Η εκθεμελίωση του κοινωνικού κράτους - Του Τάση Παπαϊωάννου*

EUROKINISSI/ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ

Η κυβέρνηση, μέρα τη μέρα, γκρεμίζει μεθοδικά το κοινωνικό κράτος, αυτό που με τόσες θυσίες, αγώνες και αίμα έχτισαν οι προηγούμενες γενιές στη χώρα μας. Ο ένας μετά τον άλλον, οι πυλώνες που το συγκροτούν και το στηρίζουν, κατεδαφίζονται, καταρρέουν. Η Υγεία, η Παιδεία, η Πρόνοια, η Ελευθεροτυπία, ο Πολιτισμός. Και δεν αρκείται να διαλύσει μόνο τον σύγχρονο πολιτισμό, να απαξιώσει τους καλλιτέχνες, να εμπορευματοποιήσει τους αρχαιολογικούς χώρους, βάλθηκε να καταστρέψει και να ευτελίσει και τον θησαυρό που μας κληροδότησαν οι προηγούμενες γενιές (Ακρόπολη, Βυζαντινή Θεσσαλονίκη). Παράλληλα, μεθοδεύει τη λεηλάτηση και των τελευταίων περιοχών φυσικού περιβάλλοντος που έχουν μείνει ανέγγιχτες στον τόπο μας.

Συνεπής, ως άριστος υπηρέτης, ο πρωθυπουργός ακολουθεί κατά γράμμα τις εντολές των ολιγαρχών –νέων και παλαιών– που δεκαετίες τώρα λυμαίνονται τον τόπο. Αφαιρεί συνταγματικά δικαιώματα, πριονίζει κατακτήσεις, εγκαθιδρύει την καταστολή και τη βία της εξουσίας εκεί όπου ακούγονται αντίθετες φωνές. Στήνει ξανά με απροκάλυπτο και αναίσχυντο τρόπο το κράτος αλλά και το παρακράτος της Δεξιάς. Τα «δικά μας παιδιά» ξαναβρήκαν τη θέση τους. Η τιμωρία βαριά σε όλους όσοι τόλμησαν να ονειρευτούν έναν δικαιότερο και καλύτερο κόσμο. Το διάλειμμα τελείωσε, η χώρα επιστρέφει πάλι στην «κανονικότητα», το άλλο όνομα της οπισθοδρόμησης.

Ζούμε σε μια πρωτοφανή εικονική πραγματικότητα, τα καλοστημένα σκηνικά της οποίας διαλαλούν συστηματικά τα καλοπληρωμένα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ. Η πραγματικότητα αντιστρέφεται. Η αλήθεια βαφτίζεται ψέμα και το ψέμα αλήθεια. Τα σκηνικά όμως της fake ευδαιμονίας μας δεν θα μείνουν για πολύ καιρό όρθια στον γυάλινο κόσμο της TV και αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσουν, όπως πάντοτε συμβαίνει με τα φτηνιάρικα ψεύτικα σκηνικά. Μήπως, όμως, μέχρι τότε το κακό που θα έχει γίνει θα είναι μη αναστρέψιμο;

Η ελληνική κοινωνία μοιάζει ανήμπορη, μουδιασμένη, ναρκωμένη από τον πολύμηνο εγκλεισμό της πανδημίας. Οι απαγορεύσεις που θυμίζουν άλλες σκοτεινές εποχές, αποκλείουν τη συνύπαρξη, τη συμμετοχή, την ανθρώπινη επαφή. Η μάσκα φράζει το στόμα∙ ο φόβος παραλύει το σώμα. Η κοινωνία δεν αρρωσταίνει μόνο από τον κορονοϊό. Είναι οι άλλες, οι πιο σημαντικές «μεταλλάξεις» που έχουν να κάνουν με την αυταρχική και δεσποτική διακυβέρνηση της χώρας, οι οποίες υπονομεύουν τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης των πολιτών.

Αν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης έμεινε στην Ιστορία ως ένας από τους πρωτεργάτες της Αποστασίας του ’65 και όσων δεινών επακολούθησαν, ο Μητσοτάκης υιός θα καταγραφεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος –είναι βέβαιο– ως ο πρωθυπουργός εκείνος που κατάφερε να γυρίσει την Ελλάδα πολλά χρόνια πίσω. Που στο όνομα της ανάπτυξης οδήγησε τον τόπο μας στη υπανάπτυξη, που έβαλε τα θεμέλια για ακόμη πιο δυσβάσταχτα μνημόνια στο μέλλον, που υπηρέτησε πιστά όσο κανείς άλλος τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, αδιαφορώντας επιδεικτικά για τη ζωή των πολλών. Αλλωστε, είναι σαφής η ιδεολογική του άποψη, όταν με κομπασμό διακήρυττε «Δεν είμαστε όλοι ίδιοι, δεν είμαστε όλοι ίσοι».

Από την άλλη, η αντιπολίτευση αρκείται μόνο στον επικοινωνιακό καταγγελτικό της λόγο, ο οποίος, ακριβώς επειδή είναι επικοινωνιακός, δεν φτάνει στις πλατιές μάζες των κοινωνικών στρωμάτων. Χαμένη στις αντιφάσεις και στην ομφαλοσκόπηση, έχασε αυτό που την αιμοδοτούσε και τη δικαίωνε στο παρελθόν∙ τη ζωογόνο σχέση με τον δρόμο, τη γειτονιά, τα προβλήματα της καθημερινότητας που ταλανίζουν τους πολίτες. Κόπηκε ο ομφάλιος λώρος που τη συνέδεε με τα ρηξικέλευθα τμήματα της νεοελληνικής κοινωνίας, τους νέους, τους φοιτητές, τους εργαζόμενους, τη φτωχολογιά που παλεύει μόνη και αβοήθητη με τα θηρία. Οι συλλογικότητες χτυπιούνται ανελέητα, η αλληλεγγύη χάνεται, εκτός από εκείνες τις φωτεινές εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Την ίδια ώρα, οι πολίτες, απογοητευμένοι και οργισμένοι από τις διαχρονικές παλινωδίες, απομακρύνονται από την πολιτική και τη συμμετοχή στα κοινά, που αποτελούν το θεμέλιο της δημοκρατίας. Κι ολοένα βγαίνουν στην επιφάνεια τα μικροαστικά ένστικτα, ο ατομικισμός, η λογική του «σώζων εαυτόν σωθήτω».

Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι μια εξαιρετικά αντιδραστική και επικίνδυνη κυβέρνηση, η οποία επιχειρεί, αν δεν εμποδιστεί, να ολοκληρώσει το καταστροφικό και επαίσχυντο έργο της!

*αρχιτέκτονας - ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

ΠΗΓΗ