Σύγκρουση πολιτισμών; - Του Τάσου Κωστόπουλου

Φαλούτζα (Ιράκ), Απρίλιος 2003 | AP PHOTO

 

Τάσος Κωστόπουλος

 

Στη σημερινή Δύση, οι μουσουλμάνοι έχουν πάρει τη θέση των Εβραίων ως συλλογικός «Αλλος» και επίφοβος «εσωτερικός εχθρός»

Παρακολουθώντας τη δημόσια συζήτηση στη χώρα μας και διεθνώς για τον πόλεμο στην Παλαιστίνη, δύσκολα αποφεύγει κανείς την αίσθηση μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Ο λόγος φυσικά για την περιβόητη «σύγκρουση πολιτισμών», το ερμηνευτικό σχήμα που επινόησε τη δεκαετία του 1990 ο αντιδραστικός Αμερικανός πανεπιστημιακός Σάμιουελ Χάντινγκτον προς αντικατάσταση των ψυχροπολεμικών διαχωριστικών γραμμών που είχαν πλέον πνεύσει τα λοίσθια.

Οχι μόνο η καταφανής υπέρβαση κάθε μέτρου κατά την υποτιθέμενη «άσκηση του δικαιώματος αυτοάμυνας» του Ισραήλ μετά το μακελειό της 7ης Οκτωβρίου, αλλά ακόμη και η δημοσιοποίηση των σχεδιασμών της κυβέρνησης Νετανιάχου για εθνοκάθαρση εκατομμυρίων Παλαιστινίων αντιμετωπίζονται σχεδόν με συγκατάβαση από πολλούς φιλελεύθερους συμπατριώτες μας, στο όνομα της απέχθειάς τους για το πολιτικό Ισλάμ και τις οπισθοδρομικές κοινωνικές πρακτικές του. Η καταπίεση των γυναικών και οι διώξεις των ομοφυλόφιλων επιστρατεύονται έτσι ως επιχειρήματα για την αναβίωση της αποικιοκρατικής ιδεολογίας που κυριάρχησε στην Ευρώπη του 19ου αιώνα, σύμφωνα με την οποία ο λευκός άνθρωπος, ως εξ ορισμού πολιτισμένος, ήταν «επιφορτισμένος» (από την Ιστορία ή τη Θεία Πρόνοια) να «εκπολιτίσει» τους βαρβάρους του Τρίτου Κόσμου − και, πρώτα από όλα, της μουσουλμανικής Ανατολής. Με την απαραίτητη δόση βίας, εννοείται, αφού οι βάρβαροι δεν καταλαβαίνουν αλλιώς.

Η ταύτιση αυτή δεν είναι καθόλου τυχαία. Το ίδιο το Ισραήλ, ως σύλληψη και υλοποίηση, δεν υπήρξε άλλωστε παρά η ύστατη χρονικά εκδοχή αυτού του ίδιου «εκπολιτιστικού» σχεδίου – και μάλιστα στην επιθετικότερη μορφή του, όχι απλά της κυριαρχίας αλλά της εκδίωξης των (φυλετικά και πολιτισμικά «κατώτερων») γηγενών μιας επίζηλης περιοχής με στρατιωτική βία κι οργανωμένο εποικισμό. Αν οι σημερινοί Ευρωπαίοι κουβαλούν (ή υποκρίνονται ότι κουβαλούν) τη συλλογική ενοχή τους για τη μαζική εξολόθρευση των Εβραίων της ηπείρου από την πιο προωθημένη εκδοχή του δικού τους εθνικισμού, αυτή η ενοχή δεν τους παρέχει βέβαια το παραμικρό ηθικό δικαίωμα να επικροτούν ένα άλλο συλλογικό έγκλημα, και μάλιστα σε βάρος πληθυσμών εντελώς άσχετων με όσα οι δικοί τους πρόγονοι διέπραξαν ή επέτρεψαν. Στο κάτω κάτω της γραφής, αν οι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος δικαιούνταν να αποκτήσουν τη δική τους εθνικά καθαρή πατρίδα, εκτοπίζοντας μαζικά κάποιους άλλους από τις εστίες τους, το εβραϊκό αυτό κράτος έπρεπε να οικοδομηθεί στην καρδιά της Ευρώπης, με πρωτεύουσα το Βερολίνο ή τη Βιέννη. Η δημιουργία του στην Παλαιστίνη επιβεβαίωσε αντίθετα πως οι φυλετικές ιεραρχήσεις του ευρωπαϊκού ρατσισμού, την καθαρότερη και πιο απόλυτη εκδοχή του οποίου αποτέλεσε ο ναζισμός, κάθε άλλο παρά εξαλείφθηκαν με τη συντριβή αυτού του τελευταίου.

«Εχουμε εισροή Ισραηλινών τουριστών. Αν κάποιοι ήρθαν, δεν είναι Παλαιστίνιοι, έχουν έρθει Ισραηλινοί» | Δημήτρης Καιρίδης, υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου (25.10.2023)

Σήμερα, τη θέση των Εβραίων ως στερεοτυπικού Αλλου και επίφοβου «εσωτερικού εχθρού», αντικειμένου καχυποψίας και πολιτισμικά επικαθορισμένου μίσους, την έχουν πάρει στο νοητικό σύμπαν του ευρωπαϊκού κι υπερατλαντικού συντηρητισμού οι μουσουλμάνοι. Εξ ου και σε ολάκερη τη Δύση οι ακροδεξιοί, από την «Εναλλακτική για τη Γερμανία» μέχρι τους ημέτερους «Σπαρτιάτες», δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να ταχθούν ανεπιφύλακτα με το Ισραήλ. Απέχουμε πια έτη φωτός από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όταν η ψευδής συνείδηση περί «περιφερειακότητας» της Ελλάδας έκανε δημοφιλές το σύνθημα «Ελλάδα - Κύπρος - Παλαιστίνη / Αμερικάνος δε θα μείνει». Ακόμη κι από την εποχή της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, πριν από είκοσι μόλις χρόνια, όταν στις πελώριες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στην Αθήνα μετείχαν ακόμη και ηγετικές φυσιογνωμίες της Ν.Δ. ή του ΠΑΣΟΚ.

Η μετάλλαξη αυτή δεν αφορά, φυσικά, μόνο τη χώρα μας. Το 2003, θυμίζω, η Γαλλία και (ηπιότερα) η Γερμανία είχαν αντιταχθεί ρητά στον πόλεμο του Μπους, με αποτέλεσμα οι Αμερικανοί πατριώτες (της ημέτερης Ομογένειας συμπεριλαμβανομένης) να επιδοθούν σε μια υστερική αντιγαλλική εκστρατεία – με πτυχές φαιδρές (όπως η μετονομασία των πιάτων με τηγανητές πατάτες από «French fries» σε «Liberty fries»), πολιτισμικές (με κορυφαίο δείγμα τον κινηματογραφικό «Κώδικα Ντα Βίντσι») αλλά και συμβολικά απειλητικές (με τις αμερικανικές βόμβες που έπεφταν στο Ιράκ να γράφουν πάνω «Για το Παρίσι»)…

Δυο δεκαετίες μετά, γνωρίζουμε πλέον καλά πως εκείνη η εκστρατεία για τον εκπολιτισμό της Μέσης Ανατολής (στα βήματα του Μεγαλέξανδρου, για να θυμηθούμε και τη σχετική ενσάρκωση του Μπους στο προπαγανδιστικό τερατούργημα του Ολιβερ Στόουν) δεν επέφερε μόνο τον θάνατο, άμεσα ή έμμεσα, ενός εκατομμυρίου Ιρακινών. Γέννησε επίσης την πιο ακραία εκδοχή τζιχαντισμού, μπροστά στον οποίο η Χαμάς θυμίζει σχεδόν δυτικοευρωπαϊκή χριστιανοδημοκρατία. Οπως έχουμε δε ξαναγράψει, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη νοημοσύνη για να αντιληφθεί κανείς τι ακριβώς πρόκειται να βγει από τη σημερινή εκατόμβη, σε πλανητική μάλιστα κλίμακα.

Αν υπάρχει γαρ κάτι το ανησυχητικό στις παγκόσμιες αντιδράσεις για την τωρινή σφαγή, αυτό είναι μια ευδιάκριτη τάση εθνοπολιτισμικής πόλωσης, δίπλα στην παραδοσιακή ιδεολογική: μουσουλμάνοι και μαύροι των ΗΠΑ υπέρ της Γάζας, Εβραίοι και συντηρητικοί χριστιανοί υπέρ του Ισραήλ. Την ελπίδα ενός καλύτερου κόσμου, που θα πορευτεί με βάση αρχές και όχι αρχέγονες «φυλετικές» στοιχίσεις, τη σώζουν έτσι –όπως πάντα– οι απανταχού προδότες της φυλής: οι Εβραίοι δημοκράτες και φιλειρηνιστές που κινητοποιούνται σε όλο τον κόσμο ενάντια στις μαζικές δολοφονίες που διαπράττονται (και) στο όνομά τους, οι Γερμανοί που αρνούνται να προσυπογράψουν ένα ακόμη έγκλημα του «δυτικού πολιτισμού» στο όνομα μιας ψευδώνυμης δικής τους εξιλέωσης και, φυσικά, οι Ελληνες αριστεροί που κατεβαίνουν στους δρόμους καταγγέλλοντας τον εθνοσωτήριο Αξονα με το κράτος-τρομοκράτη. Ολοι αυτοί, δηλαδή, που δεν θα ’χουν τίποτα να κρύψουν, όταν κάποια μέρα τα παιδιά ή τα εγγόνια τους τους ρωτήσουν: «Αλήθεια, εσύ τι έκανες τότε;»