Λειψυδρία στη Σίφνο: Η αβάσταχτη ομαλότητα του κατεπείγοντος (ΕΙΚΟΝΕΣ, ΠΙΝΑΚΕΣ & VIDEO)

 

 

Ειρήνη Σωτηροπούλου

 

Πριν από έναν μήνα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας κήρυξε τη Σίφνο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας της έλλειψης νερού. Τι σημαίνει στην πράξη αυτό για ένα Κυκλαδονήσι στη μέση της σεζόν; Bρεθήκαμε επί του πεδίου για να καταγράψουμε τις συνέπειες – που ήταν μάλλον ανεπαίσθητες.

Στις δύο το μεσημέρι, καθώς ο αμείλικτος ήλιος ξεροψήνει το κυκλαδίτικο τοπίο, στο δημοφιλές για τους ντόπιους καφενείο «Πραγκό» βασιλεύει ησυχία. Στρατηγικά τοποθετημένο πάνω στον κεντρικό δρόμο που ενώνει την Απολλωνία με τον Αρτεμώνα ώστε να απολαμβάνουν οι θαμώνες τη μαγευτική θέα προς το Κάτω Πετάλι, όπως πολλά καταστήματα στη Σίφνο το «Πραγκό» είναι χτισμένο σύριζα στο οδόστρωμα χωρίς πρόβλεψη για τη διέλευση πεζών, δημιουργώντας τις ιδανικές συνθήκες για μια καθημερινή κυκλοφοριακή περιπέτεια. Στον δρόμο κυκλοφορούν πεζοί, αυτοκίνητα, μηχανάκια, γουρούνες, βανάκια, ηλεκτρικά ποδήλατα, λεωφορεία ΚΤΕΛ και νταλίκες, ενώ τον ουρανό διασχίζει και το περιστασιακό ελικόπτερο της τοπικής νεόκοπης επιχείρησης ιδιωτικών αερομεταφορών, ένα κάπως οξύμωρο λανσάρισμα σε ένα νησί το οποίο –για γραφειοκρατικούς λόγους– δεν μπορεί να κάνει αεροδιακομιδές ασθενών στα νοσοκομεία της Σύρου και του Πειραιά. 

Η θέα προς το Κάτω Πετάλι, Τρίτη, 16 Ιουλίου 2024.

Μια μικρή ομάδα στο διπλανό τραπέζι συζητούν στα αγγλικά με αμερικανική προφορά, πετώντας διάσπαρτες λέξεις και φράσεις στα ελληνικά, για το που μπορούν να πάνε για μπάνιο: «Μιας και δεν έχουμε χρόνο, μπορούμε να πάμε στην πισίνα πάνω από το σπίτι μας για μια γρήγορη βουτιά», λέει μια κυρία. «Προτιμώ τη θάλασσα, μπορείς να κολυμπάς πιο μακριά», απαντάει ένας άντρας. «Και η πισίνα με θαλασσινό νερό είναι», λέει η κυρία. 

Στα καλντερίμια συναντώ συχνά νερό να τρέχει, εμφανώς από το πλύσιμο αυλών και ταρατσών, ενώ το μάτι μου πέφτει σε ουκ ολίγους καλοποτισμένους κήπους, καταπράσινες οάσεις που σπάνε την καλοκαιρινή κυκλαδίτικη ξεραΐλα.

Νερά προερχόμενα από λούκι τρέχουν για εκατοντάδες μέτρα στα στενά του Αρτεμώνα, Δευτέρα, 15 Ιουλίου 2024.

 

 

Καταπράσινος κήπος στην Απολλωνία, Δευτέρα 15 Ιουλίου 2024.

Ένα πλυντήριο αυτοκινήτων είναι σε πλήρη λειτουργία, καθώς τα εκατοντάδες ενοικιαζόμενα που κυκλοφορούν στο νησί πλένονται μετά από κάθε χρήση.

Πλυντήριο αυτοκινήτων στην Καταβατή.

Πουθενά στο νησί δεν υπάρχει κάποια αφίσα η ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ανακήρυξε ο Δήμος Σίφνου στις 20 Ιουνίου. 

Παρ’ όλα αυτά υπάρχει διάχυτη δυσαρέσκεια: κάτοικοι της Καταβατής, η οποία μαζί με τα Εξάμπελα υπέφερε για πολλές μέρες τον Ιούνιο από διακοπή νερού εξαιτίας βλάβης στη μία από τις δύο αφαλατώσεις του Πλατύ Γιαλού, παραπονιούνται ότι έπρεπε να πλένονται με μπουκάλια. Μια εκνευρισμένη κάτοικος του Αρτεμώνα μου δείχνει τη βρύση στην κουζίνα της για να δω πόσο λίγο νερό τρέχει στο «τέρμα» της.

Ο αντιδήμαρχος Ύδρευσης Μανώλης Φουτουλάκης, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα μόλις στις αρχές του χρόνου, μου αφηγείται την Οδύσσεια που μπορεί να προκαλέσει μια βλάβη σε αφαλάτωση σε ένα νησί όπως η Σίφνος. Ο Δήμος έπρεπε να παραγγείλει το ανταλλακτικό από το εξωτερικό με κούριερ, το οποίο ξεπερνούσε τις επιτρεπόμενες διαστάσεις με αποτέλεσμα να υπάρξει μεγάλη καθυστέρηση στην παράδοση. Εν τω μεταξύ η αντλία είχε επιδιορθωθεί πρόχειρα για να δουλέψει λίγες μέρες μέχρι την άφιξη του ανταλλακτικού. «Ευτυχώς που ήταν Ιούνιος και την παλέψαμε, γιατί άμα ήταν Αύγουστος…» λέει γελώντας. 

Ο Αντιδήμαρχος Ύδρευσης Σίφνου Μανώλης Φουτουλάκης.

Έρχομαι σε επαφή με μια διαχειρίστρια τουριστικών καταλυμάτων καθώς άκουσα ότι δυσαρεστημένοι τουρίστες έφυγαν από τα δωμάτια της λόγω των διακοπών νερού. Με διαβεβαιώνει πως αυτό δεν ισχύει, ο αντιδήμαρχος έκανε εξαιρετική δουλειά και η ίδια δεν αντιμετώπισε πρόβλημα γιατί έχει στέρνες. Με παίρνει επανειλημμένα τηλέφωνα προσπαθώντας να διασφαλίσει πως το όνομα της επιχείρησής της δεν θα αναφερθεί σε σχέση με την έλλειψη νερού.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Σίφνος αντιμετωπίζει πρόβλημα με το νερό: ήδη από το 2018 υπήρχε αγωνία. Στον δρόμο για το λιμάνι ένα μεγάλο γκραφίτι θυμίζει στους επισκέπτες: «Do it like Sifnos has always done, save water».

Όταν ρωτάω τους Σιφνιούς πού αποδίδουν το πρόβλημα του νερού, η πιο συχνή απάντηση είναι ότι φταίει ο υπερτουρισμός, η υπερδόμηση και τα πολυτελή κτίσματα που περιβάλλονται από στρέμματα πράσινου κήπου και πισίνες, οι διαμένοντες στις οποίες καταφθάνουν στο νησί πλέον με ελικόπτερα.

Για παράδειγμα, ο Δημήτρης Μπελιός, γέννημα θρέμμα Σιφνιός και πρώην προϊστάμενος της ΔΕΗ του νησιού, έχει γράψει μια εκδοχή του καβαφικού ποιήματος Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον για τον υπερτουρισμό στη Σίφνο. Αποχαιρέτα την την Σίφνο σου που χάνεις.

«Σε ένα ποτήρι νερό μπορείς να ρίξεις το πολύ 6-7 κουταλιές ζάχαρη, να τις ανακατέψεις και να διαλυθούν. Μετά από αυτό αρχίζει να δημιουργείται ίζημα», μου λέει. «Εμείς εδώ τώρα, με τόσους τουρίστες, ανακατεύουμε το ίζημα».

 Ακίνητα με πισίνα και γκαζόν στο Βαθύ της Σίφνου, 15 Ιουλίου 2024.

Δεν βλέπω πάντως να γίνεται κάποια ανοιχτή συζήτηση για το θέμα. Στη Σίφνο, αντίθετα με την Πάρο, τη Νάξο και την Αμοργό, δεν υπάρχουν κινήσεις πολιτών για τα φλέγοντα ζητήματα του υπερτουρισμού, της εκτός σχεδίου δόμησης, της πρόσβασης στις ακτές και του νερού, ούτε ακτιβιστές ή πολιτικά στρατόπεδα που συγκρούονται. Παρά την πεντακάθαρη ατμόσφαιρα που δημιουργούν η λιακάδα και τα μελτέμια, βρίσκομαι αντιμέτωπη με ένα θολό τοπίο: Τι ακριβώς συμβαίνει με το νερό στη Σίφνο; Υπάρχει λειψυδρία και, αν ναι, φταίει η ανομβρία του φετινού χειμώνα, η υπερβολική κατανάλωση ή οι συνήθεις ύποπτοι, οι πισίνες, που όμως μπορεί να γεμίζουν και με θαλασσινό νερό; 

Η ομάδα DigitalParos καταμέτρησε 81 πισίνες στη Σίφνο, αριθμό που απέχει πολύ από τις σχεδόν 1.500 της Πάρου.

Έχουν ληφθεί αυτή την στιγμή μέτρα για τον περιορισμό της σπατάλης; Και υπάρχει κάποιος ολοκληρωμένος σχεδιασμός ή το πρόβλημα είναι αποτέλεσμα της χρόνιας αποσπασματικής διαχείρισης του νερού σε ένα νησί που πάντα είχε έλλειψη, πριν ακόμα και από την κλιματική αλλαγή και τις ολοένα αυξανόμενες ροές επισκεπτών; Για να απαντήσω αυτά τα ερωτήματα, απευθύνομαι στους πλέον αρμόδιους, τη δημοτική αρχή.

Στην πηγή των δεδομένων

Ο υπάλληλος Ύδρευσης του Δήμου Σωκράτης Κάραβος με οδηγεί σε έναν μικρό κλιματιζόμενο χώρο που στεγάζει τους σέρβερ σε κτίριο του Δήμου. Μου δείχνει μια οθόνη με κινούμενες μπλε μπάρες, γραφήματα και εναλλασσόμενους αριθμούς: πρόκειται για το σύστημα τηλεμετρίας που καταγράφει σε πραγματικό χρόνο την στάθμη των δεξαμενών νερού του νησιού και την κατανάλωση. Τον φετινό Ιούνιο η κατανάλωση πλησίασε τα επίπεδα του περσινού Αυγούστου.

Η Σίφνος, όπως και τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων (με εξαίρεση τη Σαντορίνη, τη Μύκονο, την Πάρο και τη Σύρο), δεν έχει Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και υπεύθυνος για την ύδρευση είναι ο Δήμος. Ο Κάραβος μου δείχνει την ημερήσια κατανάλωση από μια δεξαμενή, η οποία πέφτει τα ξημερώματα, αλλά όχι όσο θα περίμενε κανείς. Κάποιοι γεμίζουν εκείνη την ώρα την στέρνα τους ή έχουν αυτόματο πότισμα, λέει. «Αν υπάρχουν 200 πισίνες, υπάρχουν 2.000 κήποι». Ο ίδιος υπολογίζει ότι το φετινό καλοκαίρι η αύξηση της κατανάλωσης θα είναι πάνω από 30%. 

Στον Πλατύ Γιαλό καταναλώνονταν τον Ιούνιο 25 κυβικά την ώρα, από τα 13 που ήταν πέρσι, αύξηση σχεδόν 100%. Ο Κάραβος μου εξηγεί ότι για πρώτη φορά δεν υπάρχει εφεδρεία νερού: «Αν πέσει το ρεύμα, μετά από 8-10 ώρες δεν θα υπάρχει νερό», λέει. Κατά τη γνώμη του είναι απαραίτητη η νέα αφαλάτωση που προσπαθεί να αποκτήσει ο Δήμος με χρηματοδότηση από το κράτος. «Εγώ λυπάμαι τα νησιά που είχαν νερό, όπως τη Νάξο και την Άνδρο, που είναι τώρα στο μηδέν. Εδώ ήμασταν πάντα ξερονήσι. Η πρώτη αφαλάτωση μπήκε το 2001».

Πράγματι, η εξάρτηση της Σίφνου από τις αφαλατώσεις είναι στο 46%, και αξιολογείται ως «υψηλή» από την 2η Αναθεώρηση Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Ν. Αιγαίου της Γενικής Διεύθυνσης Υδάτων του ΥΠΕΝ:

[2η Αναθεώρηση Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Ν. Αιγαίου της Γενικής Διεύθυνσης Υδάτων του ΥΠΕΝ]

Ο Πέτρος Γαγάνης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τομέα Περιβαλλοντικής Μηχανικής και Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου με ειδίκευση στην υδρογεωλογία, ο οποίος ασχολείται με τα ζητήματα ύδρευσης στα νησιά, εκφράζει απορία. Όπως εξηγεί, σύμφωνα με το ίδιο σχέδιο διαχείρισης του ΥΠΕΝ, ο υδροφόρος ορίζοντας της Σίφνου βρίσκεται σε καλή κατάσταση, αφού η ζήτηση ως ποσοστό των δυνητικά ετήσιων διαθέσιμων αποθεμάτων νερού είναι 21%, ένα χαμηλό ποσοστό. Του φαίνεται, λοιπόν, παράξενο που έχει τόσο υψηλό ποσοστό εξάρτησης από τις αφαλατώσεις, τις οποίες θεωρεί ακριβή λύση, και φαινομενικά χαμηλό αριθμό γεωτρήσεων. Σημειώνει, βέβαια, πως με βάση την εμπειρία του από άλλα νησιά, όπως τη Λέσβο, ο αριθμός των υπαρκτών γεωτρήσεων μπορεί να είναι και υπερδιπλάσιος από τον αριθμό των δηλωμένων/καταγεγραμμένων. Πιστεύει ότι πρέπει να γίνει συστηματική και ολοκληρωμένη καταμέτρηση για να εκτιμηθεί με ακρίβεια η κατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα της Σίφνου.

Πάντως, από αγρότες και κτηνοτρόφους μέχρι τον υδραυλικό και τον πρώην αντιδήμαρχο Ύδρευσης Γιώργο Σταυριανό, παρατηρούν πτώση της στάθμης των γεωτρήσεων: «Εκεί που βρίσκαμε νερό στα 65 μέτρα, τώρα πρέπει να πάμε στα 100», λέει ο Σταυριανός.

Πώς υδροδοτείται η Σίφνος;

→ 4 αφαλατώσεις που παράγουν συνολικά 2.850 m3/ημέρα: Πρόκειται για 2 αφαλατώσεις στις Καμάρες που τροφοδοτούνται με υφάλμυρο νερό από παρακείμενη γεώτρηση (η πρώτη του 2001 δυναμικότητας 500 m3/ημέρα και μία του 2017 δυναμικότητας 750 m3/ημέρα) και 2 αφαλατώσεις στον Πλατύ Γιαλό που αφαλατώνουν θαλασσινό νερό, δυναμικότητας 600 m3/ημέρα (2008) και 1.000 m3/ημέρα (2020). → 20 γεωτρήσεις, οι περισσότερες στο ρέμα των Καμαρών, η θεωρητική δυναμικότητα των οποίων έχει υπολογιστεί στα 1.800 m3 αλλά μειώνεται αρκετά τους καλοκαιρινούς μήνες → 2 πηγές που παράγουν περίπου 150-200 m3/ημέρα αλλά μειώνονται τους καλοκαιρινούς μήνες. → Πολλοί ιδιώτες, όπως αγρότες και ξενοδόχοι, τροφοδοτούνται και από ιδιωτικές γεωτρήσεις, πηγάδια και στέρνες, η κατανάλωση από τα οποία υπολογίζεται πως είναι γύρω στα 500 με 800 m3/ημέρα. Αν αυτά τα αποθέματα μειωθούν λόγω ανομβρίας τον χειμώνα, αυξάνεται η ζήτηση στο δημοτικό δίκτυο. Ο ακριβής αριθμός των γεωτρήσεων είναι άγνωστος. Έχουμε μια αποτύπωση των καταγεγραμμένων γεωτρήσεων από το υπουργείο Περιβάλλοντος (μετράμε πρόχειρα γύρω στις 50 γεωτρήσεις), η οποία όμως δεν μας δίνει την πλήρη εικόνα.

Με πράσινο οι ενεργές γεωτρήσεις, με κόκκινο οι ανενεργές και με κίτρινο οι αγνώστου στάτους.

[Θέαση Σημείων Υδροληψίας, ΥΠΕΝ]

Γιατί θεωρεί ο Γαγάνης την αφαλάτωση ακριβή λύση; Εκτός από το υψηλό κόστος του ίδιου του έργου, το οποίο ο Δήμος δεν μπορεί να καλύψει μόνος του οπότε στρέφεται στην κυβέρνηση για βοήθεια, ακριβό είναι και το νερό που παράγει η αφαλάτωση: Η Σίφνος έχει το τρίτο πιο ακριβό στις Κυκλάδες. Ταυτόχρονα, το νερό στη Σίφνο υποτιμολογείται, ένα φαινόμενο που σε πολλά νησιά δεν αφήνει στους Δήμους οικονομικό περιθώριο να κάνουν έργα υποδομών.

Κόστος και τιμολόγηση του νερού στη Σίφνο

Η Σίφνος έχει το τρίτο υψηλότερο κόστος παραγωγής νερού στις Κυκλάδες (€3,55/m3) μετά τη Σαντορίνη (€4,19/m3) και τη Σύρο (€4,04/m3). Όμως, όπως και σε πολλά άλλα νησιά, το νερό υποτιμολογείται: όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, για νοικοκυριά το κυβικό κοστίζει €1,40 αν καταναλώνονται έως 90 m3/μήνα και €2,39 για πάνω από 91 m3 τον μήνα. Το υψηλό κόστος παραγωγής νερού σχετίζεται με τη μεγάλη κατανάλωση ενέργειας των αφαλατώσεων, αφού για να αφαλατωθεί υφάλμυρο νερό χρειάζεται κάτι λιγότερο από μια κιλοβατώρα/m3, για να αφαλατωθεί όμως θαλασσινό νερό χρειάζονται 3 κιλοβατώρες/m3. Η υποτιμολόγηση του νερού θεωρείται πως οδηγεί σε χρόνια οικονομικά ελλείμματα των υπηρεσιών ύδρευσης στα νησιά, τα οποία τις εμποδίζουν να επενδύσουν σε έργα υποδομών, π.χ. συντήρηση και βελτίωση των δικτύων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως η Σίφνος έχει σχετικά υψηλό ποσοστό ανάκτησης των εξόδων ύδρευσής της, συγκεκριμένα 80,92%, όταν σε νησιά όπως η Πάρος, η Ίος, η Σέριφος και η Φολέγανδρος είναι γύρω στο 60%.

Όμως, δεν είναι μόνο η παραγωγή νερού από αφαλατώσεις που ανεβάζει το κόστος του νερού. Σε ένα ημιορεινό νησί όπως η Σίφνος, το νερό ακολουθεί αντίθετη πορεία καταναλώνοντας επιπλέον ενέργεια, αφού πρέπει να αντληθεί από τις αφαλατώσεις στους παράκτιους οικισμούς των Καμαρών και του Πλατύ Γιαλού προς τις δεξαμενές στα ορεινά του νησιού, όπου βρίσκονται οι μεγαλύτεροι οικισμοί της Απολλωνίας και του Αρτεμώνα. Από τις δεξαμενές, το νερό διοχετεύεται βαρυτικά στους οικισμούς του νησιού, εκτός από την Καταβατή και τα Εξάμπελα, προς τους οποίους αντλείται νερό. 

Το δίκτυο ύδρευσης της Σίφνου

Συνολικά, το δίκτυο ύδρευσης της Σίφνου έχει μήκος 52χλμ. Περιλαμβάνει 19 δεξαμενές Οι σημαντικότερες είναι οι δεξαμενές των Καμαρών (600 m3), του Αγίου Μερκουρίου στον Αρτεμώνα (200 m3), των Βρυσιανών (260 m3), η κεντρική δεξαμενή οικισμών του Καδέ (1100 m3), του Απελαϊτη (200 m3), και του Σχολείου (200 m3). Καταγραφή του δικτύου ύδρευσης της Σίφνου. [Πηγή: Αλεξάνδρα Κατσίρη, ΦΛΕΑ]

Εκτός αυτού, το νερό της αφαλάτωσης είναι ιδιαίτερα διαβρωτικό. Σύμφωνα με χημικές αναλύσεις που είχε πραγματοποιήσει η Αλεξάνδρα Κατσίρη σε συνεργασία με το Εργαστήριο Περιβάλλοντος και Επαγγελματικής Υγείας του ΠΑΔΑ, ο δείκτης Larson, δηλαδή το δυναμικό διαβρωσιμότητας του νερού της Σίφνου, ήταν 2,2 στο νερό από την αφαλάτωση των Καμαρών και 3,5 στο νερό της δεξαμενής του Καδέ, όταν το όριο ασφάλειας είναι 0,8.

Εν τω μεταξύ, επειδή μεγάλο μέρος του παλαιού δικτύου νερού στη Σίφνο αποτελούταν από μεταλλικούς σωλήνες, το αφαλατωμένο νερό «τράβαγε» μέταλλα από τις σωληνώσεις, με αποτέλεσμα επί χρόνια να τρέχει καφέ ή κόκκινο νερό από τις σιφνέικες βρύσες και να δημιουργούνται ιζήματα στους σωλήνες. Σήμερα, κατά τη δημοτική αρχή, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των σωλήνων, που χρησιμοποιούνταν μέχρι και πέρσι, έχει αντικατασταθεί από πλαστικούς. Ταυτόχρονα, ένα τόσο εκτεταμένο δίκτυο έχει πολλές διαρροές που αυξάνονται με τις πιέσεις των καλοκαιρινών μηνών, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίζει το ισχνό τεχνικό προσωπικό του Δήμου.

Η Δήμαρχος Σίφνου Μαρία Ναδάλη μου δείχνει μεταλλικό σωλήνα του δικτύου, του οποίου η διάμετρος έχει μειωθεί δραματικά από το ίζημα.

Στο χαώδες μωσαϊκό που είναι η ύδρευση στη Σίφνο έρχεται να προστεθεί και το ζήτημα των αποχετεύσεων. Ο Νάσος Στασινάκης, επίκουρος καθηγητής στον Τομέα Περιβαλλοντικής Μηχανικής και Επιστήμης του Πανεπιστήμιου Αιγαίου που ειδικεύεται στην επεξεργασία λυμάτων, μου εξηγεί πως σε μια συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων του νησιού, το νερό από τα λύματα θα υπόκειτο σε επεξεργασία σε βιολογικούς καθαρισμούς και θα επαναχρησιμοποιούταν στην άρδευση και για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, όπως άλλωστε προβλέπεται τόσο από την εθνική όσο και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Ο Στασινάκης αναφέρει πως στην Κύπρο, το Ισραήλ και την Καλιφόρνια, που έχουν παρόμοιες κλιματικές συνθήκες, σχεδόν 90% του νερού από τους βιολογικούς καθαρισμούς επαναχρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Η Σίφνος διαθέτει τρεις βιολογικούς καθαρισμούς, στους οικισμούς του Κάστρου, των Καμαρών και του Πλατύ Γιαλού (που είναι, μάλλον όχι τυχαία, και οι μόνες παραλίες που έχουν μπλε σημαία). Ο νέος βιολογικός καθαρισμός για τους κεντρικούς οικισμούς του νησιού, που σχεδιάζεται εδώ και δεκαετίες, είναι ακόμα στα σκαριά. Όπως μου εξηγεί ο Μανώλης Φουτουλάκης, οι αποχετεύσεις έχουν ολοκληρωθεί και τους επόμενους μήνες θα γίνει διαγωνισμός για τον ανάδοχο που θα αναλάβει την κατασκευή του βιολογικού καθαρισμού.

Πάντως, κάτοικοι μου κατήγγειλαν πως για την εγκατάσταση των αποχετεύσεων στην Απολλωνία και τον Αρτεμώνα καταστράφηκαν τα παραδοσιακά καλντερίμια του νησιού, τα οποία σκάφτηκαν για να μπουν οι σωληνώσεις. Όσο σκάβονταν εξαφανίζονταν μυστηριωδώς και οι πέτρες, λένε, και όταν επανατοποθετήθηκαν να έπρεπε να γίνουν πολύ πιο παχιοί αρμοί από τσιμέντο για να καλύψουν τα κενά.

Το καλντερίμι μετά τα έργα αποχετεύσεων, με παχιά στρώση τσιμέντου ανάμεσα στις πλάκες.

Το παραδοσιακό καλντερίμι της Σίφνου όπου οι πλάκες είναι σύριζα η μια στην άλλη.

Εν τω μεταξύ, το σημείο όπου σχεδιάζεται να τοποθετηθεί ο βιολογικός καθαρισμός είναι κι αυτό προβληματικό: βρίσκεται στην περιοχή Κάμπα κοντά στον Άγιο Ελευθέριο, σε πιο ψηλό υψόμετρο από τον Αρτεμώνα. Για να διαπλατυνθεί ο δρόμος πρόσβασης στο σημείο πρέπει να απαλλοτριωθούν λίγα μέτρα από χωράφια ιδιωτών, δύο εκ των οποίων έχουν ήδη προβεί σε δικαστικές ενστάσεις, ενώ κατά τον πρώην Αντιδήμαρχο Γιώργο Σταυριανό το πεδίο διάθεσης των νερών που θα παράγονται από τον βιολογικό καθαρισμό είναι περίπου άχρηστο, καθώς βρίσκεται πάνω στο βουνό. Κατά τον ίδιο, το έργο σχεδιάστηκε πριν δεκάδες χρόνια, και η αλλαγή της τοποθεσίας θα συνεπαγόταν ακόμα μεγαλύτερες καθυστερήσεις. Η τωρινή δημοτική αρχή δεν φαίνεται να έχει κάποιο σχέδιο για την επαναχρησιμοποίηση του νερού από το νέο βιολογικό καθαρισμό, ενώ ο Φουτουλάκης δεν ήταν ο μόνος που εξέφρασε αμφιβολίες για το αν οι αγρότες της Σίφνου θα δεχτούν να ποτίζουν με νερό από επεξεργασμένα λύματα, όσο καθαρό κι αν το θεωρούν οι επιστήμονες. Μάλιστα, ένας επιχειρηματίας εστίασης που διαθέτει δική του αγροτική παραγωγή, με την οποία τροφοδοτεί το εστιατόριό του, φάνηκε να ανησυχεί πως αν γίνει ο βιολογικός θα υπάρχει πρόβλημα με τον υδροφόρο ορίζοντα. 

Ο Νάσος Στασινάκης, πάντως, είναι κατηγορηματικός πως το πρώτο μέτρο για τη διαχείριση του νερού πρέπει να είναι ο περιορισμός της ζήτησης, ενώ σε ημερίδα της ΕΛΛΕΤ για τη βιωσιμότητα στα νησιά είχε δηλώσει πως «πρέπει να μιλάμε για ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων και όχι “μας λείπει νερό, ας βάλουμε μια αφαλάτωση”». Είναι ικανή και διατεθειμένη η δημοτική αρχή να περιορίσει τη ζήτηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον τουρισμό στο νησί; Έχει κάποιο συνολικό σχέδιο για την ύδρευση; Μπορεί και θέλει να επιβάλει μέτρα και περιορισμούς στην κατανάλωση και σπατάλη νερού από ιδιώτες ή θα αρκεστεί στο να «βάλει άλλη μια αφαλάτωση»;

ΠΗΓΗ