 |
30 ΛΕΠΤΑ ΕΤΗΣΙΟ ΤΟΚΟ ΓΙΑ 1.000 ΕΥΡΩ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΔΙΝΟΥΝ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ!Οι καταθέσεις ξανά στο προσκήνιο
Δύο γεγονότα του τέλους της προηγούμενης βδομάδας, φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους, ξανάνοιξαν τη συζήτηση για τις τραπεζικές διασώσεις και τις καταθέσεις. Πρώτα ανακοινώθηκαν οι όροι της συμφωνίας μετόχων για τη διάσωση-συγχώνευση της Attica Bank και της Παγκρήτιας Τράπεζας, όπου, εντελώς ξαφνικά και χωρίς καμία ενημέρωση όλα τα προηγούμενα χρόνια που εξελισσόταν το «σίριαλ» της Attica, μάθαμε ότι οι δύο τράπεζες ήταν υπό κατάρρευση και έπρεπε να διασωθούν για να σωθούν οι καταθέσεις. Υστερα, την Παρασκευή, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε ότι θα διεξαγάγει κλαδική έρευνα για τις τραπεζικές καταθέσεις. Κοινός παρονομαστής στις δύο περιπτώσεις, οι καταθέσεις και η ευαισθησία δημόσιων αρχών γι’ αυτές.
Στην περίπτωση της διάσωσης-συγχώνευσης της Attica Bank και της Παγκρήτιας Τράπεζας, κινδύνευαν τα 3 δισ. ευρώ καταθέσεων της πρώτης και τα 2,6 δισ. καταθέσεων της δεύτερης, οπότε στη συνέχεια των καλύτερων μνημονιακών παραδόσεων τραπεζικής διάσωσης με «δωρεά σώματος» του Δημοσίου, το ΤΧΣ εισέφερε υπερδιπλάσιο ποσόν σε σχέση με τους ιδιώτες επενδυτές για να αποκτήσουν οι δεύτεροι την απόλυτη πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου της νέας τράπεζας...
Στην περίπτωση της έρευνας της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τα τραπεζικά επιτόκια καταθέσεων, στη σχετική ανακοίνωση αναφέρεται σχετικά: «Από τον Ιούλιο του 2022 έως τον Σεπτέμβριο του 2023, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) προχώρησε σε διαδοχικές αυξήσεις του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (deposit facility rate). Στο διάστημα που ακολούθησε, οι αυξήσεις αυτές πέρασαν, σε κάποιον βαθμό, στα επιτόκια που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες στους καταθέτες, όμως η μετακύλιση αυτή φαίνεται ότι εκδηλώθηκε σε περιορισμένη κλίμακα και με καθυστέρηση, τόσο σε σχέση με άλλα κράτη μέλη, όσο και με την παλαιότερη πρακτική του εγχώριου τραπεζικού συστήματος».
Ποιος «κουρεύει» τις καταθέσεις;
Ωστόσο, πάνε μερικά χρόνια που οι καταθέσεις, ιδιαίτερα οι λαϊκές καταθέσεις που συγκεντρώνονται στην κατηγορία «καταθέσεις μίας ημέρας», «κουρεύονται» αθόρυβα και... εις βάθος χωρίς κανείς επίσημος φορέας να προστρέχει για τη «διάσωσή» τους. Για το «κούρεμα» αυτό ευθύνεται ο καταστροφικός συνδυασμός ουσιαστικά μηδενικών τραπεζικών επιτοκίων καταθέσεων, από τη μια, και υψηλού πληθωρισμού, από την άλλη. Ο πληθωρισμός όπως ακριβώς «κουρεύει» την αγοραστική δύναμη των μισθών μειώνοντας τον πραγματικό μισθό, έτσι «κουρεύει» τις καταθέσεις, αφού το πραγματικό επιτόκιο καταθέσεων (ονομαστικό επιτόκιο μείον πληθωρισμός) είναι όχι απλώς αρνητικό, αλλά αρνητικό σε υψηλά επίπεδα.
Τα δεδομένα είναι τα εξής:
● Στην κατηγορία καταθέσεων μίας ημέρας συγκεντρώνονται αυτό που αποκαλούμε λαϊκές καταθέσεις. Οι καταθέτες θέλουν τα χρήματά τους να είναι διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή για τρέχουσες ανάγκες και γι’ αυτό δεν έχουν την πολυτέλεια να τις «κλειδώσουν» μετατρέποντάς τες σε προθεσμιακές. Είναι η κατηγορία καταθέσεων που έχει πρακτικά μηδενικά επιτόκια. Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕ, του Μαΐου, το συνολικό ύψος καταθέσεων μίας ημέρας ήταν 106.428 εκατ. ευρώ. Αν αφαιρέσουμε 1.273 εκατ. ευρώ που ήταν καταθέσεις ΙΜΚΙ (Ιδιωτικά Μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα), παραμένουν καταθέσεις μίας ημέρας των νοικοκυριών συνολικού ύψους 105.155 εκατ. ευρώ. Το τραπεζικό επιτόκιο γι’ αυτές τις καταθέσεις ήταν τον Μάιο... 0,03%! Για ένα τέτοιο ύψος καταθέσεων με αυτό το επιτόκιο, ο ετήσιος τόκος που θα πλήρωναν οι τράπεζες είναι 31.546.500. Ενα παράδειγμα το κάνει ανατριχιαστικά εύγλωττο: Για μέση κατάθεση ενός λαϊκού νοικοκυριού ύψους 1.000 ευρώ, ο ετήσιος τόκος είναι 0,3 ευρώ (30 λεπτά)!
● Η διαφορά με την Ευρώπη ποσοστιαία είναι τεράστια, αφού το αντίστοιχο μέσο επιτόκιο στη Ζώνη του Ευρώ ήταν 0,39%, δηλαδή 13 φορές υψηλότερο. Επειδή όμως τόσο το 0,03 όσο και το 0,39 είναι σκανδαλωδώς χαμηλά, πρακτικά η διαφορά δεν είναι ιδιαίτερα αξιόλογη. Στο παράδειγμα που χρησιμοποιήσαμε προηγουμένως, για μέση κατάθεση 1.000 ευρώ ο ετήσιος τόκος θα ήταν 3,9 ευρώ – ξανά αμελητέος.
Τραπεζικά κέρδη
Δεν είναι όμως ίδιος ο «λογαριασμός» για τις τράπεζες (τις 4 συστημικές στο σύνολό τους), επειδή γι’ αυτές τα επιτόκια πολλαπλασιάζονται με το πολύ μεγάλο ύψος καταθέσεων. Αν στα 105.155 εκατ. ευρώ των καταθέσεων μίας ημέρας των νοικοκυριών δώσουν επιτόκιο όσο και το μέσο ευρωπαϊκό, δηλαδή 0,39%, τότε θα πληρώσουν τόκους 410.104.500 ευρώ, ενώ με το επιτόκιο 0,03% πληρώνουν τόκους 31.546.500. Η διαφορά, δηλαδή το κέρδος τους, είναι 378.558.000 – διόλου ευκαταφρόνητο...
Σε αυτό το όφελος-εξοικονόμηση δαπανών για τόκους καταθέσεων πρέπει να προσθέσουμε το κέρδος από την επιτοκιακή διαφορά, δηλαδή τη διαφορά μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων δανεισμού, αφού όσο χαμηλότερο είναι το επιτόκιο καταθέσεων τόσο μεγαλύτερη η επιτοκιακή διαφορά.
Τέλος, πρέπει να προστεθεί η εξοικονόμηση δαπανών για τόκους και από τις υπόλοιπες κατηγορίες καταθέσεων: Προθεσμιακές των νοικοκυριών (Ελλάδα 1,84% - ευρωζώνη 3,09%), 1 ημέρας των επιχειρήσεων (Ελλάδα 0,17% - ευρωζώνη 0,92%) και προθεσμιακές των επιχειρήσεων (Ελλάδα 3,01% - ευρωζώνη 3,64%).
Το μεγάλο «κούρεμα»
Ομως το μεγάλο «κούρεμα» των καταθέσεων οφείλεται στο θηριώδες αρνητικό πραγματικό επιτόκιο (επιτόκιο καταθέσεων μείον πληθωρισμός). Εδώ το «κούρεμα» της πραγματικής αξίας των καταθέσεων δεν σχετίζεται με το ύψος του τρέχοντος πληθωρισμού υπολογισμένου σε ετήσια βάση, αλλά με το ύψος του σωρευτικού πληθωρισμού. Αν πάρουμε ως βάση τον Δεκέμβριο του 2020 και υποθέσουμε ότι ο πληθωρισμός το 2024 θα κινηθεί σε επίπεδα 2,2%, τότε ο σωρευτικός πληθωρισμός για το διάστημα από τις αρχές του 2021 μέχρι το τέλος του 2024 θα είναι 19,17%. Αφαιρώντας τον πληθωρισμό από το επιτόκιο 0,03%, προκύπτει το θηριώδες πραγματικό επιτόκιο -19,14%.
Αν πολλαπλασιάσουμε το συνολικό ύψος των καταθέσεων, που τον Μάιο του 2024 ήταν 144.944.000.000 ευρώ, με το αρνητικό πραγματικό επιτόκιο, προκύπτει ότι η απώλεια στην πραγματική αξία των καταθέσεων από τις αρχές του 2021 μέχρι τα τέλη του 2024 θα ανέλθει σε 27,5 δισ. ευρώ! Ενα θηριώδες «κούρεμα» για το οποίο δεν μιλάει κανείς...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου