Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων για τους Simpsons - Του Άρη Χατζηστεφάνου

Σκηνή από την επίσκεψη των Simpsons στο μαυσωλείο του Μάο στην Κίνα

Άρης Χατζηστεφάνου | Η Εφημερίδα των Συντακτών 25/05/2024

 

Η γελοιότητα είναι πάντα ένα από τα πολλά πρόσωπα απολυταρχικών συμπεριφορών. Στην περίπτωση του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, λόγου χάρη, η τιμωρία των φοιτητών που συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις εναντίον της γενοκτονίας στη Γάζα ήταν, μεταξύ άλλων, να παρακολουθήσουν ένα επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς «The Simpsons». Πίσω από αυτή τη λεπτομέρεια όμως κρυβόταν μια απόφαση που θύμιζε τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

Όταν πριν από έναν μήνα παρακολούθησα την έναρξη των κινητοποιήσεων για την Παλαιστίνη στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU) είχα την αίσθηση μιας ιστορικής σύγκρουσης με πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις. Το διακύβευμα για τη διοίκηση του πανεπιστημίου δεν ήταν αν θα βρισκόταν στη σωστή πλευρά της Ιστορίας απέναντι στη μαζική σφαγή αμάχων (αυτό το παιχνίδι είχε χαθεί πολλά χρόνια πριν), αλλά αν θα αναγκαζόταν να υποχωρήσει στο αίτημα των φοιτητών για αποεπένδυση από ισραηλινές εταιρείες. Μια τέτοια απόφαση θα επηρέαζε σε σημαντικό βαθμό το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο του πανεπιστημίου, αξίας 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και θα το ανάγκαζε να κλείσει το παράρτημά του στο Ισραήλ.

Πριν από περίπου πέντε χρόνια φοιτητές με μια συμβολική απόφαση είχαν ζητήσει και πάλι από το NYU να διακόψει τις επενδύσεις σε πολεμικές βιομηχανίες που θησαύριζαν πουλώντας οπλικά συστήματα στο Ισραήλ, όπως η Lockheed Martin, η General Electric και η Caterpillar. Αυτή τη φορά όμως η απειλή ήταν πραγματική και η απάντηση θα ήταν αμείλικτη.

Μπορούσες να αισθανθείς στον αέρα ότι η επίθεση της αστυνομίας και οι εκατοντάδες συλλήψεις ήταν θέμα ωρών ή έστω μερικών ημερών. Σχεδόν δεδομένη θεωρούνταν και η παραδειγματική τιμωρία των φοιτητών που πρωτοστάτησαν στις κινητοποιήσεις. Αυτό που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί είναι ότι μεταξύ των «ποινών» θα περιλαμβανόταν και η υποχρεωτική παρακολούθηση και σχολιασμός του έβδομου επεισοδίου από τον δέκατο κύκλο της σειράς κινουμένων σχεδίων «The Simpsons» – αυτό στο οποίο η μικρή Λίζα Σίμπσον παίρνει άριστα στις σχολικές εξετάσεις με σκονάκι και ύστερα αντιμετωπίζει το ηθικό δίλημμα αν θα παραδεχτεί την απάτη.

Όπως αποκάλυψε αυτή την εβδομάδα η εφημερίδα Guardian, oι Simpsons ήταν απλώς μια χρωματιστή πινελιά σε ένα σκοτεινό πρόγραμμα για τη συμμόρφωση των «ταραξιών». Οι φοιτητές καλούνται να περάσουν ένα τεστ 49 σελίδων στο τελικό στάδιο του οποίου πρέπει να γράψουν ένα κείμενο στο οποίο θα αναγνωρίζουν το «λάθος» τους και ουσιαστικά θα δηλώνουν στο πανεπιστήμιο ότι δεν θα επαναληφθεί. Στις οδηγίες για αυτό το «κείμενο αναστοχασμού», όπως το ονόμασε το πανεπιστήμιο, τονίζεται ότι «δεν επιτρέπεται να δικαιολογήσετε τις πράξεις σας, να κρίνετε τις πράξεις άλλων ή να αμφισβητήσετε κάποιον κανονισμό του πανεπιστημίου». Σε αντίθεση δηλαδή με τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων της Ελλάδας, δεν υπογράφεις απλώς ένα έτοιμο κείμενο, αλλά καλείσαι να συντάξεις τη δική σου καταδίκη.

Όπως εξηγούσε στον Guardian η καθηγήτρια Ιστορίας του NYU, Ρεμπέκα Καρλ, το πλησιέστερο παράδειγμα που μπορεί να θυμηθεί είναι τα προγράμματα αναμόρφωσης που εμφανίστηκαν σε διάφορες περιόδους της κινεζικής ιστορίας – από την πολιτιστική επανάσταση του Μάο μέχρι τις σημερινές τηλεοπτικές δηλώσεις μετάνοιας στις οποίες εξωθούνται υποστηρικτές των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Τα κείμενα αναστοχασμού του NYC φαντάζουν εκ πρώτης όψεως σαν μια ασήμαντη σταγόνα στον ωκεανό των ποινικών διώξεων, της φυσικής βίας και των διαγραφών και απολύσεων που αντιμετώπισαν άλλοι φοιτητές και καθηγητές σε αμερικανικά πανεπιστήμια. Η φιλοσοφία τους όμως βρίσκεται στον πυρήνα της εκδικητικής μανίας απέναντι σε όσους τολμούν να αμφισβητήσουν δημόσια τη στρατηγική συνεργασία των ΗΠΑ με το κράτος του Ισραήλ.

Το αντιπαλαιστινιακό μέτωπο περιλαμβάνει μεγάλες επιχειρήσεις που απειλούν ότι δεν θα προσλαμβάνουν φοιτητές από πανεπιστήμια όπου πραγματοποιούνται κινητοποιήσεις, δισεκατομμυριούχους που όπως αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα πίεζαν τον δήμαρχο της Νέας Υόρκης να στείλει την αστυνομία στα πανεπιστήμια, πολιτικούς που ζητούν απόσυρση δημόσιων επενδύσεων από εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά ακόμη και τάγματα εφόδου που επιτίθενται σε φοιτητές. Όπως αποκάλυψε πρόσφατα το περιοδικό Nation, οι συγκεκριμένες ομάδες συντονίζονται από την οργάνωση Ισραηλινό-Αμερικανικό συμβούλιο (IAC) το οποίο διατηρεί στενούς δεσμούς με τις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών και μέχρι πρότινος χρηματοδοτούνταν από τον μεγιστάνα των καζίνων, Σέλντον Αντελσον. Τα πιστοποιητικά νομιμοφροσύνης δεν είναι λοιπόν παρά η θεσμική αποτύπωση ενός νέου σκηνικού που περιλαμβάνει ταυτόχρονα στοιχεία κρατικής, παρακρατικής και επιχειρηματικής βίας.

Η διοίκηση του πανεπιστημίου βέβαια φαίνεται να έκανε ένα μικρό λάθος όταν επέλεγε το επεισόδιο των Simpsons που θα πρέπει να σχολιάσουν οι φοιτητές. Σύμφωνα με το σενάριο, το σκονάκι της Λίζα Σίμπσον στις εξετάσεις επιτρέπει στο σχολείο της να ανέβει στην εθνική κατάταξη και έτσι να λάβει πλούσια χρηματοδότηση – μέρος της οποίας καταλήγει εμμέσως στις τσέπες των διευθυντών. Οι τελευταίοι λοιπόν προσπαθούν να την πείσουν να πάει κόντρα στις αρχές της και να μην αποκαλύψει την απάτη προκειμένου να μη χάσουν τα χρήματα. Περίπου δηλαδή ότι ζητά και η διοίκηση του NYC από τους φοιτητές της για να διατηρήσει τα χρυσοφόρα συμβόλαια με την πολεμική βιομηχανία και μεγάλες επιχειρήσεις του Ισραήλ.