Κλοντίν Γκέι, τέως πρόεδρος του Χάρβαρντ: Η συντριβή ενός «αμερικανικού ονείρου» - Του Άρη Χατζηστεφάνου

Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού

Για την απομάκρυνση της πρώτης μαύρης προέδρου του Χάρβαρντ, μιας αναγεννησιακής επιστήμονα με διατριβές που κάλυπταν οικονομία, πολιτικές επιστήμες, ψυχολογία, σπουδές φύλου, συνασπίστηκαν δύο διαφορετικές, αλλά απόλυτα συμβατές δυνάμεις: τα πιο αντιδραστικά στοιχεία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και το ισραηλινό λόμπι

Του Άρη Χατζηστεφάνου 

Όταν ήρθαν για τους φοιτητές δεν μίλησαν. Και όταν ήρθαν για τους πρυτάνεις… πάλι δεν μίλησαν

Στα μέσα Οκτωβρίου του 2023 ακροδεξιές, φιλο-ισραηλινές οργανώσεις μίσθωσαν ένα φορτηγάκι, ανάρτησαν τις φωτογραφίες φοιτητών του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ οι οποίοι ασκούσαν κριτική στο Ισραήλ και άρχισαν να το περιφέρουν στους δρόμους γύρω από το Πανεπιστήμιο κατηγορώντας τους για αντισημιτισμό. Λίγους μήνες αργότερα ένα αντίστοιχο φορτηγάκι έκανε την ίδια διαδρομή, αυτή τη φορά για να διαπομπεύσει δημόσια την πρόεδρο του ίδιου Πανεπιστημίου.

Η Κλοντίν Γκέι αναγκάστηκε τελικά σε παραίτηση την περασμένη εβδομάδα, όταν υπερσυντηρητικά μέσα ενημέρωσης και ανώνυμοι καταδότες άρχισαν να εξαπολύουν ανυπόστατες κατηγορίες για λογοκλοπή σε επιστημονικές δημοσιεύσεις της –κατηγορία την οποία η αρμόδια επιτροπή του Χάρβαρντ διέψευσε. «Το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο ξεχείλισε από ύβρεις και απειλές δολοφονίας, ενώ χρησιμοποίησαν εναντίον μου τη λέξη που αρχίζει από Ν περισσότερες φορές από όσες μπορώ να μετρήσω» εξηγούσε η ίδια στην επιστολή παραίτησής της.

Ήταν η δεύτερη επικεφαλής κορυφαίου εκπαιδευτικού ιδρύματος (Ivy League) των ΗΠΑ η οποία εξαναγκαζόταν σε παραίτηση σε διάστημα λίγων εβδομάδων από τη στιγμή που το ισραηλινό λόμπι και κορυφαία στελέχη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος εξαπέλυσαν μια πρωτοφανή επίθεση εναντίον της ελευθερίας του λόγου στα Πανεπιστήμια. Πρώτη έφυγε η πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνιας, Λιζ Μαγκίλ, την οποία η Ρεπουμπλικανή γερουσιαστής Ελίζ Στεφάνικ κατηγόρησε ότι «στηρίζει τη γενοκτονία των Εβραίων» επειδή κάποιος φώναξε μέσα στον χώρο του Πανεπιστημίου της ένα σύνθημα με τη λέξη Ιντιφάντα (η παλαιστινιακή εξέγερση ενάντιο στην κατοχή)! Τα επιχειρήματα που ακούστηκαν εναντίον των δύο προέδρων (όπως και της προέδρου του Τεχνολογικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης, Σάλι Αν Κόρνμπλουθ) κατά τη διάρκεια ειδικής ακρόασης στο Κογκρέσο κάνουν ακόμη και το κυνήγι μαγισσών στα χρόνια του γερουσιαστή Μακάρθι να φαντάζει σαν μια απόλυτα δικαιολογημένη, στοιχειοθετημένη και κυρίως λογική διαδικασία.

Η περίπτωση της Κλοντίν Γκέι όμως απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ανάλυση. Παιδί μεταναστών από την Αϊτή, έζησε τα πρώτα της χρόνια στη Νέα Υόρκη αλλά και στη Σαουδική Αραβία, όπου ο πατέρας της εργαζόταν σε ομάδα μηχανικών του αμερικανικού στρατού. Δύσκολα μπορεί να εντοπίσει κανείς μια οικογένεια που να ενσαρκώνει σε τέτοιο βαθμό το «αμερικανικό όνειρο», αλλά και τη σύγχρονη γεωπολιτική ιστορία των ΗΠΑ –η μικρή Κλοντίν ενηλικιώθηκε σε εκείνη τη μικρή ρωγμή όπου η μετανάστευση από μια φτωχή χωρά συναντά τα πετροδολάρια που συντηρούν την εθνική οικονομία, πάντα υπό τη σκιά του «Θείου Σαμ».

Η Κλοντίν Γκέι όμως ήταν κάτι περισσότερο από το άθροισμα οικογενειακών ιστοριών. Ήταν ο αληθινός αναγεννησιακός άνθρωπος ή τουλάχιστον αυτό λέει το πανεπιστημιακό βιογραφικό της. Θήτευσε στο Στάνφορντ, στον Πρίνστον και το Χάρβαρντ όπου βραβευόταν διαρκώς για εργασίες και διδακτορικές διατριβές που κάλυπταν ένα εντυπωσιακά ευρύ επιστημονικό φάσμα: οικονομικά, ψυχολογία και πολιτικές επιστήμες με ειδίκευση στον συμπεριφορισμό, τις αφρικανικές και αφροαμερικανικές σπουδές, τις σπουδές φύλου κ.ά. Ίσως το μεγαλύτερο κατόρθωμά της όμως ήταν ότι ως μαύρη γυναίκα κατάφερε να διεμβολίσει την παράδοση των Ivy League που για δεκαετίες ήταν γνωστά ως Πανεπιστήμια «λευκών αντρών» και διατηρούσαν το παρατσούκλι των «αποικιακών πανεπιστημίων», αφού τα περισσότερα ιδρύθηκαν πριν από την αμερικανική επανάσταση, στα χρόνια της βρετανικής αποικιοκρατίας.

Ο διορισμός της τον Ιούλιο του 2023 στη θέση της πρώτης μαύρης γυναίκας προέδρου του Χάρβαρντ ήταν μια μικρή αλλά συμβολική νίκη απέναντι στον θεσμικό ρατσισμό των Ηνωμένων Πολιτειών. Το συγκεκριμένο «αμερικανικό όνειρο» διήρκεσε μόνο έξι μήνες, καθώς δύο διαφορετικές αλλά απόλυτα συμβατές δυνάμεις ενώθηκαν για να την απομακρύνουν από τη θέση τους: τα πιο αντιδραστικά στοιχεία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος μαζί με το ισραηλινό λόμπι. Για τους πρώτους ο διορισμός της Κλοντίν Γκέι αποτελούσε την επιβεβαίωση ότι τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας έχουν μετατραπεί σε γιάφκες σοσιαλιστών, κομμουνιστών, μαύρων και κάθε είδους μειονοτήτων που απειλούν την «αγία αμερικανική οικογένεια».

Υπό αυτή την έννοια η εκστρατεία εναντίον της Γκέι αποτελούσε λογική συνέχεια της απαγόρευσης βιβλίων, της διαρκούς στοχοποίησης κάθε αριστερής και προοδευτικής φωνής και του ανελέητου πολέμου εναντίον του περίφημου woke (επαγρύπνηση εναντίον φυλετικών προκαταλήψεων και διακρίσεων).

Για το ισραηλινό λόμπι η επίθεση ενάντια σε πρυτάνεις και προέδρους Πανεπιστημίων αποτελούσε επίσης μια λογική συνέχεια της μάχης απέναντι σε πρόσωπα και θεσμούς που ακόμη και αν δεν καταδικάζουν την πολιτική του Ισραήλ, αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ανθρώπων να εκφέρουν ελεύθερα την άποψή τους γι’ αυτό. Θεωρητικά αυτή η επίθεση εναντίον θεμελιωδών ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων θα έπρεπε να έχει θέσει τη φιλελεύθερη Αμερική σε θέση μάχης για να υπερασπιστεί τα «ιερά και όσια» του πολιτισμού της: την πρώτη τροποποίηση του αμερικανικού Συντάγματος για την ελευθερία του λόγου, τις θέσεις των gender και identity politics, την προστασία των Πανεπιστημίων ως χώρων ελεύθερης έκφρασης κ.ο.κ. Αντίθετα ναυαρχίδες του φιλελευθερισμού, όπως το περιοδικό The Atlantic, αποδέχτηκαν αδιαμαρτύρητα ότι η υπόθεση δεν είχε πολιτικά χαρακτηριστικά, αλλά αφορούσε μια απλή υπόθεση λογοκλοπής. Στους New York Times ο αρθρογράφος Μπρετ Στέφενς (που τυχαίνει ναι είναι και ο ισλαμοφοβικός και νεοσυντηρητικός πρώην αρχισυντάκτης τής Jerusalem Post) έφτασε να υποστηρίζει ότι η Κλοντίν Γκέι δεν δικαιούνταν εξ αρχής τη θέση της προέδρου, αλλά την τοποθέτησαν εκεί μόνο επειδή ήταν μαύρη. Η Αμερική της «πολυσυλλεκτικότητας», της «προστασίας των μειονοτήτων», της «δημοκρατίας» και της «ελευθερίας του λόγου» παρέδωσε τα όπλα της αμαχητί ύστερα από ένα απλό νεύμα του ισραηλινού λόμπι. Και η Κλοντίν Γκέι ήταν απλώς το τελευταίο θύμα.

Γιατί την επιλέξαμε

Γιατί είναι το τελευταίο θύμα, με τον εξαναγκασμό της σε παραίτηση, του κυνηγιού μαγισσών που έχει εξαπολυθεί στις ΗΠΑ εναντίον όποιου εκφράζεται κατά της σφαγής στη Γάζα με ψευδείς κατηγορίες περί «αντισημιτισμού».