Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) δεν είδε πουθενά επαναπροωθήσεις

AP Photo/Felipe Dana, File

Γράφει ο Δημήτρης Αγγελίδης

Η κυβέρνηση ανέθεσε το έργο στην ΕΑΔ, μολονότι είναι εμφανές ότι δεν διαθέτει τις θεσμικές εγγυήσεις και τον μηχανισμό για να διεξάγει την έρευνα με την απαιτούμενη διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και ανεξαρτησία, σύμφωνα με τα πρότυπα που θέτουν τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και οι διεθνείς οργανισμοί.

Με ένα σύντομο, γενικόλογο και ασαφές δελτίο τύπου, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας ενημέρωσε χτες ότι η έρευνα που πραγματοποίησε σχετικά με αποκαλύψεις διεθνών μέσων ενημέρωσης για παράνομες επιχειρήσεις επαναπροώθησης στο Αιγαίο δεν επιβεβαίωσε τα στοιχεία, ενώ οι ελληνικές αρχές έδρασαν ακολουθώντας αυστηρά το πρωτόκολλο.

Αντικείμενο του κλιμακίου της ΕΑΔ ήταν οι αποκαλύψεις δημοσιεύματος της ερευνητικής ομάδας Lighthouse Reports στις 6 Οκτωβρίου (Unmasking Europe's shadow armies - Βγάζοντας τη μάσκα από τους σκιώδεις στρατούς της Ευρώπης), αποτέλεσμα οκτάμηνης έρευνας σε συνεργασία με άλλα εννέα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης. Το δημοσίευμα κατέγραφε τη δράση κουκουλοφόρων αξιωματικών των δυνάμεων ασφαλείας στα σύνορα της Ελλάδας, της Κροατίας και της Ρουμανίας. Στην Ελλάδα, η δημοσιογραφική έρευνα εντόπισε και ανέλυσε 635 βίντεο από καταγγελλόμενες επαναπροωθήσεις. Τουλάχιστον τα 15 βίντεο απεικονίζουν μασκοφόρους να κάνουν επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο, οι οποίοι, σύμφωνα με νυν και πρώην αξιωματικούς του Λιμενικού που είδαν τα βίντεο, ανήκουν σε μονάδες ειδικών αποστολών του Λιμενικού (ΜΥΑ, ΚΕΑ, ΟΕΑ).

Ύστερα από τις έντονες πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και διεθνών οργανισμών να διερευνηθούν αυτές και πλήθος άλλες καταγγελίες για επαναπροωθήσεις, η κυβέρνηση ανέθεσε το έργο στην ΕΑΔ, μολονότι είναι εμφανές ότι δεν διαθέτει τις θεσμικές εγγυήσεις και τον μηχανισμό για να διεξάγει την έρευνα με την απαιτούμενη διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και ανεξαρτησία, σύμφωνα με τα πρότυπα που θέτουν τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και οι διεθνείς οργανισμοί.

Οι ελλείψεις αυτές είναι περισσότερο από ορατές στην έρευνα που ανακοινώθηκε. Παραμένει άγνωστο ποιο ερευνητικό πρωτόκολλο ακολούθησε η ΕΑΔ, η οποία δεν δημοσιοποίησε το πόρισμα, αλλά περιορίστηκε σε ένα δελτίο τύπου χωρίς καμία συγκεκριμένη πληροφορία για το αντικείμενο, τη μεθοδολογία και τα εργαλεία της έρευνάς της, λειτουργώντας με χαρακτηριστική αδιαφάνεια. Αλλά κι από αυτό το αδιαφανές δελτίο τύπου, γίνεται φανερό ότι η έρευνα συνίσταται σε πληροφορίες που έδωσαν οι ίδιες οι εμπλεκόμενες αρχές ή οι τοπικές κοινωνίες, ενώ το οπτικό υλικό δόθηκε για ανάλυση και επεξεργασία στα εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ., που είναι άμεσα εμπλεκόμενη στις καταγγελίες.

Όπως αναφέρει η ΕΑΔ: «πραγματοποιήθηκαν επιτόπιες επισκέψεις και αυτοψίες σε κρίσιμα σημεία άσκησης πολιτικής φύλαξης συνόρων και διενεργήθηκαν συνεντεύξεις-εξετάσεις ενστόλων, κατοίκων και φιλοξενούμενων σε νησιά του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου [...] , καθώς και σε πόλεις του Νομού Έβρου [...]. Για τη διερεύνηση των ισχυρισμών περί επαναπροωθήσεων στη χώρα μας και τη συλλογή στοιχείων τεκμηρίωσης των αναφερομένων στο δημοσίευμα [...] το κλιμάκιο ελέγχου προέβη σε επικοινωνία με τους εμπλεκόμενους φορείς προκειμένου να αναζητηθεί και να προσκομιστεί αξιοποιήσιμο ελεγκτικά υλικό τεκμηρίωσης και, στη συνέχεια, σε μακροσκοπική και εργαστηριακή εξέταση των χορηγηθέντων στοιχείων (βιντεοληπτικού και φωτογραφικού υλικού), με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) της ΕΛ.ΑΣ, προκειμένου να διακριβωθεί η γνησιότητα και η αυθεντικότητα του υλικού, καθώς και η ύπαρξη προσδιοριστικών στοιχείων (μεταδεδομένα όπως χρονοσήμανση, γεωγραφικό στίγμα κ.α.) των διαθέσιμων οπτικοακουστικών αρχείων».

Ακολουθεί το συμπέρασμα ότι «διαπιστώθηκε η εφαρμογή μιας δομημένης ροής διαδικασίας ενταγμένης σε ένα αυστηρό πρωτόκολλο ενεργειών και συντονισμένων δράσεων, που αποτελούν το πλαίσιο δραστηριοποίησης των αρμόδιων αρχών», ενώ «δεν επιβεβαιώθηκαν τα διαλαμβανόμενα στο συγκεκριμένο δημοσίευμα περί άτυπων αναγκαστικών επιστροφών, καθώς, μετά την ολοκλήρωση του ελεγκτικού προγράμματος και των εργαστηριακών εξετάσεων του σχετικού υλικού, δεν προέκυψαν στοιχεία τεκμηρίωσής τους».