Η Ουκρανία, η Ρωσία κι ένα σκάρτο …«ναζιστόμετρο» (VIDEO)

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΑΤΟΣ 

Γνωστό και… πάγιο: Σε κάθε πόλεμο πέφτουν σαν «βόμβες διασποράς» τα fake news, αλλά και οι στρεβλωτικές αναλύσεις που βασίζονται σε αποσιωπήσεις στοιχείων, «τσουβαλιάσματα», μισές αλήθειες.

Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα ελληνικά ΜΜΕ είναι απολύτως θωρακισμένα απέναντι σε κάθε στρεβλωτική «γραμμή» (για γεγονότα ή ερμηνείες) της μίας πλευράς, της ρωσικής, διότι- απλούστατα- αποδεικνύονται πλήρως ευθυγραμμισμένα με την άλλη. Την… καθαγιασμένη. Τη ΝΑΤΟ-ευρω-ουκρανική. Οι δημοσιογραφικοί και πολιτικοί υποστηρικτές της, απόλυτοι και ανελαστικοί κατά κανόνα, δείχνουν ν’ αντλούν επιχειρήματα από ένα προπαγανδιστικό στρεβλωτικό «λυσάρι», που σε περίοπτη θέση έχει τη φιλοδοξία ν’ αμφισβητηθεί μια αδιάσειστη πραγματικότητα: Το τραγικά μεγάλο ειδικό βάρος που έχουν στην ουκρανική δημόσια ζωή οι ακροδεξιοί και οι «καθαρόαιμοι» ναζί, από το 2014 κι εντεύθεν.

Τι εξυπηρετεί, άραγε, ο εξωραϊσμός της εσωτερικής ουκρανικής πραγματικότητας; Είναι μήπως απαραίτητος για να αποδοκιμαστεί η ρωσική εισβολή; Κάθε άλλο. Κάλλιστα μπορεί κανείς να τη στηλιτεύσει, με γνώμονα το σκεπτικό πως τα ακροδεξιά εγκλήματα στην Ανατολική Ουκρανία δεν βρίσκουν απάντηση αποδεκτή ή συμβατή προς το Διεθνές Δίκαιο σε έναν τέτοιο πόλεμο, ούτε στην παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας ενός κράτους. Μπορεί μάλιστα να υποστηρίξει κανείς την άποψη πως η Μόσχα αναζητούσε πρόσχημα, επικουρούμενος από την παρατήρηση ότι τα ρωσικά στρατεύματα δεν έσπευσαν μόνο στο Ντομπάς. Μπορεί να προσθέσει την ανθρωπιστική κρίση που έχει προκαλέσει ο πόλεμος. Πολλά - απ’ όσα ήδη αποτελούν αντικείμενα συζητήσεων και σημεία αντιπαραθέσεων - μπορεί να πει, χωρίς να χρειαστεί να «ξεπλύνει» τη ναζιστική «ανάταση» που έχει συντελεστεί στην Ουκρανία, στη μετα – Μεϊντάν εποχή.

Από πού απορρέει, λοιπόν, η ανάγκη για ένα τόσο… μαζικό «ξέπλυμα»; Θα το δούμε στη συνέχεια. Πρώτα, ας δούμε πώς δομείται και πού στηρίζεται τούτη η εξωραϊστική θεώρηση.

Το ένα της «πόδι» είναι αμιγώς ουκρανικό, δηλαδή δεν εκτείνεται σε συγκρίσεις: Αφού στις εκλογές η ανοιχτά φασιστική δεξιά δεν υπερβαίνει το 3%, ουδέν πρόβλημα τεκμαίρεται. Συχνά μάλιστα προστίθεται: «Τι να πούμε τότε κι εμείς, που είχαμε τη Χρυσή Αυγή στη Βουλή».

Κοντό και… τρεμάμενο τούτο το «πόδι». Διότι δεν είναι οι εκλογικές επιδόσεις αυτές που προδίδουν την ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική (ως προς τα σώματα ασφαλείας, τον στρατό και τη διοικητική πυραμίδα) επιρροή των νεοναζιστικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Είναι τα γεγονότα. Είναι τα απτά «επιτεύγματα», σε όλα τα πεδία. Μικρή σταχυολόγηση:

Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, το Τάγμα Αζόφ και ο Δεξιός Τομέας πέτυχαν έναν «άθλο»: Φθάνοντας ως τα όρια της ένοπλης εξέγερσης, τον Μάρτιο του 2019 εμπόδισαν τον τότε πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο να υλοποιήσει τις Συμφωνίες του Μινσκ, τις οποίες ο ίδιος είχε υπογράψει. Μπορεί αυτός ο «άθλος» ν’ αποδειχθεί τελικά ολέθριος για την ίδια την Ουκρανία, αλλά δεν παύει να είναι πειστική απόδειξη τι μπορούσαν να καταφέρουν τα «παλικάρια» που ορκίζονται στ’ όνομα του Στεπάν Μπαντέρα.

Στο νομοθετικό πεδίο, όλα αυτά που «πιστώθηκε» η ισχύς τους συνιστούν πραγματικό θρίαμβο: Αποποινικοποίηση της ναζιστικής προπαγάνδας και παρανομία για το Κομμουνιστικό Κόμμα – δηλαδή μια… ονειρεμένη εκ δεξιών «υπέρβαση» του ευρωπαϊκού δόγματος (ψήφισμα Ευρωκοινοβουλίου, Σεπτέμβριος 2019), που εξισώνει το ναζισμό με τον κομμουνισμό. Απαγόρευση της χρήσης των μειονοτικών γλωσσών – κι όχι μόνο της ρωσικής. Ένταξη των ναζιστικών ένοπλων σωμάτων – και μάλιστα με τιμές, μετά βαΐων και κλάδων- στα επίσημα σώματα ασφάλειας και το στρατό, με όλα όσα αυτή συνεπαγόταν. Και πολλά ακόμη.

Τότε που κάτι βλέπαμε στην ελληνική ΤV…

Τι ακριβώς σήμαιναν όλα αυτά στο πεδίο της καθημερινότητας, οι πάντες το γνωρίζουν. Δεν είναι μόνο τα μαζικά αιματοκυλίσματα στην Ανατολική Ουκρανία και οι άνθρωποι που κάηκαν ζωντανοί στην Οδησσό, εγκλήματα που μόνον υποκριτές αρνούνται. Είναι η διάχυση της ακροδεξιάς τρομοκρατίας σχεδόν σε όλα τα μήκη και πλάτη της κοινωνικής ζωής.

Η τρομοκρατία αυτή, παρά τις εκ Δυσμών θωπείες στο καθεστώς του Κιέβου της μετά – Μεϊντάν εποχής, δεν «θάφτηκε» ολοκληρωτικά στα ελληνικά ΜΜΕ. Πχ είδαμε το 2014 σε τηλεοπτικό ρεπορτάζ τον Αλ. Μουσίσκο, στέλεχος του Δεξιού Τομέα, να προπηλακίζει και να χαστουκίζει εισαγγελέα. Τον είδαμε να ακουμπά απειλητικά το καλάσνικοφ και το πιστόλι του πάνω σε τραπέζι, όπου συνεδρίαζε τοπικό κοινοβούλιο. Μάθαμε για επιθέσεις εναντίον Εβραίων και άλλων μειονοτικών, για καταστροφές μαγαζιών τους. Είδαμε ναζί να «μπουκάρουν» στα δωμάτια πελατών ξενοδοχείου, στο Κίεβο, για να κάνουν εξακριβώσεις στοιχείων με το «έτσι θέλουμε». Να ξυλοκοπούν στη Λβιβ τον τραγουδιστή ενός ροκ συγκροτήματος, που αρνήθηκε να φωνάξει συνθήματά τους. Είδαμε τον Έλληνα τηλεοπτικό παρουσιαστή (Αντ. Σρόιτερ) να κάνει εισαγωγή του σχετικού βίντεο, με τα λόγια «οι ακροδεξιοί ουσιαστικά έχουν αναλάβει τα ηνία της χώρας». Είδαμε το γνωστό διεθνολόγο Κων. Φίλη να τονίζει ότι η Δύση είχε δημιουργήσει ένα τέρας, που δύσκολα θα ήλεγχε. Όλα αυτά, είπαμε, το 2014, όχι τώρα. Τώρα όλα τα πλακώνει το «καθήκον» της αγιοποίησης του ουκρανικού καθεστώτος…

Τι άλλο θα έπρεπε να συμβεί, για να γίνει κατανοητό πως το καθεστώς αυτό είναι… μια κατηγορία μόνο του και δεν επιδέχεται σύγκριση με τίποτε άλλο, επί ευρωπαϊκού εδάφους; Ναι μεν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί φασιστικό ή ναζιστικό (δεν χρειάζονται υπερβολές και απλουστεύσεις), αλλά υπόκειται σε μια τόσο πολύπλευρη και ισχυρή επιρροή εκ μέρους αυτών των δυνάμεων, ώστε συνιστά κάτι ξεχωριστό. Δεν νομίζουμε να παρηγορεί κανένα νουνεχή η σκέψη πως όλα τα παραπάνω συντελούνται, χωρίς οι ακραιφνείς φασίστες να είναι δυνατοί εκλογικά. Η κλίμακα στην οποία «διαποτίζουν» την πολιτική ζωή της χώρας με τα «θέλω» τους ισοδυναμεί με αμέτρητα εκλογικά έπη…

Οι συγκρίσεις, ο αχταρμάς και οι διαφορές

Κάπου εδώ καταφθάνει και το δεύτερο «πόδι», για να στηριχτεί ο εξωραϊσμός του καθεστώτος. Η σύγκριση με τη Ρωσία. Σύγκριση που κόβεται και ράβεται από ένα ιδιότυπο «ναζιστόμετρο», ώστε να «φανεί» ότι και το άλλο εμπόλεμο μέρος είναι εξ ίσου – αν όχι περισσότερο- εκτεθειμένο στην ισχύ των τέτοιων ιδεών, δυνάμεων και μηχανισμών.

Δύσκολο εγχείρημα… Για να ευοδωθεί, θα πρέπει να αναχθούν σε σύμπτωμα ναζιστικής επίδρασης οι αυταρχικές καθεστωτικές πρακτικές στη Ρωσία. Αλλά, ακόμη κι αν αυτό επιδιωχθεί, πάντα θα βρίσκεται κάποιος σαν τον Αμερικανό συνταγματάρχη Ντάγκλας Μακγκρέγκορ, που στις αρχές Μαρτίου διερωτήθηκε – σε τηλεοπτική εκπομπή- γιατί στις ΗΠΑ προσποιούνται πως δεν ξέρουν ότι «ο κ. Ζελένσκι έχει φυλακίσει δημοσιογράφους και αντιπολιτευόμενους» (τρεις εβδομάδες προτού ανασταλεί η λειτουργία των 11 κομμάτων, λόγω πολεμικής «έκτακτης ανάγκης).

Σε έναν περισσότερο ευφάνταστο αχταρμά, το ναζιστικό ρωσικό «ισοδύναμο» αναζητείται σε φαινόμενα κραυγαλέας κοινωνικής οπισθοδρόμησης, όπως πχ τα κηρύγματα ομοφοβίας. Συνιστούν όμως αυτά, από μόνα τους, τεκμήρια διολίσθησης προς φασιστικά πρότυπα; Θα λέγαμε κάτι τέτοιο πχ για την Ιρλανδία, όπου ως το 2018 απαγορεύονταν οι αμβλώσεις; Θα το λέγαμε για τις 19 αμερικανικές πολιτείες που το 2021 θέσπισαν πολλαπλούς περιορισμούς στο δικαίωμα των γυναικών να ορίζουν το σώμα τους; Όχι, φυσικά…

Πολύ πιο λογικό – και σίγουρα κινούμενο εκτός του… αχταρμά- ηχεί το επιχείρημα ότι αρκετά ναζιστικά «μπουμπούκια» φιγουράρουν και στις τάξεις ρωσικών μισθοφορικών και παραστρατιωτικών ομάδων, όπως το Wagner Group, που ενίοτε επιστρατεύονται ως επιχειρησιακό «μακρύ χέρι» του επίσημου κράτους. Αλλά είναι προφανής και μεγάλη η διαφορά: Στην Ουκρανία αποτελούν συστατικό, επίσημο - και για αυτό εν πολλοίς ασύδοτο- τμήμα των κρατικών δυνάμεων (πχ το Τάγμα Αζόφ ανήκει στην Εθνική Φρουρά). Στην Ουκρανία, όπως ήδη είδαμε, καθορίζουν «ατζέντες», ασκούν μεγάλη πίεση κι επίδραση στην κεντρική εξουσία, αποτελούν έρεισμα και ταυτόχρονα μοχλό διαμόρφωσης πολιτικών. Φαντάζεται κανείς στη Ρωσία πχ να μην υλοποιεί ο Πούτιν – ή κάποιος μελλοντικός πρόεδρος- μια διεθνή ή διακρατική συμφωνία, επειδή δεν τον αφήνει… το Wagner Group; Κομμάτι δύσκολο…

Εξυπακούεται ότι οφείλουμε να «αφιερώσουμε» στη Ρωσία, όπως και σε πλήθος άλλων αστικών κρατών και «βαθέων» κρατικών μηχανισμών, την αμέριστη βδελυγμία μας για την πρακτική που θέλει… διατηρητέους και αξιοποιήσιμους τους απανταχού ακροδεξιούς εσμούς. Εθελοτυφλεί, όμως, όποιος τα κατατάσσει αυτά στην ίδια μοίρα με το ουκρανικό φαινόμενο.

Ας θυμηθούμε την Ιστορία: Δεν είχαν οι φιλοναζί το «πάνω χέρι» - ή κάτι πολύ κοντά σ’ αυτό- στη γαλλική πολιτική ζωή, όταν το μεταπολεμικό γαλλικό κράτος αξιοποιούσε στη διαβόητη Λεγεώνα των Ξένων τους γηγενείς συνεργάτες των κατοχικών γερμανικών δυνάμεων, εκείνους που η «κυβέρνηση του Βισύ» είχε συγκροτήσει (1941) ως «Λεγεώνα Γάλλων Εθελοντών Εναντίον του Μπολσεβικισμού» («Légion des Volontaires Français Contre le Bolchévisme»).

Δεν είχαν οι φιλοφασιστικές δυνάμεις το «πάνω χέρι» - ή κάτι πολύ κοντά σ’ αυτό- στην εσωτερική πολιτική ζωή των ισχυρότερων χωρών μελών του ΝΑΤΟ, όταν οι μηχανισμοί του τελευταίου τους αξιοποιούσαν – ευρύτατα και μεθοδικότατα – στους «Stay Behind» και την «Operation Gladio». Στην κατηγορία αυτών των «δεν» εντάσσεται και η Ρωσία. Η Ουκρανία, δυστυχώς, όχι…  

Το «βολικό» κριτήριο των διεθνών σχέσεων

Σε πρόσφατο άρθρο του, ο πρώην υπουργός Νίκος Κοτζιάς σημείωσε, μεταξύ άλλων: «Απορρίπτω, όμως, και την ανόητη άποψη ότι ναζί υπάρχουν μόνο στην Ουκρανία, αλλά όχι στην Ρωσία, όταν, μάλιστα, η τελευταία χρηματοδοτεί κάθε ακροδεξιό και νεοφασιστικό μόρφωμα σε όλη την Ευρώπη».

Στην πρόταση που προηγείται του «όταν», ο Ν. Κοτζιάς παραβιάζει «ανοιχτές θύρες»- δεν υπέπεσε στην αντίληψή μας κανείς που προβάλλει την εν λόγω ανόητη άποψη. Στο δεύτερο μισό της φράσης, όμως, έχουμε κάτι πολύ πιο ενδιαφέρον: Υιοθετείται ένα κριτήριο «εξωτερικών σχέσεων», για να βρεθεί σ’ αυτό το «φασιστικό ισοδύναμο», που θα «βγάλει λάδι» την ουκρανική εσωτερική πολιτική ζωή.

Το κριτήριο είναι εξ ορισμού βολικό: Εν αντιθέσει προς την Ουκρανία, η Ρωσία είναι μεγάλος «παίκτης» στη διεθνή «σκακιέρα», άρα χρεώνεται παιχνίδια σκοπιμοτήτων και ψυχρού καιροσκοπισμού. Μόνο που το βολικό κριτήριο κινείται «εκτός παιδιάς»: Χρειάζεται μπόλικη παραμορφωτική διάθεση, για να θεωρηθούν όλα αυτά απότοκα ιδεολογικών ταυτοτήτων κι όχι γεωπολιτικών υπολογισμών.

Όταν η αμερικανική και ρωσική διπλωματία «έτρωγαν τα μουστάκια» τους στην Ελλάδα για τη Συμφωνία των Πρεσπών, το έκαναν με επίδικο θέμα την επιρροή του ΝΑΤΟ. Όχι επειδή η Μόσχα συγκινήθηκε με τα «ορθόδοξα αδέλφια» (έστω και με… περικεφαλαίες) των «Μακεδονομάχων» και η Ουάσινγκτον αγάπησε τον «αντι- εθνικισμό».

Όταν η Μόσχα διατηρεί καλές σχέσεις με τη Λεπέν και τον Σαλβίνι, ποντάρει σε έναν επιθυμητό για την ίδια «ευρωσκεπτικισμό». Εξ ίσου εύκολα ήταν φιλικότατη προς τη Βενεζουέλα του Τσάβες και του Μαδούρο, για λόγους που μάλλον δεν προδίδουν κάποια ιδεολογική προσχώρηση του Πούτιν στον αριστερόστροφο αντιϊμπεριαλισμό…

Η Ρωσία πολέμησε τον ISIS στη Συρία και διατήρησε καλές σχέσεις με το Ιράν για λόγους γεωπολιτικούς και οικονομικούς, όχι επειδή το Κρεμλίνο αποφάσισε πως κάποια … κοσμοθεωρία του είναι φιλική προς τους σιϊτες και εχθρική για τους σουνίτες.

Φυσικά τα ίδια ισχύουν για όλες τις μεγάλες δυνάμεις. Όταν, σε περασμένες δεκαετίες, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους ενίσχυαν (ποικιλοτρόπως) τον ισλαμικό φονταμενταλισμό στη Μέση Ανατολή, το έκαναν επειδή τον έβλεπαν ως χρήσιμο ανάχωμα στην «κοσμική» Αριστερά. Όχι επειδή η Ουάσιγκτον είδε ξαφνικά στη «σκληρή» ερμηνεία του Κορανιού ένα ενδιαφέρον συμπλήρωμα για τις διδαχές του Τόμας Τζέφερσον και του Βενιαμίν Φραγκλίνου.

Όταν η Γαλλία ενίσχυε τους αντάρτες της πλουσιότατης σε πετρέλαιο επαρχίας Καμπίντα, της Αγκόλα, το έκανε έχοντας κατά νου τις γαλλικές εταιρείες και τον ανταγωνισμό με τους Κινέζους. Όχι επειδή κάποια στιγμή θεώρησαν τους αντάρτες που μάχονταν για την απόσχιση της Καμπίντα ως «εξωτικούς» συνεχιστές του πνεύματος ενός Μαρά ή Δαντόν.

Τρεις πιθανές απαντήσεις: Η απλή, η πονηρή και η κάκιστη…

Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει: Γιατί να επιστρατεύονται τόσες χοντράδες και τόσα σοφίσματα, με σκοπό να εξωραϊστεί το ουκρανικό καθεστώς, εφ’ όσον αυτός ο εξωραϊσμός δεν είναι προϋπόθεση για την καταδίκη της ρωσικής εισβολής;

Ξεπροβάλει μπροστά μας μια κλίμακα πιθανών απαντήσεων, που αρχίζει από τα περισσότερο «αθώα» κίνητρα και φθάνει στα… βαρύτερα. Ας σταθούμε σε τρεις. Η «απλή» εκδοχή παραπέμπει στην αντανακλαστική απόρριψη. Δηλαδή: Η Μόσχα λέει ότι θέλει «αποναζιστικοποίηση» της Ουκρανίας, πρέπει λοιπόν ν’ αρνηθούμε ότι υπάρχει οποιοδήποτε σχετικό ζήτημα στη χώρα, ειδάλλως θα φανούμε «πουτινάκια», που εμμέσως υποστηρίζουν την εισβολή ή βρίσκουν ελαφρυντικά γι’ αυτήν.

Μια δεύτερη πιθανή απάντηση παραπέμπει σε «λερωμένες φωλιές»: Αν η Ουκρανία είναι προβληματική ως προς κάτι σοβαρό, τότε αυτό το χρεώνονται και οι διεθνείς «κηδεμόνες» της – ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η τρίτη εκδοχή βασίζεται σε κάτι πολύ χειρότερο: Την ιδέα πως, ό,τι συμβαίνει με τη ναζιστική επιρροή στην Ουκρανία μπορεί να μην είναι απολύτως «κανονικό», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι στερείται αξιοποιήσιμων στοιχείων!

Μήπως φαντάζει «τραβηγμένη» η τρίτη εκδοχή; Όχι κατ’ ανάγκη, δυστυχώς. Πιθανόν να εισέλθουμε σε εποχή, κατά την οποία ο κόσμος μας θα βιώσει νέα «βερσιόν» του Ψυχρού Πολέμου, αλλά με πολλές επιπρόσθετες «θερμές» αβεβαιότητες, αν στα «ναρκοπέδια» συμπεριληφθεί και η Ευρώπη (που στον… κανονικό Ψυχρό Πόλεμο ήταν παρατηρητής των αναφλέξεων κι όχι πεδίο τους). Μια τέτοια προοπτική – και μάλιστα υπό συνθήκες ενεργειακής κι ίσως επισιτιστικής κρίσης- αφήνει αρκετά περιθώρια σε «μοντελάκια» τύπου Ουκρανίας μετά το 2014, να «φορεθούν» περισσότερο, απαλλαγμένα από ρετσινιές κι επικρίσεις για υπερβολική εξάρτηση από την ακροδεξιά. Βέβαιο δεν είναι, αλλά ούτε και απίθανο. Ας είμαστε λοιπόν «ψυλλιασμένοι» και προετοιμασμένοι…