Dreamstime.com
Ρεπορτάζ της Ντίνας Δασκαλοπούλου
Η πιο σκοτεινή ώρα για την ελληνική δημοσιογραφία είναι τώρα και η κυβέρνηση έχει τεράστιο μερίδιο ευθύνης για την ασφυξία που βιώνουν οι δημοσιογράφοι και τη συνεπακόλουθη ελλιπή ενημέρωση της κοινής γνώμης.
Επειτα από 12 χρόνια οικονομικής κρίσης που σάρωσε τον κλάδο των ΜΜΕ -με δραματικές απώλειες θέσεων εργασίας και δουλειές κακοπληρωμένες ή «μαύρες» για όσους επέζησαν από τη μεγάλη σφαγή της περιόδου 2012-2013- οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα εργάζονται σε τρομακτικές συνθήκες πίεσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελευθερία που (δεν) απολαμβάνουν.
Ειδικά μετά την άνοδο της Νέας Δημοκρατίας στην εξουσία το καλοκαίρι του 2019 οι συνθήκες είναι τόσο άσχημες και το κλίμα τόσο ασφυκτικό, που ο νεοσύστατος μηχανισμός ο οποίος χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε ειδική έρευνα για την Ελλάδα. Χτες το Media Freedom Rapid Response δημοσιοποίησε το πόρισμά του, που είναι πραγματικά κόλαφος για την κυβέρνηση.
Οι ερευνητές, που εκπροσωπούν το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ECPMF), την ARTICLE 19, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ), το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου (IPI), το Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa (OBCT) και τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα (RSF), επί δύο εβδομάδες συναντήθηκαν με ρεπόρτερ, εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργανώσεων, πανεπιστημιακούς, ώστε να αποκτήσουν μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη εικόνα για όσα συμβαίνουν στη χώρα, που βρίσκεται σήμερα στην 70ή θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου της RSF (4η χειρότερη στην Ε.Ε.).
Είναι δε χαρακτηριστικό πως, παρ' όλο που επεδίωξαν να έχουν συναντήσεις με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και το υπουργείο Δικαιοσύνης, τα αιτήματά τους έμειναν αναπάντητα, ενώ συναντήθηκαν μόνο με τον Δημήτριο Γαλαμάτη, γενικό γραμματέα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης.
Οπως ρητά σημειώνουν οι ερευνητές, «η συστημική κρίση που επηρεάζει την ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα έχει επιδεινωθεί από τις προσπάθειες της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας να “ελέγχει το μήνυμα” και να μειώνει τις φωνές που είναι επικριτικές ή διαφωνούν. Αυτό έχει αποτέλεσμα ένα πολιτικά πολωμένο και κατακερματισμένο τοπίο στα ΜΜΕ.
Εφημερίδες και δημοσιογράφοι που κινούνται ιδεολογικά προς την αντιπολίτευση ή τηρούν ουδέτερη στάση στοχοποιούνται από την κυβέρνηση, με άνιση μεταχείριση που υπονομεύει τη δημοσιογραφική τους δραστηριότητα. Αυτό επιδεινώθηκε περισσότερο με την έλλειψη διαφάνειας γύρω από την κρατική χρηματοδότηση για διαφήμιση, που μοιράστηκε σύμφωνα με κομματικές γραμμές».
«Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, πολλά δημοσιογραφικά συγκροτήματα έκλεισαν ή άλλαξαν χέρια, με μεγιστάνες να αξιοποιούν την ευκαιρία και να αποκτούν εταιρείες ΜΜΕ», αναφέρεται στην έκθεση. «Με αυτή την κυβέρνηση, η κατοχή των ΜΜΕ από επιχειρηματικά συμφέροντα είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και το επαγγελματικό ρεπορτάζ από ό,τι στο παρελθόν, καθώς τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και οι πολιτικές της κυβέρνησης συχνά ευθυγραμμίζονται, καθιστώντας δύσκολη την εύρεση ισχυρών αντιπολιτευτικών φωνών».
Οι ερευνητές μιλούν ευθέως για σκάνδαλο όταν αναφέρονται εκτενώς στη «λίστα Πέτσα», σημειώνοντας: «Η κατανομή της κρατικής διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα πάσχει από προβληματική έλλειψη διαφάνειας».
Δολοφονία Καραϊβάζ
Οι οργανώσεις υπογραμμίζουν ότι «είναι αξιοσημείωτο το πόσο λίγη κάλυψη έχει υπάρξει από τα ΜΜΕ γύρω από τη δολοφονία». Η έκθεση αναφέρεται και στην καταγγελία του Κώστα Βαξεβάνη, λιγότερο από έναν μήνα μετά τη δολοφονία Καραϊβάζ, ότι υπάρχει συμβόλαιο θανάτου εναντίον του.
Πιέσεις σε ξένους ανταποκριτές
Οι απόπειρες ελέγχου δεν περιορίζονται στους Ελληνες, αλλά αγγίζουν και τους ξένους δημοσιογράφους! «Η διερευνητική αποστολή έλαβε αναφορές περί (ανεπιτυχών) προσπαθειών της ελληνικής κυβέρνησης να υπονομεύσει και να απαξιώσει τη δουλειά των ανταποκριτών με τους προϊσταμένους τους στην πατρίδα τους, γράφοντας στους αρχισυντάκτες τους για να αμφισβητήσουν την αλήθεια των ρεπορτάζ τους ή προσφέροντάς τους αποκλειστικές συνεντεύξεις με μέλη της κυβέρνησης απευθείας, παρακάμπτοντας τους τοπικούς ανταποκριτές».
Στην έκθεση καταγράφεται επίσης η στοχοποίηση και η προσπάθεια της δολοφονίας χαρακτήρα της Ολλανδής δημοσιογράφου Ινγκεμποργκ Μπέγκελ μετά την ερώτηση που έκανε στον Κυριάκο Μητσοτάκη για τις παράνομες επαναπροωθήσεις, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Αστυνομική βία
«Υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης να διασφαλιστεί το να μπορούν οι δημοσιογράφοι να κάνουν το ρεπορτάζ τους με ασφάλεια στις διαδηλώσεις», τονίζουν οι ερευνητές, που αναφέρουν παραδείγματα δημοσιογράφων-φωτορεπόρτερ που συνελήφθησαν, δέχθηκαν επίθεση και εμποδίστηκαν από την αστυνομία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων - κάποιοι δε τραυματίστηκαν σοβαρά, όπως ο φωτορεπόρτερ Ορέστης Παναγιώτου. «Είναι προφανές ότι η έλλειψη επαρκών πειθαρχικών διαδικασιών δημιουργεί ένα κλίμα στο οποίο δεν υπάρχει καμία ευθύνη για τα όργανα της τάξης όταν είναι επιθετικά απέναντι στους δημοσιογράφους».
Πολλοί συνεντευξιαζόμενοι περιέγραψαν στους ερευνητές πώς οι δυνάμεις επιβολής του νόμου χρησιμοποιούν τις αυθαίρετες συλλήψεις και τη στέρηση της ελευθερίας ως τακτική για να παρενοχλούν τους δημοσιογράφους.
«Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η Αστυνομία δεν δίνει κανένα νομικό επιχείρημα για την κράτησή τους και καμία εξήγηση για τους λόγους της προσαγωγής. Σε κάποιες περιπτώσεις, στους δημοσιογράφους δεν επετράπη επικοινωνία με δικηγόρο, ενώ τους κατασχέθηκαν προσωπικά αντικείμενα και υλικό που είχαν συλλέξει. Μερικοί περιέγραψαν πως όταν έθεσαν σε αστυνομικούς τα δικαιώματά τους ως κρατούμενοι, λοιδορήθηκαν, ενώ ξένοι ανταποκριτές έλαβαν την απάντηση πως “εδώ είναι αλλιώς”».
Παρακολουθήσεις από την ΕΥΠ
Ενα ξεχωριστό κεφάλαιο αναφέρεται στην παρακολούθηση του δημοσιογράφου Σταύρου Μαλιχούδη από την ΕΥΠ, την οποία αποκάλυψε με ρεπορτάζ η εφημερίδα μας. Ο Μαλιχούδης αλλά και άλλοι συνεντευξιαζόμενοι περιγράφουν ότι υπάρχει ένα αστείο μεταξύ των δημοσιογράφων, να λένε μεταξύ τους «γεια και στους υπόλοιπους που παρακολουθούν το τηλέφωνο» κατά τη διάρκεια τηλεφωνικών τους κλήσεων.
Προσφυγικό
«Η δημοσιογραφική έρευνα σχετικά με την εφαρμογή της μεταναστευτικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των απωθήσεων και άλλων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα της Ε.Ε., γίνεται όλο και πιο δύσκολη», τονίζεται στην έκθεση.
«Οι παραβιάσεις της ελευθερίας του Τύπου που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι συνδέονται με την κατασταλτική μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης και την απροθυμία να αποδεχθεί τον δημόσιο έλεγχο, εμποδίζοντας έτσι τη δημοσιογραφική έρευνα με μεθόδους όπως η αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση δημοσιογράφων, ο περιορισμός της πρόσβασής τους, η παρακολούθηση και η παρενόχληση».
Aγωγές
Οι στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPPs) είναι ένα πανίσχυρο όπλο κατά της ελευθερίας του Τύπου, αφού οδηγούν σε λογοκρισία ή ακόμα και αυτολογοκρισία τους δημοσιογράφους.
Στην έκθεση αναφέρονται οι περιπτώσεις της Σταυρούλας Πουλημένη, του Θοδωρή Χονδρόγιαννου και των ιστότοπων Solomon και Reporters United αλλά και του δημοσιογράφου της «Εφ.Συν.» Τάσου Σαραντή, που έχουν πέσει θύματα αυτού του είδους των αγωγών.
 |
| EUROKINISSI |
Ειδική μνεία γίνεται στον Κώστα Βαξεβάνη και τη Γιάννα Παπαδάκου που βρέθηκαν κατηγορούμενοι γιατί έκαναν ερευνητική δημοσιογραφία!
Τέλος, ειδική αναφορά κάνει η έκθεση στην εισαγωγή του άρθρου 191 στον Ποινικό Κώδικα για τη «διασπορά ψευδών ειδήσεων», την οποία μάλιστα χαρακτηρίζει «ανατριχιαστική».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου