Μεσοχώρα: Νέα προσφυγή των κατοίκων στο ΣτΕ για το φράγμα Μεσοχώρας στον Αχελώο (ΦΩΤΟς)

Αποκλειστική αεροφωτογραφία που παραχωρήθηκε στην «Εφ.Συν.». Πανοραμική άποψη του φράγματος

Του Τάσου Σαραντή

Παρά τις οκτώ αποφάσεις από το ΣτΕ και το Δικαστήριο του Στρασβούργου, που έχουν κρίνει πως η εκτροπή του Αχελώου παραβιάζει την εθνική και κοινοτική νομοθεσία, ο σύλλογος που παλεύει εδώ και 35 χρόνια για τη σωτηρία της περιοχής προσφεύγει εκ νέου στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο κατά απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος που εγκρίνει τους σχεδιασμούς της ΔΕΗ

Για ακόμη μία φορά ο Σύνδεσμος Κατακλυζομένων Μεσοχώρας «Ο Αχελώος», που παλεύει εδώ και 35 χρόνια για τη σωτηρία της Μεσοχώρας και του Αχελώου, κατέθεσε προσφυγή στο ΣτΕ κατά της νέας Απόφασης Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) που ενέκρινε το υπουργείο Περιβάλλοντος τον περασμένο Δεκέμβριο για τη λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας που επιδιώκει η ΔΕΗ.

Κι αυτό, παρ' όλο που στο παρελθόν ο Σύνδεσμος έχει επανειλημμένα δικαιωθεί έχοντας προχωρήσει σε συνολικά οκτώ προσφυγές, επτά στο Ανώτατο Δικαστήριο και μία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, μαζί με τις οικολογικές οργανώσεις με τις οποίες συνεργάστηκε. Σε όλες τις προηγούμενες αποφάσεις του το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο είχε κρίνει ότι το έργο της εκτροπής του ποταμού παραβιάζει την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η νέα προσφυγή κατατέθηκε κατά της επικαιροποιημένης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και της ΑΕΠΟ του υδροηλεκτρικού έργου Μεσοχώρας. Η προηγούμενη ΑΕΠΟ, η οποία είχε εκδοθεί τον Αύγουστο του 2017 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, είχε ακυρωθεί από το ΣτΕ τον Νοέμβριο του 2020. Ωστόσο, η ολοκλήρωση του έργου είχε εκ νέου εξαγγελθεί ως προτεραιότητα για την κυβέρνηση από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη σε επίσκεψη στην περιοχή τον περασμένο Ιανουάριο, συνοδευόμενο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα.

Νεκρή ζώνη

Οπως υποστηρίζει στην προσφυγή του ο Σύνδεσμος Κατακλυζομένων Μεσοχώρας, καμία συγκεκριμένη δέσμευση ούτε ουσιαστική μέριμνα έχει ληφθεί για την τύχη του χωριού και των κατοίκων και τη μετεγκατάστασή τους, τόσο από τη ΔΕΗ όσο και από την πολιτεία.

Λόγω δε των μεγάλων κλίσεων του όρους Χατζή, στους πρόποδες του οποίου κατασκευάστηκε, η στάθμη της λίμνης θα ανεβοκατεβαίνει 40 έως 50 μέτρα, οπότε τα λεγόμενα περί βιωσιμότητας του ενός τρίτου του χωριού καθίστανται αδύνατα. Αυτή η αυξομείωση της στάθμης θα δημιουργήσει μία επιπλέον νεκρή ζώνη περιμετρικά της λίμνης και σε ανάλογη έκταση.

Ενα τέτοιο τεράστιο έργο -από τις σπάνιες περιπτώσεις φραγμάτων που έχουν κατασκευαστεί τόσο κοντά στις πηγές του ποταμού- θα καταστρέψει ολόκληρο τον άνω ρου του Αχελώου, με τη σχετική χλωρίδα και πανίδα, μια περιοχή απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς.

Με τη δημιουργία της λίμνης στο φράγμα κατακλύζονται 6.500 στρέμματα δάσους, εξαφανίζεται η μοναδικής ομορφιάς και οικολογικής αξίας κοιλάδα του Αχελώου σε μήκος 20 χιλιομέτρων, αφανίζεται οριστικά ένα ολόκληρο οικοσύστημα με μεγάλη βιοποικιλότητα, επηρεάζονται βιότοποι άγριας φύσης, π.χ. της άγριας πέστροφας και της καφέ αρκούδας της Πίνδου.

Επιπλέον, τα νερά θα κατακλύσουν τη Μεσοχώρα, το Αρματολικό και τρεις ακόμη συνοικισμούς, με την κοινωνική συνοχή τής γύρω περιοχής να πλήττεται ανεπανόρθωτα, αλλά και αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της σύγχρονης ιστορίας, ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας.

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί ότι η θέση του φράγματος της Μεσοχώρας υπόκειται σε έκδηλη σεισμικότητα και ότι η διάρκεια ζωής του είναι ολιγοετής λόγω της εδαφικής μορφολογίας και της αναμενόμενης συσσώρευσης μεγάλου όγκου φερτών υλικών, χαρακτηριστικής όλων των μεγάλων ορεινών φραγμάτων.

Εξαιτίας δε της ύπαρξης ενός ρήγματος πολύ υψηλότερα του σημείου του φράγματος, στο αριστερό αντέρεισμα κατά μήκος της φυσικής ροής του Αχελώου, και ελλείψει σεισμολογικών μελετών, δεν παρέχεται καμία φερεγγυότητα για το μέλλον του φράγματος. Πρόκειται δηλαδή για την εκ νέου απόπειρα πρόκλησης μιας τεράστιας περιβαλλοντικής καταστροφής για ένα έργο με ημερομηνία λήξης!

Ενα σημαντικό ζήτημα αποτελεί το γεγονός ότι το φράγμα της Μεσοχώρας είναι και παραμένει έργο κεφαλής της εκτροπής του Αχελώου, κάτι που επίσης είχε εξαγγείλει ο πρωθυπουργός αναφέροντας: «Η Μεσοχώρα αποτελεί το πρώτο βήμα, είναι αναγκαία για να επανεξετάσουμε το έργο της μερικής μεταφοράς υδάτων από τη Δυτική Ελλάδα στη Θεσσαλία».

Αν και αρχικά σχεδιάστηκε από τη ΔΕΗ ως αμιγώς υδροηλεκτρικό έργο, με ύψος στάθμης 60 μέτρα, στη συνέχεια ανέβηκε ως έργο εκτροπής σε ύψος 155 μέτρα, ώστε να έχει δυνατότητα αποθήκευσης πολύ μεγάλης ποσότητας νερού που το καλοκαίρι θα διοχετεύεται στον Θεσσαλικό κάμπο για άρδευση.

Με τη σαλαμοποίηση που έγινε από την προηγούμενη κυβέρνηση το φράγμα της Μεσοχώρας αφ' ενός αποσπάστηκε από την εκτροπή του Αχελώου, αλλά αφ' ετέρου είναι το ίδιο έργο με τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά που είχε ως έργο κεφαλής της εκτροπής.

Ετσι με τη νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση ανοίγει και πάλι ο δρόμος ώστε μετά την ολοκλήρωση των έργων στον άνω ρου του Αχελώου -το φράγμα στη Μεσοχώρα, η τεχνητή λίμνη (ταμιευτήρας) που θα δημιουργηθεί και το υδροηλεκτρικό έργο της ΔΕΗ- να ακολουθήσουν τα επόμενα.

Φαραωνικό έργο

Κι αυτά θα είναι το φράγμα και ο ταμιευτήρας στη Συκιά και η λειτουργία τής ήδη έτοιμης σήραγγας προσαγωγής των υδάτων προς τον Θεσσαλικό κάμπο. Διότι τα έργα αυτά είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα μεταξύ τους και συναποτελούν το ολοκληρωμένο έργο της περιβόητης εκτροπής του Αχελώου.

Οσον αφορά την ενέργεια που θα παραχθεί από το φράγμα της Mεσοχώρας, υπάρχουν σήμερα πιο σύγχρονοι τρόποι για την παραγωγή αυτής, αλλά οι κυβερνήσεις επιμένουν στη λειτουργία του γιατί είναι ο μοναδικός δρόμος που οδηγεί στην εκτροπή του Αχελώου.

Αποκλειστική αεροφωτογραφία που διατέθηκε στην «Εφ.Συν.». Στο κέντρο η Μεσοχώρα, δίπλα ο Αχελώος και στο βάθος το φράγμα που, αν λειτουργήσει, θα πνίξει τα 2/3 του όμορφου χωριού

Οπότε ξεκινάει πάλι ένας νέος κύκλος και μια επανάληψη του ίδιου έργου στο οποίο οι κυβερνήσεις -κυρίως για ψηφοθηρικούς λόγους- επιμένουν στην υλοποίηση ενός φαραωνικού έργου, οι κάτοικοι αντιδρούν και αντιστέκονται, τα δικαστήρια δικαιώνουν τους κατοίκους με διαδοχικές αποφάσεις τις οποίες οι «κρατούντες» γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια και προσπαθούν να τις ανατρέψουν.

Κι αυτά συμβαίνουν όταν η εκ νέου απόπειρα για την ολοκλήρωση του φράγματος και του υδροηλεκτρικού σταθμού στη Μεσοχώρα διαδραματίζεται την ώρα που η ΔΕΗ συνεχίζει να εκποιεί στο ιδιωτικό κεφάλαιο τις υποδομές και τα περιουσιακά της στοιχεία, δεδομένου ότι η επιχείρηση πρέπει να ικανοποιήσει τις μνημονιακές απαιτήσεις για πώληση του 40% των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών της σταθμών.