Η ανισότητα ως ύβρις, η ιστορία ως κιβωτός αγώνα και ελπίδας
Στο έργο του Η ύβρις της ανισότητας μέσα από την παγκόσμια ιστορία (εκδόσεις Εντός) ο Γιάννης Λομβαρδάς επιχειρεί ένα πολύ δύσκολο έργο: Αναδεικνύοντας μια θεμελιώδη πλευρά των εκμεταλλευτικών κοινωνιών, την κοινωνική ανισότητα, που στην εποχή μας απογειωθεί, προσπαθεί να βρει το τι και το γιατί και να το παρουσιάσει με τρόπο τεκμηριωμένο και εύληπτο.
Υπάρχουν βιβλία που αποτελούν επιστέγασμα των προσπαθειών και των αγώνων μιας ζωής. Το βιβλίο του Γιάννη Πελ. Λομβαρδά Η ύβρις της ανισότητας μέσα από την παγκόσμια ιστορία (εκδόσεις Εντός) είναι ένα από τα σπάνια αυτά δημιουργήματα. Ο Γιάννης Λομβαρδάς είναι οδοντίατρος με πλούσιο επιστημονικό έργο, έξι βιβλία και πλήθος δημοσιεύσεων, στα οποία εμβαθύνει στην επιστήμη του κλάδου του, με όπλο τη φιλοσοφική προσέγγιση του διαλεκτικού υλισμού. Στο έργο του Η ύβρις της ανισότητας, που κυκλοφορεί αφιερωμένο «Στη μνήμη αυτών που θυσίασαν τη ζωή τους για ένα πιο δίκαιο κόσμο» ο Γιάννης Λομβαρδάς αναμετριέται με ένα καθολικό και κρίσιμο ζήτημα: Να εντοπίσει τις αιτίες της κοινωνικής ανισότητας, εξετάζοντας την ιστορική εξέλιξή της και να αναδείξει τις δυνατότητες της κοινωνικής απελευθέρωσης, όχι ως ιδεολογική προσμονή, αλλά ως βάσιμη δυνατότητα της ταξικής πάλης.
«Γιατί 20 μόλις άνθρωποι έχουν περιουσία όση το ετήσιο εισόδημα του 47% του πλανήτη; Πώς το 80% του πλανήτη καρπώνεται μόλις το 12% του παγκόσμιου πλούτου; Είναι λογικό το 45% της γης να επιβιώνει με κάτω από δύο δολάρια την ημέρα; Αποτελεί φυσική επιταγή, κάποιον ίσως σιδερένιο φυσικό νόμο ή πρόκειται για μια κοινωνική “ύβριν”; Και γιατί αυτή η πολυεπίπεδη ανισότητα διευρύνεται αντί να αμβλύνεται στο διάβα του 21ου αιώνα; Μάταιοι οι μακραίωνοι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες για την υπέρβασή της ή προοίμιο της οριστικής κατάργησής της;». Τα ερωτήματα αυτά «βασανίζουν» τον Γ. Λομβαρδά, που αρνείται τις εύκολες απαντήσεις.
«Το να αποδώσουμε την οικονομική αυτή ανισότητα, αλλά και τις άλλες αντιφάσεις της ανθρώπινης κοινωνίας στην πλεονεξία και στην εγωιστική φύση του ανθρώπου αποτελεί μια εύκολη και ανέξοδη ερμηνεία που νομιμοποιεί μάλιστα και κάνει αποδεκτή τη βαρβαρότητα σαν φυσιολογική συμπεριφορά του ανθρώπου. Η ερμηνεία αυτή μετατρέπει τη δίκαιη κοινωνία της συλλογικής προσπάθειας που ονειρευόμαστε σ’ ένα ευγενικό αλλά ανεφάρμοστο ιδεώδες», γράφει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου. «Αν ζητάμε απαντήσεις στο γιατί αυτή η μεγάλη αντίφαση της οικονομικής ανισότητας και στο εάν υπάρχει δυνατότητα για έναν πιο δίκαιο κόσμο, θα πρέπει να μελετήσουμε τη δομή και την ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας κάτω από το φως της ιστορίας, ιδωμένης από την πλευρά των αδυνάτων και των καταφρονεμένων. Στόχος και φιλοδοξία αυτού του βιβλίου αυτού: να ρίξει λίγο φως στο διαχρονικό αυτό ερώτημα της ανθρωπότητας», συμπληρώνει.
«Το να αποδώσουμε τις αντιφάσεις της ανθρώπινης κοινωνίας στην πλεονεξία και στην εγωιστική φύση του ανθρώπου αποτελεί μια εύκολη και ανέξοδη ερμηνεία», γράφει ο Γ. Λομβαρδάς
Και η αλήθεια είναι πως ο Γ. Λομβαρδάς ρίχνει αρκετό φως και μάλιστα σωστά στοχευμένο σε ένα ογκωδέστατο έργο 940 σελίδων, δομημένο σε 18 κεφάλαια και με 1.524 παραπομπές, που αποκαλύπτουν και τη δουλειά του συγγραφέα. Οι τίτλοι των κεφαλαίων φανερώνουν το εύρος της μελέτης. Ξεκινώντας με την παρουσίαση της ανισότητας στο χάραμα της νέας χιλιετίας (μετά το 2000 δηλαδή) επιστρέφει και διατρέχει την πρωτόγονη κοινωνία, την οικονομία του γένους, την πατριαρχική οικογένεια και την ταξική κοινωνία, τους νομαδικούς λαούς, τους Εβραίους, τις κοινωνίες στις όχθες των μεγάλων ποταμών, τη δουλοκτητική αυτοκρατορία των Ρωμαίων, τη νέα Ρώμη – το θεοκρατικό και φεουδαρχικό Βυζάντιο, την Ευρώπη του μεσαίωνα και της φεουδαρχίας, την απολυταρχία στην Ευρώπη και τις μεγάλες εξεγέρσεις, τη μεγάλη Γαλλική επανάσταση, τη βιομηχανική επανάσταση και τον καπιταλισμό. Ακολουθούν ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, η Οκτωβριανή επανάσταση – πρώτο εργατικό κράτος, η προδομένη επανάσταση στη Γερμανία, ο φασισμός στην Ευρώπη, ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, ο ψυχρός πόλεμος και η νίκη της αντεπανάστασης, ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο ο συγγραφέας θέτει το ερώτημα «γιατί η κατάρρευση και η ανατροπή;» και δίνει απαντήσεις αφήνοντας ανοικτό το παράθυρο της ελπίδας.
Ο Γ. Λομβαρδάς πέρα από τη δική του προσέγγιση για την πορεία της Σοβιετικής Ένωσης και των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, παρουσιάζει με ευρύ πνεύμα τη συζήτηση για τα αίτια της κατάρρευσης με αναφορές στο έργο των Βασίλη Φίλια, Ευτύχη Μπιτσάκη, Βίκτορ Βαζιούλιν, Κώστα Κάππου, Κώστα Μπατίκα και στις θέσεις του ΚΚΕ. Ο Γ. Λομβαρδάς υπογραμμίζει πως «για να επιτύχουν οι εργαζόμενοι την ανατροπή των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής», θα πρέπει οι ίδιοι και τα κόμματά τους, «να κατακτήσουν την ουσία και το πρόγραμμα του σοσιαλισμού με βάση την εμπειρία όλων των προσπαθειών που προηγήθηκαν, αλλά και τη γνώση και την κριτική του καπιταλισμού της εποχής μας». Κι ακόμα: «Για να αποφασίσουν η εργατική τάξη και οι εργαζόμενοι γενικά να αγωνισθούν ξανά και να χύσουν το αίμα τους για τον σοσιαλισμό […] θα πρέπει να πεισθούν ότι στη νέα αυτή κοινωνία η ελευθερία του ενός δεν θα βάζει εμπόδια στην ελευθερία του άλλου, ότι δεν θα γίνονται εκπτώσεις στην ουσία της δημοκρατίας, ότι δεν θα απαγορεύεται η διαφορετική γνώμη και ότι δεν θα στερείται από κανέναν η δυνατότητα να αναπτύξει τις δημιουργικές του ικανότητες και τα ταλέντα του».
Το βιβλίο του Γιάννη Λομβαρδά πετυχαίνει όχι μόνο να συμβάλλει στην κατανόηση της πραγματικότητας στην ιστορική της εξέλιξη, αλλά να δώσει περίσσευμα γνώσης και έμπνευσης για την ασίγαστη προσπάθεια να αλλάξουμε τον κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου