Νάξος: (Ξε)καθαρίζοντας τα φύκια από τις μεταξωτές κορδέλες σε προστατευόμενες παραλίες Natura (ΦΩΤΟς & ΧΑΡΤΕΣ)

Της Ειρήνης Προμπονά

Λένε πως η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά. Η άλλη μισή λογικά είναι ο τρόπος με τον οποίο καθαρίζεις. “Αυθαίρετο συμπέρασμα” θα σκεφτείτε, όπως αυθαίρετα είναι πολλά απ’ αυτά που συμβαίνουν σε τούτη τη γωνιά της Ευρώπης που να ζούμε.

Είμαστε η χώρα που δεν έχει ολοκληρώσει τις ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες για τις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 ώστε να θεσπιστούν τα ανάλογα ΠΔ και καταδικαστήκαμε γι’ αυτό στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο πληρώνοντας πρόστιμο.
Οι περιοχές αυτές είναι σημαντικές για την βιοποικιλότητα που διαθέτουν, τα σπάνια ή/και απειλούμενα είδη, το φυσικό κάλλος και αν μπορούσαμε να συνοψίσουμε σε πολύ λίγες λέξεις το θέμα θα λέγαμε πως οι Natura είναι περιοχές που δίνουν προστιθέμενη αξία στον τόπο που τις διαθέτει και πρέπει να διαφυλάσσονται ως κόρη οφθαλμού. Ο κίνδυνος οι περιοχές Νatura να είναι άνευ αντικειμένου προστασίας, αν δεν εφαρμοστεί σύντομα το πλαίσιο που ορίζει τί γίνεται, τι δεν γίνεται και με ποιόν τρόπο μέσα στον χώρο που ορίζεται ως προστατευόμενος είναι ορατός και η καταστροφή θα είναι ολέθρια.

Πάντα με συγκλονίζει η κοντόφθαλμη οπτική και η ευκολία της ρητορικής κάποιων συντοπιτών μου που υπερθεματίζοντας λένε πως πρέπει να πέσει τσιμέντο εκεί που τώρα κυριαρχούν οι αμμοθίνες γιατί τους ενοχλεί η άμμος γιατί “έτσι πάμε μπροστά”. Ο τουρισμός έδωσε την ευκαιρία σε αρκετούς που χωρίς να έχουν ιδέα από το αντικείμενο επειδή απλώς στάθηκαν τυχεροί να κατέχουν ένα κομμάτι γης μέσα σε ένα τοπίο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς δίπλα στη θαλασσα, να θεωρούν πως η επιχείρησή τους μπορεί να σταθεί καλύτερα μέσα στα τσιμέντα και όχι μέσα σ’ ένα κεδροδάσος με αμμοθίνες.

Είμαστε η χώρα που για να γίνει κατανοητή η προστασία των παραλιών από την “επένδυση της ομπρέλας” και να ξυπνήσει η κεντρική διοίκηση, έπρεπε να βγουν οι πολίτες στα κάγκελα για το αυτονόητο, για να γίνει έστω μια αρχή προς διαφορετική κατεύθυνση “και βλέπουμε”.

Φέτος περιμένουμε όλοι να δούμε πόσο αποδοτικό θα είναι στην… προστασία του αιγιαλού και των παραλιών το νέο νομοσχέδιο. Περιμένουμε, την ίδια ώρα που τα κινήματα των πολιτών που πρωτοστάτησαν πέρυσι με τις κινητοποιήσεις τους κυρίως στα νησιά απέναντι στην ασυδοσία της “ανάπτυξης” βαστούν μικρό καλάθι.

H απάτητη παραλία Χαβάη στο Αλυκό Νάξου/Cyclades Open

Οι απάτητες παραλίες

Φέτος έχουμε και “απάτητες” παραλίες, 198 σε όλη τη χώρα, που κατά τα άλλα περηφανευόμαστε για το μήκος και την ομορφιά της ακτογραμμής της. 198 μόνο, ούτε καν 200.

“Ναι, αλλά θα έχουμε 7.500 στο MyCoast για να κάνουμε καταγγελίες” χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.

Στη Νάξο οι απάτητες παραλίες είναι 7 όλες μέσα σε προστατευόμενες περιοχές Natura 2000. Απ’ αυτές, οι δυο στην περιοχή του Αλυκού ( Αι Γιώργης και Χαβάη) είναι οι πιο γνωστές και κοντά σχετικά στην πόλη της Νάξου (18 χιλιόμετρα), με νορμάλ οδικό δίκτυο. Σ’ αυτές δεν υπάρχουν όμορες επιχειρήσεις, ώστε να τοποθετηθούν ομπρέλες. Μια καντίνα μόνο κάνει την εμφάνισή της, η οποία βάσει του νέου νόμου απαγορεύεται να βρίσκεται στην περιοχή (ΚΥΑ/ΦΕΚ Τεύχος B’ 2364/19.04.2024, άρθρο 2 παρ. στ).

Ειδικά στην Χαβάη που βρίσκεται στο τέλος του κεδροδάσους δυτικά, δεν υπάρχει καν δρόμος, ούτε οπτική επαφή με την παραλία, αφού αυτή βρίσκεται κάτω από έναν ήπιο γκρεμό. Για την συγκεκριμένη ίσως πρέπει να ληφθούν επιπλέον μέτρα προστασίας, γιατί από τότε που έγινε γνωστή ο κόσμος συρρέει μαζικά για να την επισκεφτεί με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τον γκρεμό που αποτελείται από μαλακό πέτρωμα που διαλύεται εύκολα, όσο και για μέρος του κεδροδάσους μέσα απ’ το οποίο πρέπει να περάσεις για να φτάσεις.

Η πανέμορφη παραλία της Αγιασού πέφτει λίγο πιο μακριά (23 χιλιόμετρα περίπου) αλλά κι εκεί οι επιχειρήσεις με ομπρέλες δεν υπάρχουν καθώς ήπια-προς το παρόν- είναι και η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

Οι υπόλοιπες απάτητες είναι αρκετά μακριά από την Χώρα στην βορειοανατολική πλευρά (40 χιλιόμετρα και πλέον) και νότια ο Καλαντός (37 χιλιόμετρα) που αποτελεί φυσικό λιμάνι. Οι απάτητες αυτές παραλίες προφανώς και αξίζει να είναι απάτητες, εντυπωσιακό ωστόσο παραμένει το γεγονός πως καμία άλλη παραλία στα Δυτικά-Νοτιοδυτικά δεν μπήκε σ’ αυτή την ομάδα όπως θα μπορούσε να είναι το Πυργάκι, η Μ. Βίγλα και το Καστράκι, η παραλία της Παρθένου, μέρος του Ορκού ή της Πλάκας.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Οικονομικών Όμηρος Τσάπαλος, μιλώντας στην εκπομπή του ΕΡΤNews «Συνδέσεις» με φιλοξενούμενη την Ελένη Ανδριανοπούλου από το Κίνημα Πολιτών Νάξου “Σώστε τις παραλίες” σε μια αποστροφή του λόγου του σχετικά με την παρατήρηση της Ανδριανοπούλου για τις απάτητες παραλίες ανέφερε πως δεν μπορούμε να σταματήσουμε την επιχειρηματικότητα σε τουριστικές περιοχές. Δυστυχώς στο βίντεο το απόσπασμα έχει κοπεί, υπάρχει μονάχα ολόκληρη η τοποθέτηση του εκπροσώπου, όχι ο διάλογος.

Μια συμπληρωματική, μη παραγωγική δραστηριότητα όπως η ανάπτυξη ομπρελοκαθισμάτων ωστόσο, δεν αποτελεί επιχείρηση. Κι αν κάτι ανησυχεί τους πολίτες είναι ακριβώς αυτό: περιοχές Natura που δεν έχουν χαρακτηριστεί ως απάτητες, στο τέλος κινδυνεύουν να “ισοπεδωθούν”, καθώς κανείς δεν βάζει στην εξίσωση τον παράγοντα “φέρουσα ικανότητα” που έχει κάθε μια απ’ αυτές, ούτε το γεγονός πως εξακολουθούν να είναι ειδικής προστασίας. Το γεγονός πως 7 είναι απάτητες, δεν σημαίνει πως έπαψε να ισχύει το ειδικό καθεστώς προστασίας για τις υπόλοιπες που είναι εκτός καταλόγου.

Ποια θα είναι η τύχη των περιοχών αυτών όταν αποφασιστεί τελικά τι επιτρέπεται και τι όχι με τις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες των περιοχών Natura, αφού όπως είπε ο εκπρόσωπος δεν μπορούμε να σταματήσουμε την επιχειρηματικότητα στις τουριστικές περιοχές;

Η Ανδριανοπούλου πάντως από το Κίνημα για τις παραλίες, σε σχετική ανάρτησή της διερωτάται μετά την εκπομπή και την τοποθέτηση Τσάπαλου: “Κατάλαβα καλά; Επιχειρηματικότητα στην γλώσσα της κυβέρνησης είναι να πουλάς αέρα κοπανιστό σε παραλίες ειδικής προστασίας με μηδέν επενδυτικό ρίσκο, καθώς οι πολίτες θα περνούν με ένα κινητό στο χέρι να σκανάρουν, τα ντρόουν θα πετάνε και η εφορία θα βολτάρει στο καυτό ελληνικό καλοκαίρι κύμα κύμα;”

Όλοι πάντως συμφωνούμε σε κάτι. Πως αυτό το καλοκαίρι θα έχει σίγουρα μεγάλο ενδιαφέρον.

Οι ενημερωτικές πινακίδες Natura 2000 στις ακτές της Νάξου

Η περιοχή που ανήκει στο δίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της Νάξου.

-Ο κωδικός GR4220026 έχει έκταση 11945.19 εκτάρια και η ονομασία της είναι “Όρη Αναθεματίστρα, Κόρωνος, Μαυροβούνι, Ζας, Βιγλατούρι”.

Πηγή: natura2000.eea.europa.eu

Οι φούξια περιοχές είναι προστατευόμενες με 39 είδη πτηνών να κατοικούν στην προστατευόμενη περιοχή

-Ο κωδικός GR4220014 έχει έκταση 9051.77 εκτάρια περιλαμβάνει την περιοχή Κεντρική και Νότια Νάξος: Ζας και Βίγλα έως Μαυροβούνι και θαλάσσια ζώνη (Όρμος Καράδες-Όρμος Μουτσούνας)

Πηγή: natura2000.eea.europa.eu.

 Οι φούξια περιοχές είναι προστατευόμενες και περιλαμβάνουν έναν πλούσιο βιότοπο, αμμοθινικούς σχηματισμούς, κεδροδάσος, υγροβιότοπους κλπ.

Στις παραπάνω περιοχές αναπτύσσονται σημαντικά είδη χλωρίδας και πανίδας κάποια μάλιστα απ’ αυτά όπως το Όρνεο (με σημαντικό πληθυσμό) και το Παγκράτιο (κρινάκι της θάλασσας) είναι απειλούμενα και προστατευόμενα είδη. Οι περιοχές αυτές και τα είδη που φιλοξενούν, μαζί με τις ακτές της είναι που κάνουν τη Νάξο να έχει τόσο ξεχωριστή ταυτότητα, γιατί εκτός από παραλίες ιδιαίτερου φυσικού κάλλους διαθέτει μια σπουδαία και αξιοζήλευτη βιοποικιλότητα μέσα σε μία έκταση 429,79 τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Αυτά όμως όταν κοιτάς τον χάρτη του δικτύου. Γιατί όταν κάποιος βρίσκεται εντός της προστατευόμενης περιοχής, δεν υπάρχει καμία σήμανση, ούτε περίφραξη, ούτε κάποιο κιόσκι-έστω μια πινακίδα με QR-που να ενημερώνει τον επισκέπτη, για την σημαντικότητα της περιοχής και το καθεστώς της προστασίας της. Όλη η νοτιοδυτική πλευρά με τις πολυσύχναστες και βαριά τουριστικοποιημένες παραλίες της Νάξου είναι μέσα στην προστατευόμενη περιοχή. Τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα πάνω στις αμμοθίνες από λουόμενους, γουρούνες και μηχανές ή αυτοκίνητα που οργώνουν την παραλία (και τον χειμώνα), δυστυχώς δεν είναι σπάνιο φαινόμενο στο νησί, ενώ αυτό απαγορεύεται αυστηρά από την νομοθεσία.

Από σχετική καταγγελία κατοίκου της περιοχής στην παραλία Πλάκα

Το ίδιο συμβαίνει και στην προστατευόμενη περιοχή του Καταφυγίου Άγριας Ζωής Νάξου που ενώ είναι προστατευόμενος υγροβιότοπος, ούτε περίφραξη, ούτε σήμανση υπάρχει με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ειδικά το ΚΑΖ ίσως έχει και την παγκόσμια πρωτοτυπία να λειτουργεί-παρανόμως-και ως ελικοδρόμιο για ιδιωτικά ελικόπτερα που αυθαίρετα προσγειώνονται, εντός του παραβιάζοντας όχι μόνο τον περί προστασίας νόμο, αλλά και το σχετικό ΠΔ.

Τι γίνεται όμως με τη σήμανση στις περιοχές Natura;

Τίποτα απολύτως για δεκαετίες, μέχρι πολύ πρόσφατα. Πριν λίγους μήνες ο Λεωνίδας Μαγκανάρης, Έλληνας του εξωτερικού που αποφάσισε να επιστρέψει μετά από δεκαετίες στην ιδιαίτερη πατρίδα του, έκανε αίτημα στον δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προκειμένου να σηματοδοτηθεί η περιοχή τουλάχιστον στις πολυσύχναστες παραλίες. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου εποπτευόμενο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρέλαβε το αίτημα, επιλέχθηκαν τα σημεία και 14 πινακίδες είναι πλέον στην κατοχή του δήμου προκειμένου να τοποθετηθούν.

Ήδη έχει τοποθετηθεί μια απ’ αυτές στην περιοχή της Πλάκας, η μοναδική μέχρι στιγμής. Αναζητήσαμε το γιατί. Υπάλληλος της τεχνικής υπηρεσίας του δήμου μας ενημέρωσε πως εργοτεχνικό προσωπικού του δήμου τις επόμενες μέρες με βάση τον χάρτη και το στίγμα που έχει από GPS, θα τοποθετήσει τις πινακίδες κατακόρυφης σήμανσης επί της παραλίας, σε σημεία στα όρια του δρόμου, ώστε να μπορεί ο καθένας να γνωρίζει πως απαγορεύεται η διέλευση και η στάθμευση μέσα στην προστατευόμενη περιοχή.

Η πινακίδα που τοποθετήθηκε στην Πλάκα. Μένουν 13 ακόμα για να ολοκληρωθεί η σήμανση/φωτ. Γιάννης Ορφανός

Ο αρμόδιος αντιδήμαρχος συντήρησης κοινοχρήστων χώρων Ευάγγελος Παντελιάς που επικοινωνήσαμε μαζί του επιβεβαίωσε πως τις επόμενες μέρες θα τοποθετηθούν 8 συνολικά ενημερωτικές πινακίδες στις παραλίες Καστράκι, Αλυκό, Πυργάκι, 2 στην παραλία του Αγ. Προκοπίου, μια ακόμα στην παραλία της Πλάκας με βάση τον χάρτη και το στίγμα που έχει δοθεί από τον ΟΦΥΠΕΚΑ.

Ρωτήσαμε αν τυχόν υπήρξαν αντιδράσεις από επιχειρηματίες των περιοχών ή άλλα κωλύματα λόγω της τοποθέτησης των πινακίδων, ωστόσο ο Παντελιάς ήταν κατηγορηματικός πως ο νόμος ισχύει, πρέπει να εφαρμοστεί και θα εφαρμοστεί.

Ωστόσο, αν και οι ενημερωτικές πινακίδες είναι μια καλή αρχή χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά. Κατάλληλη περίφραξη, ενημερωτικό υλικό για την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, σε κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο, τί πρέπει να προσέχουν όσοι εισέρχονται στην προστατευόμενη περιοχή κ.α. Μια τέτοια διαχείριση θα βοηθούσε σημαντικά να ελαττωθούν περιστατικά που υποβαθμίζουν το περιβάλλον, είτε από άγνοια είτε λόγω του φόβου επιβολής προστίμων, ενώ οι επισκέπτες θα μάθαιναν πολύ περισσότερα για τον τόπο που επισκέπτονται και για την σημαντική βιοποικιλότητά του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ, επίσης:  Πυργάκι Νάξου: Περιβαλλοντική ζημία και αυστηρές συστάσεις-Τί αναφέρει η έκθεση του ΟΦΥΠΕΚΑ για την αμμοληψία

Καθαρισμός ακτών Νάξου

Τελικά πως καθαρίζονται οι παραλίες μέσα στην προστατευόμενη περιοχή Natura; Βάσει νόμου με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, εκτός από αυτόν που χρησιμοποιεί βαριά μηχανοκίνητα οχήματα.

Πρόσφατα στην Σύρο το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου προσέφυγε στην Εισαγγελέα Πρωτοδικών, ζητώντας της να ενεργήσει προληπτικά, ώστε να αποτρέψει την προαναγγελθείσα χρήση παράνομων μέσων, και τη συνεπακόλουθη καταστροφή στο ευαίσθητο οικοσύστημα των παραλιών της Σύρου (Σύρος: Προσφυγή του ΠΠΠΣ στην Εισαγγελία για την προαναγγελθείσα τακτική χρήση βαρέων οχημάτων στις παραλίες ).

Ο δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων έχει ήδη προχωρήσει στον καθαρισμό των παραλιών-όπως κάνει κάθε χρόνο-με μηχανοκίνητα μέσα. Υπήρξαν καταγγελίες για το θέμα από πολίτες και κάποιες απ’ αυτές αναρτήθηκαν στην σελίδα του Κινήματος Πολιτών Νάξου “Σώστε τις παραλίες της Νάξου” (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ σχετικό βίντεο).

Επικοινωνήσαμε με τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης των περιοχών Natura 2000, ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος μας επιβεβαίωσε πως η χρήση μηχανοκίνητων οχημάτων μέσα στις παραλίες που υπάγονται στο δίκτυο προστασία Natura 2000 απαγορεύεται για οποιονδήποτε λόγο, πέρα απ’ αυτούς που ορίζει κατά περίπτωση ο ίδιος ο νόμος (Νόμος 3937/2011 – ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011). “Η είσοδος μηχανοκίνητων απαγορεύεται για όλους” μας είπαν.

.

Επιπλέον όροι σε περιοχές παρουσίας και ωοτοκίας της χελώνας Caretta caretta αναφέρονται στην Κοινή Υπουργική Απόφαση ΔΔΠ0008470/0514Β/ΕΞ2017:

“Καθαρισμός της παραλίας χειρωνακτικά κατά τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής της χελώνας. Οχήματα καθαρισμού μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνον πριν την έναρξη (δηλ. πριν την 1η Μαΐου) και μετά το τέλος της περιόδου αναπαραγωγής (δηλ. μετά την 31η Οκτωβρίου).

Επικοινωνήσαμε με τον Σύλλογο Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου για να μάθουμε περισσότερα όσον αφορά την χελώνα Caretta caretta, καθώς οι παραλίες της Νάξου είναι περιοχή ωοτοκίας τους. Ο πρόεδρος του συλλόγου Γιάννης Ορφανός μας επιβεβαίωσε το χρονικό διάστημα ωοτοκίας όπως ακριβώς αναφέρεται.

Όσον αφορά τις τοποθεσίες που αποθέτουν τα αυγά τους οι χελώνες, η παραλία της Πλάκας έχει την μεγαλύτερη συχνότητα σε εναπόθεση, ωστόσο και ο Αγ. Προκόπιος, η παραλία της Παρθένας, η Μικρή Βίγλα, ο Αμίτης, είναι περιοχές που οι χελώνες γεννούν τ’ αυγά τους, δεν υπάρχει μόνο μια παραλία που τις υποδέχεται μέσα στο δίκτυο Natura, αλλά περισσότερες, όπως μας ενημέρωσε.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως μηχανοκίνητα οχήματα καθορισμού απαγορεύεται να μπουν στην παραλία αυτό το χρονικό διάστημα, το οποίο συμπίπτει με την έναρξη του καθαρισμού των παραλιών του δήμου και την επαναληπτική διαδικασία καθαρισμού που προβλέπεται.

Τέλος, όσον αφορά τις επεμβάσεις και τον καθαρισμό των ευαίσθητων οικολογικά παραλιών η Υπ. Απόφαση 38609 ΕΞ 2023/2023 αναφέρει τα εξής:

Καθαρισμός ακτών-Δεν επιτρέπονται διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων αλλά…

Στην σελίδα του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων εδώ και αρκετούς μήνες έχει αναρτηθεί η “Διακήρυξη Ηλεκτρονικού Ανοικτού Διαγωνισμού για την υπηρεσία “Καθαρισμός Ακτών Νήσου Νάξου” με περιεχόμενο 59 σελίδων και 115.495,35 € με Φ.Π.Α. 24%. προϋπολογισμό δαπάνης.

Σ’ αυτήν την διακήρυξη αναφέρονται αναλυτικά όλα όσα αφορούν τον καθαρισμό των ακτών της Νάξου. Όπως αναφέρεται “η παρούσα μελέτη συντάχθηκε κατόπιν εντολής Δημάρχου και αφορά την εργασία του καθαρισμού και
συντήρησης καθαριότητας των παραλιών της νήσου Νάξου κατά την διάρκεια της θερινής περιόδου ώστε
να εξασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση αυτών από τους λουόμενους.

Η εργασία θα εκτελεστεί με μηχανικά μέσα και με πρόσληψη εργατικού δυναμικού. Λόγω της αδυναμίας του Δήμου να ανταποκριθεί με ίδια μέσα και προσωπικό στην κάλυψη των εν λόγω υπηρεσιών απαιτείται η συνδρομή ιδιώτη παρόχου των υπηρεσιών αυτών. Η επιφάνεια των εργασιών καθαρισμού των παραλιών προσδιορίζεται στα τμήματα της ακτής που εμπίπτουν στην δικαιοδοσία του Δήμου”.

Οι παραλίες της νήσου Νάξου του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων στις οποίες θα πραγματοποιηθούν οι
περιγραφόμενες εργασίες είναι οι παρακάτω:

1. Παραλία Αγίου Γεωργίου, με μήκος περίπου 610m και πλάτος περίπου 12m. (7.320m2)
2. Παραλία Αγίου Προκοπίου, με μήκος περίπου 1.115m και πλάτος περίπου 17m. (18.955m2)
3. Παραλία Αγίας Άννας , με μήκος περίπου 750m και πλάτος περίπου 12m. (9.000m2)
4. Παραλία Πλάκας-Μάραγκα, με μήκος περίπου 3.300m και πλάτος περίπου 17m. (56.100m2)
5. Παραλία Αγιασσός, με μήκος περίπου 700m και πλάτος περίπου 11m. (7.700m2)
6. Παραλία Πυργάκι, με μήκος περίπου 905m και πλάτος περίπου 16m. (14.480m2)
7. Παραλία Αμμίτης-Γλατζιά, με μήκος περίπου 375m και πλάτος περίπου 10m. (3.750m2)
8. Παραλία Καλαντός, με μήκος περίπου 125m και πλάτος περίπου 8m. (1.000m2)
9. Παραλία Στυλίδα, με μήκος περίπου 280m και πλάτος περίπου15m. (4.200m2)
10. Παραλία Μικρή Βίγλα-Καστράκι, με μήκος περίπου 1.700m και πλάτος περίπου 17m. (28.900m2)
11. Παραλία Γλυφάδα, με μήκος περίπου 1.300m και πλάτος περίπου 16m. (20.800m2)
12. Παραλία Αλυκό, με μήκος περίπου 200m και πλάτος περίπου 16m. (3.200m2)
13. Παραλία Απόλλωνα , με μήκος περίπου 200m και πλάτος περίπου 8. (1.600m2)
14. Παραλία Απόλλωνα βόρεια του όρμου , με μήκος περίπου 100m και πλάτος περίπου 10. (1.500m2)
15. Παραλία Άη Γιάννηδες ,με μήκος περίπου 90m και πλάτος περίπου 40m. (3.600m2)
16. Παραλία Χίλια Βρύση, , με μήκος περίπου 80m και πλάτος περίπου 23m. ((1.840m2)
17. Παραλία Αμπράμ ,με μήκος περίπου 100m και πλάτος περίπου 35m. (3.500m2)
    
    Η συνολική έκταση και των δεκατεσσάρων (17) παραλιών ανέρχεται σε 187,5 στρ.
    Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να γίνει κατακράτηση άμμου για να μη διαταραχτεί η ισορροπία του
    οικοσυστήματος, ούτε να θίγεται η βλάστηση που πιθανόν υπάρχει στις ακτές. Τα φύκια θα απομακρύνονται
    μόνο όταν έχουν εκβρασθεί στην ακτή. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν μέσα στο έτος αρκετοί επαναληπτικοί
    καθαρισμοί της παραπάνω έκτασης.

Με έντονα γράμματα στον κατάλογο είναι οι παραλίες που πρόσφατα στο σχετικό νομοσχέδιο χαρακτηρίστηκαν ως “απάτητες”. Οι υπόλοιπες της ομάδας των απάτητων παραλιών στα ΒΑ του νησιού, ακριβώς επειδή δεν είναι πολυσύχναστες και δεν υπάρχει τουριστική δραστηριότητα είναι εκτός σχεδίου καθαρισμού.

Κάτι ακόμα που προκαλεί εντύπωση είναι πως στον κατάλογο δεν αναφέρεται πουθενά η προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 στην οποία ανήκουν στην πλειοψηφία τους.

Η διάρκεια της σύμβασης ορίζεται για το διάστημα από 20/04/2024 έως 15/10/2024. Η εργασία θα χρηματοδοτηθεί από Ίδιους Πόρους του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, βαρύνοντας τον Κ.Α.Ε.: 70.6162.031.

Σε ο,τι αφορά τον καθαρισμό αναφέρεται στην διακήρυξη στην σελ. 43-45:

Σύμφωνα με το παράρτημα: «Τεχνικές προδιαγραφές κατασκευών-διαμορφώσεων για απλή χρήση εντός
αιγιαλού παραλίας- περιορισμοί – συστάσεις» της Κ.Υ.Α. Δ10Β 1053970/1672ΕΞ 29.3.13 (ΦΕΚ Β’ 801/05-04-
2013) « … δεν επιτρέπονται διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων πέραν του κοσκινίσματος με στόχο τον
καθαρισμό της άμμου».

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ τις σχετικές σελίδες και ολόκληρη τη διακήρυξη

Ενδιαφέρον έχει για κάθε παραλία η πρακτική καθαρισμού, πολύ περισσότερο για τις παραλίες εντός Natura προστατευόμενης περιοχής, οι οποίες πουθενά δεν αναφέρονται ως τέτοιες μέσα στην διακήρυξη.

Όπως αναφέρει ο ίδιος ο δήμος βάσει της Κ.Υ.Α. Δ10Β 1053970/1672ΕΞ 29.3.13 (ΦΕΚ Β’ 801/05-04-
2013) « … δεν επιτρέπονται διαμορφώσεις με τη χρήση μηχανημάτων πέραν του κοσκινίσματος με στόχο τον
καθαρισμό της άμμου».

Όμως όπως βλέπουμε στην ίδια διακήρυξη παρακάτω αναφέρονται τα εξής:

• Διαμόρφωση και καθαρισμός των σημείων όπου εισέρχονται χείμαρροι και μικρά ρέματα στην ακτογραμμή, οι οποίοι μετά από έντονες βροχοπτώσεις μεταφέρουν από το εσωτερικό φερτά υλικά, ξύλα, πέτρες τα οποία συσσωρεύονται γύρω από την ακτή ή εισέρχονται στη θάλασσα.
• Αναμόχλευση της άμμου σε βάθος 20 εκατοστών για να απομακρύνονται τυχόν θαμμένα σκουπίδια και διάστρωση της καθαρισμένης επιφάνειας της άμμου για την απρόσκοπτη προσπέλαση από τους λουόμενους.
• Ισοπέδωση των τμημάτων των παραλιών, διαμόρφωση της ακτογραμμής.

Πουθενά δεν αναφέρεται στην διακήρυξη κάποια γνωμοδότηση από τον αρμόδιο φορέα ΟΦΥΠΕΚΑ ή από κάποια άλλη περιβαλλοντική αρχή, ούτε αναφέρονται οι παραλίες (6 σε αριθμό) που βρίσκονται μέσα σ αυτές τις περιοχές (δεν εννοούμε τις απάτητες, αυτό έγινε μεταγενέστερα και μένει εκτός καταμέτρησης) για τον τρόπο με τον οποίο καθαρίζονται οι παραλίες και όπως διαπιστώνουμε απ’ όσα αναφέρονται δεν είναι μόνο το “κοσκίνισμα της άμμου”, γίνονται παραπάνω ενέργειες.

Αυτές οι ενέργειες πως επιτρέπονται, αφού απαγορεύονται από την νομοθεσία; Δεν αποτελούν επέμβαση που αλλοιώνει την φυσική μορφολογία, τα βιοτικά στοιχεία, αφαιρώντας στοιχεία όπως αποθέσεις και νεκρά φύλλα ποσειδωνίας δεν συμβάλλουμε στην αποσταθεροποίηση της προστατευόμενης παραλίας;

Πως γίνεται να απαγορεύονται τα μηχανοκίνητα, αλλά να επιτρέπονται αυτού του είδους οι επεμβάσεις με μηχανοκίνητα και ν’ αφαιρούνται υλικά που κρίνονται “ακατάλληλα” για λουόμενους μεν, αλλά κατάλληλα για την ίδια την παραλία και την σύσταση της και την προστασία της από την διάβρωση και μάλιστα κατ’ επανάληψη; Τα ξύλα, μπουκάλια, σακούλες κλπ ή τα απορρίμματα μαζεύονται και χειρωνακτικά, δεν χρειάζεται μηχάνημα.

Πρέπει σύντομα να ξεκαθαριστεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και από τους φορείς διαχείρισης των ευαίσθητων οικολογικά περιοχών το θέμα της αρμοδιότητας των αποφάσεων. Γιατί η νομοθεσία υπάρχει, αλλά αφήνει χώρο για ερμηνεία κατά το δοκούν όσον αφορά τα μηχανοκίνητα για τον καθαρισμό. Με βάση τη νομοθεσία δεν μπορείς να αλλοιώσεις τα χαρακτηριστικά της ακτής, στην διακήρυξη του δήμου όμως αναφέρεται η διαμόρφωση, αναμόχλευση και ισοπέδωση της ακτογραμμής η οποία γίνεται στην πράξη.

Παλαιότερος καθαρισμός παραλίας Natura στο Πυργάκι κοντα στο προστατευόμενο μικρό υγρότοπο Ελος Ποταμίδες (2022). Σύμφωνα με όσα είπε προσφάτως η Νίκη Ευελπίδου καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, του ΕΚΠΑ, με αφορμή και πάλι το Πυργάκι, τα βότσαλα είναι αυτά που αργότερα θα δημιουργήσουν την άμμο. Εδώ κρίθηκαν μάλλον ως ενοχλητικά στοιχεία και εγινε προσπάθεια αφαίρεσης τους ή/ μετακίνησης σε άλλη περιοχή. Η καταγγελία σταμάτησε τις εργασίες και ο δήμος υποχρεώθηκε σε αποκατάσταση περιβάλλοντος/Cyclades Open

Δεν γίνεται οι πινακίδες Natura να είναι -και σωστά- αρμοδιότητα του ΟΦΥΠΕΚΑ που είναι φορέας διαχείρισης των περιοχών αυτών εποπτευόμενος από το ΥΠΕΝ, ο οικείος δήμος να συνδράμει απλώς στην τοποθέτηση, ως αναρμόδιος για τη σήμανση, ενώ ο καθαρισμός των αντίστοιχων παραλιών να γίνεται όπως ορίζει αποκλειστικά δημοτική αρχή. Δεν θα έπρεπε να έχει να έχει αποφασιστικό λόγο και ο καθ’ ύλην αρμόδιος φορέας διαχείρισης; Ο καθαρισμός δεν θα έπρεπε να γίνεται σύμφωνα με τις δικές του οδηγίες μέσα σε περιοχές Natura;

Αν πάλι την ευθύνη την έχει ο δήμος, τότε θα πρέπει γίνει “ταληράκια” η νομοθεσία από τον αρμόδιο φορέα, για το τι επιτρέπεται και τι όχι και με ποιον τρόπο γίνεται ο καθαρισμός, ώστε ούτε ερμηνείες κατά το δοκούν να γίνονται, ούτε παρερμηνείες για όσα ισχύουν να υπάρχουν.

Κι όλα αυτά ενώ οι υπηρεσίες των φορέων είναι μονίμως υποστελεχωμένες, χωρίς το απαραίτητο προσωπικό.

Όντως το καλοκαίρι αυτό θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Μηχάνημα του δήμου καθαρίζει την παραλία Πυργάκι (Natura 2000)/Cyclades Open

Υ.Γ.
Στο Βίντσι, κάτω απ’ το τοπόσημο του νησιού την Πορτάρα που είναι αρχαιολογικός χώρος χρησιμοποιείται εκσκαφέας για να διαμορφώνει την μικρή παραλία. Το Cyclades Open προχώρησε σε σχετική ενημέρωση για το θέμα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων τον Αύγουστο του 2023 (αρ. πρωτ. 392055/17.08.2023) ωστόσο καμία απάντηση δεν λάβαμε για την πρακτική αυτή η οποία σύμφωνα με καταγγελίες πολιτών συνεχίζεται.

Κρίνος της θάλασσας,  (Pancratium maritimum) στο Πυργάκι Νάξου, περιοχή Natura. Προστατευόμενο είδος. Αποτελεί ένα από τα ωραιότερα είδη στις αμμώδεις παραλίες της χώρας μας, αν και τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της αύξησης του τουρισμού οι πληθυσμοί του μειώνονται συνεχώς/Cyclades Open.

Κεντρική φωτογραφία: Η …πεντακάθαρη μεν, ισοπεδωμένη δε παραλία στο Πυργάκι της Νάξου, περιοχή Natura μετά τον καθαρισμό με μηχανοκίνητα μέσα. 2022/Cyclades Open