 |
| EPA/PHILIP DHIL |
Ενας ανταρτοπόλεμος που συντόνιζε ένας κατώτερος αξιωματικός από μια μειονοτική φυλή, ο οποίος έδρασε με τη βοήθεια του Ισραήλ, έθεσε τα θεμέλια για μια νέα αφρικανική χώρα (2011), απαλλαγμένη από την αραβική απειλή. Κάποια στιγμή, το 1970, κάναμε τους υπολογισμούς και διαπιστώσαμε ότι το συνολικό κόστος της ισραηλινής επιχείρησης στο Νότιο Σουδάν ήταν μικρότερο από την τιμή ενός μόνο μαχητικού αεροσκάφους Mirage | Yossi Alpher, πρώην αξιωματούχος των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών. [1]
Το Ισραήλ έπαιξε έναν πολύ καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του πρώτου σουδανικού εμφύλιου πολέμου (1955-1972). Το 1972, ο Joseph Lagu, ηγέτης της Anyanya (έτσι λεγόταν, κατά τον πρώτο εμφύλιο, ο στρατός των Νοτιοσουδανών αυτονομιστών), έγραφε στον David Ben Uziel, ο οποίος ήταν ο επί του πεδίου επικεφαλής της ισραηλινής στρατιώτης αποστολής: «Ο,τι κι αν γίνει με την Anyanya εσύ ήσουν ο αρχηγός μας. Εχετε δημιουργήσει έναν στρατό από το τίποτα». [2] Δεν υπέρβαλε καθόλου. Οι Ισραηλινοί, με αεροπλάνα που οδηγούσαν πιλότοι της πολεμικής τους αεροπορίας, μετέφεραν τόνους οπλισμού (τουφέκια, πολυβόλα, νάρκες, μπαζούκας, όλμους), πυρομαχικά, υγειονομικό υλικό και στρατιωτικές στολές. Υπό τις οδηγίες τους κατασκευάστηκαν μέσα στο δάσος μυστικοί διάδρομοι προσγείωσης. Εκπαίδευσαν τους Νοτιοσουδανούς στον ανταρτοπόλεμο, τους έμαθαν να συναρμολογούν βόμβες και νάρκες, να ανατινάζουν γέφυρες κ.λπ. Κλιμακώνοντας την ισραηλινή εμπλοκή, αξιωματικοί των IDF (ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις) και άντρες της Mossad έπαιρναν μέρος οι ίδιοι στις μάχες, στήνοντας ενέδρες και σκοτώνοντας Σουδανούς στρατιώτες, καταστρέφοντας γέφυρες ή βυθίζοντας πλοιάρια ανεφοδιασμού στον Νείλο [3]. Οργάνωσαν τους αντάρτες σε διμοιρίες, λόχους και τάγματα και τους έντυσαν με στρατιωτικές στολές. Το πιο σημαντικό τους επίτευγμα ήταν πως κατάφεραν να εξαναγκάσουν το πολυδιασπασμένο νοτιοσουδανικό κίνημα να συνεργαστεί∙ υποχρέωσαν –ελέγχοντας τη ροή των όπλων– πολιτικές ομάδες, φατρίες, τοπικούς στρατιωτικούς ή πολιτικούς αρχηγούς κ.λπ. να υπαχθούν σε μια στρατιωτική ιεραρχία, που είχε επικεφαλής τον ευνοούμενό τους Joseph Lagu. Ο Lagu έγινε δεκτός από την Γκόλντα Μέιρ στο Ισραήλ, ενώ ο αρχηγός της Μοσάντ Zvi Zamir επισκέφτηκε τα «απελευθερωμένα εδάφη» στο Ν. Σουδάν για να ελέγξει επί τόπου την κατάσταση. Πριν από μερικά χρόνια, ο επικεφαλής της ισραηλινής επιχείρησης David Ben Uziel, γνωστός επίσης ως «Ταρζάν» ή «στρατηγός Τζον», αναφερόμενος στη σχετική εμπειρία του, συνέγραψε το βιβλίο A Mossad Agent in Southern Sudan An Operation Log, εκδ. Teva Hadvarim.
Ο Ben Uziel έχει ένα ενδιαφέρον βιογραφικό. Από πολύ νέος πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις των ισραηλινών ειδικών δυνάμεων, όπως στη σφαγή της Qibya (δολοφονήθηκαν τουλάχιστον 69 Παλαιστίνιοι, τα δύο τρίτα γυναίκες και παιδιά). Το 1968 εντάχθηκε στη Μοσάντ. Στα τέλη της ίδιας δεκαετίας υπηρέτησε για δυο χρόνια στη Νότια Αφρική, που βρισκόταν υπό το καθεστώς του απαρτχάιντ, ως εκπρόσωπος του «Σιωνιστικού Κινήματος Νεολαίας» (πλησίαζε τα 35 και ήταν ήδη ανώτερος αξιωματικός!). Κατόπιν ανέλαβε εκπαιδευτής στον στρατό του αυτοκράτορα της Αιθιοπίας. Μετά το τέλος της ισραηλινής εμπλοκής στο Σουδάν, οργάνωσε τη μετανάστευση των Εβραίων της Αιθιοπίας στο Ισραήλ. Το 2005, περπάτησε στα βήματα των αντρών του Μάο, επαναλαμβάνοντας το δρομολόγιο της Μεγάλης Πορείας. Παρουσίασε το ταξίδι του κατόπιν πρόσκλησης της πρεσβείας της Κίνας. Το πολιτιστικό κέντρο της Κίνας στο Τελ Αβίβ πραγματοποίησε έκθεση με τις φωτογραφίες του από αυτό το ταξίδι. Ο Σάλβα Κιίρ (Salva Kiir), ο πρώτος πρόεδρος του ανεξάρτητου Ν. Σουδάν, τον όρισε πρεσβευτή της χώρας του στο Ισραήλ.
Ο Ben Uziel μιλάει για τον τρίτο εμφύλιο –ο οποίος μαινόταν στο Ν. Σουδάν, όταν έδωσε την προαναφερθείσα συνέντευξή του στον Yossi Melman– απλά αναπαράγοντας την προπαγάνδα του Νοτιοσουδανού προέδρου. Εκτός από την ισραηλινή στρατιωτική υποστήριξη και τις πολιτικές διευθετήσεις στο ίδιο το Νότιο Σουδάν, ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει –καθώς αποτελεί ουσιαστικά την προϊστορία των σύγχρονων πορτοκαλί επαναστάσεων– το πέρασμα του προπαγανδιστικού μηχανισμού και των εκδόσεων της Anyanya, σχεδόν εξ ολοκλήρου, στα χέρια των Ισραηλινών. Τυπώθηκαν στο Ισραήλ και κυκλοφόρησαν σε χιλιάδες αντίτυπα φυλλάδια και έξι τεύχη εφημερίδας, τα οποία διανεμήθηκαν σε ολόκληρη την Αφρική ως αυθεντικό υλικό από τις «απελευθερωμένες» περιοχές του Ν. Σουδάν. Οι Ισραηλινοί χρησιμοποίησαν ένα συγκεκριμένο είδος χαρτιού και προσπάθησαν να αντιγράψουν τις γραμματοσειρές και το στιλ των εφημερίδων της Κένυας και της Ουγκάντα, ώστε να μην μπορεί να εντοπιστεί η πραγματική προέλευση των εντύπων. Επίσης συνεργάστηκαν με ιεραπόστολους, που είχαν επιστρέψει από το Ν. Σουδάν στην Ιταλία. Εδωσαν έμφαση σε φωτογραφικό υλικό, περισσότερο ή λιγότερο αυθεντικό, και σε «παιδικά σκίτσα» τα οποία δημοσιεύτηκαν ως μαρτυρίες, αν και είναι άγνωστο ποιοι και ποιας ηλικίας ήταν οι ζωγράφοι.
Ο Ben Uziel βοήθησε αποφασιστικά, καθώς ήταν έμπειρος φωτογράφος. Η Γκόλντα Μέιρ έστειλε μάλιστα ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από το Ν. Σουδάν, με προσωπική αφιέρωση, στον Jomo Kenyatta, πιστό φίλο και σύμμαχο του Ισραήλ. Τα κείμενα ήταν περιορισμένα σε έκταση (αντίθετα με ό,τι συνέβαινε προηγουμένως) και βασίζονταν σε διεθνείς ή αφρικανικές εφημερίδες όπως οι The Mirror (Aκρα), Sunday Nation (Ναϊρόμπι) κ.λπ. Οι εκδόσεις απευθύνονταν κυρίως σε διπλωμάτες και στα δυτικά ΜΜΕ και όχι τόσο στους Νοτιοσουδανούς. Ηθελαν με συγκλονιστικές εικόνες, να αναδείξουν τη βαρβαρότητα των Αράβων και να αποδείξουν ότι υπάρχει οργανωμένη στρατιωτική αντίσταση. Απεικόνιζαν τις «απελευθερωμένες περιοχές» ως τόπους όπου γεννιέται μια καινούργια κοινωνία και συγχρόνως τοποθετούσαν τις στρατιωτικές δυνάμεις στο επίκεντρο του αγώνα του Νότου και δεν έκαναν αναφορά σε πολιτικούς θεσμούς ή πολιτικούς ηγέτες. Οι Ισραηλινοί είχαν δεχθεί αιτήματα για βοήθεια ήδη από το 1961. Δίσταζαν όμως να αναμειχθούν γιατί τα αποσχιστικά κινήματα στην Κατάνγκα (Κογκό) και την Μπιάφρα (Νιγηρία), που είχαν εκδηλωθεί με την ανοικτή εμπλοκή του ιμπεριαλισμού και της Ν. Αφρικής, έκαναν τους Αφρικανούς ηγέτες πολύ δυσανεκτικούς σε ό,τι τους θύμιζε τέτοια κινήματα.
Τελικά, στις αρχές του 1968 αποφάσισαν να στηρίξουν τους Νοτιοσουδανούς αντάρτες. Καθώς ο παλαιστινιακός αγώνας συγκέντρωνε την υποστήριξη των φοιτητικών κινημάτων, των διανοούμενων και των αφροαμερικανικών ομάδων και το Ισραήλ χαρακτηριζόταν όλο και περισσότερο πράκτορας του δυτικού ιμπεριαλισμού, οι Ισραηλινοί άρπαξαν την ευκαιρία που τους έδινε το Νότιο Σουδάν να ανταποδώσουν τις κατηγορίες. Μια προπαγάνδα που υπογράμμιζε την αραβική ανάμιξη σε θηριωδίες κατά Αφρικανών «τραβούσε την προσοχή από την παλαιστινιακή προπαγάνδα» για τις διώξεις στη Δ. Οχθη και τη Γάζα και τη διεξαγωγή απελευθερωτικού αγώνα από τη μεριά των Παλαιστινίων. Ο Yotam Gibron, συγγραφέας μιας πολύ ενδιαφέρουσας εργασίας για την ανάληψη από τους Ισραηλινούς της προπαγάνδας της Anyanya, καταλήγει: «Η προώθηση του αγώνα του Νότου στο Σουδάν θεωρούνταν πλέον ως αποφασιστικής σημασίας για την καταστολή του παλαιστινιακού αγώνα στο εσωτερικό» [4]. Το 1970, μια αφίσα Anyanya έγραφε: «Ενας λαός που αγωνίζεται για την ύπαρξή του ενάντια σε έναν ιμπεριαλισμό, αραβικό στρατό, σοβιετικούς συμβούλους και την αδιαφορία του κόσμου» [5].
Στο Ν. Σουδάν οι Ισραηλινοί εφάρμοσαν το λεγόμενο Περιφερειακό Δόγμα (Periphery doctrine), το οποίο έχουν υιοθετήσει στην εξωτερική τους πολιτική. Δηλαδή, εάν ένας εχθρικός δακτύλιος αραβικών κρατών περιέβαλλε το Ισραήλ, το τελευταίο έπρεπε να δημιουργήσει έναν ακόμα ευρύτερο δακτύλιο γύρω από αυτά τα κράτη, υποστηρίζοντας μειονότητες ή αντιπολιτευόμενες ομάδες στο εσωτερικό τους και συμμαχώντας με τα εχθρικά τους κράτη. Ετσι αναπτύχθηκαν οι σχέσεις του Ισραήλ με τους χριστιανούς του Λιβάνου, τους Κούρδους του Ιράκ, τους Νοτιοσουδανούς και κυρίως με την Αυτοκρατορική Αιθιοπία, το Ιράν του Σάχη και την Τουρκία. Σήμερα αυτή την πολιτική εφαρμόζει το Ισραήλ παρεμβαίνοντας στις σχέσεις Ελλάδας και Κύπρου με την εχθρική πλέον στην πολιτική του Τουρκία (βλ. EastMed κ.ά.).
Το Ισραήλ ήταν μία από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισε το Νότιο Σουδάν, ένα εικοσιτετράωρο μόνο μετά την επίσημη ανακοίνωση της ανεξαρτησίας του στις 9/7/2011. Το Ισραήλ ποτέ δεν διέκοψε τις σχέσεις του με τον Νότο, βεβαιώνει ο Haim Koren, τέως πρέσβης του Ισραήλ στην Αίγυπτο και το Ν. Σουδάν [6]. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό του Ν. Σουδάν Beda Machar Deng: «Η ισραηλινή κυβέρνηση βρήκε τρόπους να βοηθήσει την περιφερειακή κυβέρνηση [regional government, 1972-1983] κυρίως μέσω του Machav, του τμήματος διεθνούς συνεργασίας του ισραηλινού ΥΠΕΞ και διάφορων ΜΚΟ [7]».
Το Ισραήλ μετά την ειρηνευτική συμφωνία του 2005 (ή και νωρίτερα) ανέλαβε δράση υπέρ της απόσχισης. Σε κείμενο της διαβόητης AJC (American Jewish Committee) διαβάζουμε: «Η ισραηλινή κυβέρνηση βρήκε τρόπους να συνεργαστεί εποικοδομητικά με την ηγεσία της Τζούμπα... Το Ινστιτούτο Αφρικής της AJC παρουσίασε επίσης ανώτερα μέλη της ηγεσίας του Ν. Σουδάν σε αξιωματούχους του Γραφείου του Πρωθυπουργού και του Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ... Το Ινστιτούτο Αφρικής της AJC ιδρύθηκε το 2006. Ο διευθυντής του Eliseo Newman υπήρξε βασικός σύνδεσμος με τους ηγέτες του Ν. Σουδάν» [8]. Ο Σάλβα Κιίρ, ο πρόεδρος του Ν. Σουδάν, δεν αποδείχθηκε αχάριστος. Ηδη τον Αύγουστο του 2011 (πολύ πριν από τον Τραμπ) δήλωσε πως το Ν. Σουδάν σκόπευε να ιδρύσει την πρεσβεία του στα Ιεροσόλυμα και όχι στο Τελ Αβίβ. Το Ισραήλ οργάνωσε, εκπαίδευσε και εξόπλισε την εθνική υπηρεσία πληροφοριών του Ν. Σουδάν (NSS) και εφοδίασε τους παρακρατικούς της Mathiang Anyoor με τα ισραηλινά τουφέκια Galil ACE. Η NSS και η Mathiang Anyoor είναι οι αυτουργοί των χειρότερων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν σε βάρος των αμάχων. Η έκφραση «σεξουαλική βία κατά των γυναικών» είναι μια υπερβολικά κομψή έκφραση γι' αυτό που πραγματικά έγινε [9]. Τον Μάιο του 2017, 53 Ισραηλινοί ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα ζήτησαν από το ανώτατο δικαστήριο να γίνει έρευνα για την πώληση –με άδεια των αρχών– όπλων στη Mathiang Anyoor [10].
Ηδη πριν ξεκινήσουν οι συγκρούσεις υπήρχε εμπάργκο όπλων από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ αμέσως μετά επιβλήθηκε και από τις ΗΠΑ. Ομως, ούτε η Ε.Ε. ούτε οι ΗΠΑ ήταν σημαντικοί προμηθευτές στρατιωτικού υλικού για τη χώρα και η κίνηση είχε συμβολική σημασία. Τα νεοαφιχθέντα όπλα ήταν κυρίως κινεζικής ή ισραηλινής κατασκευής και, μετά το 2014, δεν έμπαιναν στο Ν. Σουδάν παρά μέσω ενδιάμεσων αποδεκτών. Μέχρι το τέλος του 2014 η Κίνα είχε δηλώσει διακοπή των παραδόσεων πολεμικού υλικού. Πάντως η επιβολή εμπάργκο όπλων από τον ΟΗΕ, την οποία ζητούσαν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, άργησε να υιοθετηθεί –μόλις το 2018– κυρίως λόγω των αντιδράσεων της Ρωσίας και της Κίνας [11].
Εν τω μεταξύ, και ενώ ο τρίτος εμφύλιος ήταν σε πλήρη εξέλιξη, τον Μάιο του 2015 το Νότιο Σουδάν ήταν προσκεκλημένο στη μεγάλη ισραηλινή έκθεση όπλων International Defense Lsq Cuber Expo (ISDEF). Τον ίδιο μήνα, σε επιστολή της στον Ισραηλινό υπουργό Αμυνας, η βουλευτής Tamar Zandberg έγραφε: «Σύμφωνα με διάφορα δημοσιεύματα, από την ανεξαρτησία του (Νότιου) Σουδάν το Ισραήλ προμηθεύει τακτικά με όπλα τη χώρα. Μερικά από τα ισραηλινά όπλα φτάνουν στο Ν. Σουδάν μέσω γειτονικών χωρών όπως η Ουγκάντα. Επιπλέον δημοσιεύτηκε ότι το Ισραήλ εκπαίδευσε στρατιώτες στο Ν. Σουδάν και μάλιστα μου δόθηκαν πληροφορίες ότι έμποροι όπλων, προσωπικό της αμυντικής βιομηχανικής και Ισραηλινοί εκπαιδευτές παίρνουν κάθε τόσο το αεροπλάνο για την Τζούμπα» [12].
Τον Ιανουάριο 2016, έκθεση του ΟΗΕ αναφέρει ότι ισραηλινός εξοπλισμός παρακολούθησης χρησιμοποιείται από τις μυστικές υπηρεσίες του Ν. Σουδάν για την καταστολή των αντιπάλων της κυβέρνησης∙ ακόμη, ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός από αυτόματα τουφέκια ισραηλινής κατασκευής, που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από τις παραδόσεις πριν από την έναρξη της σύγκρουσης. Το Ισραήλ παραδέχθηκε ότι πούλησε αυτόματα τουφέκια Midro Calil στην Ουγκάντα και δήλωσε άγνοια για τυχόν μεταφορά τους από εκεί στο Ν. Σουδάν. Ο Ισραηλινός δικηγόρος Eltay Mack αμφισβήτησε την ειλικρίνεια αυτών των ισχυρισμών [13].
Ομως η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που ήρθε στο φως της δημοσιότητας, όσον αφορά τη ροή όπλων και στρατιωτικών υπηρεσιών από το Ισραήλ στο Νότιο Σουδάν, είναι αναμφίβολα αυτή της Global CST (Comprehensive Security Transformation) και του αφεντικού της Israel Ziv, ε.α. υποστράτηγου των ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων (IDF). Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η εν λόγω υπόθεση ξεπερνά το ζήτημα της εμπλοκής του Ισραήλ στον εμφύλιο πόλεμο του Ν. Σουδάν. Μας παρέχει μια καλή εικόνα των δικτύων οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας από τα οποία σχηματίζεται το κυρίαρχο μόρφωμα της ισραηλινής κοινωνίας, όπως και του ρόλου που έχουν αυτά τα δίκτυα στην άσκηση αντεπαναστατικής πολιτικής διεθνώς, στην υποστήριξη δικτατορικών καθεστώτων κ.λπ. Οι εταιρείες της Global Group δεν αποτελούν μια προσωπική ή οικογενειακή επιχείρηση. Η Global CST ήταν μέρος της Mikal ltd, του δεύτερου μεγαλύτερου ιδιωτικού αμυντικού ομίλου του Ισραήλ, και εξαιρέθηκε το 2010 από την εξαγορά του τελευταίου από την Elbit systems, έναν όμιλο που ιδρύθηκε με συμμετοχή με 50% του ισραηλινού υπουργείου Αμυνας και αποτελεί σήμερα τον κυριότερο προμηθευτή χερσαίου εξοπλισμού του ισραηλινού στρατού (παράγει επίσης μη επανδρωμένα αεροπλάνα κ.λπ.) [14]. Στην Global συμμετέχουν ή είναι στενοί συνεργάτες της εξέχοντα μέλη της πολιτικής και της στρατιωτικής ελίτ του Ισραήλ, όπως ο Shlomo Ben Ami, ιστορικός με αξιόλογο έργο, ο οποίος υπήρξε βουλευτής των Εργατικών, υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας και μετά υπουργός Εξωτερικών, ο Ephraim Sneh, ένα από τα «γεράκια» του Εργατικού Κόμματος, που διετέλεσε βουλευτής και διαδοχικά υπουργός Υγείας, Μεταφορών και αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας, ο Meir Khalifi, υποστράτηγος ε.α. και πρώην στρατιωτικός γραμματέας του Νετανιάχου, ο Yossi Kuperwasser, ο οποίος την περίοδο 2009-2014 ήταν ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Στρατηγικών Υποθέσεων, που επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση του αντιισραηλινού ακτιβισμού και κυρίως του BDS [15], ο David Tzur, τ. περιφερειακός διοικητής της αστυνομίας του Τελ Αβίβ και βουλευτής με το κεντροαριστερό κόμμα Hatnua από το 2013 έως το 2015 κ.ά. Το 2016, άρθρο των Yael Marom, John Brown και Nadav Frankovick στον εβραιόφωνο ιστότοπο Local Call (www.mekomit.co.il) κάνει μια εκτενή παρουσίαση της Global Group και του Israel Ziv και διερωτάται με τι ακριβώς έχουν να κάνουν τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης που ανέλαβε στο Ν. Σουδάν μια εταιρεία εξειδικευμένη στην παροχή συμβουλών ασφαλείας και τη στρατιωτική εκπαίδευση. Το άρθρο παραπέμπει σε μια πλούσια αρθρογραφία για τις διεθνείς δραστηριότητες των διάφορων κλάδων της Global [16].
Το 2007 στην Κολομβία, η εταιρεία, έναντι 10 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, ανέλαβε την αναδιοργάνωση και την εκπαίδευση του στρατού, την αλλαγή της νοοτροπίας του και τη βελτίωση της εικόνας του, ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα τις FARC. Ο Ziv επικαλέστηκε τη μακροχρόνια εμπειρία του στον πόλεμο εναντίον των Παλαιστίνιων «τρομοκρατών». Στον ισραηλινό ιστότοπο calcalist.co.il διαβάζουμε: «Τα τελευταία τέσσερα χρόνια [2007-2010], ο Ziv έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτικών και των στρατηγών της Κολομβίας και έχει γίνει βασική φιγούρα στη διαμόρφωση της πολιτικής για την εσωτερική ασφάλεια της χώρας». Αραγε ο στρατηγός δεν είχε ακούσει τίποτα για τα falsos positivos [17], τους 10.000 φόνους τους οποίους διέπραξαν, ακριβώς αυτό το διάστημα, εκείνοι που εκπαίδευε και καθοδηγούσε; Το 2009 η Global, και πάλι έναντι 10 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, έσπευσε να συνδράμει την περουβιανή κυβέρνηση στον πόλεμο εναντίον του «Φωτεινού Μονοπατιού». Αργότερα, η περουβιανή Δικαιοσύνη άσκησε διώξεις κατά των στρατιωτικών που υπέγραψαν την σύμβαση με την Global. Ο Ziv όπως και όλοι οι άλλοι Ισραηλινοί εργολάβοι υπηρεσιών ασφαλείας (defense contractors) –στη Λ. Αμερική υπολογίζεται ότι δρουν περίπου 40 ισραηλινές εταιρείες αυτού του είδους και 1.000 πράκτορες της Μοσάντ [18] – συνεχίζουν με μορφή σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα την παλαιότερη ισραηλινή πολιτική ενεργής στήριξης σε δεξιές λατινοαμερικάνικες δικτατορίες όπως του Πινοσέτ (Χιλή), του Βιντέλα (Αργεντινή), του Σομόζα (Νικαράγουα) ή και σε κανονικές γενοκτονίες όπως αυτή σε βάρος των Ινδιάνων της Γουατεμάλας τη δεκαετία του 1980, της οποίας τα θύματα υπολογίζονται σε 200.000. Ενα promo video της Global, που πλέον έχει αποσυρθεί, έλεγε: «Ξαφνικά οι μέθοδοι που αποδείχθηκαν αποτελεσματικές στη Ναμπλούς και τη Χεβρώνα άρχισαν να μιλούν ισπανικά» [19].
Η Global δραστηριοποιήθηκε επίσης στην Ευρώπη (στη Γεωργία ως υπεργολάβος της ισραηλινής Defensive Shield) και προπάντων στην Αφρική. Στη Νιγηρία υπέγραψε συμβόλαιο για την εκπαίδευση και την καθοδήγηση της αστυνομίας, στο Τόγκο για την εκπαίδευση της μονάδας καταστολής των εξεγέρσεων [20]. Στη Γουινέα συνήψε σύμβαση για την οργάνωση, την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό της προεδρικής φρουράς και μιας πολιτοφυλακής από πιστούς στον δικτάτορα Moussa Dadis Camara ανθρώπους της φυλής του. Oι δυνάμεις αυτές στις 28/9/2009 σκότωσαν 157 διαδηλωτές που ήταν συγκεντρωμένοι στο στάδιο του Conakry και βίασαν δεκάδες γυναίκες. Ο ΟΗΕ ζήτησε από το Ισραήλ να δώσει εξηγήσεις για την εμπλοκή των Ισραηλινών συμβούλων. Αυτή τη φορά ο Ziv είχε δράσει χωρίς την έγκριση των ισραηλινών αρχών, αλλά οι επιπτώσεις δεν φαίνεται να υπήρξαν ιδιαίτερα σοβαρές για την εταιρεία του [21]. (Ολοι οι Ισραηλινοί οι οποίοι αναλαμβάνουν εργολαβίες υπηρεσιών ασφαλείας και στρατιωτικής υποστήριξης σε ξένες χώρες οφείλουν να τις υποβάλλουν προς έγκριση στις ισραηλινές αρχές).
Τέλη του 2017, ο πρόεδρος Σάλβα Κιίρ δήλωσε στην Τζούμπα: «Δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη και έντεκα κάμερες θα αναπτυχθούν από την ισραηλινή εταιρεία Global Group. Οι εγκληματίες μπορούν πλέον να εντοπιστούν και δεν θα μπορούν να ξεφύγουν... Ο καθένας θα μπορεί να ελεγχθεί όπου και να πηγαίνει». Σχετικά, ο διευθυντής της Global Group ανέφερε ότι υπάρχουν σχέδια για να εγκατασταθούν περισσότερες από 100 κάμερες και να αναπτυχθούν επιπλέον μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Ισραηλινός αξιωματούχος έκανε λόγο για «έργο εκατομμυρίων» χωρίς να προσδιορίσει όμως το ποσό. Τον εξοπλισμό θα διαχειριζόταν η Global μέχρι να εκπαιδεύσει 150 Νοτιοσουδανούς αστυνομικούς για να τον αναλάβουν [22].
Οι πραγματικές, όμως, διαστάσεις των δραστηριοτήτων του Ziv και των εταιρειών του επρόκειτο να αποκαλυφθούν στις 14/12/2018 με την επιβολή αυστηρών κυρώσεων από τις ΗΠΑ πάνω στα περιουσιακά τους στοιχεία. Διαβάζουμε στο σχετικό έγγραφο του Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC) του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ: «Ο Israel Ziv... προμήθευσε τόσο την κυβέρνηση του Νότιου Σουδάν όσο και την αντιπολίτευση με όπλα και πυρομαχικά. Ο Ziv χρησιμοποίησε μια γεωργική εταιρεία που κατ' όνομα ήταν... παρούσα για την εκτέλεση γεωργικών και στεγαστικών έργων για λογαριασμό της κυβέρνησης του Νότιου Σουδάν ως κάλυψη για την πώληση όπλων αξίας περίπου 150 εκατομμυρίων δολαρίων στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων τουφεκιών, εκτοξευτών χειροβομβίδων και ρουκετών που εκτοξεύονται από τον ώμο. Ο Ziv πληρωνόταν μέσω της πετρελαϊκής βιομηχανίας και είχε στενή συνεργασία με μια μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία. Ενώ ο Ziv διατηρούσε την αφοσίωση ανώτερων αξιωματούχων της κυβέρνησης του Νότιου Σουδάν μέσω δωροδοκίας και υποσχέσεων για υποστήριξη ασφαλείας, φέρεται επίσης να σχεδίαζε να οργανώσει επιθέσεις μισθοφόρων σε πετρελαιοπηγές και υποδομές του Νότιου Σουδάν, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει ένα πρόβλημα που μόνο η εταιρεία του και οι θυγατρικές της θα μπορούσαν να λύσουν» [23].
Δύο χρόνια μετά οι κυρώσεις άρθηκαν χωρίς να δοθούν εξηγήσεις, αλλά το προαναφερθέν κείμενο βρίσκεται πάντα αναρτημένο στην ιστοσελίδα του OFAC. Οι αμερικανικές υπηρεσίες είχαν θέσει τον Ziv και τους ανθρώπους του στο στόχαστρό τους πολύ νωρίτερα. Στις 25/11/2009, η Αμερικανίδα πρέσβης στον Παναμά Μπάρμπαρα Στέφενσον τόνισε σε συνάντησή της με τον πρόεδρο της χώρας ότι η Global είχε «δημιουργήσει προβλήματα» στην Κολομβία και στο Περού και απείλησε ότι, εάν τυχόν βρεθούν οι Ισραηλινοί μισθοφόροι στα κυβερνητικά γραφεία, θα περιοριστεί η συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων ΗΠΑ και Παναμά. Την προηγούμενη μέρα, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Μπογκοτά Γουίλιαμ Μπράουνφιλντ είχε συναντηθεί με τον αρχηγό της αστυνομίας της Κολομβίας με θέμα τη στάση απέναντι στον Ziv και τις εταιρείες του [24].
Ισως οι Αμερικανοί είχαν εξοργιστεί εξαιτίας του μεσολαβητικού ρόλου που είχε αναλάβει ο Ziv ανάμεσα στους Κινέζους και τους Κολομβιανούς, όσον αφορά το σχέδιο New Panama Chanal, το οποίο θεωρούσαν ευθέως ανταγωνιστικό με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Στις 17/7/2019 η OCCRP (Οrganized Crime and Corruption Reporting Project) δημοσίευσε έκθεση του Sam Mednick με τίτλο Sprouting Weapons of War. Η έκθεση δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για το πρόγραμμα στο οποίο αναφέρεται η ανακοίνωση του OFAC, κατονομάζει τη «μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία» και διερευνά τις σχέσεις της με την Global. Η βιτρίνα πίσω από την οποία γινόταν η διακίνηση όπλων ήταν το πενταετές γεωργικό έργο Green Horizon, ύψους 45 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο ανέθεσε τον Δεκέμβριο του 2015 η νοτιοσουδανική κυβέρνηση στην Global, που ουδέποτε είχε αναλάβει κάτι παρόμοιο. Μοντέλο ήταν η αγροτική ανάπτυξη του Ισραήλ και σκοπός το Ν. Σουδάν όχι μόνο να καλύψει τις διατροφικές του ανάγκες, αλλά και να γίνει εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων.
Η εταιρεία που κατέβαλε τα χρήματα από τα οποία πληρωνόταν η Global ήταν η Trafigura. Η τελευταία είναι εγγεγραμμένη στη Σιγκαπούρη και αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους επενδυτές στον κόσμο σε προϊόντα του πρωτογενούς τομέα (πετρέλαιο, μέταλλα, αγροτικά προϊόντα κ.λπ.). Η Trafigura κατέβαλε τα χρήματα ως προπληρωμές για τη μελλοντική άντληση πετρελαίου στην Κεντρική Τράπεζα του Ν. Σουδάν και ενημέρωνε ταυτοχρόνως την Global – ο ερευνητής εντόπισε τη σχετική ηλεκτρονική αλληλογραφία. Συγχρόνως η Global ανέλαβε να διευκολύνει την Trafigura στις επαφές της με το υπουργείο Αμυνας. Την περίοδο 2015-18, οι κρατικές δαπάνες για τη γεωργία και τη δασοπονία στο Ν. Σουδάν ήταν μόλις 10 εκατομμύρια δολάρια, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων κάλυπτε έξοδα μισθοδοσίας. Ο Mathew Gurdon Udo, υφυπουργός στο υπουργείο Γεωργίας, δήλωσε ότι δεν γνωρίζει το πώς χρησιμοποιήθηκαν τα 45 εκατομμύρια του Green Horizon. Τον Ιούνιο 2018, εγκρίθηκαν άλλα 89,75 εκατομμύρια για το Green Horizon, αλλά οι αξιωματούχοι του υπουργείου Γεωργίας που ρωτήθηκαν σχετικά δήλωσαν άγνοια. Η OCCRP επισκέφθηκε το ένα από τα τέσσερα αγροκτήματα που το 2017 περιλαμβανόταν στο πρόγραμμα και ένα κέντρο εκπαίδευσης. Στο αγρόκτημα 12 αγρότες καλλιεργούσαν φρούτα και λαχανικά. Στο κέντρο εκπαίδευσης συνάντησε 24 βαριεστημένους φαντάρους και ένα εκτός λειτουργίας τρακτέρ. Το έργο αυτό υποτίθεται ότι προοριζόταν για να θρέψει εκατομμύρια ανθρώπους. Το νόστιμο είναι ότι, σε επιστολή διαμαρτυρίας του στην OCCRP, ο Ziv δήλωνε ανερυθρίαστα: «Ούτε εγώ ούτε οποιαδήποτε οντότητα υπό τη διοίκησή μου έχουν ποτέ εμπορευτεί όπλα σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου».
Ο Ziv και οι συνεργάτες του δεν είναι τίποτα τέρατα της αποκαλύψεως. Οι περισσότεροι –όχι βέβαια όλοι– έχουν κεντροαριστερό προσανατολισμό και για τα ισραηλινά δεδομένα, οι θέσεις τους για το Παλαιστινιακό είναι μάλλον μετριοπαθείς. Ο Ephraim Sneh μάλιστα, το 2014, κατήγγελλε ως γκεμπελίστικη την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου που έχει υποστεί το ισραηλινό κοινό ώστε να πιστεύει ότι η παλαιστινιακή πλευρά δεν αποτελεί αξιόπιστο εταίρο για την ειρήνη [25]. Πάντως οι αξιωματούχοι του ισραηλινού ΥΠΕΞ, σχολιάζοντας την επιμονή του Ben Ami να δοθεί άδεια για την παραμονή της Global στη Γουινέα ακόμη και μετά τη σφαγή στο Κόνακρι, έλεγαν: «Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε ότι ένας σοσιαλδημοκράτης, ευαίσθητος στο θέμα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, θα μπλεκόταν σε τέτοιου είδους καταστάσεις και μάλιστα σε μια χώρα όπως η Γουινέα» [26]. Ετσι ή αλλιώς, λοιπόν, στη «μόνη δημοκρατία» της Μέσης Ανατολής το πρόβλημα δεν είναι μόνο η Ακροδεξιά, ο Νετανιάχου ή η συντηρητική στροφή εδώ και δυο-τρεις δεκαετίες.
Το Ισραήλ διαμορφώθηκε και λειτουργεί σαν ένας μηχανισμός παραγωγής και εξαγωγής αντεπανάστασης. Ακριβώς γι' αυτό η υποστήριξη του παλαιστινιακού αγώνα είναι τόσο κομβική για κάθε πολιτική τοποθέτηση ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον καπιταλισμό. Χωρίς αμφιβολία είναι σωστό το επιχείρημα του Χαράρι: «Ακόμη και αν θεωρήσουμε το σιωνιστικό σχέδιο στις αρχές του 20ού αι. ως εντελώς αδικαιολόγητο... το 2024... επτά εκατομμύρια Εβραίοι που ζουν μεταξύ της Μεσογείου και του Ιορδάνη αποτελούν πλέον ξεκάθαρα ένα έθνος» [27]. Από μια άλλη σκοπιά όμως, το κυριότερο επιχείρημα υπέρ της νομιμότητας της θέσης του Ισραήλ στην περιοχή είναι αυτοί οι ελάχιστοι γενναίοι Ισραηλινοί που αγωνίζονται εναντίον του αντεπαναστατικού ρόλου του κράτους τους.
* Συγγραφέας
_______________________________________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου