Πάρος: Ξενοδοχειακός γίγαντας σε παρθένο τοπίο του νησιού

Η χερσόνησος όπου θα κατασκευαστεί η τουριστική μονάδα

Τάσος Σαραντής  

 

Ευαισθητοποιημένοι κάτοικοι του νησιού αντιδρούν στην ανέγερση τουριστικού συγκροτήματος 440 κλινών στη θέση Κολυμπήθρες της Νάουσας, σε μια από τις ελάχιστες περιοχές που δεν έχουν πληγεί από την ανεξέλεγκτη υπερδόμηση.

Σε ένα αδόμητο παρθένο τοπίο, από τα ελάχιστα που έχουν απομείνει στην υπερδομημένη Πάρο, αλλά σε μια περιοχή του νησιού που είναι από τις πλέον οικιστικά και τουριστικά κορεσμένες και ανεπτυγμένες, δρομολογείται η ανέγερση ενός ακόμα τεράστιου τουριστικού συγκροτήματος πολυτελείας.

Πρόκειται για ένα τουριστικό συγκρότημα 440 κλινών και συνολικής δομημένης επιφάνειας άνω των 12.000 τ.μ. που δρομολογείται να κατασκευαστεί στη χερσόνησο του Αη Γιάννη Δέτη, στη θέση Κολυμπήθρες της Δ.Κ. Νάουσας Πάρου, σε ακίνητο ιδιοκτησίας της κατασκευαστικής εταιρείας ΕΚΤΕΡ Α.Ε., συνολικής έκτασης 327,84 στρεμμάτων.

Το αρχικό σχέδιο της εταιρείας προέβλεπε την κατασκευή συγκροτήματος δομημένης επιφάνειας 46.395 τετραγωνικών μέτρων, κάτι που είχε απορριφθεί πριν από 5 χρόνια από το Δημοτικό Συμβούλιο Πάρου, το οποίο στη συνέχεια έδωσε την έγκρισή του στο νέο σχέδιο της εταιρείας που πρότεινε μικρότερη δόμηση.

Οπως υποστηρίζει η εταιρεία ΕΚΤΕΡ στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) που συνέταξε για το τουριστικό συγκρότημα, πρόκειται περί οργανωμένης ήπιας τουριστικής ανάπτυξης που είναι απολύτως συμβατή με το ευρύτερο πλαίσιο περί αειφορικής ανάπτυξης, όπως αυτό καθορίζεται από τις γενικότερες κατευθύνσεις που έχουν θεσπιστεί από τα Ηνωμένα Εθνη, την Ευρωπαϊκή Ενωση, τις εθνικές πολιτικές της χώρας μας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή, τον περιφερειακό σχεδιασμό για την αειφόρο ανάπτυξη κ.λπ.

Διάτρητοι ισχυρισμοί

Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί που προβάλλονται στη ΣΜΠΕ είναι διάτρητοι, υποστηρίζει η Πρωτοβουλία Πολιτών Πάρου, αφού η έκταση που θα καταλάβει η δόμηση ενός τουριστικού συγκροτήματος και ο αριθμός των κλινών του μαζί με τις συνοδούς εγκαταστάσεις (οδοποιία, πισίνες, υπαίθριοι χώροι κ.λπ.) σε μια από τις ελάχιστες εναπομείνασες παρθένες περιοχές της Πάρου, ενός νησιού που υποφέρει από τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης υπερδόμησης, δεν μπορεί να θεωρηθεί παράδειγμα ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, αλλά μιας μείζονος παρέμβασης στον χώρο.

Πόσο μάλλον όταν τα λίγα παραδείγματα μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων στην Πάρο, όπως το ξενοδοχείο «Porto Paros» στην ίδια περιοχή και το πεντάστερο ξενοδοχείο «Summer Senses» (ιδιοκτησίας επίσης της ΕΚΤΕΡ), έχουν επιφέρει σημαντική αλλοίωση στη φυσιογνωμία του νησιού, παρ’ όλο που είναι σημαντικά μικρότερα από τη σχεδιαζόμενη μονάδα στις Κολυμπήθρες. Πέραν αυτού, η αειφορική ανάπτυξη που επικαλείται η μελέτη σκοντάφτει σε μείζονα ζητήματα, τόσο για την τοπική κοινωνία όσο και για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής.

Η έκταση που ανήκει στην εταιρεία στη χερσόνησο του Αη Γιάννη Δέτη

Ενα σοβαρό ζήτημα αφορά την κατανάλωση νερού που απαιτεί μια τέτοια ξενοδοχειακή μονάδα. Η εταιρεία έχει αιτηθεί στη Δημοτική Επιχείρηση Υδρευσης Αποχέτευσης Πάρου (ΔΕΥΑΠ) την παροχή ποσότητας νερού 72.000 κυβικών μέτρων ετησίως (περί τα 200 κ.μ./ημέρα), ποσότητα που προκύπτει με την υπόθεση της πολύ υψηλής κατά κεφαλήν κατανάλωσης 450 λίτρων τη μέρα που αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία σχεδιάζεται η παροχή νερού σε συμβατικά πολυτελή ξενοδοχεία και απέχει πολύ από κάποιο πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης.

Εξάλλου, η ποσότητα νερού για την οποία έχει γίνει αίτημα στη ΔΕΥΑΠ ισοδυναμεί με το 2,5% της ετήσιας παραγωγής της (περί τα 2,85 εκ. κυβικά μέτρα), ποσοστό διόλου αμελητέο και οπωσδήποτε ασύμβατο με την αναφερόμενη διακήρυξη στη μελέτη περί βιώσιμης διαχείρισης των φυσικών πόρων.

Στη μελέτη δεν γίνεται ουσιαστική αναφορά στο θέμα της κυκλοφοριακής επιβάρυνσης, που θα προκύψει ως αποτέλεσμα της σημαντικής αύξησης στην κίνηση οχημάτων προς και από την περιοχή που θα ανεγερθεί η τουριστική μονάδα, σε ένα ήδη προβληματικό από πλευράς χαρακτηριστικών και κυκλοφοριακού φόρτου οδικό δίκτυο που εξυπηρετεί την περιοχή. Αν ληφθούν υπόψη οι κινήσεις με οχήματα τόσο των διαμενόντων στο συγκρότημα των 440 κλινών, όσο και οι βοηθητικές (προμήθειες κ.λπ.), εκτιμάται ότι την περίοδο Ιουλίου - Αυγούστου σε ένα ήδη επιβαρημένο δίκτυο θα προστεθούν άνω των 1.000 μετακινήσεων ημερησίως από τη συγκεκριμένη μονάδα και μόνο.

Την κατάσταση θα επιβαρύνει περισσότερο η αναμενόμενη τα επόμενα χρόνια επαναλειτουργία του ξενοδοχείου «Porto Paros» ως πολύ υψηλής κατηγορίας. Η επαναλειτουργία αυτή θα επιφέρει επίσης πολύ μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο και η αθροιστική επίδραση των δύο μεγάλων συγκροτημάτων αναμένεται να δημιουργήσει ασφυκτικές κυκλοφοριακές συνθήκες στο συγκεκριμένο οδικό δίκτυο. Επιβαρημένες θα βρεθούν και οι παραλίες της περιοχής που έχουν εξαντλήσει ήδη τα όριά τους, καθώς πρόκειται για μικρές παραλίες που έχουν πληρότητα 100% για πάνω από 2 μήνες τον χρόνο.

Η ανέγερση της τουριστικής μονάδας θα πραγματοποιηθεί εντός αρχαιολογικού χώρου σύμφωνα με γνωμάτευση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Από την πλευρά της, η εταιρεία σε επιστολή της προς τον τοπικό Τύπο (24/2/2019) έχει υποστηρίξει ότι «από τη συνολική έκταση των 327 στρεμμάτων που ανήκει στην εταιρεία, μόνο στο βορειότερο τμήμα περίπου 100 στρεμμάτων, ανήκει σε ζώνη προστασίας αρχαιολογικού χώρου».

Επιπλέον, όπως αναφέρεται στη μελέτη που κατέθεσε, τα προστατευόμενα γνωστά αρχαία ακίνητα μνημεία (Μυκηναϊκή Ακρόπολη Κουκουναριών, Πρωτοκυκλαδικό Νεκροταφείο στον όρμο Πλαστηρά, θέση «Λειβαδερά», θέση «Διακοφτό», μονύδριο Αγ. Ιωάννη Δέτη) που υπάρχουν εντός των ορίων του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου βρίσκονται όχι μόνο εκτός των ορίων της περιοχής επέμβασης, αλλά εκτός της συνολικής ιδιοκτησίας, σε σημαντική απόσταση από αυτήν (μεγαλύτερη των 800 μέτρων) και χωρίς ουδεμία οπτική επαφή.

Ωστόσο, όπως προκύπτει και από την αρνητική γνωμάτευση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, υπάρχει οπτική επαφή μέρους της έκτασης με το σημαντικότερο αρχαιολογικό στοιχείο της περιοχής, την Ακρόπολη των Κουκουναριών. Επιπλέον, δεν αναφέρεται καθόλου η οπτική επαφή του συνόλου της έκτασης με ένα άλλο σημαντικό νεότερο μνημείο, τον Φάρο του Κάβο-Κόρακα στο βορειοδυτικό άκρο της Πάρου.

Ομως, η αρνητική θέση της ΕΦΑ Κυκλάδων δεν στηρίζεται αποκλειστικά στην οπτική επαφή του γηπέδου με τις αρχαιολογικές θέσεις, αλλά και στην «... ιδιαιτέρως μεγάλης κλίμακας κάλυψη» (της επένδυσης) που θα διαταράξει «σημαντικά και μη αναστρέψιμα το περιβάλλον των μνημείων που αποτελούν μάρτυρες της συνεχούς κατοίκησης και ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΦΑ Κυκλάδων έχει εισηγηθεί δύο φορές αρνητικά για την υποβληθείσα πρόταση του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου της περιοχής ιδιοκτησίας της ΕΚΤΕΡ Α.Ε., αλλά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε υπέρ της έγκρισης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ).

Μη συμβατή επιλογή

Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και κάποια ακόμη ζητήματα τα οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στην υλοποίηση της επένδυσης. Οπως, για παράδειγμα, ότι πρόσφατα κρίθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας, διά της υπ’ αριθμόν 164/2022 απόφασής του, ότι η επέκταση νέων οικισμών στη νήσο της Πάρου αντιβαίνει στη φέρουσα ικανότητα του νησιού, πόσο μάλλον η δημιουργία ενός τεράστιου συγκροτήματος με μέγεθος μεσαίου οικισμού σε μία από τις ελάχιστες αδόμητες περιοχές της Πάρου.

Επιπλέον, σε ό,τι αφορά την άσκηση και ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας, το προτεινόμενο τουριστικό συγκρότημα εμπίπτει στη «Ζώνη Α: Περιοχές Ποιοτικής Αναβάθμισης Εντατικών Τουριστικών Δραστηριοτήτων» στις οποίες απαγορεύεται η ίδρυση νέων ξενοδοχειακών υποδομών και η αύξηση των κλινών, με αποτέλεσμα να έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τις προβλέψεις του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Νοτίου Αιγαίου.

Τέλος, στη μελέτη αναφέρεται η δυνατότητα δόμησης δευτέρου ορόφου στα κτίρια της σχεδιαζόμενης τουριστικής μονάδας μέχρι ποσοστού 30% της συνολικής δομημένης επιφάνειας. Πέραν του ότι η επιλογή αυτή δεν είναι συμβατή με τις διακηρύξεις περί ήπιας ανάπτυξης και μη επέμβασης στο τοπίο που αναφέρονται στη μελέτη, το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Πάρου επιτρέπει μόνο μονώροφα κτίσματα στην περιοχή αυτή.

Η Πρωτοβουλία Πολιτών της Πάρου, που έχει ήδη προσφύγει στο ΣτΕ κατά της έγκρισης για την επένδυση που έδωσε το ΚΑΣ, τονίζει ότι «πρέπει με κάθε τρόπο να αποτραπεί η υλοποίηση του συγκεκριμένου σχεδίου που δεν θα έχει άλλο αποτέλεσμα από το να επιτείνει δραματικά τα σοβαρά προβλήματα που ταλαιπωρούν την Πάρο και άλλα νησιά ως αποτέλεσμα του υπερτουρισμού».