Ο Γιάννης και Θεμιστοκλής Αλαφούζος, Βαρδής Βαρδινογιάννης, Δημήτρης Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Μπάκος, Γιάννης Καϋμενάκης και Αλέξανδρος Εξάρχου, Θόδωρος Κυριακού, Βαγγέλης Μαρινάκης, Δημήτρης Μελισσανίδης, Βίκτωρ Ρέστης, και Ιβάν Σαββίδης είναι οι επιχειρηματίες που αποτέλεσαν το αντικείμενο έρευνας του Solomon.
Διαβάστε αναλυτικά εδώ την έρευνα του SOLOMON, στην ειδική πλατφόρμα: whoownsthemedia.gr
Οι ερευνητές δημοσιογράφοι εντόπισαν σχεδόν 800 εταιρείες σε τομείς όπως η ναυτιλία, ο αθλητισμός και το real-estate που συνδέονται με τους ολιγάρχες. Ο ιδιοκτησιακός χάρτης των 12 αποτυπώθηκε σε ένα πλέγμα το οποίο όπως αναφέρεται στην έρευνα «επιβεβαιώνει την τάση που εδραιώνεται, του τρίπτυχου ιδιοκτησίας «MME – αθλητισμός – ναυτιλία», και που ελπίζουμε πως θα μπορέσει να προσφέρει ένα πλαίσιο κατανόησης για το πώς σχηματοποιείται αυτό πρακτικά».
Όπως σημειώνεται στην έρευνα, μεγάλοι όμιλοι, που κατέχουν δημοφιλή Μέσα Ενημέρωσης, λειτουργούν επί χρόνια δίχως να είναι ξεκάθαρο το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Νεοσύστατες ιστοσελίδες αποκτούν προνομιακή πρόσβαση σε κρατική διαφήμιση, ή ακόμα και στο δημόσιο χώρο (π.χ. Μέσα Μαζικής Μεταφοράς), αλλά κρατούν επτασφράγιστο μυστικό την ιδιοκτησία τους, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ιδιοκτήτρια πίσω από ένα μέσο ενημέρωσης ήταν μία άλλη εταιρεία, και η διαδικασία για να βρεθεί το φυσικό πρόσωπο πίσω από τις εταιρείες ήταν ιδιαιτέρως δύσκολη για να αποδειχθεί.
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του καναλιού Alpha. Tο κανάλι Alpha ανήκει στην εταιρεία Alpha Δορυφορική Τηλεόραση Ανώνυμος Εταιρία. Μέτοχοι της εταιρείας είναι: η Mediamax Holdings Limited κατά 25%, η Nevine Holdings Limited κατά 50% και η Martikorio Limited κατά 25%.
Με τη σειρά τους, η Mediamax Holdings Limited ανήκει κατά 100% στην Μοτορ Όιλ (ΕΛΛΑΣ) Διυλιστήρια Κορίνθου Α.Ε. Μπορεί να είναι γνωστό ότι η Μοτορ Όιλ ανήκει στην οικογένεια Βαρδινογιάννη, «αλλά για μας έχει σημασία να μπορούμε να το αποδείξουμε», αναφέρουν οι δημοσιογράφοι.
Στη έρευνα αναφέρεται: «Και ενώ αποστολή της δημοσιογραφίας είναι να ρίχνει φως στις πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής μιας χώρας, στην Ελλάδα η έλλειψη διαφάνειας σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ίδιων των Μέσων Ενημέρωσης, δημιουργεί ένα σημαντικό κενό στην κατανόηση των πολιτών σχετικά με το ποιος και πώς και ίσως γιατί επηρεάζει την πληροφορία που φτάνει στους ίδιους.
«Τα Μέσα Ενημέρωσης ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα γεγονότα προβάλλονται και συζητούνται —ή δεν προβάλλονται και δεν συζητούνται— σε μια κοινωνία, προτεραιοποιούν ειδήσεις, και θέτουν άλλες εκτός κάδρου, λέγοντας στους πολίτες όχι μόνο τι συνέβη αλλά και πώς θα πρέπει να νιώσουν γι’ αυτό», τονίζουν οι δημοσιογράφοι.
Η συγκέντρωση των μεγαλύτερων ΜΜΕ στη χώρα, στα χέρια ελάχιστων ολιγαρχών, που έχουν παράλληλα συμφέροντα σε άλλους τομείς της οικονομίας έχει επικριθεί από διεθνείς οργανισμούς Τύπου, σε έρευνές τους για την κατάσταση στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, αναφέρεται στην έρευνα των εκπροσώπων του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τα ΜΜΕ και την Ελευθερία του Τύπου, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου, των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα και άλλων διεθνών οργανώσεων με τίτλο «Ελέγχοντας το Μήνυμα: Οι προκλήσεις για την ανεξάρτητη δημοσιογραφία στην Ελλάδα» Στην έρευνα μάλιστα καταγράφεται πως «η κατοχή των ΜΜΕ από επιχειρηματικά συμφέροντα είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και το επαγγελματικό ρεπορτάζ από ό,τι στο παρελθόν, καθώς τα συμφέροντα των ιδιοκτητών και οι πολιτικές της κυβέρνησης συχνά ευθυγραμμίζονται, καθιστώντας δύσκολη την εύρεση ισχυρών αντιπολιτευτικών φωνών».
Επίσης, στο καταδικαστικό για την Ελλάδα ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, αναφέρεται μεταξύ πολλών άλλων πως «απειλείται η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, καθώς η ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης στη χώρα κατανέμεται κυρίως σε μικρό αριθμό ολιγαρχών, με αποτέλεσμα τη δραματική υποβάθμιση ορισμένων θεμάτων».
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ, επίσης, λίγα λόγια για την έρευνα και, προς το τέλος, για τον διαδραστικό χάρτη με τα δύο φίλτρα κατηγοριών της έρευνας:
|
***
Λίγα ακόμα λόγια για την έρευνα
Ποιοι ελέγχουν τα ΜΜΕ και την ενημέρωση στην Ελλάδα; Σε ποιους άλλους επιχειρηματικούς τομείς, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, δραστηριοποιούνται οι ιδιοκτήτες τους; Πώς συνδέεται μια εφημερίδα με την πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας; Γιατί ακούμε διαφημίσεις συγκεκριμένων εταιρειών σε κάποιον ραδιοφωνικό σταθμό; Και πόσα γνωρίζουμε, στην πραγματικότητα, για τις ιστοσελίδες ή τους τηλεοπτικούς σταθμούς στους οποίους βασιζόμαστε για την καθημερινή μας ενημέρωση;
Όπως αναφέρουν στην ιστοσελίδα του συγκεκριμένου έργου, η έρευνα του Solomon “Who owns the media” («Σε ποιον ανήκουν τα ΜΜΕ») αποτελεί την πρώτη συστηματική προσπάθεια καταγραφής των συμφερόντων των κορυφαίων επιχειρηματιών και των οικογενειών πίσω από τους κυρίαρχους μιντιακούς ομίλους στη χώρα.
Για πάνω από 18 μήνες, η ομάδα ερεύνησε χιλιάδες έγγραφα ισολογισμών, εταιρικών ανακοινώσεων, δικαστικών αποφάσεων και έψαξε στα εμπορικά μητρώα σε περισσότερες από 30 χώρες.
Αναζήτησε ιδιοκτήτριες εταιρείες, μετόχους και πραγματικούς δικαιούχους.
Εντόπισε σχεδόν 800 εταιρείες σε τομείς όπως η ναυτιλία, ο αθλητισμός και το real-estate, σε χώρες όπως η Κύπρος, τα Νησιά Μάρσαλ και η Λιβερία.
Γιάννης και Θεμιστοκλής Αλαφούζος, Βαρδής Βαρδινογιάννης, Δημήτρης Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Μπάκος, Γιάννης Καϋμενάκης και Αλέξανδρος Εξάρχου, Θόδωρος Κυριακού, Βαγγέλης Μαρινάκης, Δημήτρης Μελισσανίδης, Βίκτωρ Ρέστης, και Ιβάν Σαββίδης είναι οι επιχειρηματίες που ερευνήθηκαν.
Όλα αυτά τα αποτύπωσαν σε ένα πλέγμα που, μεταξύ άλλων, επιβεβαιώνει την τάση που εδραιώνεται, του τρίπτυχου ιδιοκτησίας «MME – αθλητισμός – ναυτιλία», και που η ομάδα ελπίζει πως θα μπορέσει να προσφέρει ένα πλαίσιο κατανόησης για το πώς σχηματοποιείται αυτό πρακτικά.
Τα Μέσα Ενημέρωσης ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα γεγονότα προβάλλονται και συζητούνται —ή δεν προβάλλονται και δεν συζητούνται— σε μια κοινωνία, προτεραιοποιούν ειδήσεις, και θέτουν άλλες εκτός κάδρου, λέγοντας στους πολίτες όχι μόνο τι συνέβη αλλά και πώς θα πρέπει να νιώσουν γι’ αυτό.
Και ενώ αποστολή της δημοσιογραφίας είναι να ρίχνει φως στις πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής μιας χώρας, στην Ελλάδα η έλλειψη διαφάνειας σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ίδιων των Μέσων Ενημέρωσης, δημιουργεί ένα σημαντικό κενό στην κατανόηση των πολιτών σχετικά με το ποιος και πώς και ίσως γιατί επηρεάζει την πληροφορία που φτάνει στους ίδιους.
Μεγάλοι όμιλοι, που κατέχουν δημοφιλή Μέσα Ενημέρωσης, λειτουργούν επί χρόνια δίχως να είναι ξεκάθαρο το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς. Νεοσύστατες ιστοσελίδες αποκτούν προνομιακή πρόσβαση σε κρατική διαφήμιση, ή ακόμα και στο δημόσιο χώρο (π.χ. Μέσα Μαζικής Μεταφοράς), αλλά κρατούν επτασφράγιστο μυστικό την ιδιοκτησία τους.
Στο Solomon θεωρούν πως η ελεύθερη πρόσβαση σε ακριβή, ολοκληρωμένα δεδομένα σχετικά με την ιδιοκτησία των Μέσων Ενημέρωσης, καθώς και τις πιθανές διασυνδέσεις ενός Μέσου με άλλα επιχειρηματικά συμφέροντα, αποτελούν βασικό εχέγγυο της λειτουργίας του δημοκρατικού μας συστήματος.
Αυτό θέτει τις προϋποθέσεις για την -απαραίτητη- λογοδοσία των Μέσων. Αλλά και για να μπορούν οι πολίτες να αξιολογήσουν την αξιοπιστία της πληροφορίας που λαμβάνουν, και οι δημοσιογράφοι να γνωρίζουν τους συσχετισμούς ελέγχου και ανεξάρτητης πληροφόρησης πίσω από την εταιρεία για την οποία εργάζονται.
Στην ιστοσελίδα του ερευνητικού έργου υπάρχει ένας διαδραστικός χάρτης που περιλαμβάνει φίλτρα δύο κατηγοριών τα οποία εμφανίζονται πάνω στην καταγραφή του μιντιακού τοπίου της χώρας κατά βούληση. Το ένα φίλτρο περιλαμβάνει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες (βιομηχανία, ΜΜΕ, αθλητισμός, ναυτιλία, κατασκευές, real estate, ενέργεια, χρηματοοικονομικά, εμπόριο, υγεία, μεταφορές, τουρισμός, αγροτικός τομέας). Το δεύτερο φίλτρο αποτυπώνει το μερίδιο αυτής της αγοράς στα συμφέροντα των επιχειρηματιών Αλαφούζου, Μαρινάκη, Σαββίδη, Μελισσανίδη, Βαρδινογιάννη, Ρέστη, Κυριακού, Μπάκου – Καϋμενάκη, Γιαννακόπουλου. Η εξαντλητική έρευνα που πραγματοποίησε η ομάδα εξηγείται με σαφήνεια στη μεθοδολογία, όπου και αναφέρεται ως παράδειγμα το κανάλι Alpha – για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της δαιδαλώδους αδιαφάνειας των μετοχικών συνθέσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου