Αν δεν το έχουμε καταλάβει, ζούμε σε πολεμικές συνθήκες

Dreamstime.com © Muhammad Annurmal |

Γιώργος Κολέμπας*

 

Δεν είναι μόνο ο πόλεμος στην Ουκρανία  που μας κάνει και μας τους Έλληνες, αν και εκτός της εμπόλεμης περιοχής, να έχουμε μπει σε τέτοιες συνθήκες ζωής που από πολλούς να θεωρούνται πια πολεμικές. Δεν είναι μόνο οι κυρώσεις, οι πολεμικές συμφωνίες και η μεταφορά πόρων από την Ευρώπη και τη χώρα μας προς την πολεμική βιομηχανία και τα εξοπλιστικά προγράμματα, ενώ αυτοί οι πόροι θα ήταν απαραίτητοι σε άλλους τομείς. Για την εφαρμογή πολιτικών αντιμετώπισης της φτώχειας ή για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και οικολογικών απειλών, καθώς και για την ενεργειακή μετάβαση πέρα από τους υδρογονάνθρακες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επακόλουθων φυσικών καταστροφών (1).

Έχουμε ταυτόχρονα και μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση και αυτό σχεδόν παντού, και στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης εκτός από τις χώρες του Νότου. Οξύνθηκε σε μεγάλο βαθμό η παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Παντού –και στη χώρα μας ιδιαίτερα-είχαμε αύξηση των τιμών των τροφίμων και πριν τον πόλεμο, ο οποίος βέβαια τις οδήγησε σε έξαρση. Επίσης έχουμε και την ενεργειακή κρίση ιδιαίτερα οξυμένη στην Ευρώπη και τη χώρα. Εξ αιτίας του συνδυασμού αυτών των κρίσεων, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα υποστούν το επόμενο χρονικό διάστημα ακραία φτώχεια και πείνα. Και αυτό δεν θα γίνει μόνο στον Νότο, αλλά εκδηλώνεται ήδη και στην Ευρώπη και τη χώρα μας.

Τι είναι αυτές οι συνθήκες ζωής -για την πλειοψηφία των «από κάτω» φυσικά, γιατί οι «από πάνω» δεν το νοιώθουν, αφού αυτοί το προκαλούν-αν δεν είναι συνθήκες που έχουν βιωθεί από τους ανθρώπους σε καταστάσεις προηγούμενων παγκόσμιων και τοπικών πολέμων;

Και αυτές οι συνθήκες διαμορφώθηκαν στις κοινωνίες και κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης της πανδημίας. Χαρακτηρίσθηκαν από πολλούς πολεμικές με αντίστοιχη ορολογία: «Βρισκόμαστε σε πόλεμο με τον ιό», αποφάνθηκαν. Για παράδειγμα, ο Τραμπ δήλωσε σε συνέντευξη στα ΜΜΕ: «Είμαστε σε πόλεμο και πολεμάμε έναν αόρατο εχθρό». Ο Μακρόν επίσης είδε ότι «είμαστε σε πόλεμο, ο οποίος απαιτεί μια γενική επιστράτευση», ενώ η μακαρίτισσα πλέον βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ μίλησε για «νοσηλευτικό προσωπικό στο μέτωπο», κατ` αναλογία του 2ου παγκόσμιου πολέμου.

Και δεν ήταν μόνο η ορολογία που χρησιμοποιήθηκε πολεμική. Σε κάποιες περιπτώσεις πάρθηκαν και μέτρα, ανάλογα του πολέμου. Στις ΗΠΑ π.χ. η General Motors υποχρεώθηκε- με τον νόμο «Defence Production Act», που είχε τεθεί σε ισχύ το 1950 κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Κορέα-να παράγει αναπνευστήρες μαζί με τα άλλα μηχανήματα και αυτοκίνητα. Όπως πριν στον πόλεμο η βιομηχανία παρήγαγε τανκς για τις μάχες, τώρα παράγει –και στην Ελλάδα-μάσκες και εμβόλια σαν «όπλα ενάντια στον ιό»!

Το ίδιο το κράτος πήρε αποφάσεις και έδρασε σαν σε συνθήκες πολέμου: έκλεισε εστιατόρια και σχολεία, έστειλε τους περισσότερους υπαλλήλους του στο σπίτι για “homework”, εφάρμοσε πολλά μεγάλα «προγράμματα σωτηρίας» για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, έκλεισε σύνορα! Το αν υπήρχαν ή όχι τα αντίστοιχα χρήματα δεν έπαιζε και μεγάλο ρόλο, από κάπου εξασφαλίσθηκαν, γιατί έπρεπε να «κερδηθεί ο πόλεμος ενάντια στον αόρατο εχθρό»! Σε μεγάλο βαθμό εφάρμοσε πολιτικές «πολεμικής οικονομίας».

Ορολογία για μια ζωή σε συνθήκες πολέμου χρησιμοποιείται –ιδίως από τους ακτιβιστές του κινήματος-και στην περίπτωση της κλιματικής κρίσης: συγκρίνεται ο παγκόσμιος αγώνας ενάντια στην κλιματική αλλαγή με τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Από το 2018 ήδη η Επιτροπή του ΟΗΕ για το κλίμα IPCC αξίωσε από τις κυβερνήσεις μια «παγκόσμια επιστράτευση»!   Και πολλοί διανοούμενοι και οικονομολόγοι-ακόμα και καθεστωτικοί, όπως ο νομπελίστας Josepf Stiglitz-προπαγανδίζουν αυτή την ιδέα.

Όπως και στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο η πολεμική βιομηχανία –τεχνολογία πέτυχε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να παράγει όλα αυτά τα όπλα με τα οποία οι δημοκρατικές συμμαχικές χώρες κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις χώρες του φασιστικού άξονα, έτσι γρήγορα πρέπει και η «πράσινη» οικονομία-τεχνολογία να παράξει τα «αντίστοιχα όπλα» («πράσινα φαντς», μεγάλες «πράσινες εταιρείες», φαραωνικά αιολικά-ηλιακά συστήματα, ηλεκτρικά αυτοκίνητα κ.λπ) ενάντια στην κλιματική αλλαγή.

Να γίνουν μάλιστα όλα αυτά αποδεκτά από τις τοπικές κοινωνίες-όπου κατασκευάζονται χωρίς περιβαλλοντικές μελέτες και μελέτες κόστους οφέλους για αυτές-γιατί πρόκειται για όπλα που εξασφαλίζουν το γενικότερο καλό (2). Απλά σήμερα θα πρέπει να επιδιωχθούν-και αυτό το ισχυρίζονται οι καθεστωτικοί ειδήμονες και όχι οι ακτιβιστές-μέσω της «κινητοποίησης –στράτευσης της αγοράς» και όχι βέβαια της κρατικής οικονομίας και των κρατικών μηχανισμών (νεοφιλελεύθερη γαρ είναι η κυρίαρχη άποψη) ή των ίδιων των πολιτών, που όταν κινητοποιούνται χαρακτηρίζονται από τους εξουσιαστές και τα καθεστωτικά ΜΜΕ σαν «κλιματικοί τρομοκράτες». 

Και το πιο προωθημένο κίνημα της «αλλαγής του συστήματος και όχι του κλίματος» είναι της άποψης ότι οι συνθήκες του κλιματικού πολέμου, στις οποίες μας οδηγεί σήμερα ο καπιταλισμός και οι οικονομικοπολιτικές ελίτ (3), δεν μπορούν να αλλάξουν αν δεν αντιμετωπίσουμε ταυτόχρονα σαν ενιαίο το οικολογικό και το κοινωνικό πρόβλημα της ανθρωπότητας. Ζούμε σε συνθήκες ταυτόχρονου οικολογικού και ταξικού πολέμου!

Αλλά οι υπάρχουσες ήδη συνθήκες πολέμου και αστάθειας που ζούμε σήμερα, ευνοούν ακριβώς στο να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και στάση ζωής, ώστε να αποφύγουμε την τελική κατάρρευση και δυστοπία, να άρουμε τους καταναγκασμούς και τις δυσοίωνες συνθήκες στις οποίες μας οδηγεί ο καταστροφικός σήμερα καπιταλισμός, προς την κατεύθυνση μιας απελευθερωμένης –μετακαπιταλιστικής κοινωνίας.

________________________________________

^{(1) Το 2022, τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκάλεσαν κόστος 270 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ παγκοσμίως. Ιδιαίτερα ακριβοί ήταν: ο τυφώνας "Ίαν"(100 δισεκατομμύρια ευρώ) στη Φλόριντα και ο μουσώνας στο Πακιστάν, σύμφωνα με ανακοίνωση της μεγαλύτερης πολυεθνικής εταιρείας ασφαλειών Munich Re}

^{(2) Και όπως η πολεμική βιομηχανία και η ανάπτυξή της πριν κατά και μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο λειτούργησε σαν τον κινητήρα της καπιταλιστικής ανάπτυξης, έτσι και η «πράσινη» ανάπτυξη θα γίνει ο νέος κινητήρας για να μετατραπεί ο καπιταλισμός μέσω της αγοράς σε «πράσινο καπιταλισμό», ώστε να μην καταρρεύσει.} 

^{(3) Από την εκπομπή Panorama του γερμανικού ARD: Μέχρι το 2050 ο καθένας μας με τις δραστηριότητές του, έχει δικαίωμα να εκπέμπει 3τ/έτος. Σήμερα το πιο πλούσιο στον κόσμο 1% έχει εκπομπές 8,5 δις τόνων διοξειδίου το χρόνο, ενώ το 50% των φτωχότερων «από κάτω» μόνο 6,1 δις. τόνων το χρόνο. Έχουμε στην ουσία να κάνουμε και με ένα ταξικό πρόβλημα!}

ΠΗΓΗ

*Συγγραφέας