Ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπων των ΗΠΑ στην Ουκρανία - Του John Bellamy Foster*

Σκίτσο του Marian Kamensky

Το παρόν είναι το κείμενο μιας παρουσίασης από τον Τζον Μπέλαμι Φόστερ η οποία έγινε στις 31 Μαρτίου 2022 στο συμβουλευτικό σώμα του Ινστιτούτου Κοινωνικής Έρευνας Tricontinental.

 

Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να πραγματοποιήσω αυτή την παρουσίαση. Για να μιλήσουμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, το σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε εξαρχής ότι συνιστά έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων [proxy war – proxy πόλεμος στο εξής]. Υπό αυτό το πρίσμα, ο ίδιος ο Λέον Πανέτα (Leon Panetta), ο οποίος ήταν διοικητής της CIA και αργότερα υπουργός Άμυνας υπό την προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα, αναγνώρισε πρόσφατα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ένας «proxy πόλεμος» των ΗΠΑ, παρόλο που σπάνια αυτό γίνεται παραδεκτό. Για να είμαστε ξεκάθαροι, οι ΗΠΑ (με τη στήριξη του συνόλου του ΝΑΤΟ) βρίσκονται σε έναν μακρύ πόλεμο δι’ αντιπροσώπων με τη Ρωσία και την Ουκρανία ως πεδίο μάχης. Ο ρόλος των ΗΠΑ σε αυτό το πλαίσιο, όπως επιμένει ο Πανέτα, είναι να παρέχει όλο και πιο γρήγορα, όλο και περισσότερα όπλα, ώστε η Ουκρανία να διεξάγει τις μάχες, με τη στήριξη ξένων μισθοφόρων.

Οπότε πώς ξεκίνησε αυτός ο proxy πόλεμος; Προκειμένου να το καταλάβουμε, θα πρέπει να δούμε την μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική των ΗΠΑ. Εδώ, θα πρέπει να πάμε πίσω στο 1991, όταν διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση, ή ακόμα πιο πίσω στη δεκαετία του ’80. Υπάρχουν δύο πτυχές σε αυτή τη μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική, μία ως προς τη γεωπολιτική επέκταση και τοποθέτηση, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του ΝΑΤΟ, και μία άλλη ως προς την επιδίωξη των ΗΠΑ για την πυρηνική υπεροχή. Μια τρίτη επιδίωξη σχετίζεται με την οικονομία, όμως δεν θα αναλυθεί εδώ.

Η πρώτη επιδίωξη: Γεωπολιτική επέκταση

Η πρώτη επιδίωξη διατυπώθηκε στις Οδηγίες Αμυντικής Πολιτικής για τις ΗΠΑ του Πολ Γούλφοβιτς (Paul Wolfowitz) τον Φεβρουάριο του 1992, λίγους μόλις μήνες μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Η μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική που υιοθετήθηκε εκείνη την περίοδο και ακολουθήθηκε έκτοτε, έχει να κάνει με τη γεωπολιτική διείσδυση στο πεδίο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και σε ό,τι ήταν γνωστό ως σοβιετική σφαίρα επιρροής. Η ιδέα ήταν να προληφθεί η εκ νέου ανάδειξη της Ρωσίας ως μεγάλης δύναμης. Αυτή η διαδικασία γεωπολιτικής επέκτασης των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ ξεκίνησε άμεσα, ενώ φάνηκε σε όλους τους πολέμους των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ που διεξήχθησαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες: στην Ασία, στην Αφρική και στην Ευρώπη. Υπό αυτό το πρίσμα ο πόλεμος του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία τη δεκαετία του ’90 ήταν ιδιαίτερα σημαντικός. Ακόμα και όταν πραγματοποιούνταν η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τη διαδικασία επέκτασης του ΝΑΤΟ μετακινώντας το όλο και περισσότερο προς Ανατολάς, ώστε να ενσωματώσουν όλα τα κράτη του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας, καθώς και τμήματα της πρώην ΕΣΣΔ. Ο Μπιλ Κλίντον, κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 1996, έθεσε την επέκταση του ΝΑΤΟ ως μέρος του προεκλογικού του προγράμματος. Το 1997, η Ουάσινγκτον ξεκίνησε την εφαρμογή της επέκτασης, προσθέτοντας εν τέλει 15 επιπλέον κράτη στο ΝΑΤΟ, διπλασιάζοντας το μέγεθός του και δημιουργώντας μια Ατλαντική Συμμαχία 30 μελών με στόχο τη Ρωσία, δίνοντας ταυτόχρονα στο ΝΑΤΟ έναν μεγαλύτερο παρεμβατικό ρόλο παγκοσμίως, όπως έγινε στη Γιουγκοσλαβία, στη Συρία και στη Λιβύη.

Όμως ο στόχος ήταν η Ουκρανία. Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι (Zbigniew Brzezinski), που αποτέλεσε τον μεγαλύτερο όλων των σχεδιαστών στρατηγικής και ο οποίος ήταν ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Τζίμι Κάρτερ, υποστήριξε στο βιβλίο του «Η μεγάλη σκακιέρα» (1997) ότι η Ουκρανία ήταν ο «γεωπολιτικός άξονας περιστροφής» («geopolitical pivot») και ότι αν εντασσόταν στο ΝΑΤΟ και περνούσε υπό δυτικό έλεγχο, αυτό θα αποδυνάμωνε τόσο πολύ τη Ρωσία, ώστε να την έφερνε στα όρια της, αν δεν την διέλυε. Αυτός ήταν ο στόχος εξαρχής, και οι Αμερικανοί σχεδιαστές στρατηγικής και οι αξιωματούχοι της Ουάσινγκτον, μαζί με τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, δήλωναν επανειλημμένα ότι ήθελαν να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ έκανε επίσημο αυτό το στόχο το 2008. Μόλις λίγους μήνες πριν, το Νοέμβριο του 2021, στη νέα χάρτα στρατηγικής μεταξύ της προεδρίας Μπάιντεν στη Ουάσινγκτον και της κυβέρνησης Ζελένσκι στο Κίεβο, συμφωνήθηκε ότι ο άμεσος στόχος ήταν η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Όμως αυτό επίσης συνιστούσε πολιτική του ΝΑΤΟ εδώ και πολύ καιρό. Οι ΗΠΑ κατά τους τελευταίους μήνες του 2021 και στις αρχές του 2022 κινούνταν πολύ γρήγορα προς την στρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας ,ώστε να καταστεί τετελεσμένο γεγονός (fait accompli)Η ιδέα, η οποία αρθρώθηκε από τον Μπρεζίνσκι και άλλους, ήταν ότι μόλις η Ουκρανία διασφαλιζόταν για το ΝΑΤΟ, τότε η Ρωσία θα ήταν τελειωμένη. Η εγγύτητα στην Μόσχα, με την Ουκρανία ως το 31ο μέλος στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, θα έδινε στο ΝΑΤΟ σύνορα μήκους 1.200 μιλίων με τη Ρωσία, ο ίδιος δρόμος μέσω του οποίου τα στρατεύματα του Χίτλερ εισέβαλλαν στη Σοβιετική Ένωση. Όμως εν προκειμένω η Ρωσία θα ήταν αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη πυρηνική συμμαχία του κόσμου. Αυτό θα άλλαζε ολοκληρωτικά τον γεωπολιτικό χάρτη, δίνοντας στη Δύση τον έλεγχο της Ευρασίας στα δυτικά της Κίνας.

Η πραγματική εξέλιξη των πραγμάτων έχει την σημασία της. Ο proxy πόλεμος ξεκίνησε το 2014 όταν έλαβε χώρα στην Ουκρανία το πραξικόπημα του Μαϊντάν, το οποίο ενορχηστρώθηκε από τις ΗΠΑ, καθαιρώντας τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο και τοποθετώντας στη θέση του τους υπερεθνικιστές. Το άμεσο αποτέλεσμα του πραξικοπήματος ήταν η έναρξη της διαίρεσης της Ουκρανίας. Η Κριμαία ήταν μία ανεξάρτητη, αυτόνομη πολιτεία από το 1991 μέχρι το 1995. Το 1995, η Ουκρανία κατήργησε παράνομα το Σύνταγμα της Κριμαίας και την ενσωμάτωσε παρά τη θέλησή της. Ο λαός της Κριμαίας δεν αυτοπροσδιοριζόταν ως τμήμα της Ουκρανίας και ήταν εν πολλοίς Ρωσόφωνοι, με βαθιές πολιτισμικές σχέσεις με τη Ρωσία. Όταν ξεκίνησε το πραξικόπημα, με τους Ουκρανούς υπερεθνικιστές στην εξουσία, ο πληθυσμός της Κριμαίας ήθελε να αποσχιστεί. Η Ρωσία τούς έδωσε τη δυνατότητα μέσω ενός δημοψηφίσματος να μείνουν στην Ουκρανία ή να προσχωρήσουν στη Ρωσία. Επέλεξαν το δεύτερο. Ωστόσο, στην ανατολική Ουκρανία, ο κατά βάση ρωσικός πληθυσμός αποτέλεσε αντικείμενο καταπίεσης από υπερεθνικιστές και νεοναζιστικές δυνάμεις του Κιέβου. Η ρωσοφοβία και η ακραία καταπίεση των Ρωσόφωνων πληθυσμών στα ανατολικά ξεκίνησε-με την περιβόητη περίπτωση των 40 ανθρώπων που κάηκαν σε ένα δημόσιο κτήριο από νεοναζί που σχετίζονταν με το Τάγμα Αζόφ. Αρχικά υπήρχε ένας αριθμός διασπαστικών δημοκρατιών. Δύο επέζησαν στην περιοχή του Ντονμπάς, στο οποίο βρίσκονταν κυρίαρχα Ρωσόφωνοι πληθυσμοί: οι δημοκρατίες του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ.

Έτσι ξεκίνησε ένας εμφύλιος πόλεμος στην Ουκρανία μεταξύ του Κιέβου στα δυτικά και του Ντονμπάς στα ανατολικά. Όμως ήταν, επίσης, ένας proxy πόλεμος, με τις ΗΠΑ/ΝΑΤΟ να στηρίζουν το Κίεβο και τη Ρωσία να στηρίζει το Ντονμπάς. Ο εμφύλιος πόλεμος ξεκίνησε αμέσως μετά το πραξικόπημα, όταν η ρωσική γλώσσα τέθηκε στην πραγματικότητα εκτός νόμου, σε βαθμό που άτομα μπορούσαν να δεχτούν πρόστιμα επειδή μίλησαν ρωσικά σε ένα κατάστημα. Ήταν μία επίθεση στη ρωσική γλώσσα και στον ρωσικό πολιτισμό, καθώς και μία βίαιη καταπίεση των πληθυσμών στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας.

Αρχικά, περίπου 14.000 άνθρωποι έχασαν τις ζωές τους στον εμφύλιο πόλεμο. Και αυτές οι απώλειες βρίσκονταν στο ανατολικό κομμάτι της χώρας, με περίπου 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες να κατευθύνονται προς τη Ρωσία. Οι συμφωνίες του Μινσκ το 2014 και το 2015 οδήγησαν σε κατάπαυση πυρός, με τη μεσολάβηση της Γαλλίας και της Γερμανίας και τη στήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Σε αυτές τις συμφωνίες, στις δημοκρατίες του Λουχάνσκ και του Ντονέτσκ θα δινόταν καθεστώς αυτονομίας εντός της Ουκρανίας. Όμως το Κίεβο παραβίασε τις συμφωνίες του Μινσκ επανειλημμένα, συνεχίζοντας τις επιθέσεις, έστω και με μειούμενη ένταση, ενάντια στις αποσχισθείσες δημοκρατίες στο Ντονμπάς και οι ΗΠΑ συνέχισαν να παρέχουν αναβαθμισμένη στρατιωτική εκπαίδευση και όπλα.

Η Ουάσινγκτον παρείχε μεγάλη στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο από το 1991 μέχρι το 2021. Η άμεση στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο από τις ΗΠΑ ανερχόταν στα 3,8 δις. δολάρια από το 1991 μέχρι το 2014. Από το 2014 μέχρι το 2021 ανερχόταν στα 2,4 δις δολάρια, και εν τέλει εκτινάχθηκε μόλις ο Τζο Μπάιντεν αναδείχθηκε στην εξουσία. Οι ΗΠΑ στρατιωτικοποιούσαν την Ουκρανία πολύ γρήγορα. Το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς εκπαίδευσαν περίπου 50.000 Ουκρανούς στρατιώτες, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν εκείνους που εκπαιδεύτηκαν από τις ΗΠΑ. Η CIA στην πραγματικότητα εκπαίδευσε το Τάγμα Αζόφ και τους δεξιούς παραστρατιωτικούς. Όλα αυτά στόχευαν τη Ρωσία.

Οι Ρώσοι ήταν προβληματισμένοι κυρίως για τη πυρηνική πτυχή, εφόσον το ΝΑΤΟ είναι μία πυρηνική συμμαχία, ενώ αν η Ουκρανία εντασσόταν στο ΝΑΤΟ και πύραυλοι τοποθετούνταν στην Ουκρανία, ένα πυρηνικό χτύπημα θα πραγματοποιούνταν προτού προλάβει το Κρεμλίνο να απαντήσει. Ήδη υπάρχουν εγκαταστάσεις άμυνας έναντι των αντιβαλλιστικών πυραύλων στην Πολωνία και στη Ρουμανία, σημαντικές ως όπλα αντιστάθμισης ισχύος¹ σε περίπτωση πρώτου πλήγματος («first strike) από πλευράς του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα αντιπυραυλικά συστήματα Aegis τα οποία είχαν τοποθετηθεί εκεί (Πολωνία, Ρουμανία), είναι εξίσου ικανά να εξαπολύσουν επιθετικούς πυρηνικούς πυραύλους. Όλα αυτά συνέβαλλαν στην είσοδο της Ρωσίας στον ουκρανικό εμφύλιο πόλεμο. Τον Φεβρουάριο του 2022, το Κίεβο προετοίμαζε μία μεγάλη επίθεση, με 130.000 στρατιώτες στα σύνορα του Ντονμπάς στα ανατολικά και στα νότια, βάλλοντας ήδη εντός του Ντονμπάς, με συνεχιζόμενη στήριξη από τις ΗΠΑ/ΝΑΤΟ. Αυτό ξεπέρασε τις ξεκάθαρά διατυπωμένες κόκκινες γραμμές της Μόσχας. Ως απάντηση, η Ρωσία πρώτα ανακοίνωσε ότι οι συμφωνίες του Μινσκ έχουν αποτύχει και ότι οι δημοκρατίες του Ντονμπάς θα πρέπει να θεωρούνται ανεξάρτητα και αυτόνομα κράτη. Τότε παρενέβη στον ουκρανικό εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό του Ντονμπάς, και σύμφωνα με ό,τι θεωρούσε δική της εθνική άμυνα.

Το αποτέλεσμα ήταν η διεξαγωγή στην Ουκρανία ενός proxy πόλεμου μεταξύ των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ και της Ρωσίας, αναπτυσσόμενος μέσα από τον ίδιο τον εμφύλιο που προέκυψε στην Ουκρανία μετά από το πραξικόπημα που ενορχήστρωσαν οι ΗΠΑ. . Όμως, σε αντίθεση με όλους τους άλλους proxy πολέμους μεταξύ καπιταλιστικών κρατών, ο συγκεκριμένος πραγματοποιείται στα σύνορα μιας από τις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις και προκύπτει από την, εδώ και καιρό διατυπωμένη, μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική στη Ουάσινγκτον που στοχεύει στην κατάληψη της Ουκρανίας για λογαριασμό του ΝΑΤΟ, ώστε προκειμένου να καταστραφεί η Ρωσία ως μεγάλη δύναμη και να παγιωθεί , όπως δήλωσε ο Μπρεζίνσκι, η υπεροχή των ΗΠΑ στον πλανήτη. Προφανώς, αυτός ο συγκεκριμένος proxy πόλεμος εγκυμονεί κινδύνους σε ένα επίπεδο που δεν έχουμε ξαναδεί μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας. Ύστερα από τη ρωσική επίθεση, η Γαλλία ανακοίνωσε ότι το ΝΑΤΟ είναι μια πυρηνική δύναμη και αμέσως μετά, στις 27 Φεβρουαρίου, οι Ρώσοι έθεσαν τις πυρηνικές τους δυνάμεις σε υψηλό επίπεδο συναγερμού.

Κάτι άλλο που χρειάζεται να κατανοήσουμε για τον proxy πόλεμο είναι ότι οι Ρώσοι έχουν επιδιώξει με αξιοσημείωτη επιτυχία την αποφυγή απωλειών αμάχων. Οι πληθυσμοί της Ρωσίας και της Ουκρανίας είναι συνδεδεμένοι, και για αυτό η Μόσχα να προσπαθεί να κρατήσει τις απώλειες πολιτών σε χαμηλά επίπεδα. Προσωπικότητες στους στρατούς των ΗΠΑ και της Ευρώπης παρατηρούν ότι οι απώλειες πολιτών είναι αξιοσημείωτα χαμηλά σε σύγκριση τα επίπεδα των πολέμων των ΗΠΑ. Μία ένδειξη αυτού, είναι ότι οι στρατιωτικές απώλειες των ρωσικών στρατευμάτων είναι μεγαλύτερες από τις απώλειες Ουκρανών πολιτών, δηλαδή το αντίστροφο των όσων γίνονται στους πολέμους των ΗΠΑ. Αν δει κανείς τον τρόπο που οι ΗΠΑ διεξάγουν έναν πόλεμο, πχ στο Ιράκ, θα δει ότι επιτίθενται σε εγκαταστάσεις ηλεκτρικού και ύδρευσης και στο σύνολο των πολιτικών υποδομών, βάσει της εκτίμησης ότι, έτσι, θα προκληθεί δυσαρέσκεια στον πληθυσμό και θα εξεγερθεί εναντίον της κυβέρνησης. Όμως η στόχευση των πολιτικών υποδομών αυξάνει φυσικά τις απώλειες αμάχων, όπως στο Ιράκ όπου οι απώλειες πολιτών από την εισβολή των ΗΠΑ ανέρχονταν σε εκατοντάδες χιλιάδες. Η Ρωσία, αντίθετα, δεν έχει επιδιώξει να καταστρέψει τις πολιτικές υποδομές, κάτι το οποίο θα ήταν εύκολο για την ίδια να το κάνει. Ακόμα και εν μέσω πολέμου, συνεχίζουν και πουλούν φυσικό αέριο στο Κίεβο, εκπληρώνοντας τις συμφωνίες τους. Δεν έχουν καταστρέψει το ίντερνετ της Ουκρανίας.

Η Ρωσία παρενέβη κυρίως με στόχο την απελευθέρωση του Ντονμπάς, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου ήταν κατειλημμένο από τις δυνάμεις του Κίεβου. Δόθηκε προτεραιότητα στην κατάληψη της Μαριούπολης, του κύριου λιμανιού, το οποίο θα καθιστούσε το Ντονμπάς βιώσιμο. Η Μαριούπολη είναι κατειλημμένη από το νεοναζιστικό Τάγμα Αζόφ. Το Τάγμα Αζόφ τώρα (31 Μαρτίου) ελέγχει λιγότερο από το 20% της πόλης. Κρύβονται στα παλιά σοβιετικά καταφύγια σε τμήματα της πόλης. Οι Λαϊκές Πολιτοφυλακές του Ντονέτσκ και οι Ρώσοι ελέγχουν το υπόλοιπο της πόλης. Υπάρχουν περίπου 100.000 παραστρατιωτικοί στην Ουκρανία. Οι περισσότεροι εκ των παραστρατιωτικών, εντός των ουκρανικών δυνάμεων που συγκροτούν το μεγαλύτερο μέρος των 130.000 στρατιωτών που περικυκλώνουν το Ντονμπάς, έχουν πλέον απωθηθεί από τον Ρωσικό Στρατό. Πέρα από τον έλεγχο του Ντονμπάς μαζί με τις λαϊκές πολιτοφυλακές, η Μόσχα επιδιώκει να πιέσει την Ουκρανία να αποστρατιωτικοποιήθει και να αποδεχτεί ένα καθεστώς ουδετερότητας, παραμένοντας εκτός του ΝΑΤΟ.

Αν εξετάσουμε την κατάσταση από την οπτική των ειρηνευτικών συμφωνιών – με τους Global Times να έχουν ετοιμάσει μια καλή σχετική επισκόπηση στις 31 Μαρτίου – μπορούμε να δούμε ποιο είναι το επίδικο του πολέμου. Το Κίεβο έχει καταρχάς συμφωνήσει στην ουδετερότητα, η οποία θα διασφαλίζεται από διάφορους εγγυητές από τη Δύση, όπως ο Καναδάς. Όμως το ακανθώδες ζήτημα στις διαπραγματεύσεις είναι αυτό που το Κίεβο αποκαλεί «εθνική κυριαρχία». Αυτό σχετίζεται με το Ντονμπάς και τον εμφύλιο πόλεμο. Η Ουκρανία επιμένει ότι το Ντονμπάς είναι μέρος της περιοχής της εθνικής της κυριαρχίας, ανεξαρτήτως από τις επιθυμίες του πληθυσμού στις αποσχισθείσες δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ. Ο λαός στις δημοκρατίες του Ντονμπάς και οι Ρώσοι δεν μπορούν να το αποδεχτούν αυτό. Στην πραγματικότητα, οι λαϊκές πολιτοφυλακές και οι Ρώσοι συνεχίζουν την προσπάθεια για την απελευθέρωση περιοχών του Ντονμπάς, οι οποίες είναι κατειλημμένες από αυτές τις παραστρατιωτικές δυνάμεις. Αυτό συνιστά το βασικό ακανθώδες ζήτημα στις διαπραγματεύσεις, και είναι εκείνο που μας επιστρέφει στην πραγματικότητα του εμφυλίου πολέμου στην Ουκρανία. Οι ΗΠΑ σε αυτές τις διαπραγματεύσεις έπαιξαν τον ρόλο της οπισθέλκουσας δύναμης.

Η δεύτερη πτυχή: Η επιδίωξη της πυρηνικής υπεροχής

Εδώ είναι αναγκαίο να στραφούμε στην δεύτερη δεύτερο επιδίωξη της ιμπεριαλιστικής στρατηγικής των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής, έχω αναφερθεί στη μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική με όρους γεωπολιτικής, την επέκταση στην περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και στη σοβιετική σφαίρα επιρροής. Μια στρατηγική που έχει αρθρωθεί με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο από τον Μπρεζίνσκι. Όμως εδώ υπάρχει μία άλλη πτυχή στην μεγάλη ιμπεριαλιστική στρατηγική των ΗΠΑ, η οποία χρειάζεται να συζητηθεί σε αυτό το πλαίσιο: δηλαδή η επιδίωξη για την νέα πυρηνική υπεροχή. Αν διαβάσει κανείς τη «Μεγάλη Σκακιέρα» του Μπρεζίνσκι, το βιβλίο του για την γεωπολιτική στρατηγική των ΗΠΑ, δεν θα βρει ούτε μια λέξη για τα πυρηνικά όπλα. Πιστεύω ότι η λέξη «πυρηνικός» δεν συναντάται καθόλου στο βιβλίο του. Παρ’ όλα αυτά, τα πυρηνικά είναι φυσικά στη συνολική στρατηγική των ΗΠΑ σε σχέση με τη Ρωσία. Το 1979, από τον Τζίμι Κάρτερ, όσο ο Μπρεζίνσκι ήταν Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του, αποφασίστηκε η υπέρβαση της Αμοιβαία Εγγυημένης Καταστροφής (Mutual Assured Destruction, MAD), με τις ΗΠΑ να ακολουθούν την στρατηγική «αντιστάθμισης ισχύος» όσον αφορά την πυρηνική υπεροχή. Η στρατηγική αυτή συμπεριελάμβανε την τοποθέτηση πυρηνικών πυραύλων στην Ευρώπη. Ο μαρξιστής ιστορικός και ακτιβιστής κατά των πυρηνικών Ε. Π. Τόμσον (E.P. Thompson), στο «Γράμμα στην Αμερική» (“A Letter to America”), που συμπεριλήφθηκε στο «Διαμαρτυρία και Επιβίωση» (“Protest and Survive”) από τις εκδόσεις Monthly Review Press το 1981, παραθέτει, στην πραγματικότητα, τον Μπρεζίνσκι, παραδεχόμενος ότι η στρατηγική των ΗΠΑ έχει στραφεί στον πόλεμο «αντιστάθμισης ισχύος».

Για να το εξηγήσουμε αυτό, είναι σημαντικό να πάμε λίγο ακόμα πιο πίσω. Μέχρι τη δεκαετία του 1960, η Σοβιετική Ένωση είχε φτάσει, όσον αφορά τα πυρηνικά, στο ίδιο επίπεδο με τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό το ζήτημα, διεξήχθη εκτεταμένος διάλογος μέσα στο Πεντάγωνο και το σύμπλεγμα ασφαλείας, καθώς η ισοτιμία στα πυρηνικά συνεπαγόταν την «Αμοιβαία Εγγυημένη Καταστροφή»(MAD).. Έτσι οποιοδήποτε έθνος, εξαπέλυε επίθεση σε άλλο, χωρίς να έχει σημασία ποιο θα έκανε την αρχή, τότε θα επερχόταν η ολοκληρωτική καταστροφή και των δύο. Ο Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα (Robert McNamara), ο υπουργός Άμυνας του Τζον Φ. Κένεντι (John F. Kennedy), ξεκίνησε να προωθεί την ιδέα της «αντιστάθισης ισχύος», ώστε να παρακαμφθεί το MAD. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν δύο είδη πυρηνικών επιθέσεων. Το ένα έχει να κάνει με την αντιστάθμιση των επιπτώσεων² και στοχεύει τις πόλεις, τον πληθυσμό και την υποδομή της οικονομίας του αντιπάλου. Σε αυτό βασίζεται το MAD. Το άλλο είδος επιθέσεων είναι ένας πόλεμος αντιστάθμισης ισχύος που στοχεύει στην καταστροφή των πυρηνικών δυνάμεων του εχθρού προτού αυτές τεθούν σε λειτουργία. Και, φυσικά, η στρατηγική αντιστάθμισης ισχύος ταυτίζεται με την στρατηγική του πρώτου πλήγματος. Οι ΗΠΑ υπό τον ΜακΝαμάρα ξεκίνησαν να διερευνούν την αντιστάθμιση ισχύος.

Τότε, ο ΜακΝαμάρα αποφάσισε ότι μια τέτοια προσέγγιση ήταν παράλογη, οπότε αποφάσισε να καταστήσει το MAD ως την στρατηγική αποτροπής που θα υιοθετούσαν οι ΗΠΑ. Αυτό κράτησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του ’60 και τη δεκαετία του ’70. Όμως το 1979, η κυβέρνηση Κάρτερ, της οποίας ο Μπρεζίνσκι ήταν Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, αποφάσισε να εφαρμόσει την στρατηγική αντιστάθμισης ισχύος. Οι ΗΠΑ εκείνη την περίοδο αποφάσισαν να εγκαταστήσουν πυραύλους Pershing II και Cruise με πυρηνικές κεφαλές στην Ευρώπη. Αυτό οδήγησε στην ανάδυση του ευρωπαϊκού κινήματος για τον πυρηνικό αφοπλισμό, το μεγάλο ευρωπαϊκό κίνημα ειρήνης.

Αρχικά, η Ουάσινγκτον τοποθέτησε στην Ευρώπη πυρηνικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς Pershing II, καθώς και πυραύλους Cruise,. Η κίνηση έγινε μεγάλο ζήτημα για το κίνημα ειρήνης τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Οι κίνδυνοι του πυρηνικού πολέμου γιγαντώθηκαν. Η προεδρία του Ρόναλντ Ρέιγκαν προώθησε τη στρατηγική «Αντιστάθμισης Ισχύος» και πρόσθεσε την Πρωτοβουλία Στρατηγικής Άμυνας (πιο γνωστή με το παρατσούκλι «Πόλεμος των Άστρων»), η οποία οραματιζόταν ένα σύστημα το οποίο θα κατέρριπτε εξ’ ολοκλήρου όλους τους εχθρικούς πυραύλους. Αυτό ήταν εν πολλοίς μια φαντασίωση. Εν τέλει, εκείνη την περίοδο, η κούρσα των πυρηνικών σταμάτησε λόγω της δράσης τόσο του μαζικού κινήματος ειρήνης στην Ευρώπη εκατέρωθεν του Τείχους του Βερολίνου, όσο και λόγω του κινήματος για το «πάγωμα» των πυρηνικών στις ΗΠΑ, καθώς και της ανάδυσης του Γκορμπατσόφ στη Σοβιετική Ένωση. Όμως μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, η Ουάσινγκτον αποφάσισε να υλοποιήσει την πυρηνική υπεροχή, προωθώντας την στρατηγική «Αντιστάθμισης ισχύος».

Τις περασμένες τρεις δεκαετίες, η Ουάσινγκτον συνέχισε να αναπτύσσει όπλα και στρατηγικές «Αντιστάθμισης ισχύος» , ενισχύοντας τις δυνατότητες των ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα, φτάνοντας σε σημείο που το 2006 ανακοινώθηκε ότι οι ΗΠΑ ήταν πλέον κοντά στην πυρηνική υπεροχή, όπως εξηγήθηκε εκείνη την περίοδο στο Foreign Affairs του Council of Foreign Relations (το βασικό κέντρο για τη Στρατηγική Μεγάλης Κλίμακας των ΗΠΑ). Το άρθρο στο Foreign Affairs διακήρυξε ότι η Κίνα δεν διέθετε πυρηνικό αποτρεπτικό παράγοντα απέναντι σε τυχόν πρώτο πλήγμα από τις ΗΠΑ, δεδομένων των βελτιώσεων στις τεχνολογίες στόχευσης και προσδιορισμού στόχων, ενώ ακόμα και οι Ρώσοι δεν θα μπορούσαν πλέον να βασίζονται στη βιωσιμότητα των πυρηνικών αποτρεπτικών παραγόντων τους. Η Ουάσινγκτον πίεζε για την ολοκληρωτική επίτευξη της πυρηνικής υπεροχής . Αυτό πήγαινε χέρι-χέρι με την επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη διότι μέρος της στρατηγικής «Αντιστάθμισης Ισχύος» ήταν η τοποθέτηση όπλων αντιστάθμισης όλο και πιο κοντά στη Ρωσία, ώστε να μειωθεί ο χρόνος απόκρισης της Μόσχας.

Η Ρωσία ήταν ο κύριος στόχος αυτής της στρατηγικής. Την ίδια ώρα, η Κίνα ξεκάθαρα προοριζόταν να είναι ο δεύτερος στόχος. Όμως ο Τραμπ αποφάσισε να επιδιώξει τον κατευνασμό της Ρωσίας και να επικεντρωθεί στην Κίνα. Αυτό κάπως ανέτειλε τις διεργασίες, αποσταθεροποιώντας την Στρατηγική Μεγάλης Κλίμακας των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ, μιας και η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν ένα σημαντικό τμήμα της στρατηγικής για την πυρηνική υπεροχή. Μόλις ανέλαβε η κυβέρνηση Μπάιντεν, έγιναν προσπάθειες να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος όσον αφορά το «σφίξιμο της Ουκρανικής θηλιάς» της γύρω από τη Ρωσία.

Μπροστά σε όλα αυτά, οι Ρώσοι, ένα καπιταλιστικό, πλέον, κράτος που ανακτά το status της μεγάλης δύναμης, δεν ξεγελάστηκαν. Το έβλεπαν να έρχεται. Το 2007, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι ο μονοπολικός κόσμος ήταν μη επιτεύξιμος, ότι οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να επιτύχουν την πυρηνική υπεροχή. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα ξεκίνησαν να αναπτύσσουν όπλα τα οποία θα μπορούσαν να παρακάμψουν την αντιστάθμιση ισχύος, δηλαδή την στρατηγική των ΗΠΑ. Η ιδέα του πρώτου πλήγματος είναι ότι ο επιτιθέμενος -(με τις ΗΠΑ να είναι οι μόνες που πιθανόν πλησιάζουν στην ανάπτυξη αυτής της δυνατότητας) χτυπά τους επίγειους πυραύλους, είτε βρίσκονται σε οχυρωμένα σιλό είτε είναι κινούμενοι, ενώ εντοπίζει τα υποβρύχια ώστε να μπορεί εξίσου να τα καταστρέψει. Ο ρόλος των αντιβαλλιστικών συστημάτων είναι να αναλαμβάνουν την αναχαίτιση οποιουδήποτε πυραύλου ανταπόδοσης δεν έχει καταστραφεί και καταφέρει να εκτοξευτεί . Φυσικά, η άλλη πλευρά, δηλαδή η Ρωσία και η Κίνα ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις, τα γνωρίζει όλα αυτά, οπότε κάνει οτιδήποτε μπορεί για να προστατέψει τους πυρηνικούς αποτρεπτικούς παράγοντες ή τη δυνατότητα διεξαγωγής χτυπημάτων ανταπόδοσης. Τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία και η Κίνα ανέπτυσσαν υπερηχητικούς πυραύλους. Αυτοί οι πύραυλοι κινούνται εξαιρετικά γρήγορα, πάνω από 5 Mach και, την ίδια στιγμή, είναι κατευθυνόμενοι, οπότε δεν μπορούν να εμποδιστούν από αντιβαλλιστικά συστήματα, αποδυναμώνοντας την δυνατότητα των ΗΠΑ να εξαπολύσουν επίθεση αντιστάθμισης ισχύος. Οι ίδιες οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμα αναπτύξει τεχνολογίες υπερηχητικών πυραύλων αυτού του είδους. Αυτός ο τύπος όπλου αποκαλείται από την Κίνα «το ρόπαλο του ασσασίνου», εννοώντας ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μία μικρότερη δύναμη προκειμένου να αντισταθμίσει τυχόν τεράστιο πλεονέκτημα στρατιωτικής ισχύος του αντιπάλου. Έτσι ενισχύεται η βασική αποτρεπτική ισχύς της Ρωσίας και της Κίνας, καθώς προστατεύονται οι δυνατότητες αντιποίνων στην περίπτωση πρώτου πλήγματος εναντίον τους. Είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες αντιστάθμισης των δυνατοτήτων πρώτου πλήγματος που διαθέτουν οι ΗΠΑ.

Μία άλλη πτυχή σε αυτό το πυρηνικό «chicken game» («παίγνιο του δειλού») είναι η κυριαρχία των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στους δορυφόρους. Σε μεγάλο βαθμό, εξαιτίας αυτής της κυριαρχίας η στόχευση του Πεντάγωνο είναι τόσο ακριβής ώστε να μπορούν να διανοηθούν τη δυνατότητα καταστροφής των οχυρωμένων σιλό πυραύλων με μικρότερες κεφαλές, εξαιτίας της απόλυτης ακρίβειας κατά τη στόχευσή τους, καθώς και την στόχευση υποβρυχίων. Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τα συστήματα δορυφόρων. Αυτό δίνει στις ΗΠΑ, όπως πιστεύεται ευρέως, τη δυνατότητα καταστροφής οχυρωμένων σιλό πυραύλων ή τουλάχιστον τον κέντρων ελέγχου, με όπλα τα οποία δεν είναι πυρηνικά ή με μικρότερες πυρηνικές κεφαλές, λόγω αυξημένης ακρίβειας. Οι στρατοί της Ρωσίας και της Κίνας έχουν επομένως επικεντρωθεί σε μεγάλο βαθμό στα όπλα κατά των δορυφόρων, έτσι ώστε να αντισταθμίσουν αυτό το πλεονέκτημα.

Πυρηνικός χειμώνας και ολική καταστροφή

Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται ιδιαίτερα άσχημα, όμως είναι σημαντικό να πούμε κάτι για τον πυρηνικό χειμώνα. Αν διαβάσει κανείς τα αποχαρακτηρισμένα κείμενα ο στρατός των ΗΠΑ (και φαντάζομαι ότι είναι αυτό ισχύει και για τον στρατό της Ρωσίας) στον τομέα των πυρηνικών έχει πάρει διαζύγιο με την επιστήμη. Στο αποχαρακτηρισμένο έγγραφο για τα πυρηνικά όπλα και τον πυρηνικό πόλεμο δεν υπάρχει ούτε μια αναφορά για πύρινη θύελλα στη συζήτηση για τον πυρηνικό πόλεμο. Όμως οι πύρινες θύελλες είναι στην πραγματικότητα αυτό που οδηγεί στον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων σε μια πυρηνική επίθεση. Κατά τυχόν θερμοπυρηνική επίθεση σε πόλη οι πύρινες θύελλες μπορούν να απλωθούν σε μια έκταση που φτάνει στα 150 τετραγωνικά μίλια (388 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή 388.000 στρέμματα0 μια έκταση όσο περίπου η Θάσος). Τα στρατιωτικά κατεστημένα, που ασχολούνται με τις μάχες και την κυριαρχία σε τυχόν πυρηνικό πόλεμο, αφήνουν τις πύρινες θύελλες εκτός των αναλύσεων τους, ακόμα και όσον αφορά τους υπολογισμούς για την «Αμοιβαία Εγγυημένη Καταστροφή» (MAD). Όμως, το διαζύγιο με την επιστήμη τεκμηριώνεται και από το γεγονός ότι οι πυρηνικές θύελλες είναι εκείνες που προκαλούν τον πυρηνικό χειμώνα.

Το 1982, όταν τα όπλα «Αντιστάθμισης Ισχύος» τοποθετούνταν στην Ευρώπη, Σοβιετικοί και Αμερικανοί επιστήμονες της ατμόσφαιρας, συνεργαζόμενοι, δημιούργησαν τα πρώτα μοντέλα πυρηνικού χειμώνα. Σημαντικών αριθμός επιστημόνων, τόσο στη Σοβιετική Ένωση όσο και στις ΗΠΑ, ενεπλάκησαν στην έρευνα για την κλιματική αλλαγή, το οποίο είναι στην πραγματικότητα το αντίστροφο του πυρηνικού χειμώνα, αν και όχι με την ίδια ταχύτητα. Αυτοί οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι, σε έναν πυρηνικό πόλεμο με πύρινες θύελλες σε 100 πόλεις, το αποτέλεσμα θα ήταν μια πτώση στη μέση παγκόσμια θερμοκρασία κατά «ορισμένες δεκάδες βαθμούς» Κελσίου, όπως το προσδιόρισε εκείνη την περίοδο ο Καρλ Σαγκάν. Αργότερα αποστασιοποιήθηκαν από αυτό με περαιτέρω μελέτες και είπαν ότι αυτή η πτώση θα έφτανε μέχρι τους 20 βαθμούς Κελσίου. Όμως μπορείτε να φανταστείτε τι σημαίνει αυτό. Οι πύρινες θύελλες θα έφερναν τις στάχτες και τον καπνό στη στρατόσφαιρα. Αυτό θα εμπόδιζε το 70% της ηλιακής ενέργειας να φτάσει στη Γη, πράγμα που θα σήμαινε ότι όλες οι καλλιέργειες στη Γη θα σταματούσαν. Αυτό θα κατέστρεφε σχεδόν όλη τη χλωρίδα, με αποτέλεσμα οι άμεσες πυρηνικές επιπτώσεις στο Βόρειο Ημισφαίριο να συνοδεύονται επίσης από τον θάνατο σχεδόν όλων στο Νότιο Ημισφαίριο. Λίγοι θα επιζούσαν στον πλανήτη.

Οι μελέτες για τους πυρηνικούς χειμώνες έχουν δεχτεί κριτική από τον στρατό και το κατεστημένο στις ΗΠΑ ως υπερβολικές. Όμως, τον 21ο αιώνα, αρχής γενομένης από το 2007, οι μελέτες για τον πυρηνικό χειμώνα αναπτύχθηκαν, επαναλήφθηκαν και επιβεβαιώθηκαν πολλές φορές. Έδειξαν ότι ακόμα και σε έναν πόλεμο μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν με χρήση ατομικών βομβών επιπέδου Χιροσίμας, το αποτέλεσμα θα ήταν ένας όχι ιδιαίτερα σοβαρός πυρηνικός χειμώνας, αλλά σε συνδυασμό με τη μείωση της ηλιακής ενέργειας που φτάνει στη γη θα αρκούσε για να σκοτωθούν δισεκατομμύρια άνθρωποι. Αντίθετα, σε έναν παγκόσμιο θερμοπυρηνικό πόλεμο, όπως έχουν δείξει οι μελέτες, ο πυρηνικός χειμώνας θα ήταν εξίσου άσχημος, αν όχι χειρότερος από αυτό που έδειξαν οι αρχικές μελέτες τη δεκαετία του ’80. Και αυτή είναι επιστήμη. Είναι αποδεκτή στις κορυφαίες επιστημονικές δημοσιεύσεις και τα ευρήματα έχουν επιβεβαιωθεί επανειλημμένα. Είναι πολύ ξεκάθαρο όσον αφορά την επιστήμη ότι αν έχουμε μια παγκόσμια θερμοπυρηνική αντιπαράθεση, θα σκοτωνόταν το σύνολο του πληθυσμού της Γης με πιθανόν ελάχιστους από το ανθρώπινο είδος να επιζούν κάπου στο Νότιο Ημισφαίριο. Το αποτέλεσμα θα ήταν ολική καταστροφή του πλανήτη.

Πρώτα ο ΜακΝαμάρα σκέφτηκε ότι η »Αντιστάθμιση ισχύος» θα ήταν μια καλή ιδέα, διότι παρουσιαζόταν ως μια στρατηγική «Μακριά από τις Πόλεις». Οι ΗΠΑ μπορούσαν απλώς να καταστρέψουν τα πυρηνικά όπλα της άλλης πλευράς και να αφήσουν άθικτες τις πόλεις. Όμως αυτό αναιρέθηκε γρήγορα, και κανείς πλέον δεν το πιστεύει διότι τα περισσότερα κέντρα ελέγχου βρίσκονται μέσα ή κοντά στις πόλεις. Δεν υπάρχει τρόπος να καταστραφούν όλα αυτά σε ένα πρώτο πλήγμα χωρίς να γίνει επίθεση στις πόλεις. Επιπλέον, όταν μιλάμε για τις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, δεν υπάρχει τρόπος ώστε οι πυρηνικοί αποτρεπτικοί παράγοντες στην άλλη πλευρά να καταστραφούν ολοσχερώς, , καθώς ακόμα και ένα σχετικά μικρό μόλις μέρος των πυρηνικών οπλοστασίων των μεγάλων δυνάμεων θα μπορούσε να καταστρέψει όλες τις μεγάλες πόλεις στην άλλη πλευρά. Τυχόν διαφορετικές σκέψεις συνιστούν επικίνδυνες φαντασιώσεις που αυξάνουν τις πιθανότητες ενός παγκόσμιου θερμοπυρηνικού πολέμου ο οποίος θα καταστρέψει την ανθρωπότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι βασικοί πυρηνικοί αναλυτές, οι οποίοι συμμετέχουν καθοριστικά στην εκπόνηση των δογμάτων «Αντιστάθμισης Ισχύος», προωθούν την πλήρη τρέλα. Οι σχεδιαστές του πυρηνικού πολέμου παριστάνουν ότι μπορούν να επικρατήσουν σε έναν πυρηνικό πόλεμο.

Ωστόσο, τώρα ξέρουμε ότι η MAD, η «Αμοιβαία Εγγυημένη Καταστροφή», όπως την είχαν σκεφτεί αρχικά, είναι λιγότερη ακραία από ο,τι θα σήμαινε σήμερα η διεξαγωγή ενός παγκόσμιου θερμοπυρηνικού πολέμου. Η «Αμοιβαία Εγγυημένη Καταστροφή» σημαίνει ότι και οι δύο πλευρές θα καταστρέφονταν, με εκατοντάδες εκατομμύρια θύματα. Όμως ο πυρηνικός χειμώνας σημαίνει ότι θα εξολοθρευόταν σχεδόν όλος ο πληθυσμός του πλανήτη.

Η στρατηγική «Αντιστάθμισης Ισχύος», η επιδίωξη της δυνατότητας επίτευξης του «πρώτου πλήγματος» ή η πυρηνική υπεροχή σημαίνουν ότι η κούρσα των πυρηνικών συνεχίζει εντεινόμενη, με την ελπίδα ότι θα παρακαμφθεί η MAD χωρίς να απειλείται στην πραγματικότητα η ύπαρξη του ανθρώπινου είδους. Ακόμα και αν ο αριθμός των πυρηνικών όπλων είναι περιοριστεί, ο αποκαλούμενος «εκσυγχρονισμός» του πυρηνικού οπλοστασίου, ιδίως από την πλευρά των ΗΠΑ, είναι σχεδιασμένος ώστε να καταστήσουν εφικτή την «Αντιστάθμιση Ισχύος» και κατ’ επέκταση, να καταστήσουν εφικτό το πρώτο πλήγμα. Γι ‘αυτό και η Ουάσινγκτον αποσύρθηκε από τις πυρηνικές συνθήκες όπως η Συνθήκη ABM και η Συνθήκη Πυρηνικών Πυραύλων Μεσαίου Βεληνεκούς. Θεωρούνταν ως εμπόδια των όπλων «Αντιστάθμισης Ισχύος», παρενοχλώντας τις επιδιώξεις του Πενταγώνου για την επίτευξη της πυρηνικής υπεροχής. Η Ουάσινγκτον αποσύρθηκε από όλες αυτές τις συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα ήταν πρόθυμη να αποδεχτεί ένα όριο στο συνολικό αριθμό πυρηνικών όπλων διότι πλέον το παιχνίδι παιζόταν αλλιώς. Η στρατηγική των ΗΠΑ επικεντρώνεται στην αντιστάθμιση ισχύος και όχι στην αντιστάθμιση επιπτώσεων.

Όλα αυτά είναι πολλά για να αφομοιωθούν σε ένα τόσο σύντομο διάστημα. Όμως νομίζω ότι είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις δύο πτυχές της ιμπεριαλιστικής Στρατηγικής Μεγάλης Κλίμακας των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ, προκειμένου να κατανοήσουμε γιατί το Κρεμλίνο θεωρεί ότι απειλείται και γιατί ενήργησε με τον τρόπο που ενήργησε, καθώς και γιατί αυτός ο proxy πόλεμος είναι τόσο επικίνδυνος για όλο τον κόσμο. Αυτό που πρέπει να έχουμε τώρα κατά νου είναι ότι όλοι αυτοί οι ελιγμοί για την απόλυτη παγκόσμια υπεροχή μας έχουν φέρει στα πρόθυρα ενός παγκόσμιου θερμοπυρηνικού πολέμου και την ολική παγκόσμια καταστροφή. Η μόνη απάντηση σε αυτό είναι η δημιουργία ενός μαζικού παγκόσμιου κινήματος για την ειρήνη, την οικολογία και τον σοσιαλισμό.

Πηγή: Monhtly Review online, 

Μετάφραση: Σωτήρης Λαπιέρης, Θοδωρής Τσαβέας

1 Counterforce weapons: Όπλα που στοχεύουν σε στρατιωτικούς στόχους και όχι σε πολιτικές υποδομές, με αντικειμενικό σκοπό της απομείωση της ισχύος του αντιπάλου και την πρόληψη τυχόν δικών του επιθέσεων (ΣτΜ.)

2 Countervalue: Μαζί με την αντιστάθμιση ισχύος (counterforce) συνιστούν τα δύο δόγματα πυρηνικού πολέμου. Στην περίπτωση του δόγματος countervalue, ο στόχος είναι η επίτευξη όσο το δυνατόν μεγαλύτερων απωλειών πολιτικών υποδομών και ανθρώπινων ζωών στον αντίπαλο. Το δόγμα counterforce στοχεύει αντίθετα στην ολοκληρωτική καταστροφή των πυρηνικών δυνατότητων του αντιπάλου, ώστε να το καταστήσει ευάλωτο απέναντι σε τυχόν επιθέσεις και να του αφαιρέσει την δυνατότητα εξαπόλυσης χτυπημάτων με τη μορφή αντιποίνων. Στην ελληνική βιβλιογραφία, δεν υφίσταται καθιερωμένη μετάφραση, οπότε εδώ επιλέγουμε για τον μεν countervalue την «αντιστάθμιση επιπτώσεων» και για το δε counterforce την «αντιστάθμιση ισχύος». 

*Kαθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον

ΠΗΓΗ