2022: Η χρονιά του κλομπ

Στιγμιότυπο από τη διαδικασία «περιορισμού» του φοιτητικού συλλαλητηρίου της 17ης Σεπτεμβρίου «σε μία λωρίδα» | EUROKINISSI/Τ. ΜΠΟΛΑΡΗ

Τάσος Κωστόπουλος

 

Το 2022 θα μείνει στην Ιστορία (και) για το ανελέητο χτύπημα των διαδηλώσεων

Μπορεί το σκάνδαλο της παρακολούθησης υψηλόβαθμων στελεχών της πολιτικής και στρατιωτικής ελίτ από τους επίσημους και παράπλευρους μηχανισμούς του επιτελικού κράτους να απέσπασε πολύ περισσότερα πρωτοσέλιδα, στη βάση όμως της κοινωνίας η χρονιά που φεύγει σημαδεύτηκε από μιαν άλλη, εξίσου κρίσιμη αυταρχική τροπή. Ο λόγος για την ολοσχερή σχεδόν περιστολή των διαδηλώσεων στο ευρύτερο αθηναϊκό κέντρο, με τυποποιημένες αστυνομικές απαγορεύσεις και μετατροπή ακόμη και των πιο ειρηνικών συναθροίσεων σε πεδία χημικού πολέμου κι εκτόνωσης των υπηρεσιακών κλομπ.

Από τις 125 συναθροίσεις του 2022 στις οποίες αναφέρονται οι αποφάσεις της ΕΛ.ΑΣ. που έχουν αναρτηθεί στον επίσημο ιστότοπό της (astynomia.gr), μονάχα δυο επιτράπηκε να εξελιχθούν σε πορείες δίχως περιοριστικά μέτρα, κι αυτές στις αρχές της χρονιάς: μία στα Πετράλωνα (16.1.22) και μία στο κέντρο της Αθήνας (6.2.22). Το 5,6% απαγορεύθηκε πλήρως, το 11,2% περιορίστηκε στο πεζοδρόμιο, το 51,2% σε μία λωρίδα κυκλοφορίας και το 22,4% δεν προβλεπόταν να κινηθεί διόλου, χωρίς τα σχετικά έγγραφα να μας διαφωτίζουν αν αυτό ήταν η αρχική πρόθεση των οργανωτών ή τους επιβλήθηκε από την αστυνομία (όπως υπονοείται σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις).

❝ «Οι αστυνομικοί δεν επιτίθενται απρόκλητα σε κανέναν. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να σεβαστεί τον θετικό ρόλο της Αστυνομίας» | Τάκης Θεοδωρικάκος (23.7.2022)

Στην πράξη, βέβαια, τα πράγματα εξελίχθηκαν συχνά πολύ χειρότερα από ό,τι ισχυρίζονται τα επίσημα χαρτιά. Ο περιορισμός ουκ ολίγων διαδηλώσεων «σε μία λωρίδα» μεταφράστηκε σε βίαιη διάλυσή τους, με ξυλοδαρμούς και συλλήψεις στον σωρό (στο φοιτητικό π.χ. συλλαλητήριο της 17.9.22), ευκαιρία για παράπλευρο ξυλοφόρτωμα ή εξίσου βίαιες απόπειρες πλήρους απαγόρευσης (φοιτητική συγκέντρωση της 20.10.22).

Σε άλλες πάλι περιπτώσεις, όπως το χτύπημα των διαδηλωτών της ΑΔΕΔΥ στις 18 Φλεβάρη, η απουσία επίσημων εγγράφων δεν επιτρέπει να διαπιστώσουμε αν η αστυνομική βία ασκήθηκε στο όνομα ή καθ’ υπέρβαση της επίσημης απαγόρευσης.

Πριν δήμαρχο φωνήσαι…

Σε κάθε περίπτωση, κομβική στιγμή γι’ αυτή την εξέλιξη αποτέλεσε η καλοκαιριάτικη δημόσια παρέμβαση του Κώστα Μπακογιάννη (7.7.22)· παρέμβαση, με την οποία ο δήμαρχος Αθηναίων, «διερμηνεύοντας τα συναισθήματα των κατοίκων, των επαγγελματιών και των επισκεπτών (sic)» της πρωτεύουσας, απαίτησε από τους υπουργούς Εσωτερικών και «Προστασίας του Πολίτη», Μάκη Βορίδη και Τάκη Θεοδωρικάκο, «να εφαρμοστεί συστηματικά» (διάβαζε: αυστηρότερα) ο Ν.4703/2020 του Χρυσοχοΐδη για τις δημόσιες συναθροίσεις. Οι τελευταίες, μολονότι άσκηση συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος των πολιτών, αποκαλούνται «πρωτοβουλίες που συνεχίζουν να μη λαμβάνουν υπόψη την πλειοψηφία των ανθρώπων που θέλουν να εργαστούν, να ζήσουν και να περιηγηθούν στην Αθήνα».

Αν και η ταυτότητα των παραληπτών της επιστολής Μπακογιάννη καθορίστηκε από το επίσημο αξίωμά τους, ήταν όμως σημαδιακή: το αίτημα για πάταξη των διαδηλώσεων απευθύνθηκε σ’ ένα πάλαι ποτέ στέλεχος της ΚΝΕ (της εποχής που αυτή προασπιζόταν ένθερμα την απαγόρευση κάθε μη κρατικής συνάθροισης στις χώρες του «υπαρκτού») και σ’ έναν πρώην πρόεδρο της Νεολαίας ΕΠΕΝ, του κόμματος που ίδρυσε ο ισοβίτης δικτάτορας Παπαδόπουλος. Αν ζούσε, ο τελευταίος θα ένιωθε –επιτέλους– βαθιά δικαιωμένος: αυτός κι αν είχε προσπαθήσει, γαρ, να σώσει τους νοικοκυραίους και τον τουρισμό μας από τη μάστιγα του ανεύθυνου, οχλοκρατικού πεζοδρομίου…

Την αυθεντική ερμηνεία του δημαρχικού διαβήματος ανέλαβε, τις αμέσως επόμενες μέρες, ο Γιώργος Παπαχρήστος των «Νέων» (12.7.22): «Η Αθήνα διαλύεται καθημερινά, από κάθε άποψη (οικονομική, κυκλοφοριακή, επικοινωνιακή), εξαιτίας των διαδηλώσεων που πραγματοποιούνται στο κέντρο της πόλης, για κάθε θέμα. […] Πώς να επισκεφθείς ως τουρίστας μια πόλη, για την οποία ακούς ότι γίνονται κάθε μέρα πορείες και συγκεντρώσεις, οι οποίες στην καλύτερη διαλύονται έπειτα από κανένα δίωρο, και στη χειρότερη παίζουν ξύλο με τα ΜΑΤ και μπορεί να φας καμιά αδέσποτη εκεί που δεν το περιμένεις; Δεν την επισκέπτεσαι, πολύ απλά. Πας αλλού. Πας παραπέρα. Σε άλλη πόλη, σε άλλη χώρα. […] Ας κάνει κάτι και η κυβερνησάρα πλέον. Εκείνος ο νόμος του Χρυσοχοΐδη, με τα μέτρα για τις διαδηλώσεις, ας πούμε, γιατί έχει ανασταλεί;»

Ξεσάλωμα μετ’ επιδόματος

Ο πρωθυπουργικός ανιψιός δεν πρόλαβε να παρέμβει, κι ο καθ’ ύλην Θεοδωρικάκος έπιασε δουλειά. Η 48η επέτειος της Μεταπολίτευσης γιορτάστηκε μ’ ένα τριήμερο πογκρόμ στα Εξάρχεια (22-24.6.22), με εναρκτήριο λάκτισμα την ολοσχερή απαγόρευση (και το συνακόλουθο απρόκλητο ξυλοφόρτωμα) μιας φεμινιστικής πορείας κατά των βιασμών. Η σεζόν έκλεισε, δε, όπως ακριβώς άρχισε: μ’ ένα ξεσάλωμα των ΜΑΤ εντός δικαστηρίου, στις πλάτες και τα κεφάλια όσων διαμαρτύρονταν για την εικονική καταδίκη (μετ’ αποφυλακίσεως) του μαστρωπού συναδέλφου τους (23.12.22). «Πούτσα εκ νέου, άντε να δούμε με τον καινούριο χρόνο αν θα συνεχιστεί η κατανάλωση πίτσας από τους συντρόφους», συνόψισε το δίδαγμα στο τουίτερ ένας τυπικός θαυμαστής του κλέους της Ελληνικής Αστυνομίας.

Επιβραβεύοντας με τον τρόπο της τα παραπάνω, όσο κι αν θεωρητικά ισχυρίζεται το αντίθετο, η αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. και ΚΚΕ) είχε πάντως σπεύσει να υπερψηφίσει πανηγυρικά, λίγες μέρες νωρίτερα, την έκτακτη μισθολογική διάκριση («επίδομα») του προσωπικού των κατασταλτικών –ειδικά– μηχανισμών (ΕΛ.ΑΣ., Λιμενικό, σωφρονιστικοί) − φτύνοντας κατάμουτρα όλους τους ρέστους υπαλλήλους του Δημοσίου, των χιλιοτραγουδισμένων υγειονομικών και εκπαιδευτικών μη εξαιρουμένων… Με το ΜέΡΑ25 να διασώζει, ευτυχώς, με τις αποψιλωμένες δυνάμεις του, έστω και συμβολικά, την τιμή της Αριστεράς και της ισοπολιτείας.

Αναρωτιέται έτσι κανείς αν τη μόνη λύση για την αποκατάσταση του συνταγματικού δικαιώματος των Ελλήνων πολιτών να συνέρχονται «ησύχως και αόπλως» θα αποτελούσε η αλλαγή του εθιμικού δρομολογίου των διαδηλώσεων, από Προπύλαια - Χαυτεία - Βουλή σε Μοναστηράκι - Καπνικαρέα - Σύνταγμα μέσω Ερμού. Θα τολμούσε, άραγε, μια κυβέρνηση στηριγμένη σε μαγαζάτορες και ερ-μπι-εν-μπήδες να πνίγει στα δακρυγόνα και να ρημάζει διά ροπάλου κάθε τρεις και λίγο τον πιο εμβληματικό εμπορικό δρόμο της πρωτεύουσάς της;