Πανεπιστημιακή ασφάλεια χωρίς ιδεοληψίες
Οι υποστηρικτές της ασφάλειας στα πανεπιστήμια με όρους ακαδημαϊκής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές, δεν είναι ούτε «ιδεοληπτικοί» ούτε «μωροί» όπως τους αποκαλεί ο ομ. καθηγητής Α. Μανιτάκης στο άρθρο του «Οι ιερόσυλοι του ασύλου και οι μωροί υποστηρικτές τους» (6.3.2022). Ο ίδιος έγραφε στην Καθημερινή (4.8.2019) ότι το πανεπιστημιακό άσυλο «αποτελεί εγγύηση συνταγματικής περιωπής», που «αποκλείει τις αυθαίρετες, χωρίς νόμιμο λόγο παρεμβάσεις ή εισβολές των αστυνομικών αρχών στους πανεπιστημιακούς χώρους, όπως συμβαίνει και με το άσυλο της κατοικίας». Το ίδιο άλλωστε δέχεται σύσσωμη η συνταγματική επιστήμη, σε εκτενείς μελέτες και συγγράμματα των καθηγητών Αρ. Μάνεση, Δ. Τσάτσου, Π. Δαγτόγλου, Ευ. Βενιζέλου, Α. Μανιτάκη, Κ. Χρυσόγονου, Σ. Βλαχόπουλου, Γ. Σωτηρέλη, Φ. Βασιλόγιαννη, του υπογράφοντος και άλλων.
Δεν αποτελεί ένα ουτοπικό σχέδιο η ασφάλεια με σεβασμό μιας μακράς ευρωπαϊκής παράδοσης, κατά τον όρο του Αρ. Μάνεση, που αναφέρεται στην προστασία των πανεπιστημιακών χώρων από όργανα που υπάγονται στις πανεπιστημιακές Αρχές. Αντίθετα, πρόκειται ακριβώς για το μοντέλο ασφάλειας των πανεπιστημίων που εφαρμόζεται εδώ και αιώνες σε όλη ανεξαιρέτως την ηπειρωτική Ευρώπη πλην της Τουρκίας του Ερντογάν.
Το πανεπιστημιακό άσυλο καταργήθηκε νομοθετικά το 2019. Μετά την κατάργησή του ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης δήλωσε ότι η Κυβέρνηση «δεν θέλει αστυνόμους στα πανεπιστήμια» και ότι κάποιοι «κινδυνολογούν ότι τάχα η αστυνομία θα μπαίνει κάθε τόσο στα πανεπιστήμια». Πράγματι, η ΕΛΑΣ πραγματοποιεί επιχειρήσεις εντός των πανεπιστημίων, όποτε θεωρείται αναγκαίο. Γιατί δεν αρκεί αυτή η παρέμβαση και χρειάζεται η μόνιμη εγκατάσταση και περιπολία της αστυνομίας εντός των πανεπιστημίων, που προβλέφθηκε με τον νόμο 4777/2021; Τα επίσημα στοιχεία που προσκόμισε στο ΣτΕ η ΕΛΑΣ για την εγκληματικότητα σε πανεπιστήμια που θεωρούνται «προπύργια ανομίας» είναι αποκαλυπτικά για το 2021: Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μία παράβαση νόμου περί ναρκωτικών και μία σωματική βλάβη, στο ΕΚΠΑ μία νόμου περί ναρκωτικών, τρεις κλοπές και δύο ληστείες, στο Πανεπιστήμιο Πατρών πέντε κλοπές.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων ομόφωνα εξέφρασε την άποψη ότι «η προβλεπόμενη σύσταση Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ) πρέπει εξολοκλήρου να χρηματοδοτείται, να καθοδηγείται και να ελέγχεται από τους πανεπιστημιακούς φορείς και τις πρυτανικές αρχές, οι οποίες πρέπει να έχουν την ευθύνη για τη δράση της, συμφώνα και με τα προβλεπόμενα από το αυτοδιοίκητο-ειδικό καθεστώς λειτουργίας των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Αν δεν αναθεωρηθεί η νομοθετική πρωτοβουλία είναι βέβαιο ότι αντί να μειωθούν οι εντάσεις θα αυξηθούν οι κίνδυνοι».
Είναι αδιανόητο να ανατίθεται σε ένοπλα όργανα (έστω χωρίς πυροβόλο όπλο), που είναι μόνιμα εγκατεστημένα εντός πανεπιστήμιων και λογοδοτούν αποκλειστικά στον αρχηγό της ΕΛΑΣ, να επιλύουν ζητήματα που ανακύπτουν σε ακαδημαϊκούς χώρους, με αρμοδιότητα να συλλαμβάνουν και να ανακρίνουν ακόμα και τον πρύτανη ή τα μέλη της Συγκλήτου, αντί να ακολουθήσουν τις οδηγίες τους. Ποιος θα κρίνει πώς θα αντιμετωπιστεί μία φοιτητική καθιστική διαμαρτυρία που παρεμποδίζει την αναγόρευση ως επίτιμου διδάκτορα π.χ. του κυρίου Πούτιν ή η πραγματοποίηση άνευ αδείας μιας εκδήλωσης σε αίθουσα;
Οι ΟΠΠΙ παραβιάζουν τη συνταγματικά κατοχυρωμένη πλήρη αυτοδιοίκηση των πανεπιστημίων (αρθ. 16 παρ. 5) και την αρχή της αναλογικότητας (αρθ. 25 παρ. 1). Ακόμη και αν δεχθούμε την ευφυή αλλά αλυσιτελή διάκριση μεταξύ «ασφάλειας υπό αστυνομική έννοια» και «φύλαξης» των πανεπιστημίων που εισήγαγε ο καθηγητής Ευ. Βενιζέλος (Καθημερινή 6.3.2022), αυτό δεν σημαίνει ότι η αστυνόμευση των πανεπιστημίων μπορεί να ανατεθεί στην ΕΛΑΣ. Η ΕΛΑΣ έχει γενική αρμοδιότητα στην επικράτεια και οφείλει να παρεμβαίνει στα πανεπιστήμια όταν είναι αναγκαίο. Όμως δεν είναι επιτρεπτή η μόνιμη εγκατάστασή της στους πανεπιστημιακούς χώρους. Η ασφάλεια των πανεπιστημίων είναι συνταγματικά επιτρεπτό να ανατίθεται μόνο σε όργανα που υπάγονται στις πανεπιστημιακές Αρχές. Το ΣτΕ έχει κρίνει με αφορμή τη δημοτική αστυνομία ότι μπορούν να ανατίθενται ειδικές αστυνομικές αρμοδιότητες σε όργανα εκτός ΕΛΑΣ (ΣτΕ Ολ. 16/2015), όπως και ότι η πλήρης αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ συνεπάγεται την αρμοδιότητα να επιλέγουν το διδακτικό και διοικητικό προσωπικό τους (ΣτΕ Ολ. 1816/1983 κ.ά.).
Η πανεπιστημιακή ασφάλεια είναι μία εξαιρετικά σοβαρή και ευαίσθητη λειτουργία, που πρέπει να τελεί υπό την εποπτεία των πανεπιστημιακών Αρχών, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης πλην της Τουρκίας. Αρκεί να δοθούν στα πανεπιστήμια οι αναγκαίοι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι.
*Ξενοφών Κοντιάδης, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Προέδρος Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου