Κρήτη: «Η μπίζνα τελείωσε» στη Χρυσή

Μπάζα και σκουπίδια που συλλέχθηκαν στην τελευταία επιχείρηση καθαρισμού της Χρυσής.

Μάριος Διονέλλης

Κρήτη: Ο μαζικός τουρισμός έφερε και μαζική παραβατική δραστηριότητα στον «προστατευόμενο» χώρο ● Στα δικαστήρια ο δήμος εναντίον του Σχεδίου Δράσης που εκπονήθηκε για την προστασία του σημαντικού οικότοπου ● Οικονομικά συμφέροντα, απειλές και μηνύσεις εις βάρος του συντονιστή της επιτροπής παρακολούθησης, Καλούστ Παραγκαμιάν.

Στα δικαστήρια οδηγείται η υπόθεση διαχείρισης της νήσου Χρυσή στο Λασίθι, με πλήθος συμφερόντων να βάζουν στο στόχαστρο το σχέδιο δράσης που εκπονήθηκε για το νησί και προσωπικά τον Καλούστ Παραγκαμιάν, έναν από τους ανθρώπους που έχει δώσει μάχες για την προστασία του φυσικού τοπίου στην Κρήτη. Ο κ. Παραγκαμιάν ορίστηκε συντονιστής της Επιτροπής Εφαρμογής και Παρακολούθησης του Σχεδίου Δράσης για τη Χρυσή και βρέθηκε άμεσα στο στόχαστρο του Δήμου Ιεράπετρας και επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στον «προστατευόμενο» χώρο της νήσου. Η Χρυσή και το γειτονικό Μικρονήσι ανήκουν στο δίκτυο ΝATURA 2000 και προστατεύονται ως «Ειδική Ζώνη Διατήρησης». Είναι κηρυγμένη ως Αρχαιολογικός Χώρος, Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, Καταφύγιο Αγριας Ζωής και Αναδασωτέα έκταση.

Η υποβάθμιση του οικότοπου της Χρυσής οφείλεται κυρίως στην αλόγιστη ανθρώπινη δραστηριότητα και δευτερευόντως στην κλιματική αλλαγή. Υπολογίζεται ότι τους θερινούς μήνες οι επισκέπτες της Χρυσής, που εξυπηρετούνται από τοπικά δρομολόγια πλοίων από την Ιεράπετρα, ξεπερνούν τους 2.000 ημερησίως. Ο μαζικός τουρισμός έφερε και μαζική παραβατική δραστηριότητα: παράνομες διανοίξεις πηγαδιών, αυθαίρετες κατασκευές, καντίνες και παραπήγματα στις παραλίες, διάνοιξη χωματόδρομων, παράνομη κυκλοφορία τετράτροχων (γουρούνες) κ.ά. Στις 11/5 κατεδαφίστηκαν 20 αυθαίρετες κατασκευές εντός της αναδασωτέας περιοχής από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, ενώ συλλέχθηκε και μεγάλος όγκος σκουπιδιών που μεταφέρθηκαν με πλωτή πλατφόρμα στην Ιεράπετρα. Αξιοσημείωτο είναι ότι και οι τέσσερις προβλήτες που λειτουργούν στη Χρυσή έχουν κατασκευαστεί παράνομα, χωρίς τεχνικές μελέτες, προκαλώντας καταστροφή του αιγιαλού.

Πρόσφατα τέθηκε σε εφαρμογή ένα σχέδιο δράσης με βάση και τα συμπεράσματα της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης που εκπονήθηκε το 2015 από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και στην οποία επισημάνθηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο οικότοπος προτεραιότητας των θαλάσσιων κέδρων (άρκευθων). Κατά τόπους το προστατευόμενο κεδρόδασος έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά, ενώ σε άλλες θέσεις η ξήρανση υπερβαίνει το 50% της βλάστησης. Επίσης οι αμμοθίνες έχουν υποβαθμιστεί και η στάθμη της άμμου έχει υποχωρήσει σημαντικά.

Μέτρα προστασίας

Για όλα αυτά αποφασίστηκε να τεθεί σε εφαρμογή ένα επείγον σχέδιο δράσης. Και ενώ συνήθως η εφαρμογή τέτοιων σχεδίων ανατίθεται σε... επιτροπές που στέλνουν το θέμα στις ελληνικές καλένδες, σε αυτή την περίπτωση φαίνεται πως κάποιοι αποφάσισαν να δουλέψουν πραγματικά προς όφελος της φύσης. Οπως εξηγεί στην «Εφ.Συν.» ο κ. Παραγκαμιάν, η λήψη αυστηρών μέτρων τουλάχιστον για έναν χρόνο ήταν μονόδρομος. Ετσι για τη φετινή τουριστική περίοδο (από 1/5 έως 31/10/2022) απαγορεύεται η αποβίβαση επισκεπτών από τουριστικά πλοία και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής στη νήσο Χρυσή, ενώ επιτρέπεται μόνο ο περίπλους του νησιού και η στάση πλησίον των παραλιών. Επίσης, ενώ επιτρέπεται η χρήση των παραλιών για μπάνιο, απαγορεύεται η πρόσβαση στην ενδοχώρα του νησιού.

Στην ουσία από τα μέτρα πλήττονται οι μεγάλοι επιχειρηματίες με τα ημερόπλοια που παράνομα ώς σήμερα αποβίβαζαν εκατοντάδες τουρίστες καθημερινά στις αυθαίρετες προβλήτες που είχαν κατασκευάσει οι ίδιοι. Το μέρος των επιχειρηματιών αυτών φαίνεται να παίρνει ο Δήμος Ιεράπετρας χαρακτηρίζοντας τα εφαρμοζόμενα μέτρα ως «ενάντια στο συμφέρον, την τουριστική ανάπτυξη και την οικονομική ζωή της Ιεράπετρας», προσφεύγοντας μάλιστα στο ΣτΕ εναντίον του Σχεδίου Δράσης.

Μάλιστα στις 13/5 ο δήμαρχος Θεοδόσης Καλαντζάκης προχώρησε σε μήνυση εις βάρος του συντονιστή της Επιτροπής Εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης Καλούστα Παραγκαμιάν και αφού εκείνος είχε αναρτήσει στην προσωπική του σελίδα στο facebook καταγγελίες για απειλές που δέχεται αυτός και η οικογένειά του. «Οσο είμαι συντονιστής της επιτροπής του σχεδίου δράσης για τη νήσο Χρυσή, η μπίζνα τέλος» είχε γράψει ο κ. Παραγκαμιάν, ενώ άφηνε αιχμές και για πιέσεις που ασκεί ο δήμαρχος για ακύρωση του σχεδίου δράσης μέσω επαφών με υψηλά ιστάμενους στην κυβέρνηση αλλά και για οικονομικά συμφέροντα που συμμερίζεται για δικούς του λόγους. Επί αυτών ο δήμαρχος κατέθεσε μήνυση και αγωγή για συκοφαντική δυσφήμιση, ψευδείς δημόσιες κατηγορίες και προσωπικές ύβρεις και το θέμα θα επιλυθεί στα δικαστήρια.

Αριστερά, Θεοδόσης Καλαντζάκης δήμαρχος Ιεράπετρας. Δεξιά, Καλούστ Παραγκαμιάν συντονιστής της Επιτροπής Εφαρμογής και Παρακολούθησης του Σχεδίου Δράσης για τη Χρυσή

Μέσω της «Εφ.Συν.» πάντως ο κ. Παραγκαμιάν επαναλαμβάνει την αποφασιστικότητά του να υπερασπιστεί τη Χρυσή. «Η μπίζνα πρέπει να τελειώσει» λέει ο ίδιος αποκαλύπτοντας πως ήδη η επιτροπή έχει δεχτεί και άλλες νομικές ενέργειες από ιδιοκτήτες και επιχειρηματίες που θίγονται από την προσπάθειά της. «Ελπίζουμε μόνο να έχουμε τη στήριξη της διοίκησης σε όλο αυτό, περιμένουμε να υλοποιηθεί η δέσμευση του υφυπουργού Περιβάλλοντος κ. Αμυρά για τη διάθεση δυο δασοφυλάκων ειδικά για τη Χρυσή, ενώ με μεγάλες προσπάθειες καταφέραμε πλέον το δασαρχείο να αποκτήσει και πλωτό μέσο που θα περιπολεί για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Είναι ψέμα ότι αποκλείουμε τον κόσμο από τη Χρυσή. Σταματάμε την υπερεκμετάλλευση. Οι επισκέπτες θα μπορούν να φτάνουν μόνο σε μικρότερες ομάδες, αλλά θα πρέπει να αποβιβάζονται στη θάλασσα όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες προστατευόμενες περιοχές. Και αυτό για φέτος, ενώ στη συνέχεια θα επαναξιολογηθεί η όλη κατάσταση» λέει ο ίδιος.