Σύρος: «Βούλιαξε» το… μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο

Ημερομηνία λήψης 3/5/2022 - Τα συσσωρευμένα απόβλητα με μαύρο χρώμα σε υπαίθριο χώρο μπροστά στον πρώτο γερανό

Τάσος Σαραντής

Αναδημοσίευση από "Εφημερίδα των Συντακτών"

 

Το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου κατέθεσε αναφορά στην Εισαγγελία για τη συσσώρευση αποβλήτων αμμοβολής στα ναυπηγεία του Νεωρίου. ● Η νέα διοίκηση του ναυπηγείου έχει δεσμευτεί για φιλικές πρακτικές προς το περιβάλλον, παρά όμως τις αρχικές προσπάθειες τον τελευταίο χρόνο διαπιστώνεται και πάλι η υπαίθρια απόθεση αποβλήτων, όπως συνέβαινε στην περίοδο της χρεοκοπίας και της απαξίωσης των ναυπηγείων.

Σε κατάθεση αναφοράς στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Σύρου για τη συσσώρευση αποβλήτων αμμοβολής στον υπαίθριο χώρο του Νεωρίου Σύρου προχώρησε το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου, καθώς αυτή η πρακτική αποτελεί μια περιβαλλοντική και υγειονομική βόμβα στην καρδιά της Ερμούπολης που παραπέμπει σε «παλιές, καλές εποχές».

Η αναφορά στην Εισαγγελία κατατέθηκε στις 10 Μαΐου καθώς διαπιστώθηκε ότι εδώ και περίπου έναν χρόνο γίνεται απόθεση μεγάλου όγκου αποβλήτων αμμοβολής (πρακτική με την οποία επιτυγχάνεται απόξεση μπογιάς και σκουριάς από τις επιφάνειες των πλοίων) σε ανοιχτό χώρο του ναυπηγείου, κατά παράβαση των περιβαλλοντικών όρων της λειτουργίας του και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Η πρακτική της υπαίθριας απόθεσης αποβλήτων αμμοβολής ήταν το σήμα κατατεθέν του ναυπηγείου την περίοδο της απαξίωσης και της χρεοκοπίας, όταν την ευθύνη της λειτουργίας του είχε η εταιρεία «Ναυπηγικές και Βιομηχανικές Επιχειρήσεις Σύρου Ανώνυμος Εταιρεία». Ο αέρας και η βροχή σκόρπιζαν τα επικίνδυνα χημικά στοιχεία (μεταξύ των οποίων και βαρέα μέταλλα) στην ατμόσφαιρα της πόλης και στη θάλασσα.

Στους σποραδικούς ελέγχους τους, οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος διαπίστωναν ότι η συσσώρευση των αποβλήτων «συνιστά σοβαρό κίνδυνο ρύπανσης και υποβάθμισης του περιβάλλοντος και κατ’ επέκταση σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία», αλλά δεν κινούσαν τη διαδικασία της απομάκρυνσής τους. Μέχρι που το καλοκαίρι του 2018, εξαιτίας σφοδρής βροχόπτωσης, υποχώρησε το τοιχίο που συγκρατούσε τα απόβλητα με συνέπεια να διολισθήσουν στη θάλασσα.

Λίγο μετά την ολοκλήρωση των ενεργειών της μεταβίβασης του ναυπηγείου στην εταιρεία ΟΝΕΧ, ο πρόεδρός της, ο Ελληνοαμερικανός επενδυτής Πάνος Ξενοκώστας, δεσμεύτηκε ενώπιον του Αμερικανού πρέσβη, Τζέφρι Πάιατ, και τεσσάρων κορυφαίων υπουργών της κυβέρνησης που επισκέφθηκαν το νησί για ένα ναυπηγείο πιο φιλικό στο περιβάλλον και για μελλοντικές δράσεις σχετικά με την παρακολούθηση των καλύτερων περιβαλλοντικών πρακτικών αναφορικά με τη λειτουργία του. «Ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από δύο χρόνια το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο που έχει γίνει στο Αιγαίο τις τελευταίες δεκαετίες. Καταφέραμε και απομακρύναμε με ανακύκλωση 85.000 τόνους σκουπιδιών αμμοβολής που είχαν ξεμείνει στο ναυπηγείο για 25 χρόνια», ανέφερε. Λαμβάνοντας τα συγχαρητήρια του υπουργού Ανάπτυξης Αδωνη Γεωργιάδη για «το εξαιρετικά εντυπωσιακό έργο απομάκρυνσης των υποπροϊόντων αμμοβολής» (Πηγή: εφημερίδα των Κυκλάδων «Κοινή Γνώμη», 20/7/2020).

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις του γραμματέα του Εργοστασιακού Σωματείου Ναυπηγείων Σύρου και διευθυντή του Τμήματος Περιβαλλοντικών Θεμάτων του Νεωρίου, Μάρκου Ρηγούτσου, σε πρόσφατη ένορκη κατάθεσή του (Δεκέμβριος 2021) που δόθηκε στο πλαίσιο της συζήτησης των τριών αγωγών που έχει ασκήσει η ONEX κατά του Παρατηρητηρίου Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου, με τις οποίες απαιτεί την καταβολή 3 εκατομμυρίων ευρώ: «…από της επαναλειτουργίας των ναυπηγείων εκπονήθηκε σχέδιο και βάσει αυτού ολοκληρώθηκε, σε σύντομο χρονικό διάστημα, η απομάκρυνση των ιστορικών αποβλήτων αμμοβολής που είχε συσσωρεύσει η προηγούμενη διοίκηση τα τελευταία 20 χρόνια…», ανέφερε. Το γεγονός της απομάκρυνσης της τοξικής βόμβας από την καρδιά της πόλης είχε γίνει δεκτό με ικανοποίηση από την τοπική κοινωνία και είχε χαιρετιστεί από το Παρατηρητήριο.

Μια περιβαλλοντική και υγειονομική βόμβα σε απόσταση αναπνοής από νοσοκομείο, παιδικό σταθμό και Δημοτικό σχολείο, ταβέρνες και σπίτια στην Ερμούπολη

Ωστόσο, πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από την ολοκλήρωση «του μεγαλύτερου περιβαλλοντικού έργου που έχει γίνει στο Αιγαίο τις τελευταίες δεκαετίες», τα μέλη του Παρατηρητηρίου αντιλήφθηκαν την εκ νέου υπαίθρια απόθεση αποβλήτων αμμοβολής στον ανοιχτό χώρο του ναυπηγείου, αυτή τη φορά από την καινούργια διοίκηση του Νεωρίου, για πρώτη φορά στις αρχές του καλοκαιριού του 2021.

Και στο τέλος του Ιουνίου 2021 το Παρατηρητήριο υπέβαλε σχετική αναφορά στις Αρχές που είναι υπεύθυνες για την εποπτεία της λειτουργίας του ναυπηγείου. Κάποιες υπηρεσίες αγνόησαν την αναφορά, άλλες δήλωσαν αναρμόδιες και άλλες, επικαλούμενες ένα πλέγμα αλληλοκαλυπτόμενων, γραφειοκρατικών διατάξεων, παρέπεμψαν το ζήτημα της διερεύνησης της αναφοράς στις ελληνικές καλένδες. Η δε εταιρεία ONEX απέστειλε στο Παρατηρητήριο εξώδικη δήλωση -την 5η κατά σειρά- με την οποία αξίωνε να ανακαλέσει την αναφορά του με δημόσια δήλωση, το περιεχόμενο της οποίας το υπαγόρευσε.

«Αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η ποσότητα των αποβλήτων που έχουν αποτεθεί στον υπαίθριο χώρο του Νεωρίου αυξάνεται εντυπωσιακά -σε ρυθμό αντίστοιχο με την έκταση των εκτελούμενων εργασιών- με αποτέλεσμα η εικόνα να παραπέμπει στις “παλιές, καλές εποχές”, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι Αρχές είτε αδρανούν είτε κρίνουν ότι όλα γίνονται σύμφωνα με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας του ναυπηγείου», επισημαίνει το Παρατηρητήριο. Πάντως, λίγες ώρες μετά την κατάθεση της αναφοράς του στην Εισαγγελία, ξεκίνησε η διαδικασία απομάκρυνσης των συσσωρευμένων αποβλήτων με τη φόρτωσή τους σε πλοίο.

«Επειδή είναι σχεδόν βέβαιο ότι και αυτή η πρωτοβουλία του Παρατηρητηρίου θα αντιμετωπισθεί από την ΟΝΕΧ και τη διοίκηση του Εργοστασιακού Σωματείου σαν μια προσπάθεια που αποβλέπει στη διακοπή της λειτουργίας του ναυπηγείου, θέλουμε και πάλι να δηλώσουμε τα εξής: Κανείς δεν θέλει να κλείσει το Νεώριο. Αναγνωρίζουμε τη συμβολή του στην ανάπτυξη και την προκοπή του νησιού. Σεβόμαστε τον μόχθο των ανθρώπων και υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα στην εργασία, καθώς και το δικαίωμα στην επιχειρηματικότητα. Ζητάμε τον σεβασμό στη νομιμότητα. Κανένα δικαίωμα, είτε ατομικό είτε συλλογικό, δεν είναι ικανό να δικαιολογήσει τις παραβάσεις της περιβαλλοντικής και της εργατικής νομοθεσίας ή την αδράνεια των Αρχών», διευκρινίζει το Παρατηρητήριο.