για τη στέγαση αιτούντων άσυλο.

Παρότι δεν πληρούσε τα τυπικά κριτήρια, η Hopeten εγγράφηκε δεύτερη στο Μητρώο του υπουργείου Μετανάστευσης.

Δεν θα μπορούσαν να γνωρίζουν πως, με την εξασφάλιση των ευρωπαϊκών χρημάτων, η Hopeten μίσθωσε από την DESTINY τουλάχιστον 100 διαμερίσματα για τη στέγαση αιτούντων άσυλο. 

Ούτε φυσικά θα μπορούσαν να γνωρίζουν τη συγγενική σχέση του Πέτρου Καψά, διευθυντή της DESTINY και γαμπρού του Παπαευαγγέλου, η υπογραφή του οποίου εμφανιζόταν πλάι στη δική τους στα έγγραφα που υπέγραφαν με την εταιρεία. Ότι δηλαδή ο Πέτρος Καψάς είναι ανιψιός του άνδρα που σύστησε τη Hopeten.

Και φυσικά, δεν θα μπορούσαν να γνωρίζουν κάτι ακόμα. 

Πως δύο μήνες πριν ιδρυθεί η ΜΚΟ και ακολουθήσουν όλα τα παραπάνω, η αποκάλυψη των οποίων από το Solomon και το Reporters United προκάλεσε τις αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, ο Πέτρος Καψάς και η σύζυγός του Κατερίνα Παπαευαγγέλου εμφανίζονταν να κάνουν τη βόλτα τους στη Μύκονο παρέα με τον τότε υπουργό Μετανάστευσης Νότη Μηταράκη.

Ο Νότης Μηταράκης και ο Πέτρος Καψάς στη Μύκονο, Ιούνιος 2020.

Επικοινωνία δίχως απαντήσεις

Το ζευγάρι των Κινέζων γνώριζε σίγουρα ένα πράγμα. Πως είχαν ταξιδέψει ως την Αθήνα, ακολουθώντας την αντίστροφη πορεία του POS μέσω του οποίου κατέβαλαν τις οικονομίες τους, και δεν μπορούσαν να μπουν στο σπίτι τους.

Καθόλο το επόμενο διάστημα, η ηλεκτρονική αλληλογραφία που είδε το Solomon μαρτυρά την αγωνιώδη προσπάθεια των ιδίων να επικοινωνήσουν τα αιτήματά τους στη DESTINY. 

«Η συμπεριφορά της εταιρείας σας έχει παραβιάσει τα συμφέροντα και τα περιουσιακά μας δικαιώματα», αναφέρεται σε ένα εξ αυτών, με το ζευγάρι των Κινέζων να υπενθυμίζει πως είχαν ξεκαθαρίσει πως ήθελαν το διαμέρισμα για τους ίδιους και πως εκπρόσωπος της DESTINY τους είχε «διαβεβαιώσει πως πρόκειται για ένα νέο διαμέρισμα».

Τα μηνύματα καλύπτουν μια περίοδο αρκετών εβδομάδων. Η πλευρά της DESTINY φέρεται να απέδωσε την υπενοικίαση του διαμερίσματος του ζευγαριού σε «λάθος», αλλά δίχως να δείχνει διάθεση να δοθεί μια λύση, ακόμα και όταν οι ίδιοι επισκέφθηκαν τα γραφεία της εταιρείας. Το ζευγάρι προσπάθησε επίσης να επικοινωνήσει με την Hopeland, αλλά υποστηρίζει πως συνάντησε μια αδιάφορη έως εχθρική στάση.

Την τελευταία φορά που πήγαν στα γραφεία της DESTINY, λένε πως η εταιρεία τους ζήτησε να υπογράψουν ένα μισθωτήριο, αλλά οι ίδιοι αρνήθηκαν. Δεν είχαν άλλη επιλογή από το να προσλάβουν δικηγόρο, με τη βοήθεια του οποίου κατάφεραν να πάρουν πίσω το διαμέρισμά τους και να λάβουν ένα ποσό για την υπενοικίασή του στην DESTINY.

«Στην Ελλάδα υπάρχουν και καλοί άνθρωποι»

Στο τέλος του 2021, το πρόγραμμα ESTIA ολοκληρώθηκε. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος, και το τέλος των ευρωπαϊκών χρημάτων που συνεπαγόταν, η Hopeland άδειασε την πολυκατοικία.

Η ΜΚΟ σταμάτησε εν γένει να προσφέρει υπηρεσίες. Στην ιστοσελίδα της, έως και σήμερα, η Hopeland αναφέρει πως προσδοκά να κάνει «κάθε μέρα καλύτερη για παιδιά, οικογένειες, πρόσφυγες και όποιον χρήζει προστασίας». Αλλά από τις αρχές του 2022, εμφανίζεται να μην έχει αναπτύξει καμία απολύτως δράση.

Μπαίνοντας στο διαμέρισμά του, το ζευγάρι ήρθε αντιμέτωπο με άλλα προβλήματα. Η πολυκατοικία είναι νεόδμητη, αλλά φωτογραφίες που είδε το Solomon δείχνουν ταλαιπωρημένους από την υγρασία τοίχους, σωλήνες που έσπασαν με συνέπεια να πλημμυρίσουν χώροι του διαμερίσματος.

Υποστηρίζουν πως ακόμα και σήμερα η DESTINY εξακολουθεί να αγνοεί τα όποια αιτήματά τους. Παρότι η αγορά του διαμερίσματος προέβλεπε θέση πάρκινγκ και αποθήκη, έξι χρόνια μετά οι εργασίες δεν έχουν ολοκληρωθεί και δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά.

Την ίδια ώρα, στον Τύπο γίνεται λόγος για ρήξεις και εντός της μεσιτικής εταιρείας.

Ο δημοσιογράφος Πέτρος Κουσουλός «φωτογραφίζει» σε στήλη του, δίχως να αναφέρεται ονομαστικά, έναν γαμπρό που «το έσκασε» (τον Πέτρο Καψά) και έναν πρώην πεθερό (τον Παπαευαγγέλου) που «λέει δεξιά και αριστερά ότι με τα χρόνια η όρεξη του “γαμπρού” του άνοιξε» – αφήνοντας υπόνοιες για πιθανόν αμφιλεγόμενες οικονομικές πρακτικές. 

Το δημοσίευμα αναφέρεται σε «κάψα», υπονοώντας τον Πέτρο Καψά.

Το ζευγάρι πιστεύει πως πιθανόν δεκάδες, ίσως και εκατοντάδες συμπατριώτες τους, έχουν πέσει θύματα απάτης από μεσιτικές εταιρείες κατά την αγορά διαμερισμάτων για Golden Visa. Όταν πληροφορήθηκαν το παρελθόν της DESTINY, αναρωτήθηκαν γιατί δεν της ασκείται κάποιος έλεγχος.

Προσπαθούν, ωστόσο, να μην αφήσουν την αρνητική εμπειρία να τους αποτρέψει από την επιθυμία να μείνουν στην Ελλάδα. Θέλουν να ταξιδέψουν και να γνωρίσουν τη χώρα καλύτερα.

«Η Ελλάδα έχει κάνει πολλά λάθη με την Golden Visa», λένε. «Και οι άνθρωποι αυτής της εταιρείας δεν είναι καλοί. Αλλά η συντριπτική πλειψηφία των ανθρώπων που γνωρίσαμε στην Ελλάδα μας έχει φερθεί πολύ όμορφα».

* Τα πλήρη στοιχεία του ζευγαριού των Κινέζων καθώς και τα σχετικά έγγραφα, αποδεικτικά και ηλεκτρονικά μηνύματα βρίσκονται στη διάθεση του Solomon.