“Η αλήθεια για το κυβερνητικό “σχέδιο κατά της λειψυδρίας” και τον «Εύρυτο»: επιπτώσεις και επιδιώξεις” – Συνέντευξη Τύπου Πρωτοβουλίας 17/12/25
Συνέντευξη Τύπου με αντικείμενο τη λειψυδρία και τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2025 στην ΕΣΗΕΑ, διοργάνωσε η Πρωτοβουλία για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού
Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκαν οι κυβερνητικές εξαγγελίες για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και το σχέδιο «Εύρυτος», καθώς και οι επιπτώσεις τους στη διαχείριση των υδατικών πόρων και στον δημόσιο χαρακτήρα του νερού.
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Τάσος Σαραντής, ο οποίος στην εισαγωγική του τοποθέτηση σημείωσε ότι το ζήτημα της λειψυδρίας αναδεικνύεται το τελευταίο διάστημα ως «έκτακτη ανάγκη», σε ένα πλαίσιο που ευνοεί ταχείες αποφάσεις, περιορισμένη διαβούλευση και επιλογές υψηλού κόστους, θέτοντας κρίσιμα ζητήματα διαφάνειας και δημοκρατικού ελέγχου. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Τις τοποθετήσεις ξεκίνησε ο Γιάννης Κρεστενίτης, ομότιμος καθηγητής Παράκτιας Τεχνικής και Ωκεανογραφίας της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ και πρώην πρόεδρος της ΕΥΑΘ, ο οποίος ανέφερε ότι η λειψυδρία δεν αποτελεί φυσικό φαινόμενο αλλά αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών και διαχρονικών ελλείψεων στον σχεδιασμό και στις υποδομές. Υπογράμμισε ότι τα κυβερνητικά σχέδια εστιάζουν στην αύξηση της προσφοράς μέσω μεγάλων έργων μεταφοράς υδάτων, χωρίς να αντιμετωπίζουν ουσιαστικά τις απώλειες στα δίκτυα και τη διαχείριση της ζήτησης. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Γιώργος Τσιάντης, μέλος του Συλλόγου Χελιδόνας Ευρυτανίας και του κινήματος πολιτών ενάντια στην εκτροπή Καρπενησιώτη και Κρικελοπόταμου, ο οποίος τόνισε ότι οι σχεδιασμοί εκτροπής ποταμών αντιμετωπίζουν την Ευρυτανία ως «δεξαμενή» για την κάλυψη αναγκών που δημιουργήθηκαν αλλού. Όπως ανέφερε, πρόκειται για επιλογές με σοβαρές περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνέπειες, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος με τις τοπικές κοινωνίες. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Ακολούθησε η τοποθέτηση του Πέτρου Μπαστέα, συνδικαλιστή της ΕΥΔΑΠ και μέλους της Γραμματείας ΣΕΚΕΣ (Συμμετοχικό – Ενωτικό Κίνημα Εργαζομένων και Συνταξιούχων για Δημόσια ΕΥΔΑΠ στην υπηρεσία της κοινωνίας), ο οποίος υποστήριξε ότι η λειψυδρία δεν αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα διαχείρισης, αλλά αξιοποιείται πολιτικά ως άλλοθι για την προώθηση σχεδίων ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης του νερού, παρά τις αποφάσεις του ΣτΕ. Τόνισε ότι η κήρυξη καταστάσεων «έκτακτης ανάγκης» λειτουργεί ως θεσμικός επιταχυντής έργων μεγάλης κλίμακας και διαδικασιών περιορισμένου ελέγχου, χωρίς να έχουν εξαντληθεί λύσεις εξοικονόμησης και ορθολογικής διαχείρισης. Παράλληλα επισήμανε ότι η επέκταση του ρόλου της ΕΥΔΑΠ χωρίς μόνιμη ενίσχυση προσωπικού και επαρκή δημόσια χρηματοδότηση οδηγεί σε εργολαβοποίηση των υπηρεσιών και σε υπονόμευση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα του νερού. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Στη συνέχεια μίλησε η Καλλιόπη Σηφακάκη, αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις ΔΕΥΑ (ΠΟΕ ΔΕΥΑ), η οποία αναφέρθηκε στη συμβολή των ΔΕΥΑ στην ύδρευση και αποχέτευση της ελληνικής περιφέρειας. Προειδοποίησε ότι το νέο ρυθμιστικό και τιμολογιακό πλαίσιο, σε συνδυασμό με το αυξημένο ενεργειακό κόστος και την υποστελέχωση, δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για αυξήσεις στην τιμή του νερού και απομάκρυνση του ελέγχου από τις τοπικές κοινωνίες. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Ακολούθως τον λόγο πήρε η Δέσποινα Σπανούδη, χημικός μηχανικός και μέλος της Πρωτοβουλίας για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού, η οποία ανέδειξε την ανάγκη συγκρότησης ενός ευρέος κοινωνικού και πολιτικού μετώπου για την υπεράσπιση του νερού ως δημόσιου αγαθού. Τόνισε ότι η αντιμετώπιση της λειψυδρίας προϋποθέτει στροφή σε πολιτικές εξοικονόμησης, επαναχρησιμοποίησης και οικολογικής διαχείρισης των υδατικών πόρων, με αξιοποίηση του βρόχινου νερού, της ανακύκλωσης και της προστασίας των φυσικών οικοσυστημάτων, και όχι τη διαιώνιση ενός μοντέλου που αντιμετωπίζει το νερό ως εμπόρευμα. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Στην εκδήλωση έκανε παρέμβαση ο Αντιδήμαρχος Αθηναίων Νίκος Χρυσόγελος, ο οποίος χαρακτήρισε τη λειψυδρία ζήτημα βιωσιμότητας των πόλεων και ποιότητας ζωής. Τόνισε ότι η Αθήνα δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με ένα υδροβόρο μοντέλο ανάπτυξης που μεταφέρει το περιβαλλοντικό κόστος στην περιφέρεια, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην εξοικονόμηση νερού, την αξιοποίηση βρόχινων και ανακυκλωμένων υδάτων, την προστασία των φυσικών ρεμάτων και τη συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό. [Τοποθέτηση | Βίντεο]
Από τις τοποθετήσεις αναδείχθηκε ότι η λειψυδρία δεν αποτελεί απλώς τεχνικό ζήτημα, αλλά θέμα πολιτικών προτεραιοτήτων και αναπτυξιακού μοντέλου. Οι συμμετέχοντες υπογράμμισαν την ανάγκη διαφάνειας, ουσιαστικού δημόσιου διαλόγου και ενίσχυσης του δημόσιου χαρακτήρα του νερού, ως προϋπόθεση για την καθολική και ισότιμη πρόσβαση σε αυτό.
- ΣΧΕΤΙΚΗ και η ακόλουθη πρόσφατη ανακοίνωση της Πρωτοβουλίας για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του Νερού:
Πρωτοβουλία: Το “σχέδιο κατά της λειψυδρίας” δεν είναι σχέδιο για το δημόσιο νερό, είναι σχέδιο για τους εργολάβους και την εμπορευματοποίηση
Το “σχέδιο κατά της λειψυδρίας” δεν είναι σχέδιο για το δημόσιο νερό, είναι σχέδιο για τους εργολάβους και την εμπορευματοποίηση
Μια μέρα μετά το σχέδιο προϋπολογισμού 2,5 δισ. ευρώ που παρουσίασε η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Παπασταύρου σημείωσε, στον ΣΚΑΪ, στις 31.10.2025 : «Υπάρχει πάντα η υδρολογική εκτίμηση ότι αυτό είναι μια καμπύλη που ξαναγυρνά. Αν δεν βρέξει, η Αττική είναι διασφαλισμένη τουλάχιστον για 4 χρόνια με τα μέτρα που παίρνουμε”.
Υπάρχει τελικά λειψυδρία ή όχι; Το πρόβλημα είναι τώρα; ή θα υπάρξει πρόβλημα μετά από τέσσερα ακόμα χρόνια ανομβρίας; Η αιτία είναι η προβλεπόμενη εξαιρετικά παρατεταμένη ανομβρία; ή οι πολιτικές διαχείρισης των αποθεμάτων νερού και του πόσιμου νερού;
Πίσω από τη ρητορική της «ανθεκτικότητας» και της «προσαρμογής» μάλλον βρίσκεται ένα πλέγμα φαραωνικών έργων, εκτροπών και αφαλατώσεων, που αναβιώνει τη λογική του περασμένου αιώνα: αντλώ – καταναλώνω – απορρίπτω.
Πρόκειται για ένα μοντέλο διαχείρισης του νερού που στηρίζεται στην αύξηση της προσφοράς με κάθε κόστος, χωρίς ουσιαστική αναφορά και μέτρα που επενδύουν στην εξοικονόμηση, την επαναχρησιμοποίηση και την κοινωνική συμμετοχή.
- Ένα σχέδιο χωρίς επιστημονικό και κοινωνικό έρεισμα
Το λεγόμενο «μεγάλο έργο της γενιάς μας», η μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο (έργο “Εύρυτος”), δεν αποτελεί απάντηση στη λειψυδρία αλλά αναπαραγωγή ενός παρωχημένου μοντέλου υδροδότησης.
Η εκτροπή υδατικών πόρων από τη μια υδρολογική λεκάνη στην άλλη παραβιάζει βασικές αρχές βιώσιμης διαχείρισης και απειλεί οικοσυστήματα άριστης οικολογικής κατάστασης στην Ευρυτανία. Δεν πρόκειται για επιστημονικά τεκμηριωμένη επιλογή, αλλά για πολιτική απόφαση που αγνοεί την ίδια τη νομοθεσία περί μη εκτροπής και τα διαθέσιμα υδρολογικά δεδομένα.
Ακόμη και αν υλοποιηθεί, το έργο δεν προσφέρει (και σίγουρα όχι από μόνο του) λύση μακροπρόθεσμη. Απλώς μεταθέτει το πρόβλημα και καταναλώνει πολύτιμους πόρους, αφήνοντας πίσω του ένα βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Παρουσιάζει εσφαλμένα το πρόβλημα κινδύνου λειψυδρίας στην Αττική αποκλειστικά ως ζήτημα ανεπαρκούς προσφοράς υδατικών πόρων και όχι ως ζήτημα πολιτικών διαχείρισης αποθεμάτων, χρήσεων νερού και μοντέλου διαβίωσης και ανάπτυξης.
- Το νερό δεν είναι εμπόρευμα
Το σχέδιο που ανακοίνωσε η κυβέρνηση εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική εργολαβικής κερδοφορίας και συγκεντρωτισμού.
Με τη δημιουργία δύο «υπερ-πυλώνων» ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ και την υποχρεωτική απορρόφηση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), επιχειρείται να μετατραπεί η διαχείριση του νερού σε αγορά, με τις τοπικές κοινωνίες σε ρόλο θεατή. Η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), οι fast-track διαδικασίες και οι απευθείας αναθέσεις θυμίζουν περισσότερο μοντέλο Θεσσαλίας (όπου παραδόθηκε η διαχείριση του νερού στον ΟΔΥΘ για να μοιράζει παχυλές αμοιβές και εργολαβίες) παρά στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης.
Η επόμενη πράξη του έργου θα είναι, αναπόφευκτα, η αύξηση των τιμολογίων και η εμπορευματοποίηση ενός δημόσιου αγαθού που κατοχυρώθηκε με αγώνες και αποφάσεις του ΣτΕ ως μη ιδιωτικοποιήσιμο.
- Υπάρχει άλλος δρόμος
Η αντιμετώπιση οποιουδήποτε κινδύνου λειψυδρίας δεν απαιτεί αέναες εκτροπές και νέες σήραγγες μεταφοράς νερού από απομακρυσμένα γεωγραφικά και υδατικά διαμερίσματα. Απαιτεί ορθολογική διαχείριση και όχι επεκτατική δέσμευση υδατικών πόρων υπέρ ενός μη βιώσιμου υδροκέφαλου και υδροβόρου μοντέλου σε βάρος της Περιφέρειας.
Τα ίδια τα στοιχεία δείχνουν ότι στην Αττική χάνονται πάνω από 15% των ποσοτήτων του διυλισμένου νερού πριν φτάσουν στον καταναλωτή. Η μείωση των διαρροών και η αξιοποίηση του ανακτημένου νερού από τους βιολογικούς καθαρισμούς (Ψυττάλεια, Θριάσιο, Μεταμόρφωση) μπορούν να αποδώσουν δεκάδες εκατομμύρια κυβικά ετησίως – πολύ περισσότερα από όσα θα «μεταφέρει» μια ακόμα εκτροπή.
Ο περιορισμός των τεράστιων απωλειών στην άρδευση, όπου κατευθύνεται πάνω από το 85% του νερού με τη δημιουργία κλειστών και αυτοματοποιημένων αρδευτικών δικτύων, είναι ένας ακόμη τομέας που θα εξασφάλιζε τόσο την ενίσχυση των αγροτών όσο και τα υδατικά διαθέσιμα για την ύδρευση της Αττικής.
Η εξοικονόμηση, η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση, η συλλογή όμβριων υδάτων, η αντικατάσταση του πόσιμου νερού σε χρήσεις που δεν απαιτείται υψηλή ποιότητα (π.χ. πότισμα και καθαριότητα εξωτερικών χώρων), η προστασία και η ανασύσταση ποταμών, η αύξηση των διαπερατών επιφανειών αποτελούν τις πραγματικές, σύγχρονες λύσεις που εφαρμόζουν άλλες πόλεις στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Με τα έργα που εξαγγέλλονται, ενισχύεται ακόμη περισσότερο η υπερσυγκέντρωση και η αλόγιστη ανάπτυξη υδροβόρων δραστηριοτήτων στην Αττική όπως το mega project στο Ελληνικό, ο υπερτουρισμός, τα datacenters κ.α.
- Το νερό είναι δικαίωμα και δημόσιο αγαθό – όχι επενδυτικό προϊόν.
Αντί για ατεκμηρίωτα εργολαβικά mega-projects και επικοινωνιακή διαχείριση της πρόθεσης αύξησης των τιμολογίων και των απευθείας αναθέσεων, η Πολιτεία οφείλει να χαράξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης της ζήτησης νερού, με:
- επιστημονική τεκμηρίωση των προτεινόμενων μέτρων στη βάση δεδομένων και όχι επικοινωνιακός εκφοβισμός των πολιτών
- ορθολογική διαχείριση του αγροτικού νερού (αρδευτικά δίκτυα-χρήσεις κλπ)
- μείωση απωλειών στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής,
- επαναχρησιμοποίηση και εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων,
- προώθηση τοπικών έργων συγκράτησης, συλλογής και αποθήκευσης νερού,
- ενίσχυση των ΔΕΥΑ με πόρους, προσωπικό και ενεργειακές διευκολύνσεις,
- άμεση πλήρη στελέχωση με όλο το αναγκαίο τακτικό προσωπικό πλήρων δικαιωμάτων των ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ
- ουσιαστική ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών,
- και πάνω απ’ όλα διαφάνεια, κοινωνικό έλεγχο και δημοκρατικό σχεδιασμό.
Για άλλη μια φορά καλούμαστε να παλέψουμε ενάντια σε ένα κυβερνητικό σχέδιο με ανυπολόγιστο κόστος.
Σας καλούμε να διεκδικήσουμε μια δημόσια, κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά υπεύθυνη διαχείριση του νερού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου