H Eurovision στα πόδια του Ισραήλ

H Eurovision στα πόδια του Ισραήλ

H κατάρρευση του μύθου της ουδετερότητας στη Eurovision, το “πανηγύρι μουσικής ενότητας” στην Ευρώπη είναι αποκαλυπτική. Η EBU (Ένωση δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών Μέσων) της Ευρώπης αγνόησε την έκκληση συνολικά οκτώ χωρών να γίνει ψηφοφορία για τη συμμετοχή του Ισραήλ. Παρέκαμψε το αίτημα βάζοντας σε ψηφοφορία στην πρόσφατη γενική συνέλευση του Θεσμού στη Γενεύη μόνο τις αλλαγές στον κανονισμό ψηφοφοριών. Αλλαγές που εγκρίθηκαν από την πλειοψηφία των χωρών μελών της Eurovision. Με αυτό το τρόπο η ηγεσία της EBU ισχυρίστηκε ότι “δεν υπάρχει πια λόγος να γίνει άλλη, δεύτερη ψηφοφορία, αυτή θα γινόταν μόνο εάν δεν εγκρίνονταν ο νέος Κανονισμός”. 

Η απόφαση της EBU προκάλεσε την άμεση αντίδραση της Ισπανίας που πρώτη έσπευσε να ανακοινώσει την αποχώρησή της από τον 70ο διαγωνισμό της Eurovision που θα πραγματοποιηθεί στη Βιέννη της Αυστρίας τον Μάϊο του 2026. Δίπλα της δήλωσαν αποχώρηση οι Ολλανδία, Ιρλανδία και Σλοβενία, ενώ στην ομάδα του “μποϋκοτάζ” προστέθηκε την περασμένη εβδομάδα και η Ισλανδία. Αντιδράσεις για το πράσινο φώς που δόθηκε στη συμμετοχή του Ισραήλ το οποίο κατηγορείται για “εγκλήματα πολέμου” από τον ΟΗΕ και όλους τους διεθνείς οργανισμούς, υπάρχουν και σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης. 

Στην Πορτογαλία ήδη δεκάδες καλλιτέχνες, μουσικοί που πλαισιώνουν τους υποψήφιους τραγουδιστές για την εκπροσώπηση της χώρας στη Eurovision, με ανοιχτή επιστολή τους δηλώνουν πως δεν θα λάβουν μέρος. Στη Γερμανία αναπτύσσεται έντονο κίνημα υπέρ του μποϋκοτάζ της Eurovision παρά το γεγονός ότι η γερμανική κρατική ραδιοτηλεόραση είχε ανακοινώσει πως “αν αποβληθεί τιο Ισραήλ, η Γερμανία θα αποχωρήσει από τον διαγωνισμό”. Ο νικητής της Eurovision του 2024 Νεμο δήλωσε πως επιστρέφει πίσω το πρώτο βραβείο της Eurovision. “Η Eurovision υποτίθεται ότι υπερασπίζεται την ενότητα, τη συμπερίληψη, την αξιοπρέπεια όλων (…) Αλλά η συνεχιζόμενη συμμετοχή του Ισραήλ, την ώρα που η Διεθνής Ερευνητική Επιτροπή του ΟΗΕ κατέληξε στο συμπέρασμα (ότι διαπράχθηκε) γενοκτονία, καταδεικνύει μια προφανή σύγκρουση μεταξύ αυτών των ιδανικών και των αποφάσεων που λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση EBU”, ανέφερε στον προσωπικό του λογαριασμό.

Στην Ελλάδα επίσης υπάρχουν ήδη έντονες αντιδράσεις. Ενώ η ΕΡΤ προετοιμάζεται για την παρουσίαση των υποψηφίων τραγουδιών σε δυο ημιτελικούς, οργανώνοντας μια μεγάλη τηλεοπτική παραγωγή, οι ομοσπονδίες της ΠΟΣΠΕΡΤ και της ΠΟΘΑ, ζητούν την απόσυρση της Ελλάδα από τη Eurovision σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συμμετοχή του Ισραήλ.

“Η λογική πίσω από την Eurovision είναι ο πολιτισμικός διάδρομος για επικοινωνία μεταξύ των λαών. Δεν αποδεχόμαστε ως συνοδοιπόρο μας το κράτος που αποδεδειγμένα διαπράττει εγκλήματα πολέμου, καταπατά την κηρυγμένη εκεχειρία και είναι βασικός ένοχος για την γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού. Δεν μπορεί να νομιμοποιείται η συμμετοχή ενός κράτους στα διεθνή καλλιτεχνικά δρώμενα όταν καταπατά το διεθνές δίκαιο και παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα“, γράφει η ΠΟΘΑ σε ανοιχτή επιστολή της προς τη διοίκηση της ΕΡΤ. Για σήμερα Δευτέρα, στο μεταξύ οργανώνεται εκδήλωση για στήριξη του μποϋκοτάζ με τίτλο “Κανένα τραγούδι για τη γενοκτονία” στην ΕΣΗΕΑ.

Η μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία του θεσμού

Το “πανηγυράκι” της Eurovision διαφημίζονταν ως το πιο πετυχημένο μοντέλο φεστιβάλ μουσικής και ενότητας στην Ευρώπη. Το σκηνικό άλλαξε. Το 2022 η EBU κατάφερε χωρίς πολλές αντιδράσεις από τις συμμετέχουσες χώρες να εκδιώξει τη Ρωσία εξαιτίας της εισβολής της στην Ουκρανία. Το επιχείρημα της “ουδετερότητας” μακριά από την πολιτική και τα γεωπολιτικά συμφέροντα παρέμεινε ισχυρό, έως και τη Εurovision 2024.

Η γενοκτονία του Ισραήλ στη Γάζα, οι χιλιάδες νεκροί, η καταδίκη του Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές δικαστήριο, οι εκατοντάδες δολοφονίες δημοσιογράφων, η λογοκρισία και ο έλεγχος της πληροφορίας από την κυβέρνηση Νετανιάχου, έφεραν τους πρώτους σοβαρούς τριγμούς.

Από το τέλος του 2024 αναπτύχθηκε σε όλη την Ευρώπη κίνημα που διεκδικούσε την αποβολή του Ισραήλ από τη Eurovision. H ΕΒU και τότε αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα. Στη διαμάχη πήρε θέση η ίδια η ισραηλινή κυβέρνηση με δηλώσεις κορυφαίων υπουργών της. Το Ισραήλ μετέτρεψε τον διαγωνισμό της Eurovision σε “προπαγανδιστικό όπλο” για τη διεθνή κοινή γνώμη. Στον περυσινό διαγωνισμό το Ισραήλ αναδείχθηκε στη 2η θέση, πολύ σύντομα αποδείχθηκε ότι αυτή η θέση ουσιασιαστικά “εξαγοράστηκε” μέσω μιας καληστημένης μηχανής για την ψηφοφορία του κοινού. Το κράτος του Ισραήλ πλήρωσε για την τεράστια καμπάνια υποστήριξης με “ομάδες φαν” που οργάνωσε σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. 

Αυτή ήταν και η αιτία που η ΕΒU εξαναγκάστηκε φέτος να επαναφέρει τις επιτροπές και να περιορίσει την ψηφοφορία του κοινού. Παρ΄όλο δηλαδή που αναγνώρισε ότι το Ισραήλ χρησιμοποίησε τον μουσικό διαγωνισμό “πολιτικής ουδετερότητας” για να ισχυριστεί ότι οι λαοί της Ευρώπης το στηρίζουν στον πόλεμο εξόντωσης των Παλαιστινίων, δεν τόλμησε να το αποβάλλει από τη Εurovision το 2026. 

Έντονες και στον φετινό διαγωνισμό της Eurovision οι αντιδράσεις για τη συμμετοχή του Ισραήλ

Όταν την κατηγόρησαν ότι έχει δύο μέτρα και δυο σταθμά– έδιωξε τη Ρωσία λόγω πολέμου αλλά διατηρεί το Ισραήλ παρόλο που συνεχίζει τον πόλεμο και καταδικάστηκε για γενοκτονία-απάντησε πως το κρατικό κανάλι της Ρωσίας ήταν “φερέφωνο” του Πούτιν, ενώ η ΚΑΝ, κρατικό κανάλι του Ισραήλ δέχεται κριτική από την κυβέρνηση Νετανιάχου. 

Αυτό το επιχείρημα χρησιμοποίησε και εφέτος όταν η Ισπανία κατηγόρησε την EBU ότι παραβιάζει τους κανόνες “πολιτικής ουδετερότητας” με το να επιτρέπει στο Ισραήλ να συμμετάσχει στη Eurovision καθώς συνεχίζεται η γενοκτονία στη Γάζα. 

Το μποϋκοτάζ πέντε χωρών και οι επιπτώσεις

Πέντε χώρες δήλωσαν ήδη την απόσυρσή τους από τον 70ο διαγωνισμό της Eurovision. Οι πέντε κρατικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς — από την Ισπανία (RTVE), την Ολλανδία (AVROTROS), την Ιρλανδία (RTÉ) τη Σλοβενία ​​(RTVSLO) και την Ισλανδία (RUV)— δήλωσαν ότι δεν θα συμμετάσχουν και δεν θα μεταδώσουν το διαγωνισμό του 2026. 

Πρόκεται για το μεγαλύτερο μποϊκοτάζ στην ιστορία της Eurovision. Βασικό επιχείρημά τους είναι ότι η συμμετοχή του Ισραήλ αντιβαίνει τις ευρωπαϊκές αξίες και την ηθική τους ως δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, ειδικά τη στιγμή που δολοφονήθηκαν εκατοντάδς δημοσιογράφοι και απαγορεύεται η είσοδος σε διεθνή ΜΜΕ στη Γάζα. 

Σημειώνουν ότι με την παραμονή του Ισραήλ παραβιάζεται το πνεύμα – αλλά και το γράμμα – των κανόνων της Eurovision κατά της πολιτικής εκμετάλλευσης. Σε αυτό περιλαμβάνουν τις έρευνες και τις καταγγελίες για την “κυβερνητική παρέμβαση” από την πλευρά του Ισραήλ, τη χειραγώγηση ψήφων και τη χρήση του διαγωνισμού για προπαγανδιστικούς σκοπούς. 

Θέτουν ευθέως ζήτημα συνενοχής της EBU και των ευρωπαϊκών χωρών σε έναν καταστροφικό πόλεμο και σε μια γενοκτονία.

Η κρίση στη Eurovision έχει και μια ακόμη πλευρά, την οικονομική. Η Ισπανία ανήκει στο μπλόκ των “Πέντε μεγάλων χωρών” που στηρίζουν οικονομικά τη διοργάνωση. Η αποχώρηση των πέντε χωρών πρακτικά φέρνει στην EBU απώλεια εσόδων ύψους άνω των 772.649 ευρώ, μόνο από τα τέλη συμμετοχής. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν τα έσοδα από χορηγούς, τηλεψηφοφορίες, εισητήρια και διαφημίσεις αφού ο διαγωνισμός δεν θα μεταδοθεί στις πέντε αυτές χώρες. 

Κατά εκτίμηση των ειδικών η απώλεια της Ισπανίας και της Ολλανδίας, δύο από τις μεγαλύτερες “αγορές κοινού” θα φέρει μείωση τουλάχιστον 10 εκατομμυρίων τηλεθεατών. Η μείωση της απήχησης του σόου έχει ως άμεση επίπτωση και τη μείωση τιμών στις συμφωνίες χορηγιών. 

Ο συνολικός προϋπολογισμός για τον διαγωνισμό του 2026 θα παραμείνει στα 6.2 εκατ. ευρώ από τα τέλη. Με τις πέντε χώρες εκτός, οι υπόλοιπες που συμμετέχουν θα πρέπει να καλύψουν το κενό, προκύπτει μια αύξηση περίπου 10% με 15% για κάθε χώρα. 

Το μποϋκοτάζ για τη συμμετοχή του Ισραήλ στη Eurovision μόλις άρχισε σε όλη την Ευρώπη. Η EBU θα πρέπει να προετοιμαστεί να δεχθεί τιςν επιπτώσεις από την πολιτική επιλογή της να αποδεχθεί την απώλεια σημαντικών ευρωπαϊκών χωρών μελών στην Ένωση για χάρη του Ισραήλ. 

ΠΗΓΗ