 |
Ενα προσφυγόπουλο έχει σκαρφαλώσει σε πλαστικό σεντόνι της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στον καταυλισμό της Ριτσώνας | AP Photo/Petros Giannakouris |
«Μην ποινικοποιείτε τον ανθρωπισμό...»
Σήμα κινδύνου εκπέμπουν τέσσερις ειδικοί του ΟΗΕ για την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που, αν υιοθετηθεί από το Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα σημάνει την πλήρη ποινικοποίηση της αλληλεγγύης και ανθρωπιστικής βοήθειας σε πρόσφυγες και μετανάστες όπως και της διάσωσης ανθρώπινων ζωών. Με κοινή δήλωσή τους εκφράζουν την ανησυχία τους για την πρόταση, που «εγείρει αμφιβολίες ως προς τη συμβατότητά της με τις διεθνείς υποχρεώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως όσον αφορά την έλλειψη ξεκάθαρων προβλέψεων διατάξεων που εμποδίζουν την ποινικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας».
Πρόκειται για πρόταση της Κομισιόν που κατατέθηκε τον Νοέμβριο του 2023 με σκοπό την αναθεώρηση των διατάξεων που ποινικοποιούν τη λεγόμενη διευκόλυνση εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η πρόταση, η οποία βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της υιοθέτησής της από το Ευρωκοινοβούλιο, υποτίθεται ότι επιχειρεί να αντιμετωπίσει την παράνομη διακίνηση ανθρώπων, όμως στην πραγματικότητα ποινικοποιεί ακόμη και την αφιλοκερδή παροχή βοήθειας και αλληλεγγύης, κλείνοντας κάθε χαραμάδα για στοιχειώδη ανθρωπιστική βοήθεια προκειμένου να εφαρμόσει σκληρό δόγμα πλήρους αποτροπής.
«Χωρίς μια ξεκάθαρα διατυπωμένη υποχρεωτική εξαίρεση για ανθρωπιστικούς λόγους υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ποινικοποίησης των δράσεων για τη διάσωση της ζωής και για τη βοήθεια σε θύματα εμπορίας ανθρώπων, μεταναστών, προσφύγων, όσων έχουν υποβάλει αίτημα για άσυλο και ανθρώπων που χρειάζονται διεθνή προστασία, συμπεριλαμβανομένων παιδιών» σημειώνουν η Σιβόν Μαλάλι, ειδική εισηγήτρια για την εμπορία ανθρώπων, ιδίως γυναικών και παιδιών, ο Γκαχάντ Μαντί, ειδικός εισηγητής για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, η Μαίρη Λόλορ, ειδική εισηγήτρια για την κατάσταση των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και η Σεσίλια Μ. Μπεγέ, ανεξάρτητη εμπειρογνώμονας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διεθνή αλληλεγγύη.
Οι τρεις πρώτοι σημείωναν σε αναλυτικό κείμενό τους στα τέλη Σεπτεμβρίου ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποκλίνει από το διεθνές δίκαιο, καθώς δεν θεωρεί αναγκαία για την ποινική δίωξη της βοήθειας την ύπαρξη πραγματικού οικονομικού οφέλους ή δόλου. Η πρόταση μπορεί έτσι «να οδηγήσει σε ποινικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας ή της νόμιμης παροχής υπηρεσιών σε τρέχουσες τιμές αγοράς ή απλώς τις περιπτώσεις μιας ανεκπλήρωτης προσδοκίας πληρωμής ή μιας προσφοράς πληρωμής που απορρίφθηκε» επισημαίνουν.
Δημόσια έκκληση
Σημειώνουν επίσης ότι η πρόταση ποινικοποιεί τη δημόσια υποκίνηση για βοήθεια ή τη βοήθεια σε περιπτώσεις που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προκληθεί σοβαρή βλάβη σε άνθρωπο, χωρίς ωστόσο να ορίζει συγκεκριμένα τι συνιστά «δημόσια έκκληση» ή «σοβαρή βλάβη». Τέλος, επισημαίνουν στα αρνητικά της πρότασης ότι δεν κάνει διάκριση μεταξύ καταχρηστικής βοήθειας ή βοήθειας που εκμεταλλεύεται τον άνθρωπο από τη βοήθεια που δίνεται για λόγους ανθρωπισμού ή αλληλεγγύης.
«Ανησυχούμε ότι εν τέλει η ποινικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που παρέχουν υποστήριξη σε μετανάστες, πρόσφυγες και όσους υποβάλλουν αίτημα ασύλου είναι πιθανό να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην κατάσταση και ιδίως στην ταυτοποίηση των θυμάτων εμπορίας ατόμων και στην πρόσβασή τους σε προστασία […]» επισημαίνουν. Υπογραμμίζουν ότι δεν πρέπει να ποινικοποιηθεί η είσοδος των ίδιων των υπηκόων τρίτων χωρών, η βοήθεια που δίνουν οι ίδιοι σε στενούς συγγενείς τους, όπως και η ανθρωπιστική βοήθεια που περιλαμβάνει παροχή στέγασης, φαγητού, νομικής βοήθειας και νομικών συμβουλών, ιατρικής φροντίδας, ενημέρωσης, μεταφοράς, επιτήρησης, τεκμηρίωσης και αναφοράς παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ειρηνικής ανυπακοής και πίεσης για αλλαγή πολιτικής.
Κι όμως, τις επόμενες μέρες αναμένεται να τελειώσει δικαστικά στη Λέσβο η δικαστική περιπέτεια της οργάνωσης ERCI με σαθρές κατηγορίες κατασκοπίας, ενώ εκκρεμούν οι διώξεις των ακτιβιστών Παναγιώτη Δημητρά και Τόμι Ολσεν επειδή έκαναν το νόμιμο έργο τους να διευκολύνουν το αίτημα ασύλου ανθρώπων που είχαν εισέλθει στην Ελλάδα. Πρόσφατη είναι η προσπάθεια του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνου Πλεύρη, να στοχοποιήσει οργανώσεις επειδή υποστήριξαν νομικά πρόσφυγες που κρατούνταν στο πλαίσιο της αμφιλεγόμενης αναστολής κατάθεσης των αιτημάτων ασύλου το καλοκαίρι.
Διώξεις
Οι εισηγητές αναφέρονται και στην Ελλάδα όταν επισημαίνουν αυξανόμενη εχθρότητα κυβερνήσεων προς τους μετανάστες και προς τις οργανώσεις που προστατεύουν τα δικαιώματά τους, όπως δικαστική παρενόχληση και ποινικές διώξεις εναντίον υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αλλωστε στα τέλη Νοεμβρίου δημοσιοποιήθηκε επιστολή της κ. Λόλορ και άλλων εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ προς την ελληνική κυβέρνηση με ημερομηνία 16 Σεπτεμβρίου, στην οποία εξέφραζαν ανησυχία για την αναστολή ασύλου και για τη στοχοποίηση των οργανώσεων.
«Φοβόμαστε ότι οι δηλώσεις του κ. Πλεύρη συνιστούν επίθεση στο νόμιμο έργο αυτών των οργανώσεων για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο και ότι έχουν ως στόχο να τις εκφοβίσουν και να απονομιμοποιήσουν το έργο τους στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα μάτια του κοινού. Οι φόβοι μας σε αυτό το πλαίσιο ενισχύονται από την επανειλημμένη υποτίμηση του έργου των ατόμων που δραστηριοποιούνται για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των μεταναστών, των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των δικηγόρων, όπως επισημάνθηκε σε προηγούμενες επικοινωνίες προς την ελληνική κυβέρνηση σχετικά με το θέμα αυτό» ανέφερε εκείνη η επιστολή, που στην πραγματικότητα αποτελεί άλλο ένα σήμα κινδύνου για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου