«Κάν' το όπως το Ντουμπρόβνικ»: Αντιδημοφιλείς αποφάσεις «έσωσαν» την πόλη από τον ανεξέλεγκτο τουρισμό

Όταν το 2017 ο Μάτο Φράνκοβιτς αναλάμβανε τη δημαρχία του Ντουμπρόβνικ, η μεσαιωνική αυτή πόλη ήταν ήδη στον κατάλογο με τους προορισμούς που «ξεχειλίζουν» από τουρίστες (σχεδόν 36 ανά κάτοικο), προκαλώντας πονοκέφαλο στους μόνιμους κατοίκους, που ένιωθαν φιλοξενούμενοι σε …ξένη πόλη, τις αρμόδιες δημοτικές αρχές που έπρεπε να διαχειριστούν τα προβλήματα που φέρνει ο «υπερ-τουρισμός», αλλά και τους τουριστικούς πράκτορες, που έμοιαζαν να μην μπορούν πλέον να διαχειριστούν την κατάσταση.

Ήταν τότε, που ο νέος δήμαρχος της γραφικής κροατικής πόλης, που μοιάζει βγαλμένη από παραμύθι, αποφάσισε να «βάλει τάξη» και να προσπαθήσει να προωθήσει ένα μοντέλο βιώσιμου τουρισμού για την πόλη του, που ιδίως μετά το εξαιρετικά δημοφιλές «Game of Thrones», που γυρίστηκε στο Ντουμπρόβνικ, γνώρισε μια άνευ προηγουμένου τουριστική φρενίτιδα.

Μάλιστα, δεν δίστασε να πάρει μερικές «μη δημοφιλείς» αποφάσεις, όπως λέει, προκειμένου το «μαργαριτάρι της Αδριατικής» να μην χάσει τη λάμψη του στον βωμό του ανεξέλεγκτου τουρισμού.

«Ήμουν μόλις στη δέκατη μέρα από την ανάληψη των καθηκόντων μου, όταν ο διεθνής Τύπος έγραφε για τον «θάνατο του Ντουμπρόβνικ», με αφορμή το φαινόμενο του «υπερ-τουρισμού». Τότε σκέφτηκα πως θα πρέπει να βρω μια μέση οδό μεταξύ της ανάπτυξης, που φέρνει χρήματα σε έναν τόπο και της βιωσιμότητας. Ξεκινήσαμε, λοιπόν, την προσπάθεια προώθησης ενός βιώσιμου τουριστικού μοντέλου με γνώμονα την αρχή: αν οι κάτοικοι του Ντουμπρόβνικ είναι χαρούμενοι, τότε οι τουρίστες θα είναι δέκα φορές πιο χαρούμενοι! Κι αυτό επειδή, παρά το γεγονός ότι η οικονομία της πόλης βασιζόταν κατά 80% από τα έσοδα της τουριστικής βιομηχανίας, οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν ήταν ευτυχισμένοι», ανέφερε ο δήμαρχος της μεσαιωνικής πόλης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο περιθώριο συνεδρίου που διοργάνωσε στην πόλη η Μεσογειακή Ένωση Πρακτορείων Ειδήσεων ΑΜΑΝ.

«Το Ντουμπρόβνικ δεν είναι πλέον μια πόλη με «υπερ-τουρισμό» κι αυτό είναι κάτι που πετύχαμε, παίρνοντας δύσκολες αποφάσεις», σημείωσε, εξηγώντας πως μεταξύ των αποφάσεων αυτών ήταν η μείωση των τραπεζοκαθισμάτων κατά 40% προκειμένου να «ανοίξει» περισσότερο ο δημόσιος χώρος αλλά και των υπαίθριων πάγκων πώλησης σουβενίρ σε ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό.

«Στην επίτευξη του στόχου για βιώσιμο τουρισμό, σημαντική είναι η πολιτική βούληση. Αν δεν υπάρχει πολιτική βούληση δεν μπορούμε να έχουμε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Βέβαια, για να λάβεις τις απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις πρέπει να είσαι έτοιμος να κάνεις πολλούς «εχθρούς», αφού τα μέτρα που παίρνεις δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλή», ανέφερε χαρακτηριστικά ο 40χρονος δήμαρχος του Ντουμπρόβνικ.

Τρίπτυχο δράσεων με γνώμονα τη βιωσιμότητα

Η δημοτική αρχή του Ντουμπρόβνικ αποφάσισε να «απλώσει» τις δράσεις της στη βάση του τριπτύχου, επισκέπτες από κρουαζιερόπλοια, τουρίστες και ταξιδιώτες  ημερήσιοι που διανυκτερεύουν στην πόλη, για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Ειδικότερα για τα κρουαζιερόπλοια, καθώς είχαν σημαντικό θετικό αποτύπωμα στην τοπική οικονομία, έγινε αμέσως κατανοητό ότι τυχόν μείωσή τους θα είχε σοβαρό αντίκτυπο. Γι’ αυτόν τον λόγο έγινε επικοινωνία με τους ιθύνοντες της Cruise Lines International Association ώστε να βρεθεί λύση. Οι μεταξύ τους συζητήσεις κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούν να φιλοξενούνται, ταυτόχρονα, στην πόλη περισσότεροι από 4000 επιβάτες από το πολύ δύο κρουαζιερόπλοια.

«Μάλιστα, επειδή οι περισσότεροι τουρίστες, μόλις κατέβαιναν από το πλοίο, απλώς έτρεχαν να βγάλουν μερικές selfie με φόντο τα μνημεία της παλιάς πόλης και στη συνέχεια αναχωρούσαν, λόγω της περιορισμένης ώρας παραμονής στην πόλη, αποφασίσαμε να προτείνουμε να πληρώνουν λιγότερο τα κρουαζιερόπλοια για μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής», εξήγησε ο κ. Φράνκοβιτς, σύμφωνα με τον οποίο αυτή ήταν μια επιτυχημένη ιδέα αφού κατέδειξε ότι το πρόβλημα δεν ήταν ο αριθμός των επισκεπτών αλλά η ροή. Κι αυτό επειδή αντί να υπάρχει καθημερινή ροή κρουαζιερόπλοιων στο Ντουμπρόβνικ ώστε να μην υπάρχει συνωστισμός, οι προσεγγίσεις γίνονταν τρεις φορές την εβδομάδα (Πέμπτη, Παρασκευή και Κυριακή), με αποτέλεσμα η πόλη να μην μπορεί να «σηκώσει» το βάρος.

Για τους ημερήσιους ταξιδιώτες παρατηρήθηκε ότι περίπου 100-140 λεωφορεία έφταναν καθημερινά στην πόλη, χωρίς κανέναν σχεδιασμό, απροειδοποίητα κατά μία έννοια, με αποτέλεσμα να επιτείνουν το φαινόμενο του συνωστισμού. Η δημοτική αρχή, λοιπόν, αποφάσισε τη σύσταση ενός ηλεκτρονικού συστήματος (bus webshop), όπου τα προσερχόμενα λεωφορεία κλείνουν ημέρα και ώρα άφιξης καθώς αν δεν το κάνουν αυτό και φτάσουν απροειδοποίητα στην πόλη θα κληθούν να πληρώσουν ένα πολύ μεγάλο ποσό (αντί για 100 ευρώ που καλούνται να καταβάλουν μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος, 2000 ευρώ σε περίπτωση μη συμμόρφωσης).

«Η πληροφόρηση και ο έλεγχος είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου της τουριστικής βιωσιμότητας», επισήμανε ο δήμαρχος του Ντουμπρόβνικ, σύμφωνα με τον οποίο ο δυσκολότερος «γρίφος» που κλήθηκε να λύσει ήταν αυτός των επισκεπτών που διανυκτερεύουν στην πόλη (περίπου 3,5 διανυκτερεύσεις ανά μέσο όρο). Γι’ αυτούς, λοιπόν, δημιουργήθηκε μια εφαρμογή με προτάσεις για την καλύτερη μέσα και ώρα για επίσκεψη, λαμβάνοντας υπόψη τον συνολικό αναμενόμενο αριθμό των τουριστών.

Η δημοτική διοίκηση υπό τον Φράνκοβιτς δεν έμεινε, όμως, μόνο στα παραπάνω μέτρα, αλλά εισήγαγε τον θεσμό του Dubrovnik pass, που κοστίζει 250 kuna (περίπου 35 ευρώ) και σού δίνει πρόσβαση στα αξιοθέατα της πόλης, ποσό πολύ χαμηλό, αν αναλογιστεί κανείς τα χρήματα που πρέπει να καταβάλλει ο επισκέπτης για πρόσβαση στα μουσεία και τους υπόλοιπους χώρους ενδιαφέροντος. Ενδιαφέρον είναι επίσης το σύστημα του Smart Parking (έξυπνο παρκάρισμα), που σύμφωνα με τον δήμαρχο είναι το μεγαλύτερο αντίστοιχο σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά και το car pooling με 30 ηλεκτρικά αυτοκίνητα, που είναι διαθέσιμα για τους επισκέπτες.

Με αφορμή δε, τις ψηφιακές εφαρμογές που χρησιμοποιεί εκτενώς ο Δήμος του Ντουμπρόβνικ, ο κ. Φράνκοβιτς εξηγεί πως «η ψηφιοποίηση πάει χέρι χέρι με τον βιώσιμο τουρισμό».

«Η βιωσιμότητα στον τουρισμό θέλει συνεχή προσπάθεια»

Παρά το γεγονός, ωστόσο, ότι πολλά έχουν γίνει για να κερδηθεί το «στοίχημα» του βιώσιμου τουρισμού, η παλιά πόλη, που ανήκει στον κατάλογο των μνημείων της UNESCO, ακόμη και στα μέσα Οκτωβρίου, με σύμμαχο τον καλό για την εποχή καιρό, έσφυζε από ζωή, με μεγάλο αριθμό τουριστών να προσπαθούν ν’ ανακαλύψουν κάθε κρυμμένη «μυστική» της γωνιά.

«Ξεκινήσαμε το 2017 την προσπάθεια για βιώσιμο τουρισμό και τα πρώτα αποτελέσματα άρχισαν να φαίνονται από τα μέσα του 2018, αλλά περισσότερα -μακροπρόθεσμα- αποτελέσματα γίνονται ορατά ακόμη και τώρα καθώς χρειάστηκαν 3-4 χρόνια για να υλοποιήσουμε τα μέτρα που ελήφθησαν- και πάλι δεν είναι αρκετά. Χρειαζόμαστε κάθε μέρα να σχεδιάζουμε νέες δράσεις, να αναπτύσσουμε νέα εργαλεία για να πετύχουμε τον στόχο του βιώσιμου τουρισμού στο Ντουμπρόβνικ», παραδέχθηκε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Φράνκοβιτς.

Ωστόσο, έσπευσε να προσθέσει πως η πόλη δεν έχε πλέον τα (ταυτόχρονα) τεράστια πλήθη τουριστών του παρελθόντος και έχει καταφέρει να αλλάξει την παλιά διεθνή εικόνα μιας πόλης υπερπλήρους, που δεν μπορεί να διαχειριστεί την τουριστική της ροή.

Όσο για το αν είναι ικανοποιημένοι οι κάτοικοι; «Οι άνθρωποι δεν είναι ποτέ ικανοποιημένοι. Θέλουν πάντα περισσότερα, αλλά αυτό μας κάνει κι εμάς επιτυχημένους καθώς αν είναι κάποιος ικανοποιημένος δεν έχεις εσύ, ως δημοτική Αρχή, το κίνητρο για να προσπαθήσεις για περισσότερα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος του Ντουμπρόβνικ, μιας πόλης που φέτος υποδέχθηκε πάνω από 1,3 εκατ. τουρίστες.

Για τον ίδιο, όπως είπε, το σημαντικό είναι όσοι τουρίστες επισκέπτονται την πόλη, να περνούν τόσο καλά ώστε να επιστρέφουν! 

Πηγή, φωτογραφίες: ΑΠΕ-ΜΠΕ μέσω ergasianet