 |
| ΑΛΚΗΣΤΙΣ ΚΑΦΕΤΖΗ |
Η τελευταία φορά που η ελληνική αστυνομία με οργανωμένη επιχείρηση εκκένωσε την κατάληψη στο ιστορικό κτίριο του «Εμπρός» ήταν τον Μάιο του 2021. Η κινητοποίηση και η στήριξη των κοινωνίας των πολιτών ήταν άμεση, ηχηρή, δυναμική. Ομάδες καλλιτεχνών, αλληλέγγυοι, κάτοικοι της περιοχής επανακατέλαβαν το κτίριο, που λειτουργεί από το 2011 ως χώρος ελεύθερης διακίνησης ιδεών, ως ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο που έχει φιλοξενήσει με ελεύθερη είσοδο εκατοντάδες πολιτιστικές δράσεις από όλο το φάσμα των τεχνών, εκδηλώσεις ενίσχυσης αυτοοργανωμένων εγχειρημάτων, κινηματικών πρωτοβουλιών, διαλέξεις, εκθέσεις, φεστιβάλ.
Τρία χρόνια μετά την επέμβαση της ΕΛ.ΑΣ., προβάλλεται στον φυσικό χώρο του, από σήμερα έως και το Σάββατο (9, 10 και 11 Μαΐου), το ντοκιμαντέρ «ΕΜΠΡΟΣ: ένα ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο», σε σκηνοθεσία από την Αλκηστη Καφετζή. Η σκηνοθέτρια και μοντέζ ζει στο Βερολίνο, γεγονός που δεν την απέτρεψε να έρθει, εκείνη την εποχή, στην Αθήνα και να ξεκινήσει γυρίσματα. Το ντοκιμαντέρ κάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή, καταγράφει τα γεγονότα που συντελούνται την εποχή των γυρισμάτων και, μέσα από συνεντεύξεις, φωτίζει την αυτοδιαχείριση, την πολυφωνία και την αντίσταση.
«Γνώριζα χρόνια το “Εμπρός” και παρακολουθούσα την πορεία του, εξ αποστάσεως, καθώς εδώ και 10 χρόνια ζω στη Γερμανία. Η απόφαση για να κάνω το ντοκιμαντέρ ήρθε τον Μάιο του 2021, με αφορμή την έντονη κρατική βία και σκληρή καταστολή που υπήρχε σε πολλαπλά επίπεδα. Από τις εικόνες που έβλεπα μέσα από τα social media από τις δράσεις στήριξης του “Εμπρός” ένιωσα τον δυναμισμό που υπήρχε», δηλώνει στην «Εφ.Συν.». Η Αλκηστις Καφετζή (σπούδασε θέατρο στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο) έχει ασχοληθεί με ποικίλες ανεξάρτητες παραγωγές. Στα πρόσφατα έργα της, καταπιάνεται με το φεμινιστικό κίνημα, αυτο-οργανωμένες κοινότητες και προσπαθεί να εξερευνήσει τα συνεχώς μεταβαλλόμενα κοινωνικά τοπία, συνθέτοντας αφηγήσεις που εκφράζουν πολυποίκιλες φωνές και αγώνες.
Η ταινία που συμμετείχε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε σε πλαίσιο αλληλοβοήθειας χωρίς χρηματοδότηση, οπότε είναι το αυτονόητο η προβολή της εντός του «Εμπρός». «Ολοκληρώνει ένα κομμάτι του κύκλου της δημιουργίας της. Το ντοκιμαντέρ μιλάει για την αυτοοργάνωση και για τρόπους παραγωγής τέχνης με μη εγχρήματες σχέσεις και διαδικασίες. Η ταινία πραγματώθηκε σε αυτό το πλαίσιο και η επιλογή ήταν συνειδητή. Οπότε η προβολή της στο “Εμπρός”, ανοιχτή προς όλους, με ελεύθερη είσοδο, είναι σημαντική και απαραίτητη».
• Ζείτε στο Βερολίνο, πρωτεύουσα που οι καταλήψεις μεταμόρφωσαν (ιδιαίτερα τις περασμένες δεκαετίες) κλειστά κτίρια, αποθήκες, εργοστάσια κ.ά. σε αυτοδιαχειριζόμενα στέκια, χώρους κουλτούρας και πολιτισμού, εστίες κοινωνικής αλληλοβοήθειας. Πώς είναι σήμερα τα πράγματα;
Στο Βερολίνο δεν υπάρχουν πια καταλήψεις με την έννοια της κατάληψης όπως τη γνωρίζουμε στην Ελλάδα. Οσες διατηρήθηκαν για χρόνια και όσες υπάρχουν ακόμα, έχουν νομιμοποιηθεί. Συνεργάστηκαν δηλαδή με την πολιτεία, υπογράφτηκαν συμβόλαια 30ετίας και συμφωνήθηκε να πληρώνουν αυτοί που μένουν μέσα ένα συμβολικό ενοίκιο, να είναι δηλωμένοι ως κάτοικοι στη συγκεκριμένη διεύθυνση. Ετσι δημιουργήθηκαν τα λεγόμενα Haus Projects, τα οποία διατήρησαν στον τρόπο λειτουργίας τους τις αξίες της αυτοοργάνωσης. Σε ορισμένα, η συνέλευση αποφάσισε, όταν ακόμα οι τιμές ήταν χαμηλές, να αγοράσει το κτίριο και το ενοίκιο πήγαινε στο δάνειο. Αυτό, σε κάποιες περιπτώσεις, οδήγησε στη διατήρηση του εγχειρήματος και, σε κάποιες άλλες, δυστυχώς, οδήγησε στην αλλοίωση του τρόπου λειτουργίας των χώρων.
Οσες καταλήψεις αρνήθηκαν τη συνεργασία, καταστάλθηκαν. Τα τελευταία χρόνια, λόγω gentrification, εκκενώνονται σταδιακά τα Haus Projects. Στην Ελλάδα, υπάρχει η γνώση τού τι έγινε στο Βερολίνο και πολλές φορές λειτουργεί ως παράδειγμα προς αποφυγή.
• «Οι καταλήψεις είναι ένα σχολείο ελευθερίας της τέχνης του λόγου, της αντίστασης στο εμπορικό. Τις καταλήψεις η πολιτεία τις αντιμετωπίζει σαν κάτι πολύ τραγικό», λέει η Ιωάννα Κούρτοβικ. Εχετε σχηματίσει γνώμη γιατί φοβάται τους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους η (ελληνική, γερμανική) πολιτεία;
Η ελληνική πολιτεία είναι βαθιά συντηρητική. Οι καταλήψεις είναι χώροι μέσα στους οποίους αναπτύσσονται πολιτικές συνειδήσεις που στέκονται απέναντι στη καθεστηκυία τάξη. Είναι αναμενόμενο, λοιπόν, οι συντηρητικές κυβερνήσεις και κοινωνίες να φοβούνται τον δυναμισμό που μπορεί να αποκτήσουν αυτοί οι χώροι και να προσπαθούν να τους καταστείλουν. Οσο πιο «σωστά» λειτουργεί μια κατάληψη και όσο μεγαλύτερη στήριξη έχει από τον κόσμο τόσο πιο «επικίνδυνη» είναι. Ας θυμηθούμε τι έγινε πρόσφατα στην κατάληψη στη Ρόζα Νέρα. Εκανε έφοδο η αστυνομία και, όλως περιέργως, όταν οι άνθρωποι της κατάληψης μπήκαν πάλι μέσα, αντίκρισαν εικόνες φρίκης, τις οποίες δεν είχαν προκαλέσει οι ίδιοι.
• Τι ζητήματα μπορεί να λύσει μια κατάληψη; Διαμορφώνει τελικά μια εναλλακτική κουλτούρα;
Οταν μια κατάληψη χαρακτηρίζεται από τις αξίες της συμπερίληψης, της πολυφωνίας, της ισότητας, της οριζόντιας ιεραρχίας, προσφέρει στην κοινωνία εύφορο έδαφος για τη διερεύνηση και διαμόρφωση δομών και λειτουργιών που είναι διαφορετικές από τις καθιερωμένες. Προσφέρει έναν κοινό τόπο συνάντησης, μέσα στον οποίο γίνονται ζυμώσεις, οι οποίες πολλές φορές οδηγούν σε προτάσεις, ίσως και λύσεις για ζητήματα που μας αφορούν όλες, όλους και όλα. Δίνει χώρο έκφρασης σε φωνές που έχουν καταπιεστεί ή που το κράτος δεν θέλει να ακουστούν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Ζούμε σε κοινωνίες οι οποίες λειτουργούν με συγκεκριμένες μορφές ιεραρχίας και προκαταλήψεων, οπότε το να υπάρχουν χώροι μέσα στους οποίους σπάνε αυτά τα δεδομένα και υπάρχει διαφορετική νοοτροπία σε βάζει σε μια διαδικασία αμφισβήτησης.
Αν θέλεις να μείνεις πιστός στις αξίες που υποστηρίζεις, οφείλεις να ακούσεις τη διαφορετική άποψη, να συναισθανθείς και να αντιληφθείς π.χ. ζητήματα που ενδεχομένως δεν επηρεάζουν άμεσα εσένα αλλά τον άνθρωπο που στέκεται δίπλα σου και διαμορφώνετε μαζί την κοινωνία στην οποία ζείτε. Αυτό, αποτελεί συλλογική διαδικασία, μέσα από την οποία αναπτύσσονται σχέσεις αλληλεγγύης και ενσυναίσθησης. Βέβαια, πώς εφαρμόζεται στην πράξη, είναι άλλη, πολύ μεγάλη κουβέντα, γιατί, δυστυχώς, και στον κινηματικό χώρο υπάρχουν πολλές φορές συμπεριφορές τοξικές, που σε κάποιες περιπτώσεις προδίδουν τις αξίες που προσπαθούν να υποστηρίξουν. Είναι πολύ δύσκολο, άλλωστε, να αποτινάξουμε τον τρόπο με τον οποίο έχουμε γαλουχηθεί.
ℹ️ «ΕΜΠΡΟΣ: ένα ελεύθερο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο». Διάρκεια: 71 λεπτά. Μιλούν: Ράνια Οικονομίδου, Ιωάννα Κούρτοβικ, Τάσος Σαγρής, Αντώνης Ρέλλας, Θανάσης Μουτσόπουλος, Βασίλης Κουκαλάνι, Φώτης Αθανασίου, Ντίνα Καφτεράνη, Andy κ.ά. Προβολές: 9, 10 και 11 Μαΐου, στις 21.00. Το Σάββατο, θα ακολουθήσει πάρτι οικονομικής ενίσχυσης. Η είσοδος είναι ελεύθερη, με ελεύθερη συνεισφορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου