70Η ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Διευρύνεται το μέτωπο των διαφωνούντων στην ΕΕ για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο

Γράφει ο  Μπάμπης Μπίκας

Μπροστά στις διαφωνίες και αντιπραθέσεις γιά το 6^ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, οι Βρυξέλες προτείνουν… σταδιακή επιβολή του πετρελαϊκού εμπάργκο. Αρκετά κράτη εκδηλώνουν επιφυλάξεις σχετικά με την έκταση, τις επιπτώσεις και τον χρονικό ορίζοντα αυτού, με κάποια να ζητάνε… εξαιρέσεις και αστερίσκους. Από ευρωπαίους παράγοντες εκδηλώθηκαν δυσαρέσκειες για τις πιέσεις και επιδιώξεις των Αμερικάνων. Η Μόσχα αντιδρά και ο Πούτιν υπέγραψε διάταγμα για αντίποινα οικονομικών κυρώσεων κατά των Δυτικών «μη φιλικών» κρατών. Την ίδια ώρα στο Κίεβο η ουκρανική βουλή απαγόρευε τα κόμματα με διαφορετική προσέγγιση στον πόλεμο.

Πυρετώδεις είναι οι διεργασίες στα κέντρα αποφάσεων της ΕΕ, με τις Βρυξέλες να επιχειρούν μεν διακαώς να εμφανίσουν ένα ενωτικό προφίλ, αλλά πολλά κράτη μέλη διαφωνούν ή έχουν επιφυλάξεις για το περιεχόμενο του υπό επεξεργασία ακόμη 6^ου πακέτου κυρώσεων κατά της Ρωσίας, με σημαντικότερα από τη μια ένα πετρελαϊκό εμπάργκο και αφετέρου τις πληρωμές του φυσικού αερίου με ρούβλια όπως ζητάει η Μόσχα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρωτοστατεί στην επιβολή περισσότερων κυρώσεων στην Ρωσία, αλλά έντονα είναι τα διαφορετικά συμφέροντα των κρατών μελών της ΕΕ. Τα οποία πλέον συσχετίζονται με τις γενικότερες γεωπολιτικές προσεγγίσεις στη σύγκρουση των πόλων ισχύος, καθορίζοντας τη στάση τους στις υπό αναδιαμόρφωση ζώνες επιρροής. ΗΠΑ και Ρωσία ξεκάθαρα έχουν εισέλθει σε τροχιά σύγκρουσης, οι πρώτες με αιχμή του δόρατος το ΝΑΤΟ και εγκλωβίζοντας τους Ευρωπαίους στο άρμα τους, οι δεύτερες με τους ενεργειακούς πόρους, αλλά και την συμπαράταξη με άλλες αναδυόμενες καπιταλιστικές οικονομίες που επιζητούν τον περιορισμό της αμερικανικής ηγεμονίας σε έναν νέο πολυπολικό κόσμο. Μια σύγκρουση που συνθλίβει τις κοινωνίες, οι οποίες αφαιμάζονται στην ειρήνη και αποτελειώνονται στους πολέμους.

Η Ευρώπη είναι η πλέον πληττόμενη από όλη αυτή τη σύγκρουση στην Ουκρανία και ήδη ακούγονται φωνές δυσαρέσκειας στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για τις αμερικανικές πιέσεις και επιδιώξεις. Όπως μάλιστα γράφει η ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, επικαλούμενη τρεις διαφορετικές πηγές που ζήτησαν ανωνυμία, στη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας εκδηλώθηκε και «μια μικρή ρήξη – υπόγεια και σιωπηλή – με τις Ηνωμένες Πολιτείες».

Η Ουάσιγκτον οδηγεί σε ευρύτερη σύγκρουση. Από τη μια, η παροχή μεγάλου όγκου όπλων στην Ουκρανία και η κούρσα εξοπλισμών στα ΝΑΤΟϊκά κράτη. Από την άλλη, τα μέτρα και οι κυρώσεις των Δυτικών στην Ρωσία, που ξεκάθαρα στοχεύουν στην ανάπτυξη ενός κλοιού εναντίον της και περιορισμού της γεωοικονομικά. Τα καπιταλιστικά μπλοκ βλέπουν ξανά τις διακρατικές συγκρούσεις και τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους ως διέξοδο στην διαρκή κρίση τους – από τη μια μνημονιακές πολιτικές, από την άλλη πανδημικές καταστολές και τώρα πολεμικές εξοντώσεις.

Οι διαφωνίες στους ευρωπαϊκούς κύκλους έχουν οδηγήσει σε αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε αυτές που είναι πολύ εξαρτημένες από το ρωσικό πετρέλαιο και εκείνες που είναι λιγότερο και έχουν εναλλακτικές λύσεις. Η Κομισιόν προσπαθεί να καταλήξει σε ένα σχέδιο που τελικά θα υποβάλλει στα κράτη μέλη, αλλά αρκετά είναι τα κράτη-μέλη που αναμένεται να εισηγηθούν τροποποιήσεις στο σχέδιο για το εμπάργκο πετρελαίου. Εκδηλώνουν επιφυλάξεις σχετικά με την έκταση, τις επιπτώσεις και τον χρονικό ορίζοντα του σχεδίου αυτού.

Ανάμεσά τους είναι ναυτιλιακές χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Μάλτα, αλλά και το Βέλγιο και η Ολλανδία, οι οποίες διατηρούν επιφυλάξεις σχετικά σε ένα εμπάργκο για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς τρίτες χώρες, λόγω των επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο μέτρο στο ναυτιλιακό τους τομέα και κατ’ επέκταση στην οικονομία τους.  Από την αρχή διαφωνούσα η Αυστρία, μαζί και η Ουγγαρία με τη Σλοβακία, που ζητούν να εξαιρεθούν από ένα εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, τουλάχιστον μέχρι το τέλος της χρονιάς –κάτι που λέγεται ότι θα τους δοθεί. Αυτό έκανε και άλλες χώρες να εκδηλώσουν το ίδιο ενδιαφέρον για εξαίρεση, όπως η Τσεχία.

Οι Ιταλοί πάλι πρότειναν πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, κάτι όμως που απαιτεί συμμόρφωση και από άλλες χώρες, οι οποίες αν δεν συμμορφωθούν θα… απειληθούν με κυρώσεις, όπως υποστήριζε η ίδια πρόταση των Αμερικανών εδώ και καιρό. Όμως, ο γάλλος υπουργό Οικονομικών Μπρουνό Λε Μερ έδωσε το στίγμα κάποιων Ευρωπαίων, εκφράζοντας έντονες αμφιβολίες για την ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να δράσουν απειλώντας με κυρώσεις οποιονδήποτε στον κόσμο δεν σέβεται τους εμπορικούς όρους που υποδεικνύονται από την Ευρώπη ή την Αμερική. «Το να παίζει η Αμερική τον ρόλο της “αστυνομίας του κόσμου”, στην υπηρεσία της ΕΕ, συνεπάγεται υψηλό πολιτικό κόστος, για την Ευρώπη», γράφει χαρακτηριστικά η Corriere della Sera.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων στον ευρύτερο γεωπολιτικό καταμερισμό, αντικατοπτρίζονται σε όσα λέγονται από τους κύριους εκπροσώπους των μεγαλοεπιχειρηματικών, βιομηχανικών και τραπεζικών συμφερόντων στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Σε αυτές τις προκλήσεις αναφέρθηκε ο τραπεζίτης πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι: «Η ΕΕ βρίσκεται ενώπιον της σοβαρότερης κρίσης της ιστορίας της», προειδοποίησε ο Ιταλός πρωθυπουργός, «μια κρίση ενεργειακή, οικονομική, πολιτικοοικονομική και κρίση ασφαλείας». Ο ίδιος αναφέρθηκε και στην αναγκαιότητα μιας κοινής πολιτικής αμυντικών δαπανών, θέτοντας την πιθανότητα επανεξέτασης της «αρχής της ομοφωνίας». Όπως εξέφρασε την  αναγκαιότητα για μια μετάβαση προς ένα μοντέλο πιο δίκαιο και βιώσιμο, αλλά για αυτό «χρειαζόμαστε έναν πραγματικό φεντεραλισμό».

Η Μόσχα έσπευσε να προαναγγείλει τις αντιδράσεις τις στη συνέχιση και επέκταση των κυρώσεων. Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε διάταγμα για αντίποινα οικονομικών κυρώσεων κατά της Δύσης. Απάντηση στις «μη φιλικές ενέργειες ορισμένων ξένων κρατών και διεθνών οργανισμών», όπως ανέφερε το Κρεμλίνο. Το διάταγμα απαγορεύει τις εξαγωγές προϊόντων και πρώτων υλών σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που υφίστανται κυρώσεις. Επίσης, απαγορεύει τις συναλλαγές με ξένα άτομα και εταιρείες που πλήττονται από τις αντίποινες κυρώσεις της Ρωσίας.

Στην Γερμανία συνεχίζονται οι αντιπαραθέσεις σχετικά με τη στάση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς και ό,τι εκφράζει από τα συμφέροντα των γερμανών μεγαλοβιομηχάνων. Με αφορμή την απαγόρευση στον γερμανό πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Στάϊνμάγιερ να μεταβεί στο Κίεβο, ο Σολτς επανέλαβε ότι δεν σχεδιάζει κάποιο ταξίδι στην ουκρανική πρωτεύουσα όσο ο θεωρείται ανεπιθύμητος. Δεν άργησε να έρθει η σκληρή απάντηση, όπως έχει κάνει και σε άλλες περιπτώσεις, του ουκρανού πρέσβη στο Βερολίνο Αντρίι Μέλνικ, ο οποίος ανέφερε ότι ο η εμφάνιση του Σολτς ως θιγμένου δεν αρμόζει σε έναν ηγέτη. Μάλιστα τον χαρακτήρισε «θιγμένο λουκάνικο» (beleidigte Leberwust) κατά μια λαϊκή γερμανική έκφραση. Την ίδια ώρα ο ηγέτης των αντιπολιτευόμενων Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς επισκεπτόταν το Κίεβο και συναντιόταν με την ουκρανική ηγεσία, επιρρίπτοντας στον Σολτς διστακτικότητα και ολιγωρία.

Νέα διπλωματική επίθεση εξαπέλυσε η Ρωσία προς το Ισραήλ, δίνοντας συνέχεια στην αντιπαράθεση που εκδηλώθηκε με αφορμή την αναφορά του ρώσου υπουργού Εξωτερικών που έκανε λόγο για εβραϊκές ρίζες του Χίτλερ. Σε ανάρτηση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών στο Twitter αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Δώσαμε προσοχή στις ανιστόρητες δηλώσεις του επικεφαλής του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών Γαΐρ Λάπιντ, οι οποίες εξηγούν σε μεγάλο βαθμό την πορεία της σημερινής ισραηλινής κυβέρνησης να υποστηρίξει το νεοναζιστικό καθεστώς στο Κίεβο». «Ο αντισημιτισμός στην καθημερινή ζωή και στην πολιτική δεν έχει σταματήσει και, αντίθετα, καλλιεργείται (στην Ουκρανία)». Η ανάρτηση αναφέρει τους ρωσικούς ισχυρισμούς που, σύμφωνα με τη Μόσχα, είναι αποδεικτικά στοιχεία αντισημιτισμού στην Ουκρανία και ένα μάθημα ιστορίας σχετικά με αυτό που υποστηρίζουν ότι είναι απόδειξη της συνεργασίας των Εβραίων με τους Ναζί πριν από το Ολοκαύτωμα.

Στον ουκρανικό νότο και τις μάχες που διεξάγονται, ο επικεφαλής του Ερυθρού Σταυρού στην Ουκρναία Πασκάλ Χουντ ανέφερε ότι ένας άγνωστος αριθμός αμάχων παραμένει παγιδευμένος στη Μαριούπολη και τα περίχωρά της, αφότου απομάκρυνε περισσότερους από 100 ανθρώπους από το εργοστάσιο Αζοφστάλ. Ένας διοικητής του τάγματος Αζόφ, που υπερασπίζεται τις εγκαταστάσεις ανακοίνωνε ότι ο ρωσικός στρατός και οι φιλορωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν «σφοδρή επίθεση», με τη στήριξη αρμάτων μάχης και αμφιβίων δυνάμεων, εναντίον του εργοστασίου Αζοφστάλ, της τελευταίας εστίας ουκρανικής αντίστασης στη Μαριούπολη.

Την ίδια ώρα, το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο με τον οποίο απαγορεύονται πολιτικά κόμματα που δικαιολογούν, αναγνωρίζουν ή αρνούνται την ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρναία. Ο νόμος απαγορεύει επίσης κόμματα που θριαμβολογούν ή δικαιολογούν ένοπλες ενέργειες εναντίον της Ουκρανίας. Ποιοι εκ των Δυτικών που μιλάνε συνεχώς για τον αγώνα της δημοκρατίας και ελευθερίας εναντίον του σκοταδισμού και αυταρχισμού, έχουν να πούν κάτι;

Οι λαοί δεν έχουν να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο εμπόλεμα στρατόπεδα, παρά μόνο να αναζητήσουν δρόμους ελευθερίας έναντι των δρόμων της εξουσίας κάθε είδους.