 |
| AP Photo/Kamran Jebreili |
Μάχη με το χρόνο κατά τις τελευταίες μέρες της διάσκεψης του ΟΗΕ με στόχο να καταργηθούν τα ορυκτά καύσιμα
Στην τελική ευθεία μπαίνουν σήμερα οι συνομιλίες για το μέλλον του κλίματος στη διάσκεψη COP28 του ΟΗΕ και ο χρόνος πιέζει τρομερά για τη λήψη εκείνων των αποφάσεων που θα καθορίσουν τη μάχη της ανθρωπότητας ενάντια στην κλιματική κρίση, αν δηλαδή θα γίνουν τα απαραίτητα για να χαραχθεί διαφορετική πορεία με γνώμονα την προστασία της ζωής και του περιβάλλοντος ή αν θα παραδοθούμε στην κλιματική κρίση προκειμένου να διαφυλαχθούν τα συμφέροντα των πετρελαιοπαραγωγών και των πολυεθνικών.
Η
εικόνα που υπάρχει αυτή τη στιγμή πάντως κάθε άλλο παρά θετική είναι,
αφού συγκεκριμένες χώρες και λόμπι θέτουν τρομερά εμπόδια σε μια
συμφωνία για την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και τη στροφή στην
πράσινη ενέργεια. Οι αρμόδιοι αξιωματούχοι τoy OHE επέστρεψαν στο
τραπέζι των διαπραγματεύσεων ώστε να πιέσουν περισσότερο προς αυτή την
κατεύθυνση. Ο χρόνος φαίνεται να εξαντλείται τόσο για τις συνομιλίες στο
Ντουμπάι όσο και για την ανάληψη δράσης που θα μπορούσε να διατηρήσει
την αύξηση της θερμοκρασίας στο όριο του 1,5 C που έχει συμφωνηθεί
διεθνώς ή κάτω από αυτό.
 |
| AP Photo/Peter Dejong |
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επέστρεψε επίσης στη σύνοδο κορυφής σήμερα και δήλωσε ότι είναι «καιρός να κάνουμε υπερπροσπάθεια, να διαπραγματευτούμε με καλή πίστη και να ανταποκριθούμε στην πρόκληση». Είπε ότι οι διαπραγματευτές στην COP28 πρέπει ειδικότερα να επικεντρωθούν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην κλιματική δικαιοσύνη για τα φτωχότερα έθνη που πλήττονται ανισόμετρα.
Είπε ότι ο παγκόσμιος απολογισμός -το μέρος των συνομιλιών που αξιολογεί την παγκόσμια πρόοδο στους κλιματικούς στόχους και πώς μπορούν να επιτευχθούν- θα πρέπει να «καταργήσει σταδιακά όλα τα ορυκτά καύσιμα» προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή. Αυτή η σταδιακή κατάργηση είναι, όπως είπε, «μια κεντρική πτυχή» για να θεωρηθεί επιτυχής η σύνοδος κορυφής.
«Έχουμε ξεμείνει από δρόμο και χρόνο»
«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να κλωτσάμε το πετραδάκι στο δρόμο», δήλωσε ο Γκουτέρες σε σύντομες παρατηρήσεις. «Έχουμε ξεμείνει από δρόμο και σχεδόν από χρόνο».
«Αυτό που είναι πολύ σαφές είναι ότι ο πήχης για τις αποφάσεις είναι υψηλός», δήλωσε ο Επίτροπος της ΕΕ Wopke Hoekstra. «Και αυτό δεν συμβαίνει επειδή το λένε αυτοί οι Ευρωπαίοι, ή επειδή το λένε τα μικρά κράτη, ή η Αφρική ή η Λατινική Αμερική. Αλλά επειδή οι επιστήμονες μας λένε ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή, αν θέλουμε να κρατήσουμε τις μελλοντικές γενιές ασφαλείς».
 |
| AP Photo/Kamran Jebreili) |
Καθώς ο Γενικός Γραμματέας μιλούσε, περίπου δώδεκα σιωπηλοί διαδηλωτές κρατούσαν χαρτόνια που έγραφαν «κρατήστε τη γραμμή».
Ο Γκουτέρες επανέφερε την ιδέα της σταδιακής μείωσης των ορυκτών καυσίμων σε δύο κατευθύνσεις, μεταξύ των πλούσιων χωρών που ενεργούν ταχύτερα και σκληρότερα και δίνουν περισσότερο χρόνο και χρήματα στις φτωχότερες χώρες. Άλλοι διαπραγματευτές, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών της Νορβηγίας Έσπεν Μπαρθ Άιντε, έχουν επίσης διατυπώσει την ιδέα αυτή, αλλά δεν ήταν εμφανής στα κείμενα των διαπραγματεύσεων.
Οι ακτιβιστές απάντησαν με σκεπτικισμό για το σχέδιο.
Ο Nnimmo Bassey, μακροχρόνιος περιβαλλοντικός ακτιβιστής από τη Νιγηρία, δήλωσε ότι ο απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι «τα ορυκτά καύσιμα να παραμείνουν στο έδαφος», καθώς οι κοινότητες των ιθαγενών σε όλο τον κόσμο έχουν συχνά επωμιστεί το κόστος των εξορύξεων.
«Δεν μπορούμε να κρατάμε ανοιχτή τη βρύση ενώ προσποιούμαστε ότι σφουγγαρίζουμε το πάτωμα», δήλωσε ο Bassey. «Πρέπει να κλείσουμε τις βρύσες», τόνισε.
Τα επίμαχα σημεία για τον παγκόσμιο απολογισμό κινούνται στις γνωστές γραμμές. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των μικρών νησιωτικών κρατών, των ευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της Λατινικής Αμερικής, ζητούν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, που ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας στη Γη.Αλλά άλλα έθνη θέλουν μια πιο αδύναμη διατύπωση που θα επιτρέπει στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα να συνεχίσουν να καίγονται με κάποιο τρόπο.
Ένας από τους βασικούς «παίκτες» είναι η Ινδία, η οποία το 2021 τορπίλισε την ιδέα της «σταδιακής κατάργησης» του άνθρακα, αλλά στη συνέχεια το 2022 πρότεινε την ιδέα της σταδιακής κατάργησης όλων των ορυκτών καυσίμων, όχι μόνο του άνθρακα, η οποία δεν μπήκε ποτέ στην ημερήσια διάταξη των περσινών συνομιλιών για το κλίμα. Τώρα είναι το κεντρικό σημείο της συζήτησης. Το πολυπληθέστερο έθνος του κόσμου, και o τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός διοξειδίου του άνθρακα, προσπαθεί να είναι και φιλόδοξο αλλά και να διατηρήσει τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας του, τον άνθρακα, δήλωσε ο Vaibhav Chaturvedi του Συμβουλίου για την Ενέργεια, το Περιβάλλον και το Νερό με έδρα το Νέο Δελχί.
Ο Alden Meyer, αναλυτής του κλιματικού think tank E3G, δήλωσε ότι η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να κινητοποιήσει τα άλλα μέλη του πετρελαϊκού καρτέλ του ΟΠΕΚ να αντιταχθούν σε οποιαδήποτε συμπερίληψη ορυκτών καυσίμων στο κείμενο - κάτι που, όπως είπε, θα παραβίαζε τους όρους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.
«Είναι πολύ πιθανό θα διανύσουμε μια πολύ μεγάλη εβδομάδα», δήλωσε.
Η προεδρία της διάσκεψης -της οποίας επικεφαλής είναι ο διευθύνων σύμβουλος της εθνικής πετρελαϊκής εταιρείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων- «αναγνωρίζει ότι για να στεφθεί με επιτυχία, πρέπει να βρούμε κάποια συμφωνία για τα ορυκτά καύσιμα», δήλωσε ο Steven Guilbeault, υπουργός Περιβάλλοντος του Καναδά και ένας από τους οκτώ υπερ-διαπραγματευτές που έχουν αναλάβει να βοηθήσουν στην εξεύρεση κοινού τόπου. «Νομίζω ότι αν δεν μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, ο κόσμος θα το δει ως αποτυχία, παρόλο που έχουμε συμφωνήσει σε πολλά άλλα καλά πράγματα», υποστήριξε.
Μάλιστα, εμφανίστηκε αισιόδοξος και δήλωσε: «Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε να τελειώσουμε αύριο».
Ο Simon Stiell, εκτελεστικός γραμματέας της Σύμβασης-Πλαισίου του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, δήλωσε στους δημοσιογράφους το πρωί της Δευτέρας ότι οι "λύκοι του κλίματος" παραμένουν στις πόρτες του κόσμου, καθώς οι διαπραγματεύσεις φτάνουν στην κορύφωσή τους στη σύνοδο κορυφής.
«Δεν έχουμε ούτε ένα λεπτό να χάσουμε σε αυτή την κρίσιμη τελική ευθεία και κανείς μας δεν έχει κοιμηθεί πολύ», δήλωσε ο Stiell. «Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Το "εγώ κερδίζω, εσύ χάνεις" είναι μια συνταγή για συλλογική αποτυχία», είπε.
Οι διαπραγματευτές των ισχυρών δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας εργάζονταν μαζί το πρωί της Δευτέρας.
Καθώς περνούσε η Δευτέρα, οι αξιωματούχοι των Εμιράτων ακύρωσαν μια εσπευσμένα συγκληθείσα συνέντευξη Τύπου με τον πρόεδρο της COP28 Σουλτάν αλ Τζαμπέρ, και στη συνέχεια ακύρωσαν μια άλλη με έναν άλλο αξιωματούχο νωρίς το απόγευμα. Δεν έδωσαν καμία εξήγηση για τις ακυρώσεις, οι οποίες έθεσαν υπό αμφισβήτηση μια προηγούμενη υπόσχεση του αλ Τζαμπέρ να τερματίσει απότομα την COP στις 11 π.μ. της Τρίτης. Ήταν μέρος μιας σειράς ακυρώσεων από κεντρικούς διαπραγματευτές.
 |
| AP Photo/Peter Dejong |
Ο Guilbeault δήλωσε ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ «είναι πολύ απρόθυμες να σκεφτούν ακόμη και μια συζήτηση, και νομίζω ότι αυτό δεν βοηθάει».
Ο Joseph Sikulu, ένας πολεμιστής του κλίματος του Ειρηνικού που διαμαρτυρόταν έξω από την ενημέρωση του Γκουτέρες, δήλωσε ότι «γνωρίζουμε ότι στο εσωτερικό των διαπραγματεύσεων οι χώρες με υψηλή εκμετάλλευση, όπως οι ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία, η Αυστραλία, είναι αυτές που μπλοκάρουν τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων».
«Πρέπει να υποχωρήσουν ώστε να μπορέσουμε να έχουμε τα αποτελέσματα που απαιτούνται από αυτές τις διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Sikulu.
Ο Νορβηγός Barth Eide δήλωσε ότι «όλες οι χώρες θέλουν φιλοδοξία, αλλά ορισμένες χώρες έχουν διαφορετικές προτεραιότητες από άλλες. Έτσι, αυτή μπορεί να καταλήξει τόσο σε μια πολύ επιτυχημένη COP, όσο και σε μια πολύ λιγότερο επιτυχημένη, ανάλογα με το πού θα βρούμε την τελική γλώσσα».
***
 |
Dreamstime.com |
Πετρελαιοκηλίδες στην COP28 στο Ντουμπάι
Eνας αριθμός ρεκόρ από λομπίστες ορυκτών καυσίμων απέκτησε πρόσβαση στη φετινή σύνοδο κορυφής για το κλίμα, γεγονός που προμηνύει ένα λαμπρό μέλλον για τα ορυκτά καύσιμα, όταν θεωρητικά θα έπρεπε να αποτελεί έναν χώρο συζήτησης για το πώς θα τερματιστεί η χρήση τους.
Οπως έγινε γνωστό από το Kick Big Polluters Out, έναν παγκόσμιο συνασπισμό περισσότερων από 450 μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που αντιτίθενται στην επιρροή της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων στην πολιτική για το κλίμα, περισσότεροι από 2.400 εκπρόσωποι του συνεδρίου έχουν δεσμούς με τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων -περίπου ένας για κάθε 40 συμμετέχοντες συνολικά.
Αλλά εξίσου ανησυχητικό είναι το πόσο λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες για το γιατί αυτοί οι λομπίστες πήγαν στο Ντουμπάι. Αποκτούν πρόσβαση στη διάσκεψη υπό την αιγίδα εθνικών κυβερνήσεων που τους προσκαλούν, εμπορικών ομάδων που εκπροσωπούν τα οικονομικά τους συμφέροντα και επιχειρηματικών οργανώσεων στις οποίες είναι μέλη οι εταιρείες τους, αλλά είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς πώς προσπαθούν να επηρεάσουν τις συνομιλίες.
Πολλοί υποστηρικτές των ορυκτών καυσίμων συμμετέχουν ως μέρος των εθνικών κυβερνητικών αντιπροσωπειών και μερικοί εργάζονται ακόμη και για κρατικές εταιρείες που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Περισσότερα από δώδεκα μέλη της αντιπροσωπείας του Κουβέιτ, για παράδειγμα, συνδέονται με την Kuwait National Petroleum Company, ένα διυλιστήριο πετρελαίου που ανήκει στην κυβέρνηση του Κουβέιτ.
Η αντιπροσωπεία από την Μποτσουάνα, εν τω μεταξύ, περιλαμβάνει τέσσερις εκπροσώπους που συνδέονται με ένα μεγάλο ανθρακωρυχείο που ανήκει από κοινού στην κυβέρνηση της χώρας και στην εταιρεία διαμαντιών De Beers. Ενας μεγάλος αριθμός από τους λομπίστες κατέφτασαν στην COP28 με «κονκάρδες της χώρας υποδοχής», υποδεικνύοντας ότι συμμετέχουν ως φιλοξενούμενοι των ίδιων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Σε αυτούς περιλαμβάνονται ανώτερα στελέχη από την εταιρεία πετρελαιοειδών Baker Hughes, την πετροχημική εταιρεία Oxy και την κρατική ενεργειακή εταιρεία της Σαουδικής Αραβίας, η οποία διυλίζει και εξάγει τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της χώρας. Ισως το πιο αξιοσημείωτο μέλος της φιλοξενούσας αντιπροσωπείας είναι ο Ντάρεν Γουντς, ο διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil, ο οποίος διαφήμισε τις επενδύσεις δέσμευσης υδρογόνου και άνθρακα της εταιρείας κατά τη διάρκεια της συνόδου.
AP Photo/Peter Dejong
Αλεπού στο παζάρι
Τι θέλει άραγε η «αλεπού στο παζάρι»; Από τις μέχρι στιγμής διεργασίες της συνόδου διαφαίνεται ότι το λόμπι του πετρελαίου επιδιώκει δύο πράγματα. Το πρώτο αφορά τη θέσπιση ενός φόρου στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των εταιρειών σε όλες τις χώρες, κάτι που είχαν ζητήσει έξι πολυεθνικές πετρελαίου και το 2015, λίγους μήνες πριν από την COP21 - τη σύνοδο κορυφής που οδήγησε στη Συμφωνία του Παρισιού, μια συνολική παγκόσμια συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλες τις χώρες του κόσμου.
Ωστόσο, οι φόροι άνθρακα είναι δύσκολο να εφαρμοστούν λόγω του διεθνούς συντονισμού που απαιτούνται ώστε να είναι αποτελεσματικοί. Για να λειτουργήσει ο φόρος άνθρακα, θα πρέπει να συμμετάσχει ανεξαιρέτως κάθε χώρα στον κόσμο. Ομως, γιατί οι ίδιες οι εταιρείες πετρελαίου υποστηρίζουν φόρο άνθρακα;
Οπως αποκαλύφθηκε τον Ιούνιο του 2021 σε κρυφή συνέντευξη που πήραν ακτιβιστές της Greenpeace από έναν λομπίστα της ExxonMobil, αυτός ισχυρίστηκε ότι υποστηρίζει έναν φόρο άνθρακα επειδή θα ήταν πολιτικά αδύνατο να εφαρμοστεί!
Το δεύτερο ζήτημα που δρομολογεί το πετρελαϊκό λόμπι στη σύνοδο για το κλίμα είναι η έμφαση στην παραγωγή υδρογόνου το οποίο βρέθηκε και στο κεντρικό όραμα που σκιαγράφησε και ο σουλτάνος Αλ Τζάμπερ («“Εναλλακτικό” υδρογόνο: το συντομότερο ανέκδοτο», «Εφ.Συν.», 21/12/2020). Κι αυτό, τη στιγμή που το υδρογόνο κρατά την πόρτα ανοιχτή για τα ορυκτά καύσιμα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) να αναφέρει ότι η συντριπτική πλειονότητα του υδρογόνου που έχει καταναλωθεί βασίστηκε στο φυσικό αέριο και ότι οι εκπομπές ήταν αμείωτες. Η «χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα» του «μπλε» υδρογόνου αμφισβητείται τακτικά λόγω διαρροών μεθανίου και εξαερώσεις σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Το «πράσινο» υδρογόνο εν τω μεταξύ αποτελεί μικρό κλάσμα της συνολικής παραγωγής και η κλιμάκωσή της απαιτεί χρόνο και κρατική υποστήριξη.
Κοστοβόρα έργα
Το «πράσινο» υδρογόνο απαιτεί επίσης αποθήκευση ή ευέλικτη ζήτηση, καθώς δεν προσφέρει συνεχή ροή παραγωγής όπως η «μπλε» παραλλαγή του («Yδρογόνο: η “σαμπάνια” της ενεργειακής μετάβασης, «Εφ.Συν.», 22/8/2022).
Μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου ηγήθηκαν αυτών των συζητήσεων στη σύνοδο, προσφέροντας να αναλάβουν τεράστια και κοστοβόρα έργα για την παροχή «μπλε» υδρογόνου. Κάτι που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν, αφού για να παράγουν φυσικό αέριο μπορούν να αναμορφώνουν με ατμό το μεθάνιο για να παράγουν υδρογόνο και να αντλούν το διοξείδιο του άνθρακα πίσω στο έδαφος.
Και πώς μπορεί να γίνει αυτό; Μα, με κρατικές επιδοτήσεις, με τα κράτη να συμβάλλουν στην αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης, καλύπτοντας αποτελεσματικά το χάσμα μεταξύ του υψηλού κόστους παραγωγής υδρογόνου και του τι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν οι καταναλωτές γι’ αυτό.
Με λίγα λόγια, το πετρελαϊκό λόμπι ζητά από τη μια να καθιερωθεί φόρος άνθρακα γνωρίζοντας ότι είναι κάτι ανέφικτο για να υλοποιηθεί και από την άλλη την επιδότησή του από τα άδεια κρατικά ταμεία για να επεκτείνει τις μπίζνες του με «πράσινη» ένδυση. Ποιος λέτε ότι τελικά θα πληρώσει για τη νέα αγορά που γεννιέται;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου