Ένα φιλόδοξο επενδυτικό σχέδιο αναστατώνει την παραθεριστική ελίτ του νησιού και αναδεικνύει την εκστρατεία που εξελίσσεται σε ολόκληρη τη χώρα για τη διόρθωση των δασικών χαρτών.Αντίπαρος: Τα δέντρα του «Ποσειδώνα» και το δάσος των αποχαρακτηρισμών
Γράφει ο Τάσος Τέλλογλου
Το 2020 το ελληνικό κράτος αποφάσισε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αποχαρακτηρίζονται δασικές εκτάσεις. Μέχρι τότε στις επιτροπές ενστάσεων που κρίνουν τους δασικούς χάρτες την πλειοψηφία είχαν οι δασικοί υπάλληλοι. Πλέον, οι τριμελείς επιτροπές που κρίνουν τις ενστάσεις επί των δασικών χαρτών, στην ουσία αιτήσεις αποχαρακτηρισμού, αποτελούνται από έναν δασικό υπάλληλο, έναν νομικό και έναν μηχανικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σε ορισμένες περιοχές να ξεκινήσει ένας χείμαρρος αποχαρακτηρισμών.
Μία από τις περιπτώσεις με την πιο έντονη κινητικότητα στο μέτωπο των αποχαρακτηρισμών είναι η Αντίπαρος, πλέον αγαπημένος «εναλλακτικός» προορισμός του εγχώριου και διεθνούς jet set. Η αρμόδια επιτροπή από την αρχή του 2024 έχει συνεδριάσει 23 φορές έχοντας εξετάσει πάνω από 200 προσφυγές στο μικρό κυκλαδονήσι. Πρόκειται για τη μερίδα του λέοντος των προσφυγών που χειρίζεται η συγκεκριμένη επιτροπή, η οποία έχει αρμοδιότητα επίσης για την Πάρο, τη Σαντορίνη, τις Μικρές Κυκλάδες (Δονούσα, Κουφονήσια, Σχοινούσα, Ηρακλειά κ.ά.), τη Θηρασιά, την Ανάφη, τη Σίκινο, τη Φολέγανδρο, τη Σέριφο και την Τήνο (με τις υπόλοιπες Κυκλάδες ασχολούνται άλλες δύο επιτροπές). Οι μεγαλύτερες δασικές εκτάσεις των Κυκλάδων βρίσκονται στην Άνδρο (όπου η αρμόδια επιτροπή δεν έχει συνεδριάσει ποτέ)· οι περισσότερες προσφυγές έχουν γίνει στην Πάρο (περίπου 1.200).
Φρύγανα από χρυσάφι
Το έργο της επιτροπής έγινε και πάλι θέμα συζήτησης στην Αντίπαρο όταν η πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου τουριστικού χωριού 100 βιλών, κτισμένων σε 57 στρέμματα, συμπεριέλαβε μία μεγάλη δασική έκταση στα νότια του νησιού, στην περιοχή Αλμύρα-Σωρός-Πεταλίδα, δίπλα στον όρμο Περαματάκι. Ωστόσο ο Γιάννης Πατέλης, συνταξιούχος γιατρός, που εκπροσωπεί τους συνιδιοκτήτες της δασικής έκτασης, διαβεβαιώνει τους συνομιλητές του ότι δεν την έχει πουλήσει (και δεν προτίθεται να την πουλήσει). Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
 |
Στο σχέδιο του τουριστικού χωριού Neptune εμφανίζεται μία ιδιωτική δασική έκταση 880 στρεμμάτων, που είναι χαρακτηρισμένη από το 1977 με πράξη του υπουργείου Γεωργίας ως «ιδιωτική δασική». Η εταιρεία που έχει εκπονήσει το σχέδιο για το Neptune δεν εμφανίζει τη δασική έκταση ως δομήσιμη – οι βίλες θα χτιστούν σε άλλα σημεία. Οι δασικές εκτάσεις στην Αντίπαρο (που αποτελούνται κυρίως από φρύγανα, φίδες και θαμνώδη βλάστηση), εφόσον έχουν τελεσίδικα χαρακτηρισθεί (και το 1977 χρησιμοποιούσαν τις ίδιες αεροφωτογραφίες του 1945 και του 1961 που χρησιμοποιούνται σήμερα), δεν μπορούν να κτισθούν. Αν όμως ανατραπεί η αρχή «άπαξ δάσος, πάντα δάσος», κτίζονται – και κάπως έτσι τα φρύγανα γίνονται «χρυσάφι».
Η προτεινόμενη θέση του έργου συνολικής επιφάνειας 1.144 στρεμμάτων στο νότιο τμήμα του νησιού. [PLASIS REAL ESTATE+DEVELOPMENT]
Kατασκευάστρια του τουριστικού χωριού Neptune είναι κατά δήλωσή της η Plasis Real Estate + Development, η οποία ισχυρίζεται ότι δεν θα χτίσει μέσα στη δασική έκταση και θα μεταφέρει τον συντελεστή, όπως δικαιούται να κάνει, στο μη δασικό κομμάτι. Δηλαδή, ο συντελεστής δόμησης (0,05) της δασικής έκτασης θα προστεθεί στη μη δασική. Ο εκπρόσωπος της εταιρείας, με τον οποίο επικοινώνησαν οι «Βιώσιμες Κυκλάδες» στην Πάρο, είπε ότι δεν ήταν εξουσιοδοτημένος να μιλήσει και απέφυγε να σχολιάσει το διαφημιστικό φυλλάδιο της εταιρείας, το οποίο βρίσκεται στη διάθεσή μας.
Ο αποχαρακτηρισμός της συγκεκριμένης έκτασης δεν έχει εξεταστεί ακόμα από την αρμόδια επιτροπή, και ούτε έχει κατατεθεί αίτημα για αποχαρακτηρισμό της, στην τοπική επιτροπή τουλάχιστον (είναι διαφορετικό ζήτημα αν το αίτημα αν κατατεθεί ως «στρατηγική επένδυση» καθώς τα ΕΣΧΑΣΕ τα αδειοδοτεί η κυβέρνηση παρακάμπτοντας την τοπική επιτροπή). Εκκρεμούν κι άλλα αιτήματα για την (μη δασική) έκταση που περιλαμβάνεται στο επενδυτικό σχέδιο Neptune.
Το masterplan του Neptune Luxurious Resort & Villas.
Δύο διαφωνίες
Τα πρακτικά της τριμελούς επιτροπής είναι δημοσίως διαθέσιμα καθώς αναρτώνται στη «Διαύγεια». Μέλη της είναι ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κυκλάδων Κωνσταντίνος Φιφλής, ο μηχανικός Αντώνιος Δήμας και η δασολόγος Ευαγγελία Αγναντοπούλου. Οι αποφάσεις, όπως συνηθίζει να λέει ο Κωνσταντίνος Φιφλής, ο οποίος είναι πρόεδρος της επιτροπής, λαμβάνονται με ομοφωνία 99%. Πράγματι, έτσι είναι, υπάρχουν ωστόσο και ορισμένες διαφωνίες.
Μία εξ αυτών αφορούσε τον αποχαρακτηρισμό έκτασης στον Άγιο Γεώργιο, στην πλευρά του νησιού που κοιτάζει προς το Δεσποτικό, όπου μειοψήφισε η Ευαγγελία Αγναντοπούλου, η μοναδική δασική υπάλληλος της επιτροπής. Η Αγναντοπούλου αιτιολόγησε τη διαφωνία της λέγοντας ότι το ακίνητο δεν φαινόταν διαχρονικά να καλλιεργείται, συγκροτεί ενιαίο οικοσύστημα και αποτελείται από «ποώδη-φρυγανική βλάστηση και διάσπαρτη δασική». Το παράκτιο τμήμα που αποχαρακτηρίστηκε, σημείωσε η δασολόγος, «δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί τμήμα της οικιστικής περιοχής που το περιβάλλει, ενώ η χορτολιβαδική έκταση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ιδιωτική». (Βάσει σχετικής απόφασης του ΣτΕ, αν είχε χαρακτηρισθεί «ιδιωτική χορτολιβαδική» θα μπορούσε να κτισθεί).
Οι xαρακτηρισμένες δασικές εκτάσεις στο σημείο όπου προτείνεται το έργο. [Κτηματολόγιο]
Τα δύο άλλα μέλη της επιτροπής χαρακτήρισαν την υπό κρίση έκταση μη δασική. Το σκεπτικό τους ήταν το εξής: «Η έκταση φέρει τα χαρακτηριστικά αγρού σε αγρανάπαυση, με σημερινή εικόνα χορτολιβαδικής έκτασης αρχικού σταδίου και σε συνδυασμό με το ότι αποτελεί συνέχεια οικιστικής περιοχής παραθεριστικής κατοικίας με την οποία γειτνιάζει άμεσα, η οποία είναι εκτός δασικής νομοθεσίας».
Σε μία άλλη περίπτωση, η συγκεκριμένη δασολόγος ανέφερε ότι ο ιδιοκτήτης σε προηγούμενη δυνατότητα προσφυγής δεν είχε διατυπώσει αντιρρήσεις στον χαρακτηρισμό έκτασής του ως δασικής. Σημείωνε δε ότι, εκτός από ασπαλάθους και φρύγανα, η έκταση αυτή περιείχε «και άλλα άτομα θαμνώδους δασικής βλάστησης», αποδεχόμενη ωστόσο ότι επρόκειτο για «υποβαθμισμένο δασικό υποσύστημα». Η γνώμη της πλειοψηφίας ήταν ότι τα επίδικα στρέμματα «αποτελούν συνέχεια αγροτικής, ευρύτερα οικιστικής περιοχής, που δεν έχει περιληφθεί στις διατάξεις της κείμενης δασικής νομοθεσίας».
«Από μηδενική βάση»
Σύμφωνα με τους δασικούς χάρτες, το 52% της επιφάνειας της Αντιπάρου είναι δάσος (έστω με κυκλαδίτικα χαρακτηριστικά). Το μεγαλύτερο μέρος έχει χαρακτηριστεί τελεσίδικα δασικό, ενώ κάποιες άλλες εκτάσεις δεν συμπεριελήφθησαν στους δασικούς χάρτες παρότι η δασική υπηρεσία τις είχε χαρακτηρίσει «δασικές». Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν και αποφάσεις δικαστηρίων, αν και τελικά αυτο δεν μοιάζει να έχει σημασία. «Δεν μας ενδιαφέρει αν υπάρχει προηγούμενη δικαστική απόφαση ή απόφαση της διοίκησης» είπε μέλος επιτροπής που ασχολείται με άλλα νησιά των Κυκλάδων, και η οποία τον τελευταίο χρόνο έχει μπει κι αυτή στη διαδικασία εξέτασης προσφυγών. «Η εντολή που έχουμε είναι να εξετάζουμε τα αιτήματα των πολιτών από μηδενική βάση».
Γύρω από τους χιλιάδες προσφεύγοντες στα νησιά έχει αναπτυχθεί ένας ολόκληρος κλάδος οικονομικής δραστηριότητας. Στην επιτροπή της Αντιπάρου εμφανίσθηκε δασολόγος Κομοτηνής για να υποστηρίξει το αίτημα του πολίτη για αποχαρακτηρισμό, ενώ αρκετοί μεσίτες στο νησί και ένα τουλάχιστον τεχνικό γραφείο ασχολούνται με τους αποχαρακτηρισμούς. Εξαιτίας της διαφωνίας της δασική υπαλλήλου, πολλές αποφάσεις έχουν παραπεμφθεί σε μελλοντικές συνεδριάσεις. Η επιτροπή ενστάσεων τς Αντιπάρου θα συνεδριάσει εκ νέου στα τέλη Σεπτεμβρίου.
Οι μηχανικοί που είναι μέλη των επιτροπών έχουν τοποθετηθεί με απόφαση του ΤΕΕ. Οι δασολόγοι πρέπει σε αρκετές περιπτώσεις να δικαιολογήσουν προηγούμενες αποφάσεις των υπηρεσιών τους να χαρακτηρίσουν ένα τμήμα γης ως δασικό. Σύμφωνα με τον Φιφλή, τα σημεία-ορόσημα για να κριθεί η ιστορία μιας περιοχής είναι οι αεροφωτογραφίες του 1945 και του 1961 και η τωρινή κατάσταση των χαρτών. «Δεν θέλουμε να κάνουμε κάποιον πλούσιο αλλά δεν πρέπει να στερήσουμε από τους ανθρώπους τις περιουσίες τους αν τις δικαιούνται», μας είπε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κυκλάδων.
Αν από τις αεροφωτογραφίες προκύψει ότι το κτήμα καλλιεργούνταν το 1945, δεν θεωρείται δασικό, άρα οι ιδιοκτήτες του μπορούν να το εκμεταλλευθούν κατά βούληση (εκτός δάσους, στην Αντίπαρο μπορεί να χτίσει κανείς ό,τι θέλει – σπίτια, ξενοδοχεία – όπου θέλει, σε οικοδομήσιμο οικόπεδο, γιατί δεν υπάρχουν ξεχωριστές ζώνες). Όλοι οι ντόπιοι με τους οποίους μιλήσαμε θέλουν να κτίσουν και άρα επιδιώκουν τον αποχαρακτηρισμό των εκτάσεών τους.
Οι «έποικοι», όπως αποκαλούν στο νησί τους εύπορους Αθηναίους ή ξένους που έχτισαν εξοχικά στο νησί απέναντι από την Πάρο, προτιμούν να μην οδηγήσουν οι αποχαρακτηρισμοί σε τεράστιο νέο κύμα δόμησης, ειδικά αν αυτό επηρεάσει την ησυχία και την απρόσκοπτη θέα που απολαμβάνουν στα δικά τους ακίνητα.
Εγκύκλιος προς συμμόρφωση
Εν τω μεταξύ, πολλές δασικές υπηρεσίες αρνούνται να δώσουν άδειες καθαρισμού των επίμαχων εκτάσεων, ακόμα και μετά τις αναρτήσεις των αποφάσεων αποχαρακτηρισμού των επιτροπών. Έτσι, ο γενικός γραμματέας Δασών Ευστάθιος Σταθόπουλος ανάρτησε στα μέσα Ιουλίου εγκύκλιο που αναφέρει: «Σε περίπτωση υποβολής αιτημάτων από πολίτες για έκδοση πράξεων, όπως αδειών καθαρισμού βλάστησης, εφαρμογής άρθρου 67 ν. 998/1979, οικοδομικών αδειών κ.λπ., κατ’ επίκληση αποφάσεων της οικείας Επιτροπής Ενστάσεων, με τις οποίες οι εκτάσεις, τις οποίες αφορούν, χαρακτηρίστηκαν ως μη δασικές, η οικεία δημόσια υπηρεσία δεν δύναται να απορρίψει το αίτημα με την αιτιολογία της μη εισέτι ενσωμάτωσης της απόφασης της Επιτροπής Ενστάσεων στον οικείο δασικό χάρτη ή της ύπαρξης ασυμφωνίας ως προς το χαρακτήρα της έκτασης μεταξύ της ως άνω απόφασης και της υφιστάμενης κατάστασης, όπως διαπιστώθηκε από τη δασική υπηρεσία κατά τη διενέργεια αυτοψίας, αλλά αντίθετα υποχρεούται να το κάνει δεκτό εκδίδοντας την αιτούμενη διοικητική πράξη. Δεδομένου ότι από την προεκτεθείσα διάταξη της παρ. 6, όπως ισχύει, του άρθρου 20 του ν. 3889/2010, προκύπτει ότι οι αποφάσεις των Επιτροπής Ενστάσεων είναι δεσμευτικές για κάθε δημόσια υπηρεσία μετά τη διαδικτυακή ανάρτηση τους». Σύμφωνα με την εγκύκλιο, εφόσον διαπιστωθεί αργότερα ότι η επιτροπή ενστάσεων έχει κάνει λάθος, τότε η έκταση κηρύσσεται αναδασωτέα.
Με μία κουβέντα, μετά την απόφαση της τριμελούς επιτροπής χωράει μόνο προσφυγή στο ΣτΕ από τους περίοικους που πιθανώς να διαφωνούν με την απόφαση.
Τον Σεπτέμβριο, η αρμόδια τριμελής επιτροπή, για να ξεφύγει λίγο από το βραχνά της Αντιπάρου, θα ασχοληθεί με άλλα νησιά, όπως τα Κουφονήσια. Έχουν δάσος τα Κουφονήσια;
Κεντρική εικόνα: Photo by Alex Voulgaris on Unsplash
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου