Με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αυθαίρετες δηλώσεις υπουργών και βουλευτών της ΝΔ οδηγούν στη διάδοση ψευδών ισχυρισμών σχετικά με τους πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο. Τους ισχυρισμούς τους διαψεύδουν οι ειδικοί, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, και όλα τα επίσημα στοιχεία. Την ίδια στιγμή, συνεχίζονται οι καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο.
Εικονογράφηση: Φάνης Κόλλιας
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία επιβεβαιώνοντας τα πιο απαισιόδοξα σενάρια.
Στον σχεδόν ένα μήνα που μεσολάβησε έκτοτε, περισσότεροι από 3,3 εκατ. πολίτες αναγκάστηκαν να αναζητήσουν ασφάλεια πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας, και περίπου 6,5 εκατ. ακόμη παραμένουν εσωτερικά εκτοπισμένοι.
Στη συγκυρία των εξελίξεων, στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης προέβησαν σε προβληματικούς και αυθαίρετους ― σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο ― ισχυρισμούς σχετικά με το ποιος είναι ή δεν είναι «πραγματικός» πρόσφυγας, ενώ προχώρησαν σε αναληθείς δηλώσεις σχετικά και με τη στάση των διεθνών οργανισμών, καθώς και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.
Το Solomon απευθύνθηκε σε ειδικούς και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), κι ανέτρεξε στο διεθνές δίκαιο και όλα τα επίσημα ελληνικά και ευρωπαϊκά στοιχεία, και παρουσιάζει σήμερα γιατί οι ισχυρισμοί των μελών της κυβέρνησης δεν απηχούν την πραγματικότητα.
Ο Μηταράκης για «πραγματικούς» και «μη πραγματικούς» πρόσφυγες
Στις 26 Φεβρουαρίου 2022, καλεσμένος στην εκπομπή του Γιώργου Αυτιά στον ΣΚΑΪ, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης εξέφρασε την πρόθεση της κυβέρνησης η Ελλαδα να συμμετάσχει στην προσπάθεια στήριξης του ουκρανικού λαού με τεχνική και ανθρωπιστική βοήθεια.
Ο υπουργός δήλωσε εμφατικά πως οι πρόσφυγες που φεύγουν από την Ουκρανία «είναι πρόσφυγες πολέμου, αυτοί είναι οι πραγματικοί πρόσφυγες», και συμπλήρωσε πως εάν η Ελλάδα χρειαστεί να δεχθεί «έναν αριθμό προσφύγων, είμαστε διατεθειμένοι να το κάνουμε σε συνεργασία με την ΕΕ».
Η δήλωση του κ. Μηταράκη αναπόφευκτα γεννά το ερώτημα: εάν οι Ουκρανοί είναι οι «πραγματικοί» πρόσφυγες, ποιοι είναι οι πρόσφυγες που δεν είναι «πραγματικοί», όπως ο ίδιος αφήνει να εννοηθεί; Και, επιπλέον, μπορεί πράγματι να γίνεται ένας τέτοιος διαχωρισμός;
Το Solomon απευθύνθηκε σε δύο ειδικούς του δικαίου της μετανάστευσης, τον Σαλβατόρε Λομπάρντο, λέκτορα στο πανεπιστήμιο πολιτικών επιστημών Sciences Po του Παρισίου, και την Άννα-Ιάσμη Βαλλιανάτου, δικηγόρο Αθηνών και ερευνήτρια στο βρετανικό ινστιτούτο διεθνών σχέσεων Chatham House.
Και οι δύο μας είπαν πως δεν υπάρχουν «πραγματικοί» και «μη πραγματικοί» πρόσφυγες. «Όλοι οι πρόσφυγες είναι το ίδιο άπαξ και αναγνωριστούν ως πρόσφυγες. Εάν δεν είσαι πρόσφυγας είσαι μετανάστης, ή αλλοδαπός που επιθυμείς να μετεγκατασταθείς εκτός της χώρας καταγωγής σου», είπε ο κ. Λομπάρντο.
«H διάκριση ανάμεσα σε “πραγματικούς” και “μη πραγματικούς” πρόσφυγες εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες και δεν έχει καμία βάση στο διεθνές ή ευρωπαϊκό δίκαιο», πρόσθεσε η κα. Βαλλιανάτου.
Η κα. Βαλλιανάτου εξήγησε πως πρόσφυγας είναι εκείνος που βρίσκεται εκτός της χώρας προέλευσής του «εξαιτίας φόβου, δίωξης, σύρραξης, βίας ή άλλων καταστάσεων που έχουν διαταράξει σοβαρά τη δημόσια τάξη, και συνεπεία αυτών δεν μπορεί να επιστρέψει στη χώρα του και χρειάζεται διεθνή προστασία».
Έφερε το παράδειγμα της παράλληλης μοίρας των Ουκρανών που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους σήμερα και των Αφγανών που αναγκάστηκαν να πράξουν το ίδιο τον περασμένο Αύγουστο, μετά την ανακατάληψη της χώρας τους από τους Ταλιμπάν, οι οποίοι μπορούν εξίσου να αναγνωριστούν ως πρόσφυγες.
«Εφόσον υποβάλουν αίτηση ασύλου και τους αναγνωριστεί η ιδιότητα του πρόσφυγα, δεν υπάρχει καμία διαφορά στο νομικό τους καθεστώς ή τη μεταχείριση που δικαιούνται από το κράτος που τους φιλοξενεί», είπε η κα. Βαλλιανάτου.
Ψευδείς ισχυρισμοί Μηταράκη και για το διεθνές δίκαιο
Λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Μαρτίου 2022, ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας κατηγόρησε από το βήμα της Βουλής τον Νότη Μηταράκη για αλά καρτ ανθρωπισμό λόγω των δηλώσεών του.
Ο κ. Μηταράκης υπερασπίστηκε τη θέση του, σημειώνοντας πως «ορθά» χαρακτήρισε τους Ουκρανούς πρόσφυγες «πραγματικούς πρόσφυγες».
«Η Ουκρανία συνορεύει με την ΕΕ, η χώρα έχει δεχθεί παράνομη εισβολή και οι άνθρωποι αυτοί έρχονται ευθεία από τη χώρα που κινδυνεύουν στο έδαφος της ΕΕ», συμπλήρωσε εν είδει εξήγησης ο υπουργός.
Ο κ. Μηταράκης αντιπαρέβαλε την περίπτωσή τους με τους οικονομικούς μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο που «έρχονται από μακρινές χώρες και ηπείρους, διερχόμενοι μίας ή περισσότερων ασφαλών χωρών», και υποστήριξε πως «βάση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας τέτοιες αιτήσεις είναι απαράδεκτες».
«Αυτό λέει το διεθνές δίκαιο και όχι οι ιδεοληψίες της Αριστεράς», κατέληξε. Η αλήθεια είναι όμως πως, εάν σταθούμε πράγματι στο διεθνές δίκαιο, ο κ. Μηταράκης φαίνεται πως δεν ήταν καλά διαβασμένος.
Ύπατη Αρμοστεία και διεθνές δίκαιο διαψεύδουν Μηταράκη
Το Solomon απευθύνθηκε στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), τον διεθνή οργανισμό για την προάσπιση των δικαιωμάτων των προσφύγων ανά τον κόσμο, ζητώντας να πληροφορηθεί εάν πράγματι ισχύουν οι προϋποθέσεις για χορήγηση διεθνούς προστασίας που ο κ. Μηταράκης έθεσε.
Η υπεύθυνη επικοινωνίας της Ύπατης Αρμοστείας, Στέλλα Νάνου, εξήγησε πως ο πρωταρχικός και οικουμενικός ορισμός του πρόσφυγα περιλαμβάνεται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων. Μαζί με το Πρωτόκολλο του 1967, που διεύρυνε γεωγραφικά τις προβλέψεις της, η Σύμβαση αποτελεί το κύριο νομικό κείμενο με το οποίο ορίζεται ποιος είναι πρόσφυγας, τα δικαιώματά του, και οι νομικές υποχρεώσεις των κρατών.
«Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι δεν προβλέπεται πουθενά στη Σύμβαση ότι ένας πρόσφυγας θα πρέπει να αναζητήσει προστασία στη χώρα που βρίσκεται πιο κοντά στην πατρίδα του ή στην πρώτη χώρα όπου διαφεύγει», είπε η κα. Νάνου, που επίσης στάθηκε στο κοινό παράδειγμα των Ουκρανών και Αφγανών προσφύγων, εφόσον αναζητήσουν καταφύγιο και πέραν των γειτονικών τους χωρών.
«Για παράδειγμα, μία Ουκρανή πρόσφυγας εξακολουθεί να χρήζει διεθνούς προστασίας, ακόμα και όταν περάσει σε χώρες, όπως η Ιταλία ή η Ελλάδα, που δεν συνορεύουν με την Ουκρανία. Παρομοίως, μια Αφγανή πρόσφυγας δικαιούται διεθνούς προστασίας, όχι μόνο όταν βρίσκεται στο Ιράν ή το Πακιστάν, αλλά και όταν βρεθεί στην Ελλάδα», είπε η κα. Νάνου.
[Αναλυτικά οι απαντήσεις της Ύπατης Αρμοστείας στο Solomon μπορούν να βρεθούν εδώ.]
Εξάλλου, συμπλήρωσε η κα. Βαλλιανάτου, η ίδια η Σύμβαση προστατεύει τους πρόσφυγες από κυρώσεις για παράτυπη είσοδο ή διαμονή σε άλλες χώρες, εφόσον έρχονται απευθείας από χώρα όπου κινδυνεύουν και παρουσιάζονται στις αρχές (άρθρο 31).
«Σύμφωνα με την ελληνική δικαιοσύνη, και τους ειδικούς του προσφυγικού δικαίου, απευθείας έρχονται ακόμη και οι πρόσφυγες που διασχίζουν τρίτη χώρα», είπε η κα. Βαλλιανάτου.
Ευρωπαϊκά και ελληνικά στατιστικά ασύλου διαψεύδουν Μηταράκη
Τον ισχυρισμό του υπουργού Μετανάστευσης διαψεύδουν και τα επίσημα στοιχεία τόσο της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου, όσο και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO).
Συγκεκριμένα, σε σημείωμα της EASO για τις πανευρωπαϊκές τάσεις του 2021, στις χώρες που πολίτες τους λαμβάνουν συχνότερα άσυλο στην ΕΕ περιλαμβάνονται η Ερυθραία (81%), η Υεμένη (79%), η Συρία (72%), και το Αφγανιστάν (όπου το ποσοστό ξεπέρασε το 90% μετά την επικράτηση των Ταλιμπάν).
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Μετανάστευσης, τα πιο πρόσφατα σχετικά στοιχεία αφορούν τον Ιανουάριο του 2020. Όπως βλέπουμε στο γράφημα που ακολουθεί, από το σχετικό δελτίο, οι χώρες που πολίτες τους λάμβαναν συχνότερα άσυλο στην Ελλάδα τότε ήταν η Συρία (99,3%), η Υεμένη (98,8%), η Παλαιστίνη (97,7%), η Σομαλία (91%), η Ερυθραία (89,6%), το Αφγανιστάν (71,3%), το Ιράκ (68,5%), το Σουδάν (60,3%), και το Ιράν (59,3%).
Και στις δύο περιπτώσεις, πρόκειται για χώρες που δεν συνορεύουν με την Ελλάδα, και βρίσκονται ακόμη μακρύτερα από άλλα κράτη της Ευρώπης ― οι πολίτες τους, ωστόσο, λαμβάνουν διεθνή προστασία.
Το Solomon απευθύνθηκε στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και ζήτησε μιαν εξήγηση για την αναντιστοιχία ανάμεσα στις προϋποθέσεις που έθεσε ο κ. Μηταράκης και την εικόνα που προκύπτει απ’ τα ελληνικά και ευρωπαϊκά στοιχεία. Το υπουργείο δεν απάντησε στα ερωτήματά μας.
Η Τουρκία ως «ασφαλής τρίτη χώρα»
«Υποθέτω ότι ο Έλληνας υπουργός αναφέρεται στην περίπτωση των αιτούντων άσυλο που προέρχονται από τις “ασφαλείς χώρες”, όπως τις αποκαλεί, υποστηρίζοντας ότι ένας αιτών άσυλο θα πρέπει να παραμείνει στην ασφαλή χώρα από την οποία διέρχεται και όχι να ζητήσει άσυλο σε χώρα της ΕΕ», είπε ο κ. Λομπάρντο.
Ο ίδιος συμπλήρωσε πως «αυτή η ερμηνεία αμφισβητείται στη θεωρία και στην πράξη, καθώς εξαρτάται από το τι εννοείται ως “ασφαλής χώρα” και πώς έχουν τα πράγματα για τον αιτούντα άσυλο», και υπογράμμισε δύο ζητήματα που προκύπτουν.
Πρώτον, ο ορισμός της ασφαλούς χώρας είναι «πολύ υποκειμενικός». Ένα ενδεικτικό παράδειγμα; Έως και για κάποιο διάστημα αφότου ξέσπασε ο πόλεμος, για το υπουργείο Μετανάστευσης η Ουκρανία λογιζόταν ασφαλής χώρα.
Δεύτερον, εάν ένας αιτών άσυλο επιστραφεί σε χώρα που θεωρείται ασφαλής, η χώρα εκείνη μπορεί να αρνηθεί την επανεισδοχή του και εκείνος να κινδυνεύσει να επιστραφεί στη χώρα καταγωγής του. «Αυτό ισοδυναμεί με επαναπροώθηση, η οποία απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο», είπε ο κ. Λομπάρντο.
Έτσι έχουν τα πράγματα με την Τουρκία, την οποία με μια Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) τα υπουργεία Εξωτερικών και Μετανάστευσης όρισαν ως ασφαλή χώρα για αιτούντες άσυλο από την Συρία, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Πακιστάν, και το Μπαγκλαντές τον Ιούνιο του 2021.
Καθώς όμως πρόκειται για μια ενέργεια που έγινε μονομερώς, η άλλη πλευρά δεν δεσμεύεται για την εφαρμογή της. Η δε Τουρκία έχει σταματήσει να δέχεται επιστροφές αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα από τον Μάρτιο του 2020.
Αποτέλεσμα ήταν, το 2021, περισσότερες από 6.400 αιτήσεις ασύλου που υποβλήθηκαν στην Ελλάδα να απορριφθούν ως «απαράδεκτες», ενώ οι άνθρωποι που τις υπέβαλαν παραμένουν στη χώρα σε ένα μετέωρο καθεστώς, καθώς δεν μπορούν να επιστρέψουν στην Τουρκία.
«Ενδεχομένως η προσχηματική χρήση της Τουρκίας ως “ασφαλούς τρίτης χώρας” από τις ελληνικές αρχές εξηγεί τη διάκριση που επιχείρησε ο υπουργός μεταξύ προσφύγων που έρχονται “ευθεία από τη χώρα που κινδυνεύουν” και εκείνων που διασχίζουν περισσότερες ― κάποιες από τις οποίες ίσως κρίνονται αυθαίρετα “ασφαλείς”», σχολίασε η κα. Βαλλιανάτου.
Ωστόσο, πρόσθεσε, τέτοια διάκριση δεν θεσμοθετείται στο διεθνές προσφυγικό δίκαιο. «Είναι αποτέλεσμα εθνικών διοικητικών πρακτικών που παραβιάζουν τα δικαιώματα των προσφύγων αλλά και το ευρωπαϊκό κεκτημένο στον τομέα του ασύλου». Σημειώνεται πως η μόνη άλλη ευρωπαϊκή χώρα που έχει ορίσει την Τουρκία ως ασφαλή χώρα είναι η Ουγγαρία.
Η ειρωνεία Κικίλια προς τις ΜΚΟ
Το πρωί της 26ης Φεβρουαρίου 2022, κατά τη διάρκεια παρουσίας του στην εκπομπή «MEGA Σαββατοκύριακο», ο υπουργός Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας ρωτήθηκε από τους παρουσιαστές, Στέλλα Γκαντώνα και Ντίνο Σιωμόπουλο, εάν θεωρείται πιθανό η Ελλάδα να πάει σε εκλογές πριν τις καλοκαιρινές διακοπές (μετά το 2:31:18).
Ο κ. Κικίλιας απέφυγε να απαντήσει στην ερώτηση. Άδραξε την ευκαιρία, ωστόσο, ώστε να στρέψει τη συζήτηση προς «κάποιους [άλλους] που πρέπει να πάνε κάπου»:
«Μήπως, επειδή δεν μπορούν να υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά, κάποιες ΜΚΟ από όλες αυτές οι οποίες ήταν στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια έχουν την ευγενή καλοσύνη να πάνε να βοηθήσουν τώρα στην ανθρωπιστική κρίση στην Ουκρανία; Μήπως θα πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα ίσα και όμοια στις κρίσεις που υπάρχουν στον πλανήτη;».
Ο κ. Κικίλιας επανέλαβε την τοποθέτησή του ― χωρίς την ειρωνική αναφορά σε «ευγενή καλοσύνη» ― και μέσα από τον λογαριασμό του στο Twitter.
Εκείνο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι πως ο υπουργός Τουρισμού προέβη στην παραπάνω μομφή κατά των ΜΚΟ μέσα στις πρώτες 48 ώρες από τη ρωσική εισβολή, δηλαδή σε μια συγκυρία κατά την οποία δεν είχε γίνει ακόμα γνωστό πως η ίδια η κυβέρνηση, θα αντιδράσει στις εξελίξεις.
Όπως επισημάνθηκε από πολλούς σχολιαστές στο Twitter, μεταξύ των οποίων και ο δημοσιογράφος του Bloomberg Νίκος Χρυσολωράς, εκείνη τη στιγμή η ουκρανική κυβέρνηση δεν ζητούσε βοήθεια από ΜΚΟ. Αλλά από κυβερνήσεις.
ΜΚΟ επιχειρούν σε Ουκρανία, γειτονικές χώρες, Ελλάδα
Η αλήθεια είναι πως πολλές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα συνδράμουν στην Ουκρανία και τις γειτονικές χώρες, που δέχονται προσφυγικούς πληθυσμούς.
Ανάμεσά τους η Terre des hommes, η International Rescue Committee (IRC), η Caritas, η Intersos, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και οι Γιατροί του Κόσμου. Στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ), για παράδειγμα, δημοσιεύθηκε ρεπορτάζ με τίτλο «Μαρτυρίες Ελλήνων εκπροσώπων ΜΚΟ από τα σύνορα Πολωνίας-Ουκρανίας».
Άλλες ΜΚΟ, όπως η Human Rights 360, κατέθεσαν προτάσεις για την υποδοχή των Ουκρανών προσφύγων στην ελληνική κυβέρνηση· ΜΚΟ όπως η SolidarityNow άνοιξαν θέσεις εργασίας για διερμηνείς στα ουκρανικά για να ενισχύσουν τις δράσεις τους· ενώ το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων άνοιξε το γραφείο του στις ουκρανικές κοινότητες στην Ελλάδα με σκοπό την οργάνωση και την υποστήριξη των πρωτοβουλιών τους.
Τη δραστηριοποίηση των ΜΚΟ επιβεβαιώνει το υπουργείο Μετανάστευσης, που στις 11 Μαρτίου 2022 ενημέρωνε για τη «συγκινητική ανταπόκρισή» τους στην έκκληση για παροχή βοήθειας σε Ουκρανούς πολίτες στην Ελλάδα.
Κουμουτσάκος κατά Ερυθρού Σταυρού και Ηνωμένων Εθνών
Στις 9 Μαρτίου 2022, ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γιώργος Κουμουτσάκος προέβη σε μια δήλωση που προκαλεί έκπληξη, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τη θεσμική εμπειρία του ως ευρωβουλευτή (2009-2014) και αναπληρωτή υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου (από τον Ιανουάριο του 2020 και για έναν χρόνο).
Μιλώντας στον Real FM για τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής, ο κ. Κουμουτσάκος είπε πως «είναι ακατανόητο γιατί δεν βλέπουμε τον Ερυθρό Σταυρό ενεργά και πανταχού παρόντα και υποστηρικτή ενός λαού που ζει μια τραγωδία, όπως και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών με την εμπειρία του στη διαχείριση ανθρωπιστικών κρίσεων».
Την κριτική επανέλαβε την ίδια ημέρα και μέσω Twitter, κάνοντας λόγο για «ακατανόητη και απαράδεκτη απουσία» των δύο διεθνών οργανισμών.
Παρότι καταγγέλθηκε από τον κ. Κουμουτσάκο, όμως, τέτοια απουσία δεν υπήρξε ποτέ. Τόσο ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και εταίροι του (π.χ. UNICEF και Ύπατη Αρμοστεία), όσο και ο Ερυθρός Σταυρός, βρίσκονται στο πεδίο και επιχειρούν στην Ουκρανία και τις γειτονικές χώρες από την έναρξη του πολέμου .
Πρόσφυγες και ΜΚΟ: Το διπλό πρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας
Οι τοποθετήσεις του υπουργού Μετανάστευσης, με τις οποίες διαδόθηκαν ψευδείς ισχυρισμοί ως προς το ποιοι είναι πραγματικοί πρόσφυγες, δεν αποτελούν κεραυνό εν αιθρία.
Το Solomon έχει αποτυπώσει πώς η Νέα Δημοκρατία, ευρισκόμενη στην αντιπολίτευση ακόμα, μετέτρεψε το «προσφυγικό» σε «μεταναστευτικό», κι επέβαλε το αφήγημα πως οι άνθρωποι που φτάνουν στην Ελλάδα δεν είναι πρόσφυγες (απέναντι στους οποίους υπάρχουν διεθνείς υποχρεώσεις) αλλά οικονομικοί μετανάστες (απέναντι στους οποίους «δεν έχουμε οποιαδήποτε υποχρέωση»).
Αυτός ο μετασχηματισμός του δημόσιου λόγου επετεύχθη μέσα από διαδοχικούς ψευδείς ισχυρισμούς ― παρότι όλα τα στοιχεία τους διέψευδαν. Αυτό συνεχίζεται ακόμη και σήμερα.
Την ίδια στιγμή που, επικαλούμενος «επίσημα στοιχεία», ο κος. Μηταράκης υποστηρίζει πως οι αιτούντες άσυλο που φτάνουν στην Ελλάδα δεν δικαιούνται διεθνή προστασία, μια ανάλυση των στοιχείων της Υπηρεσίας Ασύλου για το 2021 από την οργάνωση Refugee Support Aegean (RSA) δείχνει πως 68,6% (σχεδόν 7 στους 10) όσων υπέβαλαν αίτημα ασύλου στα σύνορα έλαβαν διεθνή προστασία.
Πρωτοφανείς δεν είναι και οι υπόνοιες απέναντι στον ρόλο διεθνών οργανισμών και ΜΚΟ. Το Solomon έχει καταγράψει τις συνέπειες της κυβερνητικής δαιμονοποίησης των ΜΚΟ, η συμβολή της οποίας θα πρέπει να προσμετρηθεί στα γεγονότα του Φεβρουαρίου του 2020, όταν στα νησιά του Αιγαίου σημειώθηκαν μαζικά φαινόμενα στοχοποίησης εργαζομένων ΜΚΟ.
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει πως, παρότι επί χρόνια βάλλει εναντίον τους, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εξακολουθεί να μετακυλεί σε ΜΚΟ κομβικές λειτουργίες που θα μπορούσε να επωμιστεί το κράτος (π.χ. υπηρεσίες διερμηνείας ανά τη χώρα, στέγαση ασυνόδευτων ανηλίκων, τεχνικά έργα σε προσφυγικούς καταυλισμούς, έως και τη διαχείριση του προγράμματος των προπληρωμένων καρτών), αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο τον ρόλο τους.
Ταυτόχρονα, όπως έδειξε η πολύμηνη έρευνα του Solomon και του Reporters United, παρά τον καταγγελτικό της λόγο η κυβέρνηση εμφανίζεται να μην έχει κανένα πρόβλημα να διαθέτει εκατ. ευρώ σε ΜΚΟ μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες από την ίδρυσή τους.
Επαναπροωθήσεις για τους «μη πραγματικούς» πρόσφυγες
Στην απάντησή της στα ερωτήματα που έθεσε το Solomon στην Ύπατη Αρμοστεία, η εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού, Στέλλα Νάνου, υπογράμμισε πως με βάση το διεθνές δίκαιο «όλες οι χώρες έχουν την υποχρέωση να δώσουν πρόσβαση στο έδαφός τους, έστω και προσωρινά, σε άτομα που αναζητούν άσυλο και προστασία στα σύνορά τους, ώστε να εξεταστούν τα αιτήματα για διεθνή προστασία».
«Διαφορετικά», συμπλήρωσε η κα. Νάνου, «το θεμελιώδες δικαίωμα στο άσυλο και η βασική αρχή της μη-επαναπροώθησης θα έχαναν τελείως το νόημά τους. Πρόκειται για υποχρέωση που έχει εφαρμογή τόσο στα χερσαία όσο και στα θαλάσσια σύνορα των κρατών».
Αλλά, η Ελλάδα εμφανίζεται να μην επιδεικνύει τον ίδιο σεβασμό στο διεθνές δίκαιο σε όλα τα σύνορά της. Την ίδια στιγμή που, στα βόρεια σύνορα, υποδέχεται μέσω ασφαλούς οδού τους Ουκρανούς πρόσφυγες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, οι καταγγελίες για παράνομες απαγωγές και επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο από την Μέση Ανατολή και την Αφρική στα νησιά του Αιγαίου συνεχίζονται.
Η ιστοσελίδα της Χίου astraparis.gr και η Εφημερίδα των Συντακτών κατέγραψαν την περίπτωση 26 αιτούντων άσυλο (κυρίως από Παλαιστίνη και Λιβύη) που, παρότι έφτασαν στην Χίο σκοπεύοντας να υποβάλλουν αίτημα ασύλου, μεταφέρθηκαν με σκάφος του λιμενικού μεσοπέλαγα όπου και αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν σε φουσκωτό σκάφος χωρίς μηχανή, με το οποίο αφέθηκαν να πλέουν ακυβέρνητοι μέχρι που εντοπίστηκαν από το τουρκικό λιμενικό.
Συγγενής Παλαιστινίων από το γκρουπ είπε στην Εφημερίδα των Συντακτών ότι οι δικοί του είχαν προσπαθήσει να έρθουν στην Ελλάδα τρεις φορές από τον περασμένο Δεκέμβριο.
Θα μπορούσαν οι συγγενείς του να είναι «πραγματικοί» πρόσφυγες; Όλα δείχνουν πως ναι, τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου φέρνουν το ποσοστό λήψης διεθνούς προστασίας για τους Παλαιστίνιους στο 97.7%.
Πρώτα, βέβαια, θα χρειαστεί να καταφέρουν να υποβάλλουν αίτημα ασύλου.
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου