Σέριφος: Αναφορά κατάστασης για την πυρκαγιά στο νησί - Του Γιάννη Σ. Βλάχου (ΧΑΡΤΕΣ)

(Πηγή φωτογραφίας: EcoSerifos)

Αναφορά κατάστασης για την πυρκαγιά στη Σέριφο

Αναδημοσίευση από dasarxeio

Γιάννης Σ. Βλάχος
ΓΕΩ Λευκάδα

Το Σάββατο 29/6/2024 ξέσπασε δασική πυρκαγιά στο νησί των Κυκλάδων κατακαίοντας τη νοτιοδυτική πλευρά του. Τα ξερά φρύγανα έθρεψαν τη φωτιά και σε συνδυασμό με τα σχεδόν 7 μποφόρ που έπνεαν στην περιοχή την βοήθησαν να κινείται και να δημιουργεί μέτωπα με μεγάλη ταχύτητα. Η φωτιά πήρε μεγάλες διαστάσεις καίγοντας σπίτια, αποθήκες και εκκλησίες, καθώς και περιοχή του δικτύου Natura 2000 (κωδικός περιοχής GR4220009). Η φωτιά σταμάτησε στην θάλασσα, αφήνοντας πίσω της ένα εφιαλτικό τοπίο πάνω από τις γνωστές παραλίες του νησιού Λιβαδάκια και Καλό Αμπέλι.

Η εκτίμηση της έκτασης στον χάρτη υπολογίσθηκε με βάση τον κανονικοποιημένο λόγο καύσης (NBR) από εικόνες LANDSAT με ημερομηνία 16/06/2024 και 2/07/2024 αντίστοιχα. Ο κανονικοποιημένος λόγος καύσης (NBR) είναι ένας δείκτης που έχει σχεδιαστεί για να αναδεικνύει τις καμένες περιοχές. Είναι ο λόγος της διαφοράς προς την άθροιση της φασματικής ακτινοβολίας μεταξύ των ζωνών NIR (εγγύς υπέρυθρο) και SWIR (υπέρυθρο μικρού μήκους κύματος) που λαμβάνεται για τις δυο εικόνες πριν και μετά την πυρκαγιά. Το αποτέλεσμα στη συνέχεια χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του dNBR (dNBR ή ΔNBR), το οποίο αποδίδει την έκταση αλλά και την εκτίμηση της σοβαρότητας της καύσης. Για τον υπολογισμό του ΔNBR ισχύει:

ΔNBR = NBR πριν από την πυρκαγιά – NBR μετά την πυρκαγιά

Μετά τον υπολογισμό του NBR τόσο για τις εικόνες πριν όσο και για τις εικόνες μετά, προκύπτει ότι η έκταση στην οποία επεκτάθηκε η πυρκαγιά ανέρχεται κατ εκτίμηση στα 5.750,10 στρέμματα (χάρτης 1).

Το νότιο τμήμα της Σερίφου αποτελεί τμήμα προστατευόμενης περιοχής Natura, και καλύπτεται κυρίως από χαμηλή βλάστηση αποτελούμενη κυρίως από φρύγανα, κάπαρη, ρίγανη, θυμάρι, φραγκοσυκιές, γεράνια, πικραγγουριές, αμπέλια καθώς και ελαιόδεντρα. Σημαντική είναι και η παρουσία διαφόρων ειδών ζωικών οργανισμών, όπως σκαντζόχοιροι, χελώνες, φίδια, λαγοί, νυφίτσες και μέλισσες. Το καμένο τμήμα της προστατευόμενης περιοχής, ανέρχεται κατ εκτίμηση στα 1980,32 στρέμματα (χάρτης 2).

Όσον αφορά τις μορφές κάλυψης χρήσεων γης σύμφωνα με την ταξινόμηση Corine έτους 2018 οι καμένες περιοχές ανά κατηγορία έχουν ως εξής:

ΧΡΗΣΗ ΓΗΣ	ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ
Εκτάσεις με αραιή βλάστηση	1129,52
Λιβάδια	475,22
Σκληροφυλλική βλάστηση	1201,08
Σύνθετες καλλιέργειες	167,09
Φυσικοί βοσκότοποι	2777,19
Σύνολο	5.750,10

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχει μια αύξηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ιδίως στο νότιο τμήμα της περιοχής του νησιού. Πέρα από την πίεση που δέχεται κυρίως από την αύξηση των οικοδομικών δραστηριοτήτων, κυρίως των τουριστικών καταλυμάτων, από δημοσίευμα τον Γενάρη του 2024 το οποίο αφορούσε ψήφισμα των κατοίκων του νησιού, οι οποίοι καταγγέλλουν πως η εταιρεία που εκμεταλλεύονταν παλιά τα Μεταλλεία, επανήλθε προ μηνών ως ιδιοκτήτης γης που καταλαμβάνει σχεδόν 2000 στρέμματα στο νησί (νοτιοδυτικό τμήμα) και εμφανίζεται να έχει ένα «επενδυτικό πλάνο» για την… ανάπτυξη του νησιού! Επίσης δημοσίευμα της εφημερίδας των Συντακτών αποκαλύπτει ένα φαραωνικό έργο – ξενοδοχείο με τελεφερίκ – στην τοποθεσία Γάνεμα, απείρου φυσικού κάλλους αλλά και εντός του δικτύου προστασίας Natura 2000. Στο μακρινό πλέον 2007 η Σέριφος είχε αποτελέσει θέμα στα ΜΜΕ καθώς κάποιοι είχαν κάνει αίτηση για την εγκατάσταση εκεί ενός γιγαντιαίου αιολικού «πάρκου».

Πολλές και συχνές είναι οι καταγγελίες στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, ότι τα νησιά παραμένουν ανοχύρωτα, με τα πυροσβεστικά κλιμάκια υποστελεχωμένα, χωρίς κάποιο σχέδιο προστασίας προσαρμοσμένο στις ιδιόμορφες συνθήκες των νησιών του Αιγαίου. Σε πρόσφατη δήλωσή του ο Ηλίας Τζηρίτης, συντονιστής δράσεων για τις δασικές πυρκαγιές στο WWF Ελλάς, σημείωσε πως οι φωτιές στα νησιά ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στους κατοίκους και όσους επιχειρούν για την κατάσβεσή τους όσο και στο ίδιο το περιβάλλον. Οπως ανέφερε, η χαμηλή βλάστηση δεν αποκλείει την ύπαρξη βιοποικιλότητας. «Δεν μπορούμε να κοιτάμε μόνο το δάσος. Τα νησιά φιλοξενούν πληθυσμούς ερπετών, αμφιβίων και άλλων. Ειδικά οι μικρές νησίδες του Αιγαίου είναι κοιτίδες βιοποικιλότητας. Έχει αποδειχθεί επίσης ότι στις φωτιές σε χαμηλή βλάστηση σημειώνονται τα περισσότερα ατυχήματα πυροσβεστών» (πηγή Καθημερινή).