Ιδιωτικά Πανεπιστήμια: Και η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στα νύχια της «ελεύθερης» αγοράς - Του Αλέξη Μπένου*

pexels.com

Αλέξης Μπένος

Η κυβέρνηση προχωρά με αξιοθαύμαστη συνέπεια στην εφαρμογή του προγράμματός της για την παράδοση όλων των θεσμών στην ασταμάτητη και επιθετική αδηφαγία της κερδοσκοπίας. Η ενέργεια και οι τηλεπικοινωνίες έχουν παραδοθεί και μάλιστα δωρεάν στην απίστευτη ασυδοσία των κερδοσκόπων [που προτιμούν βέβαια να ονομάζονται «πάροχοι»] οι οποίοι μας κοροϊδεύουν κατάφατσα με τις έγχρωμες προκλήσεις τους. Οι μετακινήσεις, με πρόσφατο παράδειγμα τη νέα αύξηση διοδίων, και τα μέσα μεταφοράς, με τραγικό παράδειγμα το έγκλημα των Τεμπών, δείχνουν ήδη που οδηγεί η ελεύθερη ασυδοσία και κερδοσκοπία εις βάρος βασικών δημόσιων αγαθών. Οι δημόσιες δομές υγείας, παρά το τραγικό χάος που προκάλεσε, κατά τη διάρκεια της πανδημικής έκρηξης,  η μακρόχρονη πολιτική απαξίωσης τους, απειλούνται σήμερα με ολοκληρωτική διάλυση ενώ παράλληλα ρέει πλουσιοπάροχα η δημόσια  χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα.

Αντίστοιχη πολιτική εφαρμόζεται και στη δημόσια παιδεία και ειδικά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η συνεχής υποχρηματοδότηση από το 2009 μέχρι σήμερα, όπως αναδεικνύει και η επίκαιρη έκθεση του ΚΕΠΥ έχει οδηγήσει κυρίως σε τρομακτικές ελλείψεις προσωπικού αλλά και απαξίωση βασικών υποδομών. Ως επόμενο βήμα – και «αυτονόητη»? λύση μπροστά στις δυσκολίες που οξύνονται –  επιβλήθηκαν τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά και τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα.

Σήμερα λοιπόν το πλαίσιο είναι έτοιμο, αλλά και οι πολιτικοί συσχετισμοί ευνοϊκοί, ώστε να καταπατηθεί αυταρχικά και αντιδημοκρατικά η υποχρέωση προστασίας της δημόσιας εκπαίδευσης όπως επιβάλλει το άρθρο 16 και να ανοίξει ο δρόμος για την ελεύθερη κερδοσκοπική κατασπάραξη δημόσιων δομών και διαδικασιών.

Ο πρώτος στόχος λοιπόν, όπως και στα άλλα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, είναι η άμεση και απρόσκοπτη κάλυψη της ατέλειωτης αδηφαγίας των κυβερνόντων και των συμφερόντων που αυτοί εξυπηρετούν. Αδηφαγία η οποία προφανώς δεν ενδιαφέρεται για την ποιότητα δομών και διαδικασιών όπως αποδεικνύει η πλούσια εμπειρία από τη λειτουργία αντίστοιχων επιχειρήσεων τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας υπό τη μορφή «κολλεγίων».

Δεν είναι μακριά λοιπόν η μετατροπή των δημόσιων πανεπιστημίων σε μαζική αγορά παροχής αμφιλεγόμενης ποιότητας πτυχίων-πιστοποιητικών απόκτησης δεξιοτήτων σε όσους και όσες έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν τα αντίστοιχα δίδακτρα.  Πρόκειται δηλαδή για μια θεσμική αναγνώριση και κυνική αποδοχή των ταξικών ανισοτήτων οι οποίες και θα διευρυνθούν ακόμη περισσότερο μετά την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων.

Παράλληλα ο προσδιορισμός των στρατηγικών επιλογών για την εκπαίδευση με βάση τις επιταγές της κερδοφορίας της αγοράς, αποκλείει την ευρύτητα της παιδείας και αποστεώνει τη δυνατότητα ανάπτυξης κριτικής σκέψης. Η σχέση πωλητή και αγοραστή έρχεται να αντικαταστήσει τη σχέση δάσκαλου και φοιτητή με αμοιβαίο όφελος την υποβάθμιση των εκπαιδευτικών διαδικασιών και την προώθηση γρήγορων και αποτελεσματικών αγοραίων κινήσεων [χρήμα έναντι πιστοποιητικού]. Οπότε εκτός από την πρόσκαιρη κάλυψη της αγοραίας αδηφαγίας, η διαδικασία ιδιωτικοποίησης έχει και μια πιο σημαντική στρατηγική σημασία. Την υποβάθμιση της παιδείας και του μορφωτικού επιπέδου της μεγάλης πλειοψηφίας του πληθυσμού. Αντί για μορφωμένους, κριτικά σκεπτόμενους άρα και αντιστεκόμενους πολίτες προκρίνεται η δημιουργία μιας ημιμαθούς μάζας που άγεται και φέρεται από τις επιλογές της αγοράς και του καταναλωτισμού, την αντιδραστική προπαγάνδα των ΜΜΕ, τη συνωμοσιολογία και το ακροδεξιό πολιτικό οπλοστάσιο.

Για τους παραπάνω λόγους η αντίσταση και ο δυναμικός και μακρόχρονος αγώνας ενάντια στην πολιτική επιβολή της ιδιωτικής αποδιάρθρωσης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και τελικά την κοινωνική βαρβαρότητα, είναι όχι μόνον απαραίτητος αλλά και ιδιαίτερα ζωτικής σημασίας για το μέλλον μιας ανθρώπινης κοινωνίας.

• Ο Αλέξης Μπένος είναι Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής ΑΠΘ