Για το τέλος του Πανεπιστημίου και άλλων άχρηστων πραγμάτων - Του Διονύση Γ. Δρόσου*

Φωτογραφία Κωνσταντίνου Ζήλου από πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο στην Αθήνα

 

Διονύσης Γ. Δρόσος*

 

 

Το νομοσχέδιο έκτρωμα αποτελεί ένα απαραίτητο γρανάζι της καταστροφικής μηχανής για την αποδιάρθρωση κάθε κοινωνικού δεσμού.

Έχουν ειπωθεί σχεδόν τα πάντα σχετικά με το νομοσχέδιο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Ωστόσο θα ήταν ίσως σκόπιμο να διατυπωθούν με άκρα οικονομία κάποια σημεία επί του θέματος. Όχι ως συμμετοχή στην επιχειρηματολογία, αλλά ως προσπάθεια να γίνει ευανάγνωστο το νόημα και η θέση του όλου διαβήματος μέσα στο όλο πλαίσιο της συστημικής ατζέντας που διεκπεραιώνει η κυβέρνηση.

1. Το νομοσχέδιο είναι αντισυνταγματικό και μάλιστα κατά τρόπο εξόφθαλμα και προκλητικά καταφανή. Το άρθρο 16 του Συντάγματος είναι σαφές, η δε λέξη «απαγορεύεται» δεν είναι επιδεκτική ερμηνειών. Αποτελεί δε ψεύδος αυτό που αφήνεται να εννοηθεί από ορισμένους συνταγματολόγους ότι τάχα μου πρόκειται για χουντικό νομοθέτημα. Η διατύπωση «H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται» ανήκει αποκλειστικά στο Σύνταγμα του 1975.

Ανακύπτει λοιπόν το ερώτημα, για ποιον λόγο οι υποστηρικτές των ιδιωτικών Πανεπιστημίων (και μαζί τους οι ίδιοι γνωστοί συνταγματολόγοι), ενώ μέχρι τώρα εξαρτούσαν την ίδρυσή τους από την αναθεώρηση του Συντάγματος, πλέον αποφασίζουν να προχωρήσουν σε παραβίαση της συνταγματικής νομιμότητας. Ως φαίνεται, η προώθηση της έξωθεν επιβαλλόμενης συστημικής ατζέντας περνάει όχι μόνον από τον αντίστοιχο προσανατολισμό του νομοθετικού έργου (όπως έγινε πρόσφατα με τα των ΛΟΑΤΚΙ), αλλά ακόμα και καθ’ υπέρβαση της νομιμότητας, όταν η αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου δεν είναι εφικτή. Αυτή η αρχή της κατά βούληση παραβίασης του νόμου, αναιρεί την αρχή του Κράτους Δικαίου, στην ίδια την ουσία της: η διακυβέρνηση δεν υποτάσσεται στον νόμο, παρά μόνον όταν και όσο αποφασίζει η ίδια. Πρόκειται για άνοιγμα του ασκού του Αιόλου προς την κατεύθυνση κάθε αντιδημοκρατικής εκτροπής.

2. Το Σύνταγμα διατυπώνει τους όρους ενός συμβολαίου μεταξύ εξουσίας και πολιτών, τους όρους δηλαδή υπό τους οποίους οι πολίτες δέχονται να υπακούν και να συμμορφώνονται στους νόμους που θεσπίζει η πολιτική εξουσία, τους όρους δηλαδή υπό τους οποίους νομιμοποιείται η άσκηση της εξουσίας. Όταν το Σύνταγμα αυτό θεωρείται από την ίδια την πολιτική εξουσία ως λιγότερο δεσμευτικό από τις πολιτικές επιταγές ενός συστήματος που θέλει να εμφανίζεται ως παγκοσμιοποιημένο, όμως εκπορεύονται από μακρινά κέντρα εξουσίας τα οποία νομιμοποιούνται -αν νομιμοποιούνται καν- εντελώς ανεξάρτητα από τη βούληση των πολιτών της χώρας, τότε πέραν του ζητήματος της δημοκρατικής νομιμοποίησης, τίθεται σοβαρότατο ζήτημα εθνικής κυριαρχίας.

3. Επί της ουσίας. Η επιθετική κίνηση της κυβέρνησης, θα ήταν ανακριβές και ανεπαρκές να χαρακτηριστεί απλώς ως πρόκριση του ιδιωτικού έναντι του κρατικού Πανεπιστημίου. Η στόχευση είναι εναντίον της δημοσιότητας όχι εναντίον της κρατικότητας. Ως δημοσιότητα γενικά εννοώ τον τρόπο οργάνωσης ενός κοινωνικού πεδίου, όχι σύμφωνα με την εντολή μιας αυθεντίας που εκπροσωπεί δήθεν το κοινό καλό ούτε σύμφωνα με τα οικονομικά συμφέροντα των εγωιστικών ατόμων-μελών της· αλλά μέσω της κοινής μετοχής και του αμοιβαίου και δημόσιου αλληλο-ελέγχου των πολιτών. Πρόκειται για την ουσία της πολιτικής. Και είναι ακριβώς αυτό που δεν ανέχονται και ξορκίζουν τόσο ο ολοκληρωτισμός όσο και η κοινωνία της αγοράς. Πρέπει να διαλυθεί κάθε κοινοτικός δεσμός, κάθε αλληλεγγύη, κάθε πολιτική αρετή. Χρειάζονται μόνον απομονωμένα, τρομοκρατημένα, ανασφαλή και εύκολα διαχειρίσιμα άτομα. Η δημοσιότητα στο κοινωνικό πεδίο της γνώσης είναι το Πανεπιστήμιο ως Universitas. Η θεοκρατία της αγοράς επιτίθεται στο Πανεπιστήμιο· όχι στο κρατικό Πανεπιστήμιο, αλλά στο Πανεπιστήμιο. Αντ’ αυτού θα ιδρύσει κερδοσκοπικά μαγαζάκια που με τρία τμήματα και μερικές αίθουσες θα βαφτιστούν «Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα». Θα πρόκειται δε για οτιδήποτε άλλο πέρα από πεδία ελεύθερης αναζήτησης της γνώσης, ανεξαρτήτως της «ωφελιμότητάς» της, εαυτής ένεκεν, δηλαδή Πανεπιστήμια. Διαδικασία η οποία θα ολοκληρωθεί συμπαρασύροντας στην ίδια κατεύθυνση και τα κρατικά ΑΕΙ.

4. Η γνώση μετατρεπόμενη σε εμπόρευμα, ενδύεται και το ήθος του εμπορεύματος. Αυτοαναιρείται με άλλα λόγια. Η αξία της μετριέται με την ποσότητα του χρήματος που μπορεί να αγοράσει. Ευρύτατα πεδία γνώσης και έρευνας, που πάνω τους κτίστηκαν οι πολιτισμοί, απαξιώνονται πλέον ως περιττός φόρτος κόπου, ο οποίος δεν είναι marketable. Αυτό φαίνεται καθαρά και στα προγράμματα των γνωστικών αντικειμένων που σκοπεύουν να πουλήσουν τα νέα ιδρύματα. Δεν θα βρούμε εκεί ούτε κλασικές σπουδές ούτε φιλοσοφία ούτε κοινωνική ιστορία, αλλά ούτε ανεξάρτητη από επιχειρησιακά συμφέροντα έρευνα στις θετικές επιστήμες και την ιατρική. Και αυτό δεν είναι μια αρχική έλλειψη που θα καλυφθεί αργότερα. Είναι κάτι, το οποίο στο εξής θα αναπαράγεται ως αυτονόητο. Για τον εξής πολύ υλικό λόγο. Οι σπουδαστές για να μπορούν να πληρώσουν τις σπουδές τους, θα σπεύσουν να πάρουν δάνεια. Από εκείνη τη στιγμή γίνονται δεσμώτες του τραπεζικού συστήματος και πλέον κάθε τους κόπος θα μετριέται και θα αξιολογείται ως προς την συμβολή του στην αποπληρωμή του χρέους. Το παράδειγμα των ΗΠΑ είναι πολύ διαφωτιστικό. Το συνολικό εκκρεμές χρέος από φοιτητικά δάνεια προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανέρχεται σε 1,7 τρις $, ενώ τα φοιτητικά δάνεια που εκκρεμούν προς ιδιώτες δανειστές ανέρχονται σε 130 δις $. Αυτό σημαίνει ότι 45.000.000 πολίτες είναι χρεωμένοι λόγω των σπουδών τους με βαριά δάνεια, τα οποία κατά κεφαλήν υπερβαίνουν τα 37 εκ. $. Χωρίς να σχολιάσουμε τις συνέπειες που αυτό έχει για την οργάνωση της προσωπικής και οικογενειακής τους ζωής, ας αρκεστούμε στο γεγονός ότι αυτή η συνθήκη αποκλείει εξ ορισμού οποιαδήποτε επιλογή σπουδών που δεν θα αντιμετωπίζεται ως επένδυση σε ένα αντικείμενο που υπάρχουν προσδοκίες να είναι ευπώλητο στην αγορά και να αποσβέσει την αρχική δαπάνη. 

Το νομοσχέδιο έκτρωμα, λοιπόν, αποτελεί ένα απαραίτητο γρανάζι της καταστροφικής μηχανής για την αποδιάρθρωση κάθε κοινωνικού δεσμού, ο οποίος εμποδίζει την πλήρη υποταγή της κοινωνίας και της χώρας στην παγκόσμια συστημική ατζέντα μιας χρηματιστικο-στρατιωτικής ηγεμονίας που βρίσκεται σε προϊούσα σήψη. Μια συνταγή φανατικών μιας παρακμάζουσας αυτοκρατορίας, που απειλεί να συμπαρασύρει στην πτώση της όποιο στοιχείο πολιτισμού έχει αφήσει όρθιο. Κάποιοι το λένε και «σωστή πλευρά της ιστορίας».

^{*Ο Διονύσης Γ. Δρόσος είναι ομότιμος καθηγητής Ηθικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας ΑΠΘ}