Ρεπορτάζ Ι.Μ. Μαραβελίδης
Το ευρωπαϊκό δίκτυο απομάκρυνσης φραγμάτων (Dam Removal Europe) αναφέρει ότι το 2022, σημειώθηκε νέο ρεκόρ με τουλάχιστον 325 φράγματα να κατεδαφίζονται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τουλάχιστον 239 φράγματα, υδατοφράχτες και άλλου είδους υδάτινα εμπόδια αφαιρέθηκαν σε 17 χώρες της Ευρώπης και το 2021, που ήταν η προηγούμενη χρονιά ρεκόρ για την αφαίρεση φραγμάτων σε όλη την ήπειρο. Αναμένουμε σύντομα και την αναφορά με τα στοχεία του 2023, της χρονιάς που μας αφήνει σε λίγες ημέρες.
Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός φραγμάτων που κατεδαφίζονται αποκαθιστά την ελεύθερη ροή των ποταμών μας τόσο για την υγεία και ευημερία μας, αλλά πρωτίστως για τη ζωή των επόμενων γενιών.
Η Ευρώπη έχει το πιο κατακερματισμένο ποτάμιο τοπίο στον κόσμο. Τα ποτάμια της έχουν κατακερματιστεί με από πάνω από 1 εκατομμύριο εμπόδια και φράγματα. Τα ποτάμια των Βαλκανίων, που είναι γνωστά ως η «γαλάζια καρδιά» της Ευρώπης, είναι από τα πιο παρθένα ή «σχεδόν φυσικά» στην Ευρώπη, αλλά σήμερα απειλούνται από 3.300 προγραμματισμένους υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Ειδικότερα, τα ποτάμια μεταξύ Σλοβενίας και Αλβανίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, θεωρούνται το σημαντικότερο hotspot για την απειλούμενη βιοποικιλότητα του γλυκού νερού στην Ευρώπη. Εξήντα εννέα είδη ψαριών σε αυτά τα ποτάμια δεν ζουν πουθενά αλλού στον κόσμο.
Φράγματα, υδατοφράχτες και άλλα εμπόδια στα ποτάμια εμποδίζουν τις οδούς μετανάστευσης των ψαριών, προκαλώντας συχνά απώλειες περιοχών αναπαραγωγής και μείωση του αριθμού ειδών όπως ο σολομός, ο οξύρρυγχος, η πέστροφα και το χέλι. Το γεγονός αυτό επηρεάζει την ευρύτερη βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων ειδών από αετούς έως ενυδρίδες. Τα ελεύθερα ποτάμια μεταφέρουν επίσης ιζήματα και θρεπτικά συστατικά, κάνοντας την αφαίρεση των φραγμάτων μια πραγματική ανάγκη.
Τα φράγματα επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του νερού και τη στάθμη των υπόγειων υδάτων, προκαλούν αποσάθρωση καναλιών και ακτών και εξαφανίσεις παραλιών, προκαλούν εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και οδηγούν σε μείωση, ακόμη και εξαφάνιση πληθυσμών μεταναστευτικών ψαριών, με μείωση που φτάνει το 93% των αποδημητικών ψαριών στην Ευρώπη τα τελευταία 50 χρόνια. Τα φράγματα φέρνουν μαζί τους την κατασκευή δρόμων πρόσβασης, σηράγγων, γεφυρών και γραμμών μεταφοράς, με μια εισροή άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων που απαιτούν την καταστροφή των δασών γύρω από τα ποτάμια και που απειλούν τα ζώα που ζουν εκεί. Ταυτόχρονα, σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες εγκαταλελειμμένα υδάτινα εμπόδια, κάτι που αποτελεί και πρόβλημα ασφάλειας.
Η ιδέα της άρσης των φραγμών στα ποτάμια ξεκίνησε στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία του ’80. Αυτό που ήταν ένα μακρινό όνειρο από μια χούφτα περιβαλλοντολόγους αρχίζει να γίνεται μία πραγματικότητα, με την ταυτόχρονη πίεση των οικολογικών κινημάτων παγκοσμίως: η αποκατάσταση των ποταμών, ένα οφειλόμενο χρέος για τη γενιά μας, λαμβάνει χώρα σε αρκετά μέρη της Ευρώπης. Τα βασικά οικοσυστήματα που κάποτε ήταν κατακερματισμένα μετατρέπονται σε ακμάζοντα καταφύγια για τη φύση, επιστρέφοντας στην αρχική τους μορφή πριν από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις, καθώς οι μεταναστεύσεις ψαριών αρχίζουν να επιστρέφουν. Σε αυτόν τον σύνδεσμο μπορούμε να παρακολουθήσουμε το σχετικό ντοκιμαντέρ: “#Dambusters: The Start of the Riverlution”.
Ελεύθερος ο ρους των ποταμών, ελεύθερος ο ρους της ζωής μας!
Πηγές:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1364032119306422
https://www.rewild.org/news/the-special-species-under-threat-in-the-balkans
-ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης σχετικά:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου