Δήμαρχοι και εργαζόμενοι στις ΔΕΥΑ καλούν σε συντονισμένη αντίσταση για την αποτροπή της ιδιωτικοποίησης του νερού μέσω της σχεδιαζόμενης από την κυβέρνηση κατάργησης των ΔΕΥΑ

• Ανάχωμα στην ιδιωτικοποίηση του νερού

 

Σπύρος Σταματόπουλος*

 

«Αριστον μεν ύδωρ», έγραφε ο Πίνδαρος πριν από χιλιάδες χρόνια, συγκρίνοντας το νερό με τον χρυσό και αναγνωρίζοντας την ανωτερότητά του. Το νερό, το πλέον θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, η δύναμη της ζωής, είναι γενικά αποδεκτό ότι ανήκει στον κοινό πλούτο της ανθρωπότητας.

Σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, το υπέρτατο αγαθό το διαχειρίζονται οι δήμοι και οι δημοτικές επιχειρήσεις Υδρευσης-Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) με άξονα την ανταποδοτικότητα και όχι την κερδοσκοπία. Τι γίνεται όμως όταν ο χαρακτήρας αυτής της διαχείρισης επιχειρείται να διαβρωθεί και εντέχνως να ολισθήσει προς την ιδιωτικοποίηση και την κερδοσκοπία;

Πριν από λίγους μήνες, τον Μάρτιο του 2023, η κυβέρνηση νομοθέτησε την επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος. Συμμετείχαμε και ζήσαμε όλοι τις αντιδράσεις των ΔΕΥΑ και των δήμων σε όλη την Ελλάδα, καθώς ο συγκεκριμένος νόμος θεωρήθηκε ως «το πρώτο βήμα» για να ανοίξει ο δρόμος της ιδιωτικοποίησης του νερού, με όσα αυτή συνεπάγεται. Το αρμόδιο υπουργείο αλλά και η κυβέρνηση, τόσο σε συζητήσεις με τους φορείς όσο και μέσα στη Βουλή, απέρριψαν τις αιτιάσεις και καθησύχασαν τους φόβους μας περί ιδιωτικοποίησης.

Ερχόμαστε όμως στο σήμερα όπου γίνεται άλλο ένα, αμφιλεγόμενο ως προς τις προθέσεις της κυβέρνησης βήμα, καθώς μια εκ νέου προσπάθεια αλλαγής του καθεστώτος διαχείρισης των υδάτων μπαίνει στο τραπέζι. Κατάργηση των ΔΕΥΑ. Δημιουργία νέων φορέων διαχείρισης, υπερτοπικών, με όρια που δεν συμπίπτουν με τα χωρικά όρια των περιφερειών. Δεκαπέντε τέτοιοι φορείς μαθαίνουμε ότι θα δημιουργηθούν σε όλη την Ελλάδα. Το γεγονός ότι στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών τα Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας μας είναι 14 μας κάνει να σκεφτόμαστε ότι χωροθετικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτή η λογική κατάτμησης και δημιουργίας των φορέων…

Οπως και να ’χει, η απόφαση αυτή και η εσπευσμένη προώθηση του νομοσχεδίου, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι σοβαρές αντιρρήσεις των δήμων και γενικά της τοπικής αυτοδιοίκησης, μας καθιστούν εξαιρετικά ανήσυχους για το μέλλον της διαχείρισης των υδάτων στη χώρα μας.

Οι ΔΕΥΑ, όπως πολύ σωστά σημειώνουν και οι εργαζόμενοί τους στο υπόμνημα διαμαρτυρίας τους, είναι 126 επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα που λειτουργούν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 προσφέροντας σημαντικό έργο που υπερβαίνει τα 20 δισ. ευρώ και αφορά την ορθολογική διαχείριση του νερού. Στην παρούσα χρονική στιγμή εκτελούν έργα που υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ, ενώ στην επόμενη προγραμματική περίοδο θα χρηματοδοτηθούν με πάνω από 4 δισ. για έργα και δράσεις.

Πάνω από όλα όμως, πρόκειται για επιχειρήσεις που διοικούνται αμιγώς από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, λειτουργούν με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια, με ανταποδοτικό χαρακτήρα και πάντα υπέρ της τοπικής κοινωνίας.

Η προωθούμενη μεταρρύθμιση, η οποία θα δημιουργήσει νέα σχήματα διοίκησης και διαχείρισης του νερού, στα οποία θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων και εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, αυτομάτως ακυρώνει τον κοινωνικό χαρακτήρα των ΔΕΥΑ και την ανταποδοτική χρέωση των υπηρεσιών ύδρευσης, ανοίγοντας την «κερκόπορτα» για την ιδιωτικοποίηση του νερού.

Πολλά και σοβαρά ερωτήματα προκύπτουν για τη σύσταση και λειτουργία των νέων φορέων. Ποιοι άλλοι φορείς θα συμμετέχουν εκτός από την τοπική αυτοδιοίκηση; Ποιος θα διοικεί τον νέο φορέα; Ποιος θα είναι ο ρόλος των δήμων και των πρώην ΔΕΥΑ στον νέο φορέα;

Οι πληροφορίες που ακούγονται για φορείς τύπου ΦοΔΣΑ (Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων) μάλλον εντείνουν την ανησυχία μας παρά καθησυχάζουν τους φόβους μας. Το μοντέλο ΦοΔΣΑ, όπως έδειξε η ιστορία τόσο στην Περιφέρεια Πελοποννήσου όσο και σε άλλες περιφέρειες της χώρας, δεν μπόρεσε να λειτουργήσει ευεργετικά για τις τοπικές κοινωνίες. Δημιουργήθηκε ένας δυσκίνητος φορέας, με πολλές αγκυλώσεις, που τελικά περιορίστηκε σε έναν άχαρο ρόλο, αφήνοντας τα ηνία της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων σε μια ιδιωτική εταιρεία.

Μήπως, λοιπόν, αυτό επιχειρείται και στη διαχείριση του νερού; Μήπως οι νέοι φορείς θα είναι οι προθάλαμοι για την είσοδο των ιδιωτών στις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης; Μήπως οι νέοι φορείς φέρνουν το τέλος της ανταποδοτικότητας και εισάγουν καινά δαιμόνια κερδοσκοπίας με όρους ελεύθερης αγοράς για το υπέρτατο κοινωνικό αγαθό, το ύψιστο ανθρώπινο δικαίωμα, την ίδια τη δύναμη της ζωής;

Το επιχείρημα δε ότι με αυτόν τον τρόπο θα διευθετηθούν τα χρέη των ΔΕΥΑ (κυρίως προς τη ΔΕΗ) μέσω δανείων φαίνεται παραπλανητικό, καθώς στο εύλογο ερώτημα «ποιοι θα αποπληρώσουν τα δάνεια;» δίνεται η αναμενόμενη απάντηση: «Μα φυσικά οι δήμοι»! Αρα ποιο το όφελος για την τοπική αυτοδιοίκηση; Μια γενναία ρύθμιση των χρεών των ΔΕΥΑ από την πολιτεία θα ήταν ίσως η πλέον ενδεδειγμένη λύση για τα όποια προβλήματα οικονομικής και διαχειριστικής φύσης έχουν προκύψει. Φαίνεται, λοιπόν, ότι βρισκόμαστε μπροστά σε άλλη μία μεταρρύθμιση που έχει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που μπορούν να την καταστήσουν μια πλήρη απορρύθμιση και αυτό η τοπική αυτοδιοίκηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να το επιτρέψει.

Εν κατακλείδι και παραφράζοντας το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος, θα μπορούσαμε να πούμε: Η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του νερού επαφίεται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, που δικαιούται και υποχρεούται να αντισταθεί με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί με έμμεσο ή άμεσο τρόπο την ιδιωτικοποίησή του.

*Δήμαρχος Σικυωνίων – μέλος του Δ.Σ. της ΕΔΕΥΑ

ΠΗΓΗ

-ΣΧΕΤΙΚΗ, με το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού μέσω της σχεδιαζόμενης κατάργησης των ΔΕΥΑ από την κυβέρνηση, είναι και ακόλουθη ανακοίνωση της Ομοσπονδίας των Εργαζομένων στις ΔΕΥΑ, με πρόταση, μάλιστα, προς τους δημάρχους για κλείσιμο Δήμων και ΔΕΥΑ για ένα διήμερο και ταυτόχρονες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας εργαζομένων και αιρετών σε κάθε δήμο:

• Συνάντηση της ΠΟΕ-ΔΕΥΑ με τον κ. Σκυλακάκη

Την Τετάρτη 6-12-2023, πραγματοποιήθηκε συνάντηση του προεδρείου της ΠΟΕ-ΔΕΥΑ με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σκυλακάκη, με θέμα συζήτησης το νομοσχέδιο, που ετοιμάζει η κυβέρνηση για συγχώνευση-κατάργηση των ΔΕΥΑ και ίδρυση μεγάλων επιχειρήσεων.

Ο κ. Υπουργός δε μας έδωσε το σχέδιο νόμου, διότι, όπως μας ανέφερε, δεν είναι ακόμα έτοιμο, δεν έχουν καταλήξει για τον αριθμό των επιχειρήσεων, που θα γίνουν.

Συγκεκριμένα μας ανέφερε ότι:

Θα ιδρυθούν λίγες περισσότερες από 13 επιχειρήσεις, που θα ονομάζονται ΜΕΔΕΥΑ, χωρίς ακόμη να έχουν καταλήξει την γεωγραφική κατανομή. Οι επιχειρήσεις αυτές θα διοικούνται από εννιαμελές Δ.Σ., που θα απαρτίζεται από πέντε δημάρχους, που θα εκλέγονται από το σύνολο των δημάρχων, που οι δήμοι συμμετέχουν στην αντίστοιχη ΜΕΔΕΥΑ, από έναν καθηγητή πανεπιστημίου, δύο εκπροσώπους του Ελληνικού Δημοσίου και έναν Γενικό Διευθυντή-Μάνατζερ, ο οποίος θα προσληφθεί για κάθε επιχείρηση.

Οι ΔΕΥΑ, όπως είναι σήμερα, θα καταργηθούν και θα λειτουργούν ως παραρτήματα της ΜΕΔΕΥΑ για να εκτελούν εντολές του Μάνατζερ.

Κάτω από το νέο Δ.Σ. θα συσταθεί τεχνική υπηρεσία, που θα πραγματοποιεί μελέτες και διαγωνισμούς έργων και προμηθειών.

Το τιμολόγιο θα είναι διαφορετικό και θα το αποφασίζει η Ρυθμιστική Αρχή Νερού. Οι οφειλές των δημοτών μέχρι τη σύσταση της νέας εταιρείας θα αναζητηθούν. Ένα χρόνο μετά τη σύσταση της εταιρείας οι οφειλές θα καταλογίζονται στην εφορία και θα χρεώνονται στη φορολογική δήλωση.

Τα χρέη των ΔΕΥΑ προς τη ΔΕΗ και στους προμηθευτές συνολικά όπως ανέφερε είναι 320-330 εκατομμύριά ευρώ και θα καλυφθούν με δήθεν επιδότηση, η οποία στην πραγματικότητα θα αποτελεί δάνειο, που θα αποπληρωθεί από τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού.

Απογεύματα και Σαββατοκύριακα και γιορτές, αν δεν καλύπτονται από τους εργαζόμενους, τις βλάβες θα τις αναλάβουν εργολάβοι, καθώς η δημιουργία των νέων σχημάτων δε θα συνοδευθεί και από νέες προσλήψεις.

Οι υπάλληλοι των δήμων που εργάζονται για το νερό και την αποχέτευση θα έχουν τη δυνατότητα  να αποσπαστούν στο νέο σχήμα με αίτηση τους.

Ως προς τα εργασιακά δικαιώματα παρά τις διαβεβαιώσεις περί μη διατάραξής τους, επιμένουμε, ότι υπάρχουν πολλά θολά σημεία, για τα οποία δε δόθηκε καμία ξεκάθαρη απάντηση.

Το προεδρείο της Ομοσπονδίας αντέδρασε και αποδόμησε μία προς μία τις προτάσεις του Υπουργού.

Του αναφέραμε ότι:

Είμαστε πεπεισμένοι πως τα μεγάλα σχήματα δεν θα λειτουργήσουν. Είναι αδύνατον να εξυπηρετηθούν οι πολίτες όπως γίνεται μέχρι σήμερα.

Ο συγκεντρωτισμός θα δημιουργήσει πρόβλημα στις τοπικές οικονομίες και απασχόληση.

Του αναφέραμε ότι η πρόταση μας είναι να γίνουν διαδημοτικές ΔΕΥΑ σε εθελοντική βάση και να καλυφθεί το χρέος για το ρεύμα, όπως οφείλει να το κάνει η πολιτεία.

Του αναφέραμε επίσης ότι δεν συμφωνούμε με το όλο εγχείρημα και θα μας βρει απέναντι με δυναμικές κινητοποιήσεις.

Στη συνέχεια το προεδρείο της Ομοσπονδίας συναντήθηκε με εκπροσώπους των κομμάτων της αντιπολίτευσης και τους ενημερώσαμε για τις αλλαγές που ετοιμάζει η κυβέρνηση και ζητήσαμε την συμπαράστασή τους.

Συγκεκριμένα με τον κ. Φαμέλο από τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., την κα Λιακούλη και κο Κουκουλόπουλο από το ΠΑΣΟΚ, τον κο Βελόπουλο και Κοτίδη από την Ελληνική Λύση και τους κ.κ. Κατσώτη και Συντηχάκη από το ΚΚΕ

Όλοι οι εκπρόσωποι των κομμάτων θεωρούν ότι άλλα είναι τα κίνητρα της κυβέρνησης για τις μεγάλες επιχειρήσεις που θέλουν να ιδρύσουν.

Είναι φανερό όπως μας ανέφεραν ότι θέλουν να χαρίσουν τα έργα, τη διαχείριση των δικτύων και τις προμήθειες υλικών σε συγκεκριμένες μεγάλες εταιρείες.

Πρώτη δική τους ενέργεια θα είναι να ενημερώσουν δημάρχους, που επηρεάζουν για να γίνει συντονισμένη προσπάθεια. Στη συνέχεια στις επιτροπές της Βουλής, που θα  συζητηθεί, θα δώσουν μάχες για να αποσυρθεί. Είναι πολύ πιθανόν να παραβρεθούν στην έκτακτη συνέλευση της ΕΔΕΥΑ για να καταγγείλουν την κυβέρνηση.

Πρόταση μας προς τους δημάρχους θα είναι το κλείσιμο Δήμων και ΔΕΥΑ για ένα διήμερο και ταυτόχρονες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας εργαζομένων και αιρετών σε κάθε δήμο.

Την επόμενη εβδομάδα μετά τη σύγκλιση του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ και την έκτακτη συνέλευση της ΕΔΕΥΑ η ομοσπονδία θα αποφασίσει για τη συνέχεια των κινητοποιήσεων του κλάδου μας.