«Θερμοκήπιο» φοροδιαφυγής οι επτά πλουσιότερες χώρες του κόσμου, ενώ οι δισεκατομμυριούχοι αυξάνουν τις περιουσίες τους εν μέσω πανδημίας και πολέμου στην Ουκρανία

Federico Gambarini/dpa via AP

Το G7 επίκεντρο της παγκόσμιας ...φοροδιαφυγής

 

Μπάμπης Μιχάλης

Φόροι 115 δισ. δολαρίων χάνονται κάθε χρόνο εξαιτίας των υπηρεσιών χρηματοοικονομικού απορρήτου που παρέχουν απλόχερα σε πολυεθνικές, ολιγάρχες, φοροφυγάδες, διεφθαρμένους πολιτικούς, πλούσιους οι επτά ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη ● Πρώτες στις υπηρεσίες χρηματοοικονομικού απορρήτου οι ΗΠΑ, «το καλύτερο μέρος για να κρυφτούν και να ξεπλυθούν παράνομα κέρδη».

Χαμένους φόρους άνω των 115 δισ. δολαρίων κοστίζουν κάθε χρόνο στην υφήλιο οι 7 πλουσιότερες χώρες του κόσμου (G7), οι οποίες συνεχίζουν να διευκολύνουν το χρηματοοικονομικό απόρρητο, βοηθώντας πολυεθνικές εταιρείες και τους πλούσιους ιδιώτες να φοροδιαφεύγουν.

Η εκτίμηση έρχεται από το Δίκτυο Φορολογικής Δικαιοσύνης (Tax Justice Network-TJN) που πριν από λίγες ημέρες έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεση Financial Secrecy Index, η οποία κατατάσσει τις χώρες της υφηλίου ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο τα χρηματοοικονομικά και νομικά τους συστήματα βοηθούν άτομα, επιχειρήσεις και άλλες οντότητες να αποκρύψουν την ιδιοκτησία και τα περιουσιακά στοιχεία τους.

Η έκθεση και ο σχετικός δείκτης (που διαμορφώνεται βάσει της διαφάνειας, της μυστικότητας σε μια χώρα και του όγκου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που παρέχονται από αυτήν στους ξένους μη κάτοικους) αποκάλυψαν ότι πέντε χώρες της G7 –ΗΠΑ, Βρετανία, Γερμανία, Ιταλία και Ιαπωνία– υπονόμευσαν καθοριστικά στη διάρκεια του 2021 την πρόοδο που επιτεύχθηκε από τον υπόλοιπο κόσμο για τη μείωση της παροχής υπηρεσιών χρηματοοικονομικού απορρήτου. Αυτή η μικρή ομάδα πλούσιων χωρών, που είχε και τον κύριο λόγο στις διαπραγματεύσεις για την υιοθέτηση παγκόσμιων κανόνων, είχε και τη μεγαλύτερη ευθύνη για τη διευκόλυνση της παγκόσμιας φορολογικής κατάχρησης και φοροδιαφυγής.

Στην κορυφή της λίστας ήταν οι ΗΠΑ, οι οποίες, αρνούμενες να ανταλλάξουν πληροφορίες με τις φορολογικές αρχές άλλων χωρών, αύξησαν από το 2020 την παροχή υπηρεσιών χρηματοοικονομικού απορρήτου -όπως αυτές που χρησιμοποιούν οι Ρώσοι ολιγάρχες, οι φοροφυγάδες και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί- κατά 31%. Η υπερδύναμη, όπως ομολόγησε χαρακτηριστικά τον περασμένο Δεκέμβριο η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν, είναι ενδεχομένως αυτή τη στιγμή «το καλύτερο μέρος για να κρυφτούν και να ξεπλυθούν παράνομα κέρδη». Η βαθμολογία που έδωσε το TJN στις ΗΠΑ αποτελεί τη χειρότερη που έχει καταγραφεί από το 2009 όταν ξεκίνησε ή σύνταξη της λίστας και σχεδόν διπλάσια της αμέσως επόμενης -και πασίγνωστης για το τραπεζικό της απόρρητο- Ελβετίας.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι ΗΠΑ παρέχουν σήμερα περισσότερο χρηματοοικονομικό απόρρητο απ’ ό,τι η Ελβετία, οι Βερμούδες και τα Νησιά Κεϊμάν μαζί. Τα τελευταία, αν και ήταν έως πρόσφατα πρώτα στην κατάταξη, προχωρώντας σε κάποια μέτρα διαφάνειας υποχώρησαν στη 14η θέση. Τη 14η θέση κατείχε το 2020 η Γερμανία, η οποία επέστρεψε ξανά στο top 10, καταλαμβάνοντας την 7η θέση, ενώ και η Ιαπωνία συνέχισε την ανοδική της πορεία καταλαμβάνοντας αντίστοιχα την 6η. Από τις επτά χώρες του G7 μόνο η Γαλλία και ο Καναδάς μείωσαν τις υπηρεσίες χρηματοπιστωτικού απορρήτου υποχωρώντας στην κατάταξη.

Η συνολική απώλεια εσόδων για το παγκόσμιο φορολογικό σύστημα εκτιμάται στα 483 δισ. δολάρια ετησίως. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών μεταφέρεται σε υπεράκτιους φορολογικούς παραδείσους όπου, όπως πιστεύεται, υπάρχει «παρκαρισμένος» εκεί σήμερα πλούτος περίπου 10 τρισ. δολαρίων, ποσόν που είναι δυόμισι φορές μεγαλύτερο από την αξία όλων των χαρτονομισμάτων και κερμάτων δολαρίου και ευρώ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στον κόσμο.

Μεγαλύτερος χαμένος της διασυνοριακής φορολογικής κατάχρησης είναι οι χώρες χαμηλότερου εισοδήματος. Οι απώλειες φορολογικών εσόδων αυτών αντιστοιχούν στο ήμισυ των προϋπολογισμών τους για τη δημόσια υγεία. Οι χώρες αυτές έχουν αποκλειστεί από τη συζήτηση για τη διαμόρφωση των διεθνών κανόνων, η οποία ανατέθηκε στον ΟΟΣΑ του ανεπτυγμένου κόσμου. Οι χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ είναι όμως οι πλέον υπεύθυνες για την παγκόσμια φορολογική κατάχρηση πολυεθνικών και πλουσίων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του TJN ήταν υπεύθυνες για το 78% των ύψους 483 δισ. δολαρίων φορολογικών εσόδων που χάθηκαν πέρυσι σε όλον τον κόσμο.

Ετσι, την προηγούμενη εβδομάδα οι υπουργοί Οικονομικών της Αφρικανικής Ενωσης, που εκπροσωπεί περίπου έναν στους 6 κατοίκους της Γης και περισσότερο από το 25% των χωρών-μελών του ΟΗΕ, κάλεσαν τα Ηνωμένα Εθνη να ξεκινήσουν αυτά διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της απειλής της διασυνοριακής φορολογικής κατάχρησης. Είναι η πρώτη φορά που μια ομάδα χωρών της υφηλίου απαιτεί να μεταβιβαστεί η θέσπιση κανόνων για τη διεθνή φορολογία από τα χέρια λίγων πλούσιων χωρών (και τον ΟΟΣΑ) προς τον ΟΗΕ.

-ΔΙΑΒΑΣΤΕ ακόμη: 

Φωτογραφία Αρχείου | AP Photo/Brian Inganga, File

• Oxfam: Κατά 453 δισ. αύξησαν τις περιουσίες τους οι δισεκατομμυριούχοι τροφίμων - ενέργειας

Κατερίνα Κουτσελάκη

Οι περιουσίες των δισεκατομμυριούχων στους τομείς των τροφίμων και της ενέργειας αυξήθηκαν κατά 453 δισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω της ανόδου των τιμών σε ενέργεια κι εμπορεύματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας και στη συνέχεια την εισβολή στην Ουκρανία, αποκαλύπτει έκθεση της Oxfam....