COP26: Κλιματική δικαιοσύνη ζητούν οι αυτόχθονες

Γράφει ο Τάσος Σαραντής

Τη σύναψη δεσμευτικών συμφωνιών για τη σωτηρία του πλανήτη αξιώνει η συλλογικότητα Minga Indígena, που αποτελείται από κοινότητες ολόκληρης της αμερικανικής ηπείρου και διαδήλωσε στη Γλασκόβη κατά τη διάρκεια COP26.

Η Minga Indígena είναι μια συλλογικότητα ομάδων, οργανώσεων και κοινοτήτων από αυτόχθονες λαούς από ολόκληρη την αμερικανική ήπειρο. Μίνγκα είναι η συνεύρεση ανθρώπων, όταν υπάρχει κάλεσμα. Μέλη της συλλογικότητας ταξίδεψαν στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν από την έναρξη των εργασιών της παγκόσμιας διάσκεψης για το κλίμα (COP26). Πρώτος τους σταθμός ήταν το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο. Γιατί ξεκίνησαν από εκεί;

Τους λόγους εξηγεί η Κάλφιν Λάφκεντσε στον ιστότοπο Ecologist: Κατάγομαι από το έθνος των Μαπούτσε, στη νότια Χιλή. Για δεκαετίες, οι δασοκομικές εταιρείες έχουν καταλάβει τα πατρογονικά μας εδάφη, φέρνοντας όχι μόνο μονοκαλλιέργειες αλλά και βίαιη ποινικοποίηση και στρατιωτικοποίηση. Αυτό είναι μόνο ένα μέρος του τρόπου με τον οποίο διαδοχικές κυβερνήσεις παραβίασαν διεθνείς κανόνες και συμφωνίες που υποτίθεται ότι προστατεύουν τα συλλογικά μας δικαιώματα, γράφει.

Η κοινότητά μας επηρεάζεται, επίσης, ιδιαίτερα από επενδυτικά έργα παραγωγής ενέργειας που αλλάζουν την πορεία των ποταμών, των λιμνών και των ρεμάτων μας. Αυτά τα νερά είναι ιερά για το έθνος των Μαπούτσε και για καλό λόγο: αποτελούν τη βάση των πηγών της τροφής μας, οι οποίες είναι πλέον βαθιά κατεστραμμένες. Αναμενόμενα, υποφέρουμε επίσης, άμεσα, από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε κάθε μέρος της ζωής μας, από τη γεωργία μέχρι τα αποθέματα ψαριών, μέχρι τα παραδοσιακά φυτικά φάρμακα που γίνονται όλο και πιο σπάνια.

Επιπλέον, ορισμένες από τις «λύσεις» για τον μετριασμό του κλίματος βλάπτουν πραγματικά τις κοινότητές μας, για παράδειγμα η κατηγοριοποίηση των εδαφών μας χρησιμοποιώντας διεθνή πρότυπα προστασίας, αλλά χωρίς τη διαβούλευση και τη συμμετοχή των παραδοσιακών αρχών και πλαισίων μας. Συμβατικές τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως αιολικά πάρκα, εγκαθίστανται στα εδάφη των αυτόχθονων πληθυσμών μας, χωρίς τη συγκατάθεσή μας.

Στις 25 Οκτωβρίου 2021, φέραμε ιερό νερό από τα υψηλότερα σημεία των Ανδεων στο αμερικανικό τμήμα του Βρετανικού Μουσείου, το οποίο είναι γεμάτο με κλεμμένα αντικείμενα και σύμβολα αποικιακής εξουσίας. Η τελετή μας δεν ήταν μόνο μια βεβαίωση της αποικιοκρατίας και της καταστολής αιώνων, αλλά και έκκληση για επαναφορά της δικαιοσύνης που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις συνεισφορές των αυτοχθόνων πληθυσμών με ουσιαστικό τρόπο.

Η Minga Indígena απαιτεί από την πλειοψηφία του κόσμου να αναγνωρίσει τη βαθιά μη βιωσιμότητα των αποκαλούμενων «βιώσιμων» και άλλων πρακτικών στις περιοχές μας και να λάβει μέτρα για να συνάψει δεσμευτικές συμφωνίες που τιμούν όλη τη ζωή στη Γη, αναφέρει η Λάφκεντσε.

Σήμερα, η κλιματική αλλαγή είναι το πιο σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζουμε ως ανθρωπότητα και πρέπει να το αντιμετωπίσουμε ακολουθώντας μια ριζικά διαφορετική πορεία προς τη μεταξύ μας σχέση στο μέλλον. Πιστεύω ότι πρέπει να παραμερίσουμε τις πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και φυλετικές διαφορές μας, για να εξασφαλίσουμε το μέλλον όχι μόνο της ανθρωπότητας αλλά όλων των όντων στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι λιγότερο ορατά. Αυτή η μετάβαση σε ένα νέο πρότυπο πρέπει να έχει το πλαίσιο και την υπευθυνότητα που θα θέσουν τα θεμέλια της κλιματικής δικαιοσύνης.

Γνωρίζουμε ότι το Βρετανικό Μουσείο αρνείται να αποκαλύψει πόσα χρήματα λαμβάνει από εταιρείες ορυκτών καυσίμων - η παρουσία μας τους υπενθυμίζει την ευθύνη τους, τόσο την ιστορική όσο και την παρούσα, να προάγουν την κλιματική δικαιοσύνη μέσω της διαφάνειας και των αποζημιώσεων. Η σύνοδος κορυφής COP26 είναι μια ευκαιρία για όλους μας να κατανοήσουμε την κρίσιμη στιγμή που ζούμε και ότι οι νέες συμφωνίες και πολιτικές που επικεντρώνονται στην προστασία του πλανήτη μας είναι με την πλήρη συμμετοχή και εφαρμογή των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων πληθυσμών.

Τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι οι εναπομένουσες περιοχές με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα βρίσκονται υπό την εξουσία και τη φροντίδα ομάδων και κοινοτήτων, όπως αυτές που αντιπροσωπεύει η Minga Indígena. Στη σύνοδο κορυφής της Γλασκόβης θέλουμε να δούμε όλες τις κυβερνήσεις να αναγνωρίζουν τους αυτόχθονες πληθυσμούς και να σέβονται τους νόμους που πρέπει να προστατεύουν τις κοινότητες και τις περιοχές μας, γράφει η Λάφκεντσε.

Jane Barlow/PA via AP

Σεβασμός

Απαιτούμε όλα τα έγγραφα που παράγονται στην COP26 να περιλαμβάνουν την πλήρη συμμετοχή και την αυτοδιάθεση των λαών μας, ότι δεν αποφασίζουν για τα εδάφη μας χωρίς να μας συμβουλευτούν και κυρίως ότι σέβονται την αυτοδιάθεση των αυτοχθόνων πληθυσμών στα εδάφη μας. Ηρθα στο Βρετανικό Μουσείο με στόχο να γιατρέψω πραγματικά τις πληγές των ιστορικών αποικιακών σχέσεων. Πρέπει να τις θεραπεύσουμε, ώστε μαζί να μπορέσουμε να κάνουμε νέες συμφωνίες που θα μας οδηγήσουν σε μια πραγματικά δίκαιη κλιματική διευθέτηση για όλους, όχι μόνο για τον κόσμο της πλειονότητας.

Με τον ίδιο τρόπο, θέλουμε να δείξουμε στους αντιπροσώπους της COP26 τη βαθιά σχέση που έχουν οι αυτόχθονες πληθυσμοί με τα άφθονα και σημαντικά τοπία μας, προκειμένου να εμβαθύνουν με τη σειρά τους τη δική τους γνώση για το εξαιρετικό σπίτι μας. Πρέπει να δείξουμε στους αντιπροσώπους τη ζωτική σύνδεση μεταξύ των προγονικών μας αξιώσεων σε αυτά τα μέρη και της φροντίδας και της αφοσίωσης που μπορούμε ως αυτόχθονες πληθυσμοί να τους προσφέρουμε. Τέλος, απαιτούμε να συμμετέχουμε: δεν είμαστε πλέον διατεθειμένοι να δεχτούμε οποιαδήποτε κλιματική διαδικασία που λαμβάνει χώρα χωρίς εμάς, καταλήγει η Λάφκεντσε.