Τα δεσμά των «Δεσμωτών»

ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΡΙΛΛΑ 

Ετσι είναι τα Ιδρύματα… Αν θέλουν πληρώνουν κι αν δεν θέλουν δεν πληρώνουν.

Εξάλλου, το πλαίσιο είναι στημένο με τέτοιο τρόπο, ώστε μπορούν να τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια, χωρίς να ρισκάρουν τίποτα από τις πραγματικές στοχεύσεις των κάθε είδους δωρεών και χορηγιών.

Αυτό σημαίνει ότι μπορεί τα διάφορα Ιδρύματα να επιθυμούν διακαώς την είσοδο στο χώρο της διαχείρισης των έργων πολιτισμού ως πεδίο μελλοντικής κερδοφορίας, ωστόσο εκείνος που τους τα παραδίδει στο πιάτο δεν είναι άλλος από τις κυβερνήσεις διαχρονικά.

Αν, λοιπόν, οι κυβερνήσεις τρέχουν ξωπίσω τους για να τους εξυπηρετήσουν, γιατί και οι μεγάλοι χορηγοί και “ευεργέτες” να μην “κουνάνε το μαντήλι” προς το κράτος ότι “δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του”;

Στην προκειμένη περίπτωση, μιλώντας για τους τους Δεσμώτες του Φαλήρου – το πολύ σημαντικό νεκροταφείο που αποκαλύφθηκε το 2016 κατά τη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή του Κέντρου Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος – οι ιαχές περί της σπουδαιότητας του ευρήματος ήταν αντιστρόφως ανάλογες των πράξεων για την προστασία καταρχήν και την ανάδειξή του σε επόμενο στάδιο. Και αυτό αφορά τις κυβερνήσεις διαδοχικά (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ).

Η μεταξύ τους ξιφομαχία, πυροδοτούμενη από την αιφνίδια απόφαση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος να αποσύρει τη δωρεά του (ύψους 4 εκ. ευρώ) με αντικείμενο τη χρηματοδότηση εκπόνησης μελέτης, κατασκευής και προμήθειας εξοπλισμού του «Εκθεσιακού Κτιρίου – Κέλυφος Πολυανδρίου» για την προστασία και ανάδειξη των Δεσμωτών του Φαλήρου εξυπηρετεί την ατζέντα της πολιτικής εκμετάλλευσης του θέματος και ταυτόχρονα συσκοτίζει ότι η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς επαφίεται στους όρους που επιβάλλουν οι χορηγοί.

Θυμίζουμε, ότι το πριν από λίγους μήνες το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δια του προέδρου είχε πάλι κουνήσει το δάχτυλο προς το κράτος, λέγοντας ότι “Το έργο πρέπει να σταθεί στα πόδια του, γιατί δεν θα ήταν υγιές εμείς να είμαστε πάντα εδώ να το στηρίζουμε αποκλειστικά” και “μαλώνοντας” τη Δημόσιο που δεν έχει φέρει ακόμα μια γραμμή Μετρό στο Κέντρο Πολιτισμού στο Φάληρο.

Που παραπέμπει αυτό το… τρόπον τινά πατρικό μαλωματάκι;

Ας θυμηθούμε παλαιότερες δηλώσεις του προέδρου του Κέντρου Πολιτισμού, Γ. Αγουρίδη στο “Βήμα” (2016) όπου εξηγούσε ως εξής πώς ο γενναιόδωρος “πατέρας” τιμωρεί το κακαμαθημένο “παιδί”: “«Αν δούμε ότι λειτουργεί σχετικά ικανοποιητικά αλλά όχι με τις προδιαγραφές που εμείς έχουμε θέσει και ονειρευτεί, αυτό που μπορούμε να κάνουμε – και εδώ ασκούμε πολιτική πίεση και προστατεύουμε τον εαυτό μας – είναι να απαγορεύσουμε στο Κέντρο Πολιτισμού να χρησιμοποιεί τις λέξεις Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Σε περίπτωση που τα πράγματα πάνε ακόμη χειρότερα, έχουμε το δικαίωμα να προσφύγουμε στη Δικαιοσύνη και να ζητήσουμε να μας επιστραφεί ολόκληρο το ποσό που δαπανήθηκε για την ανέγερση και τον εξοπλισμό – σχεδόν 600 εκατομμύρια ευρώ -, υπό τον όρο ότι τα χρήματα που θα εισπράξουμε θα διοχετευθούν σε φιλανθρωπικές δράσεις στην Ελλάδα». tovima.gr/2016/06/16/culture/giwrgos-agoyridi-to-kentro-politismoy-einai-san-ena-paidi-mas/

Το Ιδρυμα είναι τόσο γενναιόδωρο… όσο έχει περιγραφεί και στη Σύμβαση μεταξύ του ιδίου και του Δημοσίου (άρθρο 3): «κατά την Περίοδο Διαχείρισης του Κ.Π.», δηλαδή όταν το έργο θα έχει περάσει στην υποτιθέμενη αποκλειστική διαχείριση του Δημοσίου, «το Ίδρυμα έχει δικαίωμα πρόσβασης σε και ελέγχου όλων των βιβλίων και στοιχείων του Οργανισμού οποτεδήποτε για την παρακολούθηση της διάθεσης του πιστωτικού υπολοίπου Φ.Π.Α., το οποίο θα έχει επιστραφεί στον Οργανισμό σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4.12 του παρόντος άρθρου. Ο δε Οργανισμός θα παρέχει στο Ίδρυμα εντός εύλογου χρονικού διαστήματος κατόπιν προηγούμενου αιτήματός του, οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με πράξεις του Ε.Δ., του Οργανισμού, της Ε.Β.Ε. και της Ε.Λ.Σ. για τις οποίες προβλέπεται στη Σύμβαση η προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του Ιδρύματος».

Είναι, δε, τόσο δημόσιο ώστε όπως περιγράφεται στη Σύμβαση είναι ιδιωτικό! Δεν υπάγεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, το δημόσιο λογιστικό, τις εθνικές διατάξεις περί εκπόνησης μελετών, παροχής υπηρεσιών, εκτέλεσης έργων και διενέργειας προμηθειών του δημοσίου, τις διατάξεις για την πρόσληψη προσωπικού στον δημόσιο τομέα και θα λειτουργεί ως φορέας ιδιωτικού δικαίου» (βλ. imerodromos.gr/kentro-politismou-stayros-niarxos-dwrea/)

Εχουμε, δηλαδή,

• ένα κράτος που δεν αναλαμβάνει πλήρως και αποκλειστικά την ευθύνη της υλοποίησης όσων χρειάζονται για την προστασία ενός μνημείου και αποδέχεται – όταν δεν εκλιπαρεί – δωρεές που υποκρύπτουν άμεση ή έμμεση εμπλοκή στους όρους προστασίας και διαχείρισης των μνημείων,

• δωρητές που κουνάνε το δάχτυλο στις κυβερνήσεις και αποσύρουν τα εκατομμύριά τους (ΕΔΩ η ανακοίνωση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος)

• και κυβερνήσεις που απολογούνται στους δωρητές μην παραλείποντας να υπενθυμίσουν την πλήρη αφοσίωση τους, επαναλαμβάνοντας ότι δεν έχουν αποστεί ούτε κατ’ ελάχιστον από την επιδίωξη συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δηλαδή από την άμεση ή άμεση παράδοση του πολιτισμού στα νύχια τους (ΕΔΩ η απάντηση του Υπουργείου Πολιτισμού).