05 Μαρτίου 2022

Αφρική: Συγκρούσεις και ανταγωνισμοί σε βάρος των λαών


 
Γράφει ο Κώστας Δικαίος

«Κουβάρι» συμφερόντων ΗΠΑ, Γαλλίας, ΕΕ, Κίνας, Ρωσίας, Τουρκίας κ.ά.

Καταιγιστικό ρυθμό παίρνουν οι εξελίξεις στην Αφρική, με πολέμους και επεμβάσεις, πραξικοπήματα και εξεγέρσεις, γεωπολιτικούς και οικονομικούς ανταγωνισμούς. Οι δυτικοί ιμπεριαλιστές φοβούνται ότι η οικονομική διείσδυση της Κίνας θα συνδυαστεί με τη στρατιωτική επιρροή της Ρωσίας, κάνοντας τα πράγματα πιο εκρηκτικά ακόμη και από την Ουκρανία, η οποία φλέγεται!

Η Αφρική και ιδιαίτερα ο ορυκτός της πλούτος έχει βρεθεί από το 2000 στο κέντρο της προσοχής της Κίνας. Εκτός από το πετρέλαιο (Σουδάν) και το φυσικό αέριο, σήμερα έχει εξασφαλίσει μια κυριαρχία στην αγορά σπάνιων γαιών και πολύτιμων μετάλλων (κοβάλτιο, λίθιο) που είναι απαραίτητα για την ηλεκτροκίνηση, την κατασκευή αιολικών και ηλιακών πάρκων και επομένως έχει έρθει σε έναν αδυσώπητο ανταγωνισμό με τους δυτικούς ιμπεριαλιστές για το ποιος θα έχει την πρωτοκαθεδρία στη λεγόμενη «πράσινη τεχνολογία» και το νέο παραγωγικό μοντέλο που αυτή δημιουργεί. Το 70% της εξόρυξης κοβαλτίου γίνεται στη Λαϊκή δημοκρατία του Κογκό, στην οποία τα 15 από τα 19 ορυχεία ελέγχονται από κινέζικες εταιρείες. Παράλληλα, μέσω της πολιτικής «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος», η Κίνα συμμετέχει στην Αφρική σε επενδύσεις υποδομών (εμπορική ζώνη στο Σουέζ) και σε εμπορικές σχέσεις που αγγίζουν τα 200 δισ. δολάρια, παράλληλα με στρατιωτική παρουσία (βάση στο Τζιμπουτί).

Με δεδομένη τη σχετική αδυναμία των ΗΠΑ να επέμβουν στην περιοχή (αν και συμμετείχαν στην απόσχιση του Νοτίου Σουδάν με στόχο τον έλεγχο των πετρελαίων του και υποκίνησαν τη δικτατορία Σίσι στην Αίγυπτο μεταξύ άλλων), ο ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός φαίνεται να αναλαμβάνει το κόστος της ανάσχεσης της Κίνας. Ιδιαίτερα ο γαλλικός ιμπεριαλισμός, που προωθεί και τη «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ. Στην πρόσφατη συνοδό κορυφής με την Αφρικανική Ένωση, ο Μακρόν μίλησε για «νέα συμμαχία μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης» και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποσχέθηκε επενδύσεις 150 δισ. ευρώ στην αφρικανική ήπειρο έως το 2027, ως μέρος της πρωτοβουλίας Global Gateway» (Παγκόσμια Πύλη), που είναι η ευρωπαϊκή απάντηση στον νέο «Δρόμο του Μεταξιού»!

Ο γαλλικός ιμπεριαλισμός συναντάει, όμως, προβλήματα στην επέμβασή του στις πρώην αποικίες του στην περιοχή του Σαχέλ. Από το 2013, η Γαλλία επεμβαίνει κύρια στο Μάλι, υποτίθεται ενάντια στην τρομοκρατία των ισλαμιστικών παρακλαδιών της αλ-Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους που απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή, όπως στη Συρία, και βέβαια να εκτινάξουν τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη. Ωστόσο, τα αντάρτικα κινήματα στην περιοχή έχουν να κάνουν και με άλλες εθνοτικές διαφορές (Τουαρέγκ, Βερβερίνοι στον βορρά) και συγκρούσεις, με την ανικανότητα των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά και τη φτώχεια και βέβαια με την αδυναμία τους να δώσουν διέξοδο στην νεολαία σε χώρες που ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 15-18 χρόνια.

Η αποικιοκρατική συμπεριφορά των στρατευμάτων της Γαλλίας (επιχείρηση Μπαρχάν) και των συμμάχων της από την ΕΕ (επιχείρηση Τακούμπα), αλλά και η άρνηση να διαπραγματευτεί, βαπτίζοντας τους πάντες αδιακρίτως «τρομοκράτες», την έχει φέρει σε ρήξη με τις τοπικές κοινότητες. Παράλληλα, η αδυναμία του γαλλικού ιμπεριαλισμού να συνεχίζει επ’ αόριστον μια σύγκρουση την οποία με δυσκολία στηρίζουν ακόμα και οι τοπικές κυβερνήσεις, έχει δημιουργήσει αδιέξοδο και την τάση να απεμπλακεί από το Σαχέλ και να διεθνοποιήσει το πρόβλημα.

Σε αυτό το φόντο, με μια σειρά πραξικοπημάτων, νεαροί (κυρίως) στρατιωτικοί στις χώρες του Σαχέλ ( Μάλι, Μπουρκίνα Φάσο, Τσαντ, Γουινέα) πήραν την εξουσία ενάντια στις «δημοκρατικές» και φιλοδυτικές ηγεσίες, αμφισβητώντας την πολιτική, στρατιωτική και οικονομική επιρροή της Γαλλίας και της ΕΕ (απέλαση πρεσβευτή από το Μάλι, εκδίωξη της Δανίας, αποχώρηση Γερμανίας). Οι μάζες στις αστικές περιοχές, κουρασμένες από χρόνια τζιχαντιστικής σύγκρουσης και κυβερνητικής ανεπάρκειας, δεν αντιστάθηκαν στα πραξικοπήματα, παρά τις κυρώσεις που επέβαλαν τα υπόλοιπα «δημοκρατικά» κράτη της Δυτικής Αφρικής. Αντίθετα, υπήρξε μια έντονη αποδοχή των Ρώσων μισθοφόρων της ομάδας Βάγκνερ που έχουν καλέσει οι πραξικοπηματίες αντί των Γάλλων.

❞ Σε μια ήπειρο όπου η νεολαία κυριαρχεί και το μέλλον της είναι αβέβαιο και υπονομευμένο, οι εξεγερσιακές τάσεις πληθαίνουν

Η επέμβαση της Ρωσίας σε περιοχές που αποτελούν ζώνη συμφερόντων της Γαλλίας, περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός επεμβαίνει στην Αφρική από το 2017 — στο Σουδάν στηρίζοντας τη δικτατορία και προσπαθώντας να αποκτήσει στρατιωτική βάση στην Ερυθραία. Συμμετέχει στη Λιβύη διεκδικώντας τα πετρέλαιά της και έχει συνάψει συμφωνίες με μια σειρά χώρες όπως Μάλι, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Νίγηρας (από όπου η Γαλλία προμηθεύεται ουράνιο για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες της και ελέγχει το 63% της παραγωγής), Μπουρκίνα Φάσο, Μοζαμβίκη, απειλώντας τα γαλλικά συμφέροντα. Τα πραξικοπήματα χαιρετήθηκαν, άλλωστε, από τη Ρωσία σαν «νέα περίοδος αποαποικιοποίησης» και ο Πούτιν διοργάνωσε την πρώτη ρωσοαφρικανική σύνοδο κορυφής τον Οκτώβριο του 2019 στο Σότσι, με την παρουσία περίπου 50 εκπροσώπων αφρικανικών κρατών. Οι εμπορικές συναλλαγές δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτές της Κίνας αλλά οι πωλήσεις όπλων κυριαρχούν, με πρώτη την Αλγερία και την Αίγυπτο. Οι δυτικοί ιμπεριαλιστές φοβούνται ότι η οικονομική διείσδυση της Κίνας θα συνδυαστεί με τη στρατιωτική επιρροή της Ρωσίας, κάνοντας τα πράγματα στην Αφρική πιο εκρηκτικά και από την Ουκρανία!

Οι ανταγωνισμοί περιπλέκονται και από τις επεμβάσεις περιφερειακών δυνάμεων όπως η Τουρκία, την οποία αξιοποιούν οι ΗΠΑ και σαν ανάχωμα στην επέκταση της Ρωσίας. Μετά την επέμβασή της στη Λιβύη (ενάντια σε Ρώσους, Γάλλους και Αιγυπτίους ) και τη δημιουργία βάσης στη Σομαλία, επιχείρησε να δημιουργήσει βάση και στο Σουδάν για τον έλεγχο του Αφρικανικού Κέρατος, ενώ οι πωλήσεις όπλων και ιδιαίτερα των αποτελεσματικών στο πεδίο (μη επανδρωμένα αεροσκάφη) έχουν λάβει μεγάλη έκταση. Ακόμα και στην Αιθιοπία πρόκειται να πουληθούν ντρόουνς, παρά το γεγονός ότι η σύγκρουση Αιγύπτου-Αιθιοπίας για τον έλεγχο των νερών του Νείλου από το μεγάλο αιθιοπικό φράγμα απειλεί να μετατρέψει την περιοχή σε σφαγείο. Οι εμπορικές συναλλαγές έχουν επίσης σημειώσει κατακόρυφη άνοδο, αξιοποιώντας και το ιδεολόγημα της ήρεμης δύναμης που δεν έχει αποικιοκρατικό παρελθόν, σε αντίθεση με τη Γαλλία. Είναι φανερό ότι και οι Αφρικανικοί λαοί βρίσκονται στο έλεος των ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων.

ΠΗΓΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου