Το ΣτΕ φρέναρε την εγκατάσταση αιολικού πάρκου στο Δίστομο - Αν κριθεί το Δίστομο ως μείζονος σημασίας ιστορικός τόπος, τότε δεν μπορούν να μπουν ανεμογεννήτριες σε απόσταση μικρότερη των 3.000 μέτρων από τα όρια του οικισμού

[Shutterstock]

 

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας καλεί το Υπουργείο Πολιτισμού να κρίνει αν ο οικισμός του Διστόμου είναι ιστορικός τόπος μείζονος σημασίας

 

Γιώργος Γούλας

«Μπλόκο» στην κατασκευή και λειτουργία αιολικού πάρκου στον οικισμό του Διστόμου έθεσε το Συμβούλιο της Επικρατείας, με το επιχείρημα ότι ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού ήταν υποχρεωμένο να εξετάσει και να κρίνει εάν ο εν λόγω οικισμός αποτελεί ιστορικό τόπο μείζονος σημασίας, κάτι τέτοιο ουδέποτε συνέβη (ΣτΕ 944/2024).

Σημειώνεται ότι όταν γίνεται λόγος για μνημείο εγγεγραμμένο στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ή μείζονος σημασίας μνημείο, αρχαιολογικό χώρο ή ιστορικό τόπο, οι αιολικές εγκαταστάσεις πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 3.000 μέτρα από αυτόν.

Ιδιαίτερο μάλιστα ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού το 2018 την οποία αξιοποίησε στο σκεπτικό του το Συμβούλιο της Επικρατείας με βάση την οποία, κατόπιν γνωμοδότησης του Ειδικού Οργάνου ΚΑΣ-ΚΣΝΜ, τμήμα του οικισμού του Διστόμου χαρακτηρίσθηκε ως ιστορικός τόπος, διότι, όπως αναφέρεται, «είναι άμεσα συνδεδεμένος με την ιστορική μνήμη σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο, καθώς αποτελεί τόπο θυσίας και μαρτυρίου των αμάχων κατοίκων του Διστόμου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου».

Τα επιχειρήματα της κάθε πλευράς και η απόφαση του ΣτΕ

Στη «μάχη» των ισχυρισμών, ο Δήμος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας υποστήριξε ότι η απόφαση με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για να προχωρήσουν οι εργασίες εγκατάστασης του αιολικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι παράνομη, επειδή παραβιάζεται η απόσταση των 3.000 μέτρων, η οποία αποτελεί ελάχιστη προϋπόθεση για την εγκατάσταση αιολικού πάρκου σε μείζονος σημασίας ιστορικούς τόπους. Άλλωστε, όπως αναφέρθηκε, ο οικισμός, ενόψει των γεγονότων που εκτυλίχθηκαν σε αυτόν το έτος 1944, αποτελεί μείζονος σημασίας ιστορικό τόπο, ενώ όλες οι ανεμογεννήτριες βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 3.000 μέτρων από τα όρια του οικισμού του Διστόμου. Από την άλλη μεριά η εταιρεία η οποία ήταν επιφορτισμένη με την εγκατάσταση και λειτουργία του αιολικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας υποστήριξε ότι η ελάχιστη απόσταση των 3.000 μέτρων δεν είναι εφαρμοστέα στην επίδικη περίπτωση, δεδομένου ότι ο οικισμός του Διστόμου δεν έχει εγγραφεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ούτε έχει χαρακτηρισθεί ως μείζονος σημασίας ιστορικός τόπος.

Όμως, η αντίληψη ότι ο οικισμός του Διστόμου, αν και αποτελεί σύμφωνα με την μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σημαντικό μνημείο το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 2.200 μέτρων από το αιολικό πάρκο, δεν έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικός τόπος μείζονος σημασίας με διοικητική πράξη, ώστε να καλεί σε εφαρμογή την ανωτέρω ελάχιστη απόσταση, είναι εσφαλμένη σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας. Και αυτό διότι, όπως έκρινε το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας, η Διοίκηση, αφού λάμβανε υπόψη της την υπουργική απόφαση του 2018 η οποία χαρακτηρίζει το Δίστομο ως ιστορικό τόπο εθνικής σημασίας, ήταν υποχρεωμένη να προβεί σε εξειδικευμένη κρίση περί του εάν ο εν λόγω οικισμός αποτελεί ιστορικό τόπο μείζονος σημασίας (άρθρο 50 παρ. 5 περ. ββ του Ν 3028/2002) δεδομένου ότι, σε αντίθεση με τον κατάλογο μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, δεν υπάρχει αντίστοιχος κατάλογος μνημείων ή τόπων μείζονος σημασίας ούτε προβλέπεται εκ των προτέρων σχετικός χαρακτηρισμός.

Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας, εφόσον κριθεί ότι ο οικισμός του Διστόμου αποτελεί ιστορικό τόπο μείζονος σημασίας, πρέπει εν συνεχεία να διαμορφωθεί, αναλόγως, η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και οι περιβαλλοντικοί όροι της δραστηριότητας, ώστε να τηρείται, σύμφωνα με το Ειδικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ, το κριτήριο της ελάχιστης απόστασης των ανεμογεννητριών από τον οικισμό.

Δείτε την απόφαση του ΣτΕ στην Qualex: ΣτΕ 944/2024