Ας το πούμε με το όνομά του: Ισραηλινή κατοχή - Ιστορική ανάλυση από toperiodiko.gr (ΕΙΚΟΝΕΣ, VIDEO, ΠΙΝΑΚΕΣ, ΧΑΡΤΕΣ)

πηγή εικόνας: The Cradle

• Ας το πούμε με το όνομά του: Ισραηλινή κατοχή (Α' Μέρος)

 

Η 7η Οκτώβρη δεν είναι η αρχή, είναι ένα σημείο μέσα στα 75 χρόνια του ισραηλινού απαρτχάιντ

 

Των Ελένης Μαυρούλη, Ελένης Παγκαλιά

 

«Στην πολιορκία, ζωή είναι ο χρόνος / ανάμεσα στην ανάμνηση της αρχής της / και τη λησμονιά του τέλους της…

Όταν τα αεροπλάνα χάνονται, πετούν τα περιστέρια, / άσπρα άσπρα. Πλένουν του ουρανού τα μάγουλα / με ελεύθερα φτερά και ανακτούν τη λαμπρότητα, / την κυριότητα των αιθέρων και του παιχνιδιού. / Ψηλότερα και πιο ψηλά ακόμη, πετούν / τα περιστέρια, άσπρα άσπρα / “Αχ, νά τανε ο ουρανός αληθινός” / [μου λέει κάποιος που περνά ανάμεσα από δυο οβίδες]» 

Μαχμούντ Νταρουίς, Κατάσταση Πολιορκίας, 

μτφρ Αγγελική Σιγούρου, εκδ. Μαΐστρος (δίγλωσση έκδοση, 2010)

 

Ήταν σαν να μην υπήρχε τίποτα πριν τις 7 Οκτώβρη 2023. Σα να είχε εξαφανιστεί εδώ και χρόνια το Παλαιστινιακό Ζήτημα. Ή, σα να ήταν ένα «ζήτημα» μόνο «παλαιστινιακό». Είτε, δηλαδή, αφορούσε μόνο την Παλαιστίνη, είτε το «ζήτημα», δλδ το «πρόβλημα» ήταν η ίδια η Παλαιστίνη και όχι αυτό που πραγματικά είναι: η ισραηλινή κατοχή. Έτσι θα έπρεπε να ονομάζουμε το θέμα αυτό από την αρχή. Κι έτσι να το αντιμετωπίζουμε και οι λαοί και οι παγκόσμιοι ηγέτες. Όμως, όχι, η φράση “ισραηλινή κατοχή” δεν υπάρχει σε καμία επίσημη ατζέντα, κι ας έχει καταδικαστεί το Ισραήλ από τον ΟΗΕ για «παράνομες» και «εγκληματικές» ενέργειες.

Έτσι, φτάσαμε τώρα να διαβάζουμε για «πόλεμο μεταξύ Ισραήλ – Χαμάς» στο κάδρο του οποίου εντάσσεται, σε πρώτη φάση, όλη η Λωρίδα της Γάζας των 2.000.000 κατοίκων (44% παιδιά κάτω των 14 ετών).  Αλλά δεν είναι έτσι: ο πόλεμος γίνεται ανάμεσα στο Ισραήλ και ολόκληρη την Παλαιστίνη. Στη Δ. Όχθη, από τις 7 Οκτωβρίου και μετά, έχουν σκοτωθεί από τον ισραηλινό στρατό ή από εποίκους, οι οποίοι έχουν κλιμακώσει την επιθετικότητά τους, 113 Παλαιστίνιοι, 1.900 έχουν τραυματιστεί και σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό έχουν συλληφθεί περισσότεροι από 1.030. Κατά τον ισραηλινό στρατό, οι 700 έχουν σχέση με τη Χαμάς. Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που ζουν εκεί, κάθε μέρα ζουν μια καθημερινή μάχη στους δρόμους και τα χωράφια τους. Αυτά, στη Δ. Όχθη μόνο, όπου η Χαμάς δεν έχει ισχυρή παρουσία.

Και απλά περιμένουμε τη δεύτερη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, που ίσως πάλι ζητάει «ανθρωπιστική εκεχειρία», χωρίς καμία δεσμευτική ισχύ για υλοποίηση έστω αυτού του αυτονόητου. Ας μην αναφερθούμε εξαντλητικά στην «αποχή» τής Ελλάδας και από αυτή την ελάχιστη προσπάθεια, και στην πλήρη ευθυγράμμιση της κυβέρνησης με την πολιτική τού Ισραήλ.

Αποφασίσαμε ως Περιοδικό να μη κάνουμε γενικές επικλήσεις στο συναίσθημα και την ιδέα τής ελευθερίας, αλλά να αναδείξουμε με στοιχεία και πηγές τι σημαίνει καθεστώς απαρτχάιντ για την προσπάθεια επιβίωσης ενός ολόκληρου λαού. Επιλέξαμε οι πηγές να προέρχονται κυρίως από οργανισμούς, media, φορείς, ανθρώπους τής Δύσης και του Ισραήλ, ώστε να μην υπάρξει η παραμικρή υπόνοια για χαλκευμένα στοιχεία. [Όλες οι μεταφράσεις από τις πηγές είναι δικές μας.]

Θέλουμε να απαντήσουμε σε όλα όσα έχουμε διαβάσει όλα αυτά τα χρόνια, σε όλα όσα επικαλούνται τώρα: για «θρησκευτική σύγκρουση», για τη Χαμάς που θέλει να στήσει «χαλιφάτο», για «δικαίωμα στην αυτοάμυνα χωρίς όριο και περιορισμό», για Παλαιστινίους (γενικά, ως λαό ολόκληρο) που είναι «ανθρωπόμορφα ζώα» και ό,τι και αν πάθουν τους αξίζει, για το μοναδικό βαθιά κοσμικό δημοκρατικό κράτος της περιοχής (το Ισραήλ), για Παλαιστινίους που απέρριψαν τις ισραηλινές προτάσεις για ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και πολλά άλλα. Κάτι λείπει από όλα αυτά: η βασική παράμετρος που θα συνέβαλε καθοριστικά να καταλάβουμε το πλαίσιο της αδιανόητης αιματοχυσίας που εκτυλίσσεται από το Σάββατο 7 Οκτωβρίου. Λείπει το υπόβαθρο της 75χρονης αυτής ανοιχτής πληγής και τι σημαίνει στην πραγματικότητα η κατοχή.

Πώς, δηλαδή, ζουν οι Παλαιστίνιοι πραγματικά την κάθε μέρα τους και τι καλούνται να αντιμετωπίσουν πίσω από το Τείχος που ξεφυτρώνει συνέχεια μπροστά τους. Ποιο είναι το κράτος που, υποτίθεται, απέρριψαν. Πώς χωρούν οι εποικισμοί μέσα στο κράτος αυτό. Ποια είναι η θρησκευτική σύγκρουση που επικαλείται το Ισραήλ και πώς αυτό έχει σταθεί απέναντι στη Χαμάς και την Παλαιστινιακή Αρχή. Τι σημαίνει να «κάνουμε την έρημο να ανθίσει» και πώς εκτοπίζονται δεκάδες άνθρωποι κάθε μέρα με τη βία τού ισραηλινού στρατού και των εποίκων που έχουν το ελεύθερο να καταπατούν και να εξευτελίζουν τις ζωές -και τον θάνατο- των Παλαιστινίων. Πόσο βαθειά έχει διαποτίσει την ισραηλινή κοινωνία η απανθρωποποίηση που προωθείται από την πρώτη στιγμή που τέθηκε το ζήτημα μεταφοράς εβραϊκών πληθυσμών στη γη της Παλαιστίνης, όταν μιλούσαν για «μια γη χωρίς ανθρώπους και έναν λαό χωρίς γη» (a land without people and a people without land), σα να μην υπήρχε κανείς όταν άρχισαν να μεταφέρονται εκεί, παρά μόνο εκείνοι, «ο περιούσιος λαός στην γη της επαγγελίας».

Και πώς φτάσαμε όλες τις τελευταίες δεκαετίες, με αποκορύφωμα τις τελευταίες ημέρες, ο θύτης και το θύμα να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο. Πώς φτάσαμε να «ζυγίζουμε» το ανθρωπιστικό κόστος, να αποδεχόμαστε ως κανονικότητα τα «δύο μέτρα και δύο σταθμά», με κάποιες ανθρώπινες ζωές να είναι πολυτιμότερες από κάποιες άλλες

Εδώ είναι κάποια στοιχεία από το πρώτο τρίμηνο του 2023. Κι εδώ θα δείτε γιατί το Human Rights Watch αποκαλεί το Ισραήλ καθεστώς απαρτχάιντ.

Το άρθρο αυτό θα δημοσιευτεί σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, που ακολουθεί, παρατίθενται και αναλύονται όλοι οι παράγοντες που συντελούν στην επιβολή τής κατοχής: Εποικισμοί, Τείχος, Σημεία Ελέγχου, Κρατούμενοι, Νερό και Τροφή, Παλαιστίνιοι πρόσφυγες. Στο δεύτερο μέρος, που θα ακολουθήσει μέσα στις επόμενες μέρες, παρουσιάζεται η μεθόδευση της απανθρωποποίησης και δίνονται τεκμηριωμένες απαντήσεις στα κυρίαρχα επιχειρήματα του Ισραήλ και της Δύσης.

 

Η σφαγή σε Σάμπρα και Σατίλα (πίνακας του Ντία αλ Αζάουι)

ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΙ – το πιο ξεκάθαρο «πρόσωπο» της κατοχής

Από το 1967 έως το τέλος του 2017, περισσότεροι από 200 ισραηλινοί εποικισμοί ιδρύθηκαν στη Δυτική Όχθη. Πρόκειται για :

• 131 οικισμούς επίσημα αναγνωρισμένους από το ισραηλινό Υπουργείο Εσωτερικών
• Περίπου 110 οικισμούς που χτίστηκαν χωρίς επίσημη άδεια αλλά με κυβερνητική υποστήριξη και βοήθεια (γνωστοί ως «παράνομα φυλάκια»).
• Αρκετούς οικισμούς εντός της πόλης της Χεβρώνας.
• 11 γειτονιές στις περιοχές της Δυτικής Όχθης που το Ισραήλ προσάρτησε στη δημοτική δικαιοδοσία της Ιερουσαλήμ το 1967 και αρκετούς οικισμούς εντός παλαιστινιακών γειτονιών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Άλλοι 16 οικισμοί που είχαν δημιουργηθεί στη Λωρίδα της Γάζας και τέσσερις στη βόρεια Δυτική Όχθη, διαλύθηκαν το 2005. Οι εποικισμοί έχουν επανειλημμένως χαρακτηριστεί παράνομοι από τον ΟΗΕ (Γενική Συνέλευση και Συμβούλιο Ασφαλείας) και καλείται το Ισραήλ να τους διαλύσει άμεσα (τελευταία η απόφαση η 2334 (2016), ενώ έχουν προηγηθεί οι αποφάσεις 242 (1967), 338 (1973), 446 (1979), 452 (1979), 465 (1980), 476 (1980), 478 (1980), 1397 (2002), 1515 (2003), και 1850 (2008).

Οι ισραηλινές ηγεσίες απλώς έγραψαν στα παλιά τους παπούτσια τον ΟΗΕ, το Σ. Ασφαλείας και το διεθνές δίκαιο. Με βάση στοιχεία του 2017, οι έποικοι πλέον είναι περισσότεροι από 620.000 μεταξύ τουλάχιστον 3.000.000 Παλαιστινίων. Η μεγαλύτερη πληθυσμιακή και αριθμητική αύξηση καταγράφεται στους εποικισμούς μετά τη συμφωνία του Όσλο το 1993, δλδ ενώ θεωρητικώς βρισκόταν σε εξέλιξη «ειρηνευτική διαδικασία». Μάλιστα, από τη δεκαετία του 2000 και μετά, καταγράφουν μεγαλύτερη πληθυσμιακή αύξηση από τον πληθυσμό εντός ισραηλινών συνόρων.

 

Οι εποικισμοί κατέχουν περίπου 538.130 στρέμματα  – σχεδόν το 10% της Δυτικής Όχθης, όμως επί της ουσίας κατέχουν άλλα 1.650.370 στρέμματα αφού διαθέτουν δικό τους οδικό δίκτυο, στρατιωτικές ζώνες ασφαλείας κ.ά. Το εποικιστικό οδικό δίκτυο (με ουδέτερες ζώνες που φθάνουν μέχρι και 70 μέτρα εκατέρωθεν του οδοστρώματος) ξεπερνά τα 794 χιλιόμετρα, που δεν έχουν δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν οι Παλαιστίνιοι, των οποίων το οδικό δίκτυο απλώς κόβεται στα σημεία αυτά. Αυτό φέρνει τη συνολική έκταση υπό τον άμεσο έλεγχο των εποικισμών στο 40% της Δυτικής Όχθης. Εννοείται ότι σε αυτά τα στρέμματα περιλαμβάνονται καλλιέργειες ή ακόμη και σπίτια Παλαιστινίων από τα οποία εκδιώχθηκαν. Με στοιχεία ήδη από το 2009, ανά 1.000 εποίκους αντιστοιχούν 1.167 σπίτια ενώ ανά 1.000 Ισραηλινούς πολίτες αντιστοιχούν 836. Είναι σαφές ότι το Ισραήλ «αναπτύσσεται» κυρίως στους εποικισμούς.

Η «ανάπτυξη» αυτή συμβαίνει με έναν τρόπο εξαιρετικά απαξιωτικό και εκμηδενιστικό προς τους Παλαιστίνιους. Χωρίς καμία προειδοποίηση, χωρίς καμία προηγούμενη συμφωνία, χωρίς καμία ενημέρωση ή έστω αίτημα για παραχώρηση γης, οι Ισραηλινοί κυριολεκτικά εισβάλλουν ξαφνικά σε εκτάσεις γης και τις προσαρτούν προς όφελος των εποικισμών, εκδιώχνοντας άγρια ή και σκοτώνοντας τους παλαιστίνιους κατόχους τής γης αυτής. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε χωράφια και προσωπικές ιδιοκτησίες, αλλά και σε δημόσια γη, που μέχρι το τέλος μιας ημέρας θεωρείται παλαιστινιακό έδαφος και ενδέχεται στην αρχή τής επόμενης να έχει ισραηλινές σημαίες και μπουλντόζες που θα το κατοχυρώσουν ως Ισραήλ. Εξάλλου, αυτό που μαρτυρούν οι κάτοικοι των παλαιστινιακών περιοχών είναι ακριβώς αυτό: ότι μπορεί να ξυπνήσουν ένα πρωί κι εκεί που απέναντί τους υπήρχε ένας λόφος, να βλέπουν θεμέλια για τον επόμενο εποικισμό, ο οποίος ολοκληρώνεται τάχιστα.

 

Aπεικόνιση του δαιδαλώδους οδικού δικτύου λόγω εποικισμών εντός της κατεχόμενης Δ. Όχθης. Με λευκό χρώμα οι δρόμοι που επιτρέπεται να κινούνται οι Παλαιστίνιοι, εντός των κατεχομένων εδαφών. Οι Ισραηλινοί μπορούν να κινούνται παντού. (Πηγή: Visualizing Palestine)

Έτσι, οι Παλαιστίνιοι στη Δ. Όχθη «στριμώχνονται» σε 165 μικρότερους ή μεγαλύτερους οικισμούς και πόλεις, εκ των οποίων οι περισσότερες δεν «επικοινωνούν» οδικώς μεταξύ τους απευθείας ακριβώς λόγω των εποικισμών. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz μόλις πριν από 4 μήνες, αν και η γη που έχει προσαρτηθεί στη Δ. Όχθη θεωρητικώς θα έπρεπε να χρησιμοποιείται τόσο από εποίκους όσο και από Παλαιστινίους, περισσότερη από την μισή χρησιμοποιείται αποκλειστικά από εποίκους. Κοινώς η «ελεύθερη» Δ. Όχθη έχει μετατραπεί σε ένα αβίωτο Μπαντουστάν.

Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Βηθλέεμ, που εδώ και χρόνια περιστοιχίζεται πλέον από εποικισμούς, κάτι που έχει δώσει την αφορμή για συνεχόμενη κατασκευή τειχών γύρω-γύρω από την πόλη, πράγμα που αφενός έχει περιορίσει τις μετακινήσεις των κατοίκων και τους εγκλωβίζει σε ένα ασφυκτικό καθεστώς, αφετέρου τους υποβάλλει σε μια διαρκή ταλαιπωρία και καθημερινή υποτίμηση της ζωής τους με το να μη ξέρουν ποια είναι η γη τους, να ελέγχονται κάθε φορά που θέλουν να μπουν ή να βγουν από τη Βηθλέεμ και να πρέπει να επανεφευρίσκουν καινούργιες διαδρομές για να πάνε από μία περιοχή τής πόλης σε μια άλλη καθώς μπορεί να παρεμβάλλεται τείχος ή εποικισμός στη μέση. Η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει πολλούς κατοίκους της πόλης να την εγκαταλείψουν.

 

εποικισμός που κατασκευαζόταν πέρυσι, μέσα στον οικιστικό ιστό τής Βηθλεέμ. Φωτογραφία τραβηγμένη από δρόμο που (ακόμα) ανήκει στην παλαιστινιακή πλευρά (προσωπικό αρχείο)

Οι εποικισμοί αποτελούν κεντρική πολιτική επιλογή των ισραηλινών ηγεσιών που εμπεδώνει την κατοχή και δημιουργεί δεδομένα στο έδαφος, που μπορεί να επικαλεστεί ότι είναι αδύνατον να αλλάξουν κατηγορώντας κάθε ενέργεια σε βάρος τους ως «τρομοκρατία» αν και πρακτικά αποτελούν κατοχική δύναμη. Ενδεικτικά: το 2016 αν και οι έποικοι αποτελούσαν μόλις το 4,5% του πληθυσμού του Ισραήλ, έλαβαν τεράστια κρατική βοήθεια για κατασκευές, εκπαίδευση και δημοσιονομική βοήθεια για τις τοπικές αρχές. Ελαβαν το 10,2% όλων των οικοδομικών αδειών που δόθηκαν σε εθνικό επίπεδο και πολλά κτίρια ανεγέρθηκαν και με κρατική χρηματοδοτική συμμετοχή, ενώ οι τοπικές τους αρχές έλαβαν από 30% – 44% περισσότερα χρήματα για την λειτουργία τους από ό,τι οι τοπικές αρχές των υπολοίπων περιοχών της χώρας, με αυτούς που κατοικούνται από ακραίους θρησκευόμενους εβραίους να παίρνουν τη μερίδα του λέοντος. Οι δημόσιες συγκοινωνίες τους υποστηρίχθηκαν με 12,3% του συνόλου του σχετικού προϋπολογισμού για όλη τη χώρα,  τα σχολεία τους έλαβαν 536,9 εκατομμύρια σέκελ περισσότερα από ό,τι τα δημόσια σχολεία στην υπόλοιπη χώρα, καθώς η πλειοψηφία τους είναι θρησκευτικά σχολεία, τα οποία πριμοδοτούνται από το επίσημο ισραηλινό κράτος με περισσότερα χρήματα από κοσμικά δημόσια σχολεία.

Ανεξέλεγκτοι ατιμώρητοι έποικοι

Οι έποικοι είναι βαριά οπλισμένοι και οι επιθέσεις κατά Παλαιστινίων, είτε στις καλλιέργειές τους είτε ακόμη και μέσα στα σπίτια τους, είναι ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ κανονικότητα. Αν και ο ισραηλινός στρατός, θεωρητικά, θα μπορούσε να τις αποτρέψει, πρακτικά απλώς παραμένει θεατής, αν και υπάρχουν και περιπτώσεις που συνδράμει τους εποίκους. Όταν δεν συμβαίνει αυτό, οι έποικοι δεν διστάζουν να επιτεθούν και στον στρατό.

«Έχω μια καταπληκτική ιστορία από τη συγκομιδή της ελιάς: ήταν εποχή συγκομιδής και Παλαιστίνιοι είχαν πάει να μαζέψουν ελιές. Κάποιοι τύποι από τον εποικισμό Γιτζάρ ήρθαν να ενοχλήσουν τον κόσμο που μάζευε ελιές. Η ομάδα ελεύθερων σκοπευτών κλήθηκε για να απομακρύνει τους εποίκους. Οι έποικοι αρνήθηκαν να φύγουν και περικύκλωσαν τον διοικητή της ομάδας, περίπου έξι από αυτούς, και εκείνος σήκωσε το όπλο του στον αέρα. Έμοιαζε σαν να λέει: «Αν δεν φύγεις τώρα, θα σου ρίξω μια σφαίρα», στους εποίκους. Ήταν βίαιοι απέναντί του και είμαι σίγουρος ότι ένας από αυτούς τον γρονθοκόπησε στο πρόσωπο. Και τότε αυτός ο διοικητής έγινε πολύ γνωστός στον επικοισμό Yitzhar, όπου ίσως κρέμασαν και φωτογραφίες του στον τοίχο με την ένδειξη «καταζητείται». Έγινε στόχος.» Ισραηλινός λοχίας Δ. Όχθη

Έποικοι μαζί με στρατιώτες απειλούν Παλαιστινίους αγρότες. (Πηγή: B’Tselem)

Οι επιθέσεις αυτές περιλαμβάνουν ξυλοδαρμό, λιθοβολισμό, πυρπόληση χωραφιών, καταστροφή δέντρων και καλλιεργειών, κλοπή καλλιεργειών, ζημιά σε σπίτια και αυτοκίνητα, αποκλεισμό δρόμων, χρήση πραγματικών πυρών ακόμη και εν ψυχρώ δολοφονίες. Όλα αυτά παραμένουν ατιμώρητα. Σύμφωνα με στοιχεία 15 χρόνων, που παρουσιάστηκαν το 2021, ελάχιστοι Παλαιστίνιοι κατάφεραν ή τόλμησαν τελικά να καταθέσουν προσφυγές στην ισραηλινή δικαιοσύνη -από τις 1.200, οι 1.100 «έκλεισαν» χωρίς καν να γίνει έρευνα.

Χαρακτηριστικότερη όλων, ίσως, είναι η περίπτωση της Χεβρώνας στη Δ. Όχθη. Στο 20% της πόλης ζουν 34.000 Παλαιστίνιοι και 700 έποικοι. Η παρουσία τους εκεί, όπως και των ισχυρών δυνάμεων του ισραηλινού στρατού, «δικαιολογείται» από την ύπαρξη του Τάφου των Πατριαρχών, του δεύτερου ιερότερου τόπου για τους εβραίους μετά το Όρος του Ναού στην Ιερουσαλήμ. Οι 7.000 Παλαιστίνιοι ζούσαν σε περιοχές που σήμερα πλέον βρίσκονται δίπλα είτε στα σπίτια είτε στους δρόμους που χρησιμοποιούν αποκλειστικά οι έποικοι. Επί τόπου βρίσκεται διαρκώς ισραηλινός στρατός που λειτουργεί 21 σταθερά σημεία ελέγχου και όσα άλλα στήνονται περιοδικά. Πρακτικά οι Παλαιστίνιοι ακόμη και για να βγουν από το σπίτι τους, εξαρτώνται από τις διαθέσεις των εποίκων και του στρατού. Αντίθετα, οι έποικοι μπορούν ανά πάσα ώρα να πάνε όπου θέλουν, με αποτέλεσμα εκείνη την ώρα αιφνιδιαστικά να διατάσσεται το κλείσιμο όλων των παλαιστινιακών καταστημάτων και υπηρεσιών καθώς και των Παλαιστινίων κατοίκων στα σπίτια τους.

«Αυτό που με ενόχλησε περισσότερο εκείνη την ημέρα (στην εβραϊκή γιορτή Πουρίμ), ήταν ότι την νύχτα, στην παλαιστινιακή πόλη Μπάιτ Χαντάσα, υπήρχε ένα σημείο ελέγχου δικό μας που έβλεπε όλο το δρόμο. Στο σημείο αυτό, συγκεντρώθηκαν κάτοικοι του (εποικισμού) Κίρυατ Άρμπα, και άρχισαν να ρίχνουν γυάλινα ποτήρια. Έριχναν ποτήρια επί ώρες σε ένα παλαιστινιακό σπίτι. Υπήρχαν μόνο κάγκελα στο παράθυρο και όλα τα ποτήρια έσπαγαν μέσα στο σπίτι, μωρά έκλαιγαν, μικρά παιδιά κρυφοκοίταζαν και τους έριχναν μπουκάλια στο πρόσωπο. (Οι έποικοι) έριξαν μπουκάλια και ποτήρια σε όλα τα παλαιστινιακά σπίτια του δρόμου. Το έκαναν επί ώρες και προσπαθήσαμε να τους σταματήσουμε, αλλά ως στρατιώτες δεν έχουμε δικαιοδοσία να κάνουμε το οτιδήποτε σε αυτούς. Αυτό είναι δικαιοδοσία της αστυνομίας. Εξοργίστηκα, και άλλοι στρατιώτες επίσης. Πήγαμε στον αξιωματικό υπηρεσίας: κάνε κάτι του είπαμε. Λυπάμαι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε, είπε. Συνεχίστηκε και μάλιστα προσπάθησαν να διασχίσουν και τον φράχτη που χωρίζει την παλαιστινιακή πλευρά (από τους εποίκους). Συνέχισαν να πετάνε μπουκάλια, ποτήρια, να σπάνε τα πράγματα των ανθρώπων (των Παλαιστινίων) και να βανδαλίζουν τις περιουσίες τους. Κάποια στιγμή, αργότερα, έφτασε η αστυνομία. Οι αστυνομικοί ήταν φίλοι τους (με τους εποίκους). Όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Δεν έκαναν τίποτε, απλώς παρακολουθούσαν. Έλεγαν: Οκ, μήπως να χαλαρώσουμε λίγο; Μήπως να σταματήσεις να το κάνεις αυτό; Μήπως…Σαν να μην είχαν την εξουσία να τους σταματήσουν. Ήρθαν απλώς σαν να είναι φίλοι μεταξύ τους, (τους αστυνομικούς) δεν τους ένοιαζε. Τελικά ο διοικητής της διμοιρίας μάς διέταξε να επιστρέψουμε στις θέσεις μας κυρίως επειδή είδε ότι είχαμε αρχίσει να εκνευριζόμαστε. Μας είχαν ενημερώσει ότι γίνονται αυτά.

-Τι θα πρέπει να κάνετε όταν συμβαίνει αυτό;

-Τίποτε. Ο κανόνας είναι ότι προστατεύουμε τους εβραίους. Επικεντρωνόμαστε στο πώς μπορεί να αντιδράσουν οι Παλαιστίνιοι, αλλά όχι στη δράση των εβραίων που προκαλεί την αντίδραση.

-Δεν πρέπει να προστατεύετε και τους Παλαιστινίους;

-Όχι. Καθόλου. Η μοναδική μας αποστολή είναι να προστατεύουμε τους εβραίους. Οι Παλαιστίνιοι δεν μετράνε, μας το είχαν κάνει σαφές.» Ισραηλινός λοχίας – περιοχή Χεβρώνα

To 1994, ο αμερικανο-εβραίος έποικος Μπαρούχ Γκολνστάιν από το γειτονικό οικισμό Κίρυατ Άρμπα δολοφόνησε 29 Παλαιστινίους προσκυνητές και τραυμάτισε περισσότερους από 130  δίπλα από τον Τάφο των Πατριαρχών, πριν αφοπλιστεί και σκοτωθεί από παρευρισκόμενους. Ο τάφος του έχει γίνει σημείο προσκυνήματος για τους ακροδεξιούς Ισραηλινούς και για μεγάλο τμήμα των εποίκων, μεταξύ των οποίων και ο νυν υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Μπεν-Γκβιρ.

 

Οι εποικισμοί περικυκλώνουν τα παλαιστινιακά χωριά και τις πόλεις

«Κυνήγησαν παιδιά, ενήλικες γυναίκες. Κυνηγούν κάποιον και τον κλωτσάνε στον κώλο. Οι Παλαιστίνιοι που έχουν ήδη μπει σε αυτές τις περιοχές είναι εντελώς αβοήθητοι, δεν μπορούν να αντεπιτεθούν και η ατμόσφαιρα από την άλλη πλευρά είναι ότι οι έποικοι δεν φοβούνται, δεν θα πάθουν τίποτε. Μπορείς να τους φωνάξεις, να τους επιπλήξεις, δεν υπάρχει φόβος ότι θα τιμωρηθούν για αυτό που κάνουν. Είναι ένα μέρος όπου επιτρέπεται να έρθετε, να επισκεφθείτε, να δείρετε και να πάτε σπίτι ικανοποιημένοι. Επιτρέπουμε μια «αποστειρωμένη» περιοχή όπου οι Άραβες είναι αβοήθητοι, οι Εβραίοι είναι και οπλισμένοι και υποστηρίζονται». Περιγραφή Ισραηλινού λοχία από την περιοχή της Χεβρώνας

Οι Ισραηλινοί στρατιώτες, ωστόσο, τις περισσότερες φορές συντάσσονται με τους εποίκους και δεν διστάζουν να πυροβολήσουν τραυματίζοντας ή σκοτώντας ανθρώπους μέσα στη γη ή τα σπίτια τους. Άλλωστε, ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τους Παλαιστίνιους είναι οι ελεύθεροι σκοπευτές – που υπάρχουν διασκορπισμένοι σε διάφορα σημεία ή κρυμμένοι σε μικρούς λόφους κατά μήκος δρόμων που οδηγούν σε εποικισμούς ή χωρίζουν το ισραηλινό από το παλαιστινιακό έδαφος κατά βούληση- οι οποίοι πυροβολούν αναλόγως με το αν κάποιο αυτοκίνητο ή πεζός τούς φαίνεται ύποπτος, χωρίς να προβαίνουν καν σε τυπικό, έστω, έλεγχο. Αυτό που καταγγέλλουν πρώην ελεύθεροι σκοπευτές για τον τρόπο με τον οποίο διατάσσονται να αντιμετωπίζουν τον άμαχο πληθυσμό σε συμπλοκές, είναι μια καθημερινότητα ανεξαρτήτως συμπλοκών:

«Εμείς, μια ομάδα πρώην μαχητών, μέλη ομάδων ελεύθερων σκοπευτών, θέλουμε να εκφράσουμε την αγωνία μας σχετικά με τα πρόσφατα επεισόδια στη Λωρίδα της Γάζας [σ.σ.2018]. Καθώς ακούμε για τις στρατιωτικές διαταγές που επιτρέπουν στους ελεύθερους σκοπευτές να πυροβολούν με πραγματικά πυρομαχικά εναντίον άοπλων διαδηλωτών, γεμίζουμε με ντροπή και θλίψη: ντροπή για τις διαταγές που στερούνται ηθικής και δεοντολογικής κρίσης και θλίψη για τους νέους στρατιώτες, οι οποίοι, όπως γνωρίζουμε πολύ καλά από τη δική μας εμπειρία, θα κουβαλούν πάντα μαζί τους τις σκηνές που έζησαν μέσα από τα σκόπευτρα των τουφεκιών τους. Η εντολή στους ελεύθερους σκοπευτές να πυροβολούν για να σκοτώσουν άοπλους διαδηλωτές που δεν αποτελούν κίνδυνο για την ανθρώπινη ζωή είναι ένα ακόμη προϊόν της κατοχής και της στρατιωτικής κυριαρχίας πάνω σε εκατομμύρια Παλαιστίνιους, καθώς και της ανάλγητης ηγεσίας της χώρας μας, και της εκτροχιασμένης ηθικής πορείας. Η πρόκληση βλάβης σε αθώους ανθρώπους στη Γάζα είναι μέρος αυτού που χρειάζεται για να διατηρηθεί το καθεστώς κατοχής και δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συνεχιστεί. Μόνο η παύση του στρατιωτικού ελέγχου του παλαιστινιακού λαού θα δώσει τέλος σε αυτό. Gil Fermon, 50ο Τάγμα Nahal, Amit Goldberg, Nadav Weiman Μονάδα αναγνώρισης Nahal, Avner Gvaryahu, Αντιαρματική μονάδα αλεξιπτωτιστών, Ron Zaidel, 931ο Τάγμα Nahal»

εποικισμός από άλλη πλευρά τής Βηθλέεμ (προσωπικό αρχείο)

  

To ΤΕΙΧΟΣ και τα ΤΕΙΧΗ

Όταν μιλάμε για «Τείχος» στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ εννοούμε αυτό της Δυτικής Όχθης, το τείχος που οι Ισραηλινοί ονομάζουν «Σύνορο Ασφάλειας» και οι Παλαιστίνιοι αποκαλούν το «Τείχος του Απαρτχάιντ». Παράλληλα, εδώ και δεκαετίες χτίζονται από τους Ισραηλινούς και άλλοι «φράχτες» και «διαχωριστικά», με αποτέλεσμα τα παλαιστινιακά εδάφη να μη συνιστούν ενιαία επικράτεια και να μην υπάρχει σύνδεση ανάμεσα σε πόλεις, χωριά, κοινότητες, ή και ανθρώπους των ίδιων κοινοτήτων. Αν και ο δηλωμένος σκοπός τής κατασκευής τού Τείχους ήταν η ασφάλεια των ισραηλινών πολιτών και ο διαχωρισμός τους από ένα ενδεχόμενο παλαιστινιακό κράτος, τελικά αυτό που φαίνεται να εξυπηρετούν είναι η de facto διεύρυνση του εδάφους τού Ισραήλ και η νομιμοποίηση της κατοχής, η διάλυση της δυνατότητας ύπαρξης παλαιστινιακού κράτους, η εμπέδωση της ισχύος και της επεκτατικής πολιτικής τού Ισραήλ και η απανθρωποποίηση, δλδ η αναγωγή των Παλαιστίνιων πίσω από τα τείχη σε κάποια τέρατα που θέλουν να γκρεμίσουν τα τείχη για να σφάξουν Ισραηλινούς -αναγωγή όχι δύσκολη όταν οι περισσότεροι Ισραηλινοί πολίτες δεν βλέπουν καν μπροστά τους πλέον Παλαιστίνιους και τους κατασκευάζουν ως οντότητες και ως λαό μέσα από το θυμικό τους και την προπαγάνδα τής χώρας που ζουν.

Σύμφωνα με το Ισραηλινό Κέντρο Πληροφόρησης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στις Κατεχόμενες Περιοχές «με την κατασκευή του διαχωριστικού φράγματος, το Ισραήλ διέσπασε τη συνέχεια παλαιστινιακών αστικών και αγροτικών εδαφών και διέκοψε διακοινοτικούς δεσμούς που είχαν σφυρηλατηθεί και εδραιωθεί κατά τη διάρκεια πολλών γενεών- επέβαλε μια αυθαίρετη αναδιαμόρφωση του χώρου με βάση τα όρια των εποικισμών και για την εξυπηρέτηση των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας.»

 

bethlehem-walk-near-an-israeli-tank-

Το Τείχος ξεκίνησε να κατασκευάζεται στο τέλος τού 2002/αρχές 2003 περιφερικά τής Δυτικής Όχθης, σύμφωνα με αποφάσεις που είχε λάβει στο παρελθόν το Ισραήλ. Η συζήτηση για το τείχος είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία τού 1990, οπότε και άρχισαν να φτιάχνονται διαχωριστικοί φράχτες σε κάποιες περιοχές. Μάλιστα, ο πρώτος που επικαλέστηκε επίσημα την κατασκευή του ήταν ο τότε πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν, την ίδια χρονική περίοδο που έσφιγγε το χέρι τού Γιασέρ Αραφάτ στον Λευκό Οίκο και στις συμφωνίες τού Όσλο. Ήταν λίγο μετά την πρώτη Ιντιφάντα και παλαιστίνιοι εισέβαλαν με επιθέσεις αυτοκτονίας σε περιοχές τού Ισραήλ, με τον Ράμπιν να κατηγορεί τον Αραφάτ ως υποκινητή των επιθέσεων.

Μέχρι το τέλος τού 2003 είχαν κατασκευαστεί 108 χλμ τείχους, ενώ το 2004 η ισραηλινή κυβέρνηση ενέδωσε στις διαμαρτυρίες τής Παλαιστινιακής Αρχής και τις πιέσεις των Η.Π.Α. να ξανασκεφτούν τη διαδρομή τού τείχους καθώς ήδη υπήρχαν περιοχές Παλαιστινίων που περικλείονταν από αυτό και αποκλείονταν από τον υπόλοιπο κόσμο, όπως χαρακτηριστικά η πόλη της Καλκίλια (η οποία από τότε παραμένει περίκλειστη, με ένα μόνο άνοιγμα στα ανατολικά της, το οποίο ελέγχεται από ισραηλινό στρατό. Η πόλη αυτή των περίπου 40.000 κατοίκων ανήκει στην Area A, που υποτίθεται είναι υπό την πλήρη δικαιοδοσία τής Παλαιστινιακής Αρχής).

 

Απεικόνιση του τείχους. Φαίνεται ξεκάθαρα το επιπλέον παλαιστινιακό έδαφος που προσαρτά καθώς και το πώς εγκλωβίζει περαιτέρω παλαιστινιακές περιοχές. (Πηγή: Visualizing Palestine)

Ωστόσο, το 2005 η ισραηλινή κυβέρνηση αποφάσισε να συνεχίσει και να επεκτείνει την κατασκευή τού τείχους στα 670 χιλιόμετρα, επικαλούμενη αυτή τη φορά τη δεύτερη Ιντιφάντα και συνυπολογίζοντας το σχέδιο για την απόσυρση του ισραηλινού στρατού και 21 εποικισμών από τη Λωρίδα τής Γάζας. Και αυτό, παρά την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών στο Διεθνές Δικαστήριο τής Χάγης τον Ιούλιο του 2004, η οποία καλούσε το Ισραήλ να αποσύρει το τείχος από την κατεχόμενη Παλαιστίνη. Μάλιστα, η γνωμοδοτική απόφαση καλούσε το Ισραήλ να επιστρέψει την γη που είχε καταλάβει και να αποζημιώσει τους κατοίκους της για τυχόν καταστροφές που είχε επιφέρει. Η απόφαση, βέβαια, δεν ήταν δεσμευτική και αυτό επικαλέστηκε το Ισραήλ για να την αγνοήσει.

Παρόμοιες αποφάσεις για τη μη νομιμότητα του συγκεκριμένου σχεδίου πήραν εκείνη την περίοδο και άλλοι διεθνείς και εγχώριοι φορείς και οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένου και του Ανώτατου Δικαστηρίου τού Ισραήλ. Καμία δεν εισακούστηκε, καθώς σχεδόν καμία δεν αμφισβήτησε τον ισχυρισμό τού Ισραήλ ότι έχει δικαίωμα να υψώσει τείχος για την ασφάλειά του. Φυσικά, ούτε η φωνή κινημάτων εντός του Ισραήλ, που επί χρόνια μάχονταν ενάντια στο τείχος, εισακούστηκε ποτέ από την κυβέρνηση. Αντιθέτως, τότε ήταν που ελήφθη και η απόφαση για Τείχος που θα περικλείει την Ιερουσαλήμ, καταπατώντας ακόμα και τη συμφωνία τού Όσλο για την ύπαρξη της πόλης αυτής. Έτσι, η ανατολική Ιερουσαλήμ αποκόπηκε από τη Δυτική Όχθη και όσοι Παλαιστίνιοι έμειναν από την πλευρά της Ιερουσαλήμ έγιναν ξαφνικά κάτοικοι του Ισραήλ, χωρίς όμως να πάρουν υπηκοότητα. Δεν θεωρούνται Ισραηλινοί πολίτες καθώς η ισραηλινή γραφειοκρατία θέτει τεράστια εμπόδια στο να λάβουν υπηκοότητα. Σήμερα περίπου το 39% των κατοίκων της ανατολικής Ιερουσαλήμ είναι Παλαιστίνιοι αλλά μόνο το 5% έχει ισραηλινή υπηκοότητα. Είτε έχουν μείνει με την ιορδανική υπηκοότητα που είχαν πριν την προσάρτηση από το Ισραήλ είτε είναι…χωρίς υπηκοότητα, κάτι που τους καθιστά πρώτης τάξης θύματα για εκτοπισμό και άρση της άδειας διαμονής τους.

κατασκευή φράχτη στη Νότια Χεβρώνα.

Τα όρια είναι αυθαίρετα. (πηγή: Wikipedia)

 

Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι πράγματι οι επιθέσεις αυτοκτονίας έχουν μειωθεί πολύ. Το Ισραήλ αναφέρει ότι τρία χρόνια πριν την κατασκευή τού τείχους οι δολοφονίες από επιθέσεις αυτοκτονίας ήταν 293, ενώ τρία χρόνια μετά την κατασκευή του, οι δολοφονίες ήταν 64. Οι Παλαστίνιοι, ωστόσο, θεωρούν ότι ο λόγος της μείωσης των επιθέσεων αυτοκτονίας είναι πως εκείνη την περίοδο άρχισαν να περνούν σε μια άλλη φάση διεκδίκησης, κατανοώντας ότι ο τρόπος αυτός δεν ήταν αποτελεσματικός. Η πρόσφατη επίθεση της Χαμάς, μάλλον αποδεικνύει ότι αν πραγματικά ήθελαν να συνεχίσουν τον κύκλο τής βίας τόσα χρόνια, θα το κατάφερναν όσα τείχη και να υψώνονταν. Ο πραγματικός λόγος ύπαρξης του Τείχους είναι η επικύρωση της κατοχής περισσότερων εδαφών και η απομόνωση, εκδιωγμός και συντριβή των Παλαιστινίων.

Πλέον το Τείχος έχει μήκος σχεδόν 750 χιλιομέτρων, ξεπερνάει δηλαδή το διπλάσιο των ορίων τής «Πράσινης Γραμμής»*, και η διαδρομή του ακολουθεί όχι κάποια προσυμφωνημένα σύνορα, παραβιάζει ακόμα και τα σύνορα του 1967, καθώς «ελίσσεται» μέσα στη Δυτική Όχθη αναλόγως με το τι περιοχές θέλουν να καταπατήσουν οι Ισραηλινοί για να φτιάξουν εποικισμούς. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που φτιάχνεται ένας εποικισμός ορθώνονται νέα τείχη ή φράχτες μέσα σε παλαιστινιακό έδαφος. Μόλις το 10% με 15% του μήκους του εκτείνεται κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής ή εντός του Ισραήλ και το υπόλοιπο 85%-90% εκτείνεται έως και 20-22 χιλιόμετρα εντός της Δυτικής Όχθης. Αυτό σημαίνει ότι η κάθε μέρα που ξημερώνει στα παλαιστινιακά εδάφη μπορεί να φανερώσει κάποιον «φράχτη» σε σημεία που μέχρι το προηγούμενο βράδυ θεωρούνταν «Παλαιστίνη» (ή «κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη», oPt). Είναι τα σημεία όπου δηλώνεται πως σε λίγες μέρες θα έχει στηθεί αυτός ο καινούργιος ισραηλινός εποικισμός και οι Παλαιστίνιοι δεν θα έχουν πλέον το δικαίωμα ούτε καν να περπατούν στην τριγύρω περιοχή -κι ας έχουν εκεί σπίτια, χωράφια ή οτιδήποτε άλλο.

Το ύψος του τσιμεντένιου τείχους φτάνει σε κάποια σημεία τα 8 ή 9 μέτρα, με σημεία ελέγχου από τον ισραηλινό στρατό κάθε λίγα χιλιόμετρα, ενώ σε άλλα σημεία υπάρχουν σύρματα ή τεράστια χαντάκια, με ελεύθερους σκοπευτές στην γύρω περιοχή.

«Το “τείχος διαχωρισμού” είναι ένα πλήρως ολοκληρωμένο στρατιωτικό σύστημα τειχών, περιφράξεων (ηλεκτρονικών και συρματοπλεγμάτων), φραχτών, ορυγμάτων, αισθητήρων, παρατηρητηρίων, αμμωδών διαδρομών, τσιμεντένιων πλακών ύψους έως και 8 μέτρων, θερμικών εικόνων, βιντεοκάμερων, εναέριων μη επανδρωμένων αεροσκαφών και άλλων μέτρων ασφαλείας. Ο Amos Yaron, πρώην διευθυντής τού Υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ, περιέγραψε το διαχωριστικό τείχος της Δυτικής Όχθης ως “το μεγαλύτερο έργο που έχει πραγματοποιήσει ποτέ το Ισραήλ“»

 

Το Τείχος στη Βηθλέεμ (φωτογραφία: omniaTV)

Γιατί συνιστά έγκλημα πολέμου το Τείχος;

Γιατί οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα είναι τέτοιες που επιφέρουν από ακραία φτωχοποίηση και βιοτική υποβάθμιση μέχρι και θάνατο -όχι (μόνο) από όπλα, αλλά από έλλειψη υποδομών και πρόσβασης σε βασικά αγαθά. Έτσι, πέρα από το πώς μέσω του τείχους οι Ισραηλινοί εγκαθιδρύουν διαρκώς την κυριαρχία τους με την ολοένα και μεγαλύτερη προσάρτηση γης, η καθημερινή ζωή καθορίζεται στο μεγαλύτερο βαθμό από την ύπαρξη αυτού του διαχωρισμού.

Υγεία: 

Χιλιάδες Παλαιστίνιοι και Παλαιστίνιες δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε νοσοκομειακές υποδομές και παροχές υγείας. Καθώς για να βγουν έξω από το τείχος χρειάζεται να έχουν πάρει άδεια, σε περιπτώσεις ειδικά μιας επείγουσας ανάγκης αυτό σημαίνει ότι μπορεί να πεθάνουν πριν εγκριθεί το αίτημά τους. Αν υπολογίσουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των παλαιστινιακών εδαφών είναι απομονωμένα και αποκλεισμένα από μεγαλύτερες πόλεις, και με καμία οικονομική δυνατότητα φυσικά να έχουν ένα δικό τους σύστημα υγείας, μπορούμε να φανταστούμε τι σημαίνει η πρόσβαση σε προληπτικές ή άλλες εξετάσεις, το να μπορούν να θεραπευτούν ή και να προλάβουν κάποιο επείγον περιστατικό. Οι επιπτώσεις στην υγεία ήταν γνωστές από το 2005: «Στο Abu Dis και την Aizaria, δύο παλαιστινιακές πόλεις όπου το τείχος έχει ήδη ολοκληρωθεί, ο μέσος χρόνος που χρειάζεται ένα ασθενοφόρο για να μεταβεί στα πλησιέστερα νοσοκομεία τής Ιερουσαλήμ έχει αυξηθεί από περίπου 10 λεπτά σε πάνω από μία ώρα και 50 λεπτά… Ο κ. Garrigue λέει ότι μόλις ολοκληρωθεί το τείχος, το πρόβλημα αυτό θα επηρεάσει πολλά περισσότερα χωριά»

Εδώ μπορείτε να δείτε μια ενδελεχή έρευνα και αναλυτική περιγραφή των επιπτώσεων τους Τείχους στην Υγεία των Παλαιστίνιων, από την ισραηλινή οργάνωση Physicians for Human Rights (PHR). Στην εισαγωγή τους αναφέρουν: «Η παρούσα έκθεση εξετάζει τους διάφορους πληθυσμούς που πλήττονται από τον επιβεβλημένο διαχωρισμό. Ενώ εστιάζουμε στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, γνωρίζουμε ότι όσα περιγράφουμε σε αυτόν τον τομέα ισχύουν και για άλλες πτυχές τής ζωής. Στο πρώτο μέρος της έκθεσης κάνουμε μια σύντομη επισκόπηση του τείχους και του νομικού του καθεστώτος. Στη συνέχεια ασχολούμαστε με τις διάφορες ομάδες ανθρώπων τις οποίες επηρεάζει,την καθεμία σε διαφορετική κλίμακα. Καταδεικνύουμε πώς το τείχος αποκόπτει τους κατοίκους της Ιερουσαλήμ που έχουν καθεστώς διαμονής στο Ισραήλ από την πόλη και από τις εγκαταστάσεις του kupat holim (οργανισμός συντήρησης υγείας ή HMO) και πώς το Ισραήλ αποφεύγει τις ευθύνες του απέναντί τους. Δείχνουμε επίσης πώς οι Παλαιστίνιοι σύζυγοι σε “μικτές” οικογένειες (ένας σύζυγος Παλαιστίνιος, ένας σύζυγος Παλαιστίνιος με ισραηλινό καθεστώς διαμονής/υπηκοότητας) γίνονται φυλακισμένοι στα σπίτια τους, χωρίς να μπορούν να λάβουν ιατρική περίθαλψη, καθώς και πώς οι Παλαιστίνιοι που διαμένουν σε άλλα μέρη των κατεχομένων εδαφών δεν μπορούν πλέον να φτάσουν στα νοσοκομεία της Ιερουσαλήμ, ακόμη και όταν η περίθαλψη που χρειάζονται δεν είναι διαθέσιμη στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.»

Μετακίνηση ανθρώπων:

Τα σημεία ελέγχου, η υποχρεωτική άδεια διέλευσης εφόσον οι ισραηλινές Αρχές κρίνουν ότι υπάρχει ανάγκη ή δουλειά, η απαγόρευση διέλευσης στους υπόλοιπους, οι οικογένειες που έχουν χωριστεί στα δύο, η γη που έχει μείνει από την άλλη μεριά τού τείχους, οι ελεύθεροι σκοπευτές κατά μήκος τού τείχους: Αυτά συνιστούν τους παράγοντες μετακίνησης μιας Παλαιστίνιας ή ενός Παλαιστίνιου στον τόπο που ζουν. Σε μια περιοχή που της κατήργησαν τη σιδηροδρομική γραμμή που υπήρχε από το 1920 έως το 1948 και συνέδεε τις πόλεις μεταξύ τους, ενώ τώρα υπάρχουν μόνο λεωφορεία κυρίως από και προς τη Ραμάλα. Και το οδικό δίκτυο αλλάζει «σημαίες» κάθε λίγο, με αποτέλεσμα αυτοκίνητα με παλαιστινιακές πινακίδες να απαγορεύεται να διασχίσουν τον βασικό δρόμο που μέχρι πρότινος συνέδεε δύο παλαιστινιακές πόλεις μεταξύ τους, και να πρέπει να κάνουν μια τεράστια παράκαμψη, περνώντας από σημεία ελέγχου, από όπου μπορεί και να μην πάρουν άδεια να προχωρήσουν.

 

(από προσωπικό αρχείο)

Οικονομία

Από την Παγκόσμια Τράπεζα, έγγραφο στην Eνότητα “Κατανοώντας τη φτώχεια” (2013): «Η παλαιστινιακή οικονομία γνωρίζει ισχυρή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Η παρούσα έκθεση εξετάζει τα οικονομικά οφέλη από την άρση των περιορισμών στην κυκλοφορία και την πρόσβαση, καθώς και άλλων διοικητικών εμποδίων, για τις παλαιστινιακές επενδύσεις και την οικονομική δραστηριότητα σε μια περιοχή γνωστή ως Area C. Η περιοχή αυτή αποτελεί περίπου το 61% της επικράτειας της Δυτικής Όχθης και ορίστηκε σύμφωνα με τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Όσλο ως η περιοχή που τελικά θα μεταβιβαζόταν στην Παλαιστινιακή Αρχή. Οι περιορισμοί στην οικονομική δραστηριότητα στην Area C της Δυτικής Όχθης ήταν ιδιαίτερα επιζήμιοι για την παλαιστινιακή οικονομία. Η Τράπεζα θα επικεντρωθεί στα άμεσα, ειδικά για κάθε τομέα οφέλη, καθώς και στα έμμεσα οφέλη που σχετίζονται με τις βελτιώσεις στις φυσικές και θεσμικές υποδομές, καθώς και στις δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλους τομείς της παλαιστινιακής οικονομίας. Οι τομείς που εξετάζονται είναι η γεωργία, η εκμετάλλευση των ορυκτών της Νεκράς Θάλασσας, η εξόρυξη και τα λατομεία πέτρας, οι κατασκευές, ο τουρισμός, οι τηλεπικοινωνίες και τα καλλυντικά. Θα αρθούν διάφοροι φυσικοί, νομικοί, ρυθμιστικοί και γραφειοκρατικοί περιορισμοί που εμποδίζουν σήμερα τους επενδυτές να λάβουν οικοδομικές άδειες και να αποκτήσουν πρόσβαση στη γη και τους υδάτινους πόρους. Οι σηµερινοί περιορισµοί κίνησης και πρόσβασης που ισχύουν εκτός της Area C εµποδίζουν την εύκολη εξαγωγή παλαιστινιακών προϊόντων και αναστέλλουν την πρόσβαση τουριστών και επενδυτών στην περιοχή. Περαιτέρω μεταρρυθμίσεις από την Παλαιστινιακή Αρχή θα επιτρέψουν καλύτερα στους δυνητικούς επενδυτές να εγγράψουν επιχειρήσεις, να επιβάλουν συμβάσεις και να αποκτήσουν χρηματοδότηση. Η Area C είναι πολύ σημαντική στο μέλλον της οικονομίας τής Παλαιστίνης.»

Εμείς, με βάση τα παραπάνω, να σημειώσουμε σε κάθε σημείο τα εξής:

1. η Περιοχή C δεν έχει μεταβιβαστεί στην Παλαιστινιακή Αρχή. Οι συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων του μεγαλύτερου μέρους τής επικράτειας της Δυτικής Όχθης παραμένουν ελεεινές. Χωριά χωρίς ρεύμα, χωρίς δρόμους, χωρίς νερό, χωρίς πρόσβαση σε βασικά αγαθά. Και την ίδια στιγμή χωρίς την άδεια να φτιάξουν οι ίδιοι τα χωριά τους, καθώς απαγορεύεται. Η εμπορική δραστηριότητα στις περιοχές αυτές υπάρχει κατόπιν άδειας και ελέγχεται από το Ισραήλ. [Η Συμφωνία τού Όσλο ΙΙ του 1995 καθιέρωσε τη διοικητική διαίρεση της Παλαιστινιακής Δυτικής Όχθης στις περιοχές Α, Β και C (Area A, Area B, Area c) ως μεταβατική ρύθμιση, με προοπτική μέχρι το πέρας της διαδικασίας, να έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος τού εδάφους σε παλαιστινιακό έλεγχο ΕΚΤΟΣ από τους εποικισμούς, τον έλεγχο του νερού και διάφορα άλλα στρατηγικά σημεία. Το Όσλο ΙΙ προέβλεπε ότι οι διαιρέσεις θα ήταν προσωρινές (5 χρόνια). Αντ’ αυτού, οι διαιρέσεις εξακολουθούν να υφίστανται υπό το αρχικό καθεστώς: η Area Α βρίσκεται υπό παλαιστινιακό έλεγχο (18% του εδάφους τής Δυτικής Όχθης), η Β υπό μικτό -Παλαιστίνιοι τον πολιτικό έλεγχο και Ισραήλ το στρατιωτικό (22%), και η C υπό ισραηλινό (60%). [Πηγή: https://www.anera.org/what-are-area-a-area-b-and-area-c-in-the-west-bank/] ]
2. Η γεωργία εμποδίζεται -όπου δεν καταστρέφονται ελαιώνες ή άλλη καλλιεργήσιμη γη, υπάρχει περιορισμένος χρόνος που οι Παλαιστίνιοι μπορούν να βρίσκονται μέσα στα χωράφια τους, τα οποία μπορεί να είναι από την άλλη μεριά τού τείχους και όχι σε αυτήν που κατοικούν. Για να μην αναφερθούμε σε αυτή τη γη που βρίσκεται περιφερικά της πράσινης γραμμής και είναι γεμάτη νάρκες!
3. Η εκμετάλλευση των ορυκτών τής Νεκράς Θάλασσας δεν είναι δυνατή να γίνει καθώς το Ισραήλ έχει αποκόψει τα παλαιστινιακά εδάφη από την πρόσβαση στη Νεκρά Θάλασσα. Το ίδιο, ωστόσο, κερδίζει πολλά χρήματα από την αποκλειστική πρόσβαση αυτή. Όσο για τα λατομεία στα οποία αναφέρεται η παραπάνω έκθεση, οι ίδιοι οι Ισραηλινοί θεωρούν δική τους όλη αυτή τη γη.
4. Όσο για τον τουρισμό, είναι μια πολύ δυσμενής διαδικασία. Η Παλαιστίνη επισήμως έχει τα περισσότερα αναγνωρισμένα στη Μέση Ανατολή Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ωστόσο, ως μη κυρίαρχο κράτος, δεν έχει αεροδρόμιο ή βασικές υποδομές που θα βοηθούσαν να εκμεταλλευτεί τον πλούτο της προς όφελός της. Ενώ υπάρχει ήδη το κοινό που επισκέπτεται την Παλαιστίνη (κυρίως τη Βηθλέεμ) λόγω θρησκευτικού τουρισμού, αυτό κυρίως κινείται μέσω ισραηλινών γραφείων τουρισμού, καθώς έτσι μπορούν να παίρνουν πιο εύκολα άδειες για μετακίνηση, ενώ την ίδια στιγμή οι παλαιστίνιοι ξεναγοί και τουριστικά γραφεία απαγορεύεται να επισκεφτούν το Ισραήλ, ακόμα και την πόλη της Ιερουσαλήμ για την οποία ενδιαφέρεται το συγκεκριμένο κομμάτι τουριστών. Αν ο λόγος του τουρισμού δεν είναι θρησκευτικός, δεν υπάρχει κανένας εύκολος τρόπος να κατανοήσει κάποιος επισκέπτης ή επισκέπτρια πώς μπορούν να κινηθούν στα παλαιστινιακά εδάφη. Το τείχος δημιουργεί μια κατάσταση κατά την οποία θα πρέπει κάθε φορά που μπαίνεις ή βγαίνεις από/προς Ισραήλ ή Παλαιστίνη να περνάς από σημεία ελέγχου με οπλισμένους στρατιώτες να σε ρωτούν πού πας, από πού ήρθες και γιατί. Και να σε κρατούν για όσο θέλουν στο σημείο αυτό, έχοντας στα χέρια τους το διαβατήριό σου. Έπειτα, υπάρχουν παντού πινακίδες που προειδοποιούν για κάτι. Οι πιο χαρακτηριστικές είναι αυτές που λένε ότι «Εισέρχεσθε σε παλαιστινιακό έδαφος με δική σας ευθύνη», κρεμασμένες πάνω σε ηλεκτροφόρα σύρματα ή σε φράχτες ή σε κομμάτι τείχους πάνως τον δρόμο. Επίσης, είναι πολύ δύσκολο να κινηθείς αποκλειστικά μέσα σε παλαιστινιακά εδάφη καθώς ξεπετάγεται παντού τείχος, κι ενώ μέχρι το προηγούμενο χιλιόμετρο νομίζεις ότι είσαι στην Παλαιστίνη σε ειδοποιεί ότι βρίσκεσαι στο Ισραήλ και σε λίγα χιλιόμετρα οδηγείσαι μπροστά στην είσοδο κάποιου εποικισμού, τον οποίο δεν είχε προλάβει να συμπεριλάβει ο χάρτης που ακολουθείς. Ακόμα, όμως, και το Google Maps δεν αναγνωρίζει τους παλαιστινιακούς δρόμους. Έτσι για να πας από μία παλαιστινιακή πόλη σε μια άλλη, που μπορεί να συνδέονται μέσω κάποιου -μετ’ εμποδίων φυσικά- δρόμου, δεν υπάρχει τέτοια οδηγία στην εφαρμογή αυτή. Πρέπει αναγκαστικά να κάνεις τον κύκλο και να περάσεις μέσα από το Ισραήλ -και τα σημεία ελέγχου του. Όλα αυτά θα σου συμβούν εφόσον φυσικά σε έχουν αφήσει να περάσεις από τον έλεγχο του αεροδρομίου στο Τελ Αβίβ. Γιατί μπορεί και να μη σε αφήσουν. [Η παραπάνω περιγραφή βασίζεται σε προσωπικές μας εμπειρίες]

Εικόνες του omniatv από το τείχος στη Βηθλεέμ, το οποίο περικλείει σχεδόν όλη την πόλη και καινούργια κομμάτια του εμφανίζονται διαρκώς, καθώς περιφράσσουν εποικισμούς που «γεννιούνται» πάνω στους λόφους τής πόλης.  Εδώ μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση για την ιστορία και την πολιτική τού Τείχους

---

* Η Πράσινη Γραμμή, τα σύνορα του (προ)1967 ή τα σύνορα της Εκεχειρίας του 1949 είναι η οριοθετική γραμμή που καθορίστηκε στις συμφωνίες εκεχειρίας του 1949 μεταξύ των στρατών του Ισραήλ και των στρατών των γειτόνων του (Αίγυπτος, Ιορδανία, Λίβανος και Συρία) μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948. Χρησίμευσε ως τα de facto σύνορα του κράτους του Ισραήλ από το 1949 μέχρι τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 και εξακολουθεί να αποτελεί τα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα του Ισραήλ με τα δύο παλαιστινιακά εδάφη: τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας [πηγή: Wikipedia] 

ΣΗΜΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ-ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΙΣΡΑΗΛΙΝΩΝ

 

Παλαιστίνιοι στο σημείο ελέγχου της Βηθλεέμ περιμένουν για ώρες μέχρι να περάσουν από την άλλη μεριά για να πάνε στις δουλειές τους (φωτογραφία: omniaTV)

«Πολλές φορές, δεν επέτρεπαν στα ασθενοφόρα να περάσουν. Δεν τους ενδιαφέρει. Τους λέω λοιπόν: “Πρέπει να αφήσετε το ασθενοφόρο να περάσει, επιτρέπεται να περάσει”. “Όχι, η άδειά του δεν είναι εδώ, δεν θα το αφήσουμε να περάσει”. Αυτό συνέβαινε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Ο στρατιώτης στο σημείο ελέγχου έχει εξουσία, και ο διοικητής που βρίσκεται μαζί του εκεί μπορεί επίσης να λάβει αυτή την απόφαση.» Λοχίας, Περιφερειακή Ταξιαρχία Ιουδαίας στη Χεβρώνα, 2005-2006

«Έχω μια πολύ ζωντανή ανάμνηση ενός συγκεκριμένου στρατιώτη να βγάζει έναν άνδρα, έναν ηλικιωμένο, να τον βγάζει από το αυτοκίνητο και να “παίζει” μαζί του, να τον απειλεί, να τον παρενοχλεί, να τον χαστουκίζει, να τον απειλεί με το όπλο του, να τον εξευτελίζει μπροστά σε ολόκληρη την οικογένειά του που καθόταν εκεί και παρακολουθούσε. Χωρίς λόγο. Τον ξαναβάζει στο αυτοκίνητο και τον ταλαιπωρεί εκεί για μια-δυο ώρες, μετά του λέει να γυρίσει πίσω και “δεν περνάς από εδώ”.» Λοχίας, Haruv Battalion, Ναμπλούς, 2002

 

Σημείο ελέγχου για γυναίκες στο τέμενος αλ Άκσα στην

ανατολική Ιερουσαλήμ (Πηγή: BDS)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Γδύνεις τον πατέρα μπροστά στα παιδιά: Στη Χεβρώνα υπάρχει ο κεντρικός δρόμος, η οδός Shuhada, όπου υπάρχει ένα σημείο ελέγχου όπου μπορούν [οι Παλαιστίνιοι] να μπαίνουν και να βγαίνουν, όπου ελέγχονται. Οι φίλοι μου πάντα τους έγδυναν, δεν τους άφηναν να μπουν, παρόλο που είχαν άδεια εισόδου. Δεν είχε σημασία τι ή με ποια θετική προσέγγιση έφταναν, απλά δεν τους άφηναν να μπουν χωρίς έλεγχο ασφαλείας που έφτανε στα όρια του εξευτελισμού…

Γδύσιμο σημαίνει ότι το άτομο έρχεται, σου δείχνει μια ταυτότητα, πρέπει να κάνεις έναν ελάχιστο έλεγχο ασφαλείας και να τον αφήσεις να μπει. Εάν δεν είναι ύποπτος και εάν δεν εκφράζει πρόθεση να σε βλάψει ή, Θεός φυλάξοι, να κάνει κάτι – τότε δεν χρειάζεται να το κάνετε [να τον γδύσετε]. Αλλά επειδή είναι Άραβες, επειδή είναι Παλαιστίνιοι και κατ’ αρχήν δεν είναι εντάξει και δεν είναι καλοί και οτιδήποτε άλλο, όταν έφταναν υπήρχε αυτό το πράγμα, του ποιος είναι πιο ανδροπρεπής και ποιος κάνει έναν πιο ταπεινωτικό έλεγχο ασφαλείας, ποιος σημαδεύει με το όπλο του και έρχεται και απειλεί περισσότερο και ποιος έρχεται και φωνάζει περισσότερο και μιλάει στα αραβικά και εξευτελίζει και δεν αντιμετωπίζει αυτούς τους ανθρώπους σοβαρά, όπως θα έπρεπε. Αυτό δεν ήταν σωματική βία, αλλά περισσότερο άγγιζε τα όρια της ταπείνωσης. Αν είναι με τα παιδιά τους έτσι απλά γδύνεις τον πατέρα μπροστά στα παιδιά. Θα μπορούσες επίσης να φτάσεις στο σημείο να τον πάρεις, να τον γδύσεις, να του βγάλεις το πουκάμισο, να του βγάλεις το παντελόνι, να μην αφήσεις το παιδί του να περάσει, να μην κάνεις τίποτα για να μην τα δει αυτά τα πράγματα, ήταν πάντα μπροστά στα μάτια τού παιδιού.Τα παιδιά τα βλέπουν όλα, πάντα.Οι άνθρωποι καθυστερούν για ώρες. Παίρνουμε τον αμφίδρομο ασύρματο (two–way radio), περνάμε τον αριθμό ταυτότητάς του, μπορεί να μείνει εκεί για τουλάχιστον δύο ώρες.» Λοχίας, Αλεξιπτωτιστές, Χεβρώνα 2008

Περισσότερες μαρτυρίες για τα chekcpoints (και για την ισραηλινή κατοχή γενικότερα): https://www.breakingthesilence.org.il/testimonies/?ci=137

 

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΡΑΤΗΣΗ: άλλη μια ισραηλινή «εξαίρεση»

H διοικητική κράτηση είναι μια ευρέως διαδεδομένη τακτική που ακολουθεί ο ισραηλινός στρατός κατοχής στα παλαιστινιακά εδάφη. Ουσιαστικά σημαίνει κράτηση ενός ατόμου χωρίς δίκη, χωρίς απαγγελία κατηγορίας για συγκεκριμένο αδίκημα, με την αιτιολογία ότι είναι «επικίνδυνο» και ότι σκοπεύει να παραβιάσει το νόμο στο μέλλον. Καθώς αυτό το μέτρο υποτίθεται ότι είναι προληπτικό, δεν έχει χρονικό όριο. Το άτομο κρατείται χωρίς νομική διαδικασία, με εντολή του περιφερειακού στρατιωτικού διοικητή, βάσει διαβαθμισμένων στοιχείων που δεν του αποκαλύπτονται. Αυτό αφήνει τους κρατούμενους αβοήθητους – αντιμετωπίζοντας άγνωστους ισχυρισμούς χωρίς τρόπο να τους διαψεύσει, χωρίς να γνωρίζουν πότε θα αφεθούν ελεύθεροι και χωρίς να κατηγορηθούν, να δικαστούν ή να καταδικαστούν.

Το μέτρο αυτό αφορά στην κατεχόμενη Δ. Όχθη, όπου ο εκάστοτε διοικητής το θέτει σε εφαρμογή στη βάση Εντολής για «Διατάξεις Ασφαλείας». Η εντολή εξουσιοδοτεί τον στρατιωτικό διοικητή της Δυτικής Όχθης, ή άλλο διοικητή στον οποίο έχει ανατεθεί η εξουσία, να θέτει άτομα σε διοικητική κράτηση έως και έξι μήνες κάθε φορά, εάν ο διοικητής έχει «εύλογους λόγους να πιστεύει ότι η τοπική ασφάλεια ή η δημόσια ασφάλεια απαιτούν την κράτηση ενός συγκεκριμένου προσώπου». Μόλις περάσουν έξι μήνες, ο στρατιωτικός διοικητής μπορεί να εκτιμήσει ότι οι λόγοι ασφαλείας παραμένουν και η κράτηση να παραταθεί για άλλους έξι μήνες. Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός στο πόσες φορές μπορεί να παραταθεί η διοικητική κράτηση. Έτσι, εύκολα ένας Παλαιστίνιος μπορεί να μείνει επί χρόνια στη φυλακή χωρίς να του έχει καν απαγγελθεί κατηγορία.

Τα άτομα που κρατούνται υπό το καθεστώς διοικητικής κράτησης πρέπει να οδηγηθούν ενώπιον στρατοδικείου εντός οκτώ ημερών – είτε από την αρχική απόφαση κράτησης είτε από την παράτασή της. Ο στρατιωτικός δικαστής μπορεί να επικυρώσει την εντολή, να την απορρίψει ή να συντομεύσει την προβλεπόμενη περίοδο κράτησης. Όποια απόφαση κι αν λάβει ο στρατιωτικός δικαστής, τόσο ο κρατούμενος όσο και ο στρατιωτικός διοικητής μπορούν να προσφύγουν στο Στρατιωτικό Εφετείο και στη συνέχεια στο Ανώτατο Δικαστήριο (HCJ). Ακόμη κι αν ο δικαστής αποφασίσει μείωση του χρόνου κράτησης, αυτό δεν εμποδίζει την εκ νέου παράταση της διοικητικής κράτησης. Οι ακροάσεις σχετικά με τα διοικητικά εντάλματα κράτησης διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών και οι δικαστές επιτρέπεται να μη ζητήσουν αποδεικτικά στοιχεία. Ειδικότερα, οι δικαστές μπορούν «να αποδέχονται αποδεικτικά στοιχεία απουσία του κρατουμένου ή του συνηγόρου του και χωρίς να τα αποκαλύπτουν», εάν είναι πεπεισμένοι ότι η αποκάλυψη των αποδεικτικών στοιχείων μπορεί «να βλάψει την περιφερειακή ή τη δημόσια ασφάλεια». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο κρατούμενος δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του δεδομένου ότι δεν ξέρει για τι ακριβώς κατηγορείται και αν υπάρχουν αποδείξεις γι αυτό ή ποιες είναι αυτές.

 

πίνακας Παλαιστινίων κρατουμένων, με κόκκινο χρώμα όσοι κρατούνται υπό καθεστώς διοικητικής κράτησης

 

Το καθεστώς διοικητικής κράτησης αφορά και Ισραηλινούς πολίτες και βασίζεται στους νόμους της Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης. Με τα χρόνια, το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει αυτό το μέτρο εναντίον αρκετών Ισραηλινών πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των εποίκων. Πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις και στις περισσότερες από αυτές η κράτηση διήρκεσε λίγους μήνες. Από τότε που το Ισραήλ «αποδεσμεύτηκε» από τη Λωρίδα της Γάζας τον Σεπτέμβριο του 2005, χρησιμοποίησε τον Νόμο περί Εγκλεισμού Παράνομων Μαχητών για να θέσει ουσιαστικά όλον τον πληθυσμό της Λωρίδας της Γάζας υπό διοικητική κράτηση. Το μέτρο αυτό έχει χρησιμοποιηθεί μέχρι στιγμής σε πολύ λίγες περιπτώσεις. Οι διατάξεις και των δύο αυτών νόμων είναι ουσιαστικά παρόμοιες με εκείνες της στρατιωτικής εντολής που ισχύει στη Δυτική Όχθη.

Στα τέλη Ιουνίου 2023, η Υπηρεσία Φυλακών του Ισραήλ (IPS) κρατούσε 1.117 Παλαιστίνιους υπό το καθεστώς διοικητικής κράτησης. Εξ αυτών, οι 147 είναι ανήλικοι και κρατούνται «για λόγους ασφαλείας». Συνολικά, οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι για «λόγους ασφαλείας» συμπεριλαμβανομένων όσων είναι υπό διοικητική κράτηση ήταν 4.499.

Από τα τέλη του 2020, η Υπηρεσία Φυλακών υιοθέτησε μια νέα πολιτική και σταμάτησε να παρέχει στην B’Tselem τα στοιχεία που αιτείται σε τακτική βάση. Αντίθετα, έκτοτε δημοσιεύει ορισμένα δεδομένα στον ιστότοπό της κάθε τρεις μήνες, τα οποία η ισραηλινή φιλειρηνική οργάνωση δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει. Όπως αναφέρει η οργάνωση το πρώτο έτος που συνέβη αυτό (Ιούλιος 2020 έως Σεπτέμβριος 2021), τα αριθμητικά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν ήταν μερικά και δεν κάλυπταν το σύνολο των φυλακών. Επίσης, σημειώνει ότι τα στοιχεία δίνονται από τον ισραηλινό στρατό κατοχής με καθυστέρηση και δεν παρέχουν λεπτομέρειες για την κάθε περίπτωση. Υπό την έννοια αυτή, ό,τι έχει στη διάθεσή της η οργάνωση, τονίζεται, ότι ως προς την ακρίβεια βαραίνει την Υπηρεσία Φυλακών. Προσθέτει, δε, ότι από το 2000 μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει ούτε ένας μήνας που οι κρατούμενοι υπό διοικητική κράτηση να είναι λιγότεροι από 1.000 με το 2023 να είναι χρόνος ρεκόρ την τελευταία 20ετία.

 

ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΤΡΟΦΗ: ΚΑΤΟΧΙΚΑ ΟΠΛΑ

ΝΕΡΟ 

Οι υδάτινοι πόροι της Δυτικής Όχθης είναι ο εξής ένας: το ορεινό υδροφόρο στρώμα που διατρέχει το υπέδαφος των περιοχών που βρίσκονται παράλληλα με την συνοριακή γραμμή του 1967 με το Ισραήλ. Εκτείνεται σε μήκος 135 χιλιομέτρων και έχει πλάτος 35 χιλιόμετρα. Προς διευκόλυνση τόσο της χαρτογράφησης όσο και της αξιοποίησής του χωρίζεται στο βόρειο, στο δυτικό και στο ανατολικό τμήμα του.

Το δυτικό τμήμα δίνει την καλύτερη ποιότητα νερού. Βρίσκεται σχεδόν ολόκληρο σε εδάφη της Δ. Όχθης, όμως οι χώροι συλλογής του βρίσκονται στο Ισραήλ, το οποίο καταναλώνει και το 95% του νερού του. Το βόρειο τμήμα του ορεινού υδροφόρου στρώματος πηγάζει εξ ολοκλήρου από τη Δ. Όχθη, όπου και συλλέγεται, όμως, το 70% του νερού προορίζεται για το Ισραήλ. Τέλος, το ανατολικό τμήμα το οποίο βρίσκεται τόσο ως πηγές, όσο και ως χώροι συλλογής αλλά και ως συνολική έκταση εντός του εδάφους της Δ. Όχθης, καταναλώνεται κατά 37% από τους εποικισμούς. Στη Λωρίδα της Γάζας, μοναδικός υδάτινος πόρος είναι το παράλιο υδροφόρο κοίτασμα, το οποίο, όμως, δεν είναι επαρκές και πλέον είναι μολυσμένο με απόβλητα παντός είδους. Η Δ. Όχθη απαγορεύεται να προμηθεύει νερό στην Λωρίδα της Γάζας.

 

Ο υδροφόρος ορίζοντας στη Δυτική Όχθη. (Πηγή: The Elders)

Το νερό θεωρείται φυσική πηγή πλούτου και δημόσιο αγαθό τού Ισραήλ! Αυτό συνεπάγεται, με απλά λόγια, ότι η οποιαδήποτε εργασία σχετίζεται με αυτό (πχ κατασκευή, επισκευή ή επέκταση υδροδοτικού ή αποχετευτικού δικτύου, άνοιγμα πηγαδιών στις περιοχές που δεν υπάρχει υδροδοτικό δίκτυο, κλπ) θα πρέπει να εγκριθεί από ισραηλινές υπηρεσίες και από την λεγόμενη ισραηλινο-παλαιστινιακή Κοινή Επιτροπή Νερού, η οποία συστάθηκε στο πλαίσιο των συμφωνιών του Όσλο στις αρχές του ’90, και προέβλεπε ένα πενταετές σχέδιο, έτσι κι αλλιώς όχι δίκαιο, το οποίο αφορούσε στις περιοχές και τον πληθυσμό όπως ήταν τότε και είναι τελείως αναντίστοιχο με το πώς έχει διαμορφωθεί στο μεταξύ. Ενδεικτικά μόνο για ν’ ανοίξει ένα πηγάδι στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη χρειάζονται 18 διαφορετικά στάδια εγκρίσεων και αδειών από τις ισραηλινές υπηρεσίες.

Τι γίνεται με τον υδροφόρο ορίζοντα στη Δ. Όχθη (Πηγή: Visulazing Palestine)

Κατά μέσο όρο, ένας Παλαιστίνιος της Δ. Όχθης έχει πρόσβαση σε 26 λίτρα νερού ημερησίως το 2023 ενώ ένας Ισραηλινός (συμπεριλαμβανομένων των εποίκων φυσικά) σε 350 λίτρα νερού ημερησίως. Όσο για τη Λωρίδα της Γάζας, ο κάθε κάτοικος έχει πρόσβαση σε πάνω από 100 λίτρα νερού ημερησίως, μόνο που το νερό δεν πίνεται: είναι υφάλμυρο και μολυσμένο λόγω της έλλειψης δικτύου εξαιτίας του ισραηλινού αποκλεισμού. Μόνο το 4% είναι πόσιμο. Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. κάθε άνθρωπος χρειάζεται το λιγότερο 100 λίτρα νερό την ημέρα για να καλύψει τις ανάγκες του σε πόση αλλά και σε καθαριότητα, τροφή, υγιεινή κλπ. Όμως, 7% των Παλαιστινίων αρκούνται σε λιγότερο από 30 λίτρα κατά κεφαλήν ημερησίως, το 36% σε λιγότερο από 50 λίτρα ημερησίως, το 41% σε 50 – 100 λίτρα ημερησίως και μόλις το 16% (δηλαδή 100 κοινότητες) έχουν πρόσβαση σε περισσότερα από 100 λίτρα κατά κεφαλήν ημερησίως. Και χωρίς να είναι διόλου βέβαιο ότι τα λίτρα αυτά είναι πόσιμα. Με δύο λόγια: ένας Ισραηλινός καταναλώνει 10 φορές περισσότερο νερό από έναν Παλαιστίνιο. Αυτό μεταφράζεται σε αυξημένα προβλήματα στα νεφρά, σε συχνά κρούσματα δυσεντερίας ή ακόμη και ηπατίτιδας.

Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι τα στοιχεία αυτά είναι κατά προσέγγιση αφού μόνο το 69% των παλαιστινιακών κοινοτήτων διαθέτει υδροδοτικό δίκτυο. Ο υπόλοιπος πληθυσμός αγωνίζεται να επιβιώσει με συγκέντρωση βρόχινου νερού, με πηγάδια (που συχνά κλείνει ο ισραηλινός στρατός προσαρτώντας το έδαφος ή χαρακτηρίζοντάς τα παράνομα επειδή δεν διέθεταν τις προαναφερόμενες 18 εγκρίσεις) ή με αγορές νερού, κατά κύριο λόγο, από την ισραηλινή εταιρεία ύδρευσης, την Mekorot. Το νερό αποθηκεύεται σε δεξαμενές (το «Μαύρο Δάσος» της Παλαιστίνης, καθώς σχεδόν όλα τα σπίτια τής Δ. Όχθης έχουν στις ταράτσες τους μαύρες, ως επί το πλείστον, δεξαμενές 500 ή 1000 λίτρων). Σε πολλές περιοχές υπάρχουν μαρτυρίες για ισραηλινούς στρατιώτες που κατά τη διάρκεια της νύχτας (ή και της μέρας ως απάντηση σε διαμαρτυρίες Παλαιστίνιων) πυροβολούν τις δεξαμενές ώστε να αδειάσουν, και οι κάτοικοι να υποχρεωθούν να αγοράσουν καινούργιες -ή να μη χρησιμοποιούν νερό.

 

Φωτογραφία: Mohammed Najib

Αυτή η συμπεριφορά των ισραηλινών στρατιωτών και συνολικά η διαχείριση του νερού εκ μέρους τού Ισραήλ δεν φαίνεται να είναι τυχαία ή να γίνεται μόνο για να ταλαιπωρούν ή να κάνουν «καψόνια» στους κατοίκους τής Παλαιστίνης. Το Ισραήλ χρησιμοποιεί το νερό και τον έλεγχό του ως όπλο με το οποίο εδραιώνει όλο και περισσότερο την κατοχή του και ως μέσο απανθρωποίησης των Παλαιστινίων, τακτική που επιτρέπει και στον κάθε Ισραηλινό στρατιώτη με ευκολία να πυροβολεί αυτοβούλως δεξαμενές (ή και κατευθείαν ανθρώπους).

Το θέμα τού νερού έθιγε σε έκθεσή της η Π. Τράπεζα από το 2009 ως «εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη των παλαιστινιακών εδαφών» πυροδοτώντας τις ισραηλινές αντιδράσεις.

Παρακολουθήστε ένα 2λεπτο βίντεο του National Geographic για το «Μαύρο Δάσος», όπως αποκαλείται το πλήθος των δεξαμενών στις στέγες των σπιτιών στην Παλαιστίνη. https://www.youtube.com/watch?v=3Hlhd4-FjsM&ab_channel=NationalGeographic

 

Δεξαμενές στις σκεπές των σπιτιών στη Ναμπλούς (φωτογραφία από B’TSELEM, 19 APRIL 2023)

ΤΡΟΦΗ

Και από το νερό ας περάσουμε να δούμε μέσα από κάποια νούμερα τι γίνεται με την τροφή. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, (πριν τις 7 Οκτωβρίου 2023) 1,8 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι βιώνουν επισιτιστική ανασφάλεια, δλδ δεν καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες τους σε τροφή. Το μέσο ποσοστό για τη Δ. Όχθη είναι 24% αλλά για τη Λωρίδα της Γάζας είναι 75%.  Βασικές αιτίες: ο αποκλεισμός, η καταστροφή παλαιστινιακών καλλιεργειών, οι προσαρτήσεις γης, ο έλεγχος του νερού από το Ισραήλ στη Δυτική Όχθη καθώς και ο αποκλεισμός στη Λωρίδα της Γάζας που έχει ισοπεδώσει την οικονομία. Το 63% της καλλιεργήσιμης γης στη Δ. Όχθη ελέγχεται από τον ισραηλινό στρατό κατοχής ενώ στη Γάζα τα περισσότερα τρόφιμα θα πρέπει να εισαχθούν από το Ισραήλ. Η στέρηση τροφής είναι ένα ακόμη όπλο -που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε, μαζί με το νερό, όπλο μαζικής καταστροφής. Στην ήδη βαρυμένη επισιτιστική κατάσταση που βιώνουν οι Παλαιστίνιοι, κάθε φορά που υπάρχει κάποια αναταραχή ή σύγκρουση οι Ισραηλινοί απαντούν με αποκλεισμό από τροφή, νερό και ρεύμα. Στη Γάζα, ειδικά, υπάρχουν μαρτυρίες κατοίκων που καταθέτουν πώς κάθε φορά -αν επιζήσουν από τους βομβαρδισμούς- προσπαθούν να επιβιώσουν με ψωμί και φακές.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει διεθνής έκκληση στο Ισραήλ να σταματήσει αυτόν τον αποκλεισμό και το Ισραήλ αρνείται. Μετά από πιέσεις, ανοίγει η Ράφα κατά διαστήματα, στην περιοχή τής νότιας Γάζας, για να περνούν ελάχιστα φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πολιορκημένους τής Γάζας.

ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Ως Παλαιστίνιος πρόσφυγας ορίζεται «το άτομο του οποίου ο συνήθης τόπος διαμονής ήταν η Παλαιστίνη κατά την περίοδο από 1 Ιουνίου 1946 έως 15 Μαΐου 1948 και που έχασε τόσο το σπίτι όσο και τα μέσα διαβίωσης ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης του 1948». Σε αυτούς περιλαμβάνονται και όλοι οι απόγονοί τους μέχρι σήμερα.

 

Στρατόπεδα προσφύγων από το 1948), που παρέμειναν μόνιμες κατοικίες ανθρώπων στην εξορία (πηγή και λεζάντα: BBC)

Το 1949, μετά την ίδρυση του Ισραήλ και τον πρώτο ισραηλινο-αραβικό πόλεμο, 700.000 Παλαιστίνιοι εκδιώκονται από τις εστίες τους που είναι στο έδαφος του νεοϊδρυθέντος κράτους, προς τη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη που τίθενται υπό αιγυπτιακό και ιορδανικό, αντίστοιχα, έλεγχο. Η Ιερουσαλήμ διχοτομείται και η Ιορδανία διατηρεί τον έλεγχο της Ανατολικής Ιερουσαλήμ όπου βρίσκονται και οι Ιεροί Τόποι των τριών μεγάλων θρησκειών. Με την απόφαση 212 ο ΟΗΕ δρομολογεί παροχή επείγουσας βοήθειας προς τους πρόσφυγες εκτιμώντας ότι απειλείται η επιβίωσή τους και επανέρχεται σε αυτό με την απόφαση 302. Με την απόφαση 194 προβλέπει ότι έχουν δικαίωμα επιστροφής στον τόπο τους εφόσον θέλουν να ζήσουν ειρηνικά. Από αυτήν την απόφαση προκύπτει το δικαίωμα επιστροφής τους, το οποίο σημαίνει ότι μπορούν να επιλέξουν πού θα επιστρέψουν και σε περίπτωση που δεν θελήσουν να επιστρέψουν στην αρχική τους γη (όπως συνήθως συμβαίνει με αρκετές περιπτώσεις προσφύγων) έχουν δικαίωμα αποζημίωσης. Η απόφαση 194, που έχει ισχύ για όλους τους Παλαιστινίους πρόσφυγες, δεν έχει εφαρμοστεί. Το Ισραήλ ουδέποτε το αναγνώρισε. Επίσης δεν αναγνώρισε τους πρόσφυγες του 1967 που προέρχονται από κατεχόμενα εδάφη εκτός των συνόρων που όριζε η απόφαση 181 του ΟΗΕ.

 

Προσφυγικός καταυλισμός Μπαλάτα, Δ. Όχθη (Πηγή: UNRWA)

Το 1950 ιδρύεται ειδική υπηρεσία του ΟΗΕ – UNRWA για τους Παλαιστινίους πρόσφυγες, της οποίας ως σκοπός ορίζεται η παροχή βοήθειας και υπηρεσιών «μέχρις ότου εξευρεθεί μια μόνιμη και διαρκή λύση στο αίτημά τους για επιστροφή». Ο ορισμός αυτός ξεχωρίζει τους Παλαιστινίους ως προς τα δικαιώματα που έχουν από τους υπόλοιπους και ως ένα βαθμό τούς εγκλωβίζει σε προσφυγικούς καταυλισμούς. Το 1967, μετά τον πόλεμο των 6 ημερών, άλλοι 300.000 Παλαιστίνιοι εκτοπίζονται από την ανατολική Ιερουσαλήμ, την Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Η πλειοψηφία τους τίθεται υπό την αιγίδα της UNRWA. Σε πολλές περιπτώσεις, 3 και πλέον γενιές Παλαιστινίων έχουν ζήσει και ζουν μόνο εντός προσφυγικών καταυλισμών. Εκτός από τα δύο μεγάλα αυτά προσφυγικά κύματα, χιλιάδες Παλαιστίνιοι έχουν ενταχθεί ως εκτοπισμένοι υπό την αιγίδα της UNRWA κατά τη διάρκεια των δεκαετιών αυτών, λόγω της εκδίωξής τους από περιοχές που προσάρτησε ο ισραηλινός στρατός κατοχής.

Σήμερα, οι Παλαιστίνιοι καταγεγραμμένοι πρόσφυγες (δλδ όσοι βρίσκονται υπό την προστασία τής UNRWA και δεν έχουν αναζητήσει μια καλύτερη ζωή μόνοι τους σε τρίτη χώρα) υπολογίζονται σε 5,6 εκατομμύρια. Εξ αυτών, το 1,5 περίπου εκατομμύριο ζει σε 58 προσφυγικούς καταυλισμούς στη Λωρίδα της Γάζας, στη Δ. Όχθη, στην ανατολική Ιερουσαλήμ (!), στην  Ιορδανία (όπου συνολικά οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες ξεπερνούν τα 2.000.000), στον Λίβανο και στη Συρία. Οι υπόλοιποι των 5,6 εκατομμυρίων ζουν σε πόλεις ή χωριά πέριξ των προσφυγικών καταυλισμών. Στη Δ. Όχθη υπολογίζεται ότι ζουν τουλάχιστον 870.000 πρόσφυγες, ενώ στη Λωρίδα της Γάζας σχεδόν 1,5 εκατομμύρια (δλδ η πλειοψηφία των κατοίκων). Όσοι ζουν σε τρίτες χώρες υπόκεινται σε σειρά διακρίσεων, (όπως πχ ότι δεν λαμβάνουν υπηκοότητα, δεν επιτρέπεται να ασκήσουν μια σειρά από επαγγέλματα) και επίσης έχουν υποχρεωθεί σε εκτοπισμούς πολλές φορές, με τελευταία την έξοδο περισσοτέρων των 120.000 Παλαιστινίων προσφύγων από τη Συρία, τα τελευταία χρόνια, λόγω των συγκρούσεων που μαίνονταν στη χώρα με την εισβολή του ISIS.

Σύμφωνα με το BBC, οι πρόσφυγες είναι ένα από τα “εμπόδια” στην αραβο-ισραηλινή ειρήνη. [Τα άλλα είναι το Τείχος και οι Εποικισμοί, η Ιερουσαλήμ, και το Νερό].

***

• Ισραηλινή κατοχή (Μέρος Β') - Απανθρωποποίηση του παλαιστινιακού λαού

Οι Παλαιστίνιοι ως λιγότερο άνθρωποι από τους άλλους

 

Των Ελένης Μαυρούλη, Ελένης Παγκαλιά

 

Σ’ αυτή τη γη υπάρχει κάτι που αξίζει να το ζήσεις

Ο δισταγμός του Απρίλη

Η μυρωδιά του ψωμιού την αυγή

Αυτά που λένε οι γυναίκες για τους άντρες

Τα γραπτά του Αισχύλου

Η αρχή του έρωτα

Το χορτάρι πάνω σε μια πέτρα

Μητέρες που ζουν με το σκοπό της φλογέρας

Και ο φόβος των κατακτητών για τη μνήμη

 

Σε αυτή τη γη υπάρχει κάτι που αξίζει να το ζήσεις

Το τέλος του Σεπτέμβρη

Μια γυναίκα που ανθίζει μετά τα σαράντα

Η ώρα του ήλιου στη φυλακή

Σύννεφα που σχηματίζουν πελώριες μορφές

Τα συνθήματα του λαού για κείνους που φεύγουν γελαστοί

και ο φόβος στα μάτια των τυράννων

 

Σε αυτή τη γη υπάρχει κάτι που αξίζει να το ζήσεις

Σε αυτή τη γη, την Κόρη της Γης

τη μάνα όλων των ξεκινημάτων

τη μάνα όλων των τελειωμών

Τη λέγαν Παλαιστίνη

Παλαιστίνη τη λένε ακόμα

Αγαπημένη μου, μου δόθηκε

μου δόθηκε η ζωή γιατί σε αγαπώ 

Μαχμούντ Νταρουίς, (μτφ. Νασίμ Αλάτρας) από http://www.granaziradio.com/index.php/art/logotexnia/mahmoud-darwish/

 

Οι βασικοί προπαγανδιστικοί πυλώνες της κατοχής που μεθοδικά επαναλαμβάνονται σαν μάντρα από το κυρίαρχο ισραηλινό, και ορισμένοι εξ αυτών και από το δυτικό αφήγημα, θα μπορούσαν να συνοψιστούν στους εξής άξονες:

1. «Οι Παλαιστίνιοι δεν δέχτηκαν τις προτάσεις που τους έγιναν για δύο ανεξάρτητα κράτη»

2. «Το Ισραήλ είναι κοσμικό κράτος, είναι δημοκρατία και απέναντί του έχει το σκοταδισμό, υπερασπίζεται τις αξίες του δυτικού πολιτισμού»

3. «Δεν έχουμε συνομιλητή για την ειρήνη – Απέναντί μας έχουμε τρομοκράτες»

4. «Δεχόμαστε επίθεση, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο έχουμε δικαίωμα να αμυνθούμε» (επιλεκτικό δικαίωμα στην αυτοάμυνα)

5. «Αντισημιτισμός».

Όλοι οι άξονες εντάσσονται, στο πλαίσιο μιας σταθερής μεθοδικής απανθρωποποίησης του παλαιστινιακού λαού, ο πόνος, η καθημερινότητα και οι απώλειες του οποίου περνάνε σε δεύτερη μοίρα ή ακυρώνονται εντελώς σαν να μην είναι οι Παλαιστίνιοι άνθρωποι όπως όλοι εμείς.

Το Β’ Μέρος του αφιερώματος που ετοιμάσαμε στο Περιοδικό αρχίζει ακριβώς με την παρουσίαση της μεθοδικής διαχρονικής προσπάθειας απανθρωποποίησης του παλαιστινιακού λαού. Λόγω έκτασης, θα αναρτήσουμε ξεχωριστά μέσα στις επόμενες μέρες τα κομμάτια που απαντούν σε ένα-ένα από τους παραπάνω πυλώνες προπαγάνδας τού Ισραήλ. Διαβάστε εδώ το Πρώτο Μέρος.

Aπανθρωποποιώ κάποιον σημαίνει ότι του αφαιρώ τις ανθρώπινες ιδιότητές του, την ικανότητά του να νιώθει, να πονά, να σκέφτεται, να έχει καλοσύνη, ενσυναίσθηση κλπ. Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε αντικείμενο.

Σε ομιλία του, το 1915, στις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο καμπάνιας προσέλκυσης εθελοντών για την ίδρυση ισραηλινού κράτους, ο Μπεν Γκουριόν ανέφερε ότι θα χρειαστούν «πολλοί πρωτοπόροι για να πολεμήσουν την άγρια φύση και τους πιο άγριους ερυθρόδερμους». (Robinson, Shira., 2013, Citizen Strangers: Palestinians and the Birth of Israel’s Liberal Settler State, Stanford University Press.) Έκτοτε, παρά τις δεκαετίες που μεσολάβησαν, οι ισραηλινές ηγεσίες συνέχισαν, και τις τελευταίες δεκαετίες κορύφωσαν, την τακτική παρουσίασης του παλαιστινιακού λαού συλλήβδην απογυμνωμένου από κάθε πτυχή τής ανθρώπινης υπόστασης. Αρχής γενομένης από την παντελή έλλειψη ενσυναίσθησης για το τι βιώνει ένας ολόκληρος λαός υπό κατοχή και τι σημαίνει αυτό για την καθημερινότητά του αλλά και την αξιοπρέπεια και τον αυτοσεβασμό του, οι ισραηλινές ηγεσίες, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν έπαψαν ποτέ να σκιαγραφούν ως πλάσματα με χαμηλότερα ένστικτα, ικανότητες, και χαρακτηριστικά, τους Παλαιστινίους και τις Παλαιστίνιες, ως κάτι διαφορετικό από το ανθρώπινο είδος.

 

Μια μεθοδική ιστορία

 

Στο ισραηλινό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, τα βιβλία αναφέρονται στους γείτονες του Ισραήλ, τους Άραβες, με όρους γραφικότητας, καθώς καβαλάνε καμήλες και είναι ντυμένοι σαν τον Αλί Μπαμπά του παραμυθιού. Ο προσδιορισμός «Παλαιστίνιος», όμως, συνοδεύει κυρίως 3 κατηγορίες: έναν πρόσφυγα, έναν πρωτόγονο αγρότη, ή έναν τρομοκράτη. Ο Παλαιστίνιος ή η Παλαιστίνια δεν μπορεί να είναι ποτέ απλώς ένα παιδί, μία γιατρός, ένας καθηγητής ή ένας μηχανολόγος. Αυτό υποστηρίζει η Ισραηλινή ακαδημαϊκός Nurit Peled – Elhanan, η οποία στις αρχές της δεκαετίας του 2010 δημοσίευσε την πολυετή της έρευνα «Palestine in Israeli School Books: Ideology and Propaganda in Education» Εκδ. Bloomsbury Publishing . Μιλώντας το 2011 στη βρετανική Guardian, η Ισραηλινή καθηγήτρια στο εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ υποστήριζε ότι ο τρόπος παρουσίασης των Παλαιστινίων στα σχολικά βιβλία δεν είναι απλά ρατσιστικός αλλά προετοιμάζει τα παιδιά για τη στρατιωτική τους θητεία. Η Nurit Peled – Elhanan, αφού διάβασε εκατοντάδες βιβλία, σημείωσε ότι δεν βρήκε ούτε μία απεικόνιση Παλαιστινίου ως «φυσιολογικού ανθρώπου».

Προσέθεσε, δε, ότι τα βιβλία αναφέρονται στις βιαιότητες, στις σφαγές και στους εκτοπισμούς Παλαιστινίων που συνόδευσαν την ίδρυση του Ισραήλ το 1948 (Νάκμπα – Καταστροφή για τους Παλαιστινίους) ως κάτι ατυχές, αλλά απαραίτητο για να ιδρυθεί το Ισραήλ και να μειωθεί ο αριθμός των Αράβων. «Η αναγκαιότητα αυτή διατρέχει», όπως λέει, «όλα τα βιβλία». Η Ισραηλινή ακαδημαϊκός δεν έκανε την έρευνα από την ασφάλεια κάποιου καναπέ. Ο πατέρας της υπήρξε φημισμένος στρατηγός, ο Matti Peled, ο οποίος ήταν υπέρμαχος μιας αξιοπρεπούς ειρήνης με τους Παλαιστινίους, ενώ η κόρη της, μόλις 13 χρόνων, δολοφονήθηκε σε επίθεση αυτοκτονίας εντός Ισραήλ.

Η Ισραηλινή ακαδημαϊκός με την Παλαιστίνια ακτιβίστρια Άχεντ Ταμίμι

«Οι τρομοκρατικές επιθέσεις είναι η άμεση συνέπεια της καταπίεσης, της υποδούλωσης, του εξευτελισμού και του διαρκούς καθεστώτος αποκλεισμού στον οποίο έχουμε υποχρεώσει τον παλαιστινιακό λαό» δήλωνε σε ισραηλινά ΜΜΕ μετά τον χαμό τού παιδιού της.  Οι απόψεις της την έχουν οδηγήσει σε περιθωριοποίηση από τους συναδέλφους της, ενώ συνήθως, αν και είναι εβραία, χαρακτηρίζεται αντισιωνίστρια αλλά και αντισημίτρια, με τις δύο έννοιες αυθαιρέτως να ταυτίζονται ολοένα και περισσότερο. Παραδέχεται ότι ούτε τα παλαιστινιακά σχολικά βιβλία αναφέρονται στο Ολοκαύτωμα, καθώς θεωρούν απαραίτητο να αναφερθούν και τα ισραηλινά στη «Νάκμπα», ωστόσο διαχωρίζουν ανάμεσα στους σιωνιστές και στους εβραίους, με τους δεύτερους να θεωρούνται απλώς μια διαφορετική θρησκευτική πίστη.

Οι ισραηλινές ηγεσίες μεθοδικά καλλιεργούν την εικόνα τού παλαιστινιακού λαού ως «ανθρωπόμορφων κτηνών», συμπεριλαμβανομένων αμάχων, γυναικοπαίδων, ενόπλων. Σταχυολογούμε ορισμένες δηλώσεις:

«Πίσω από κάθε τρομοκράτη στέκονται δεκάδες άνδρες και γυναίκες, χωρίς τους οποίους δεν θα εμπλεκόταν στην τρομοκρατία. Είναι όλοι εχθρικοί μαχητές, και το αίμα τους θα πρέπει να πέσει στα κεφάλια τους. Αυτό περιλαμβάνει και τις μητέρες των νεκρών, που τους αποχαιρετούν με λουλούδια και φιλιά. Θα πρέπει να ακολουθήσουν τους γιους τους, τίποτε άλλο δεν είναι πιο δίκαιο. Θα πρέπει να φύγουν, όπως και τα σπίτια τους στα οποία μεγαλώνουν φίδια. Αλλιώς, θα μεγαλώσουν και άλλα φίδια εκεί. Θα πρέπει να πεθάνουν και τα σπίτια τους να καταστραφούν έτσι ώστε να μην μεγαλώσουν άλλοι τρομοκράτες, είναι όλοι εχθροί μας και το αίμα τους θα πρέπει να είναι στα χέρια μας. Αυτό ισχύει και για τις μανάδες των νεκρών τρομοκρατών». Αυτά έγραφε στα social media η βουλευτής Αγιελέτ Σακέντ από το κόμμα Jewish Home, κόμμα υπέρ των εποικισμών και «δεκτικό» στους υπερορθόδοξους εβραίους.  Τα έγραφε το 2014 ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη άλλη μια εκκαθαριστική κατοχική επιχείρηση στη Λωρίδα της Γάζας. Όχι, δεν είχε προηγηθεί καμία μεγάλης εμβέλειας επίθεση της Hamas ή άλλης παλαιστινιακής οργάνωσης, αντίστοιχης του μεγέθους αυτής της 7^ης Οκτωβρίου 2023. Η Σακέντ στη συνέχεια ορίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης, σε άλλη μια κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, και μεταξύ 2021 – 2022 διετέλεσε και υπουργός Εσωτερικών.

Έποικοι παρακολουθούν, ως θέαμα, παλιότερη κατοχική αεροπορική επιχείρηση κατά της Λωρίδας της Γάζας

Το 2015, ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, και πάλι της κυβέρνησης Νετανιάχου, Ελί Μπεν-Ντάναχ, από το ακροδεξιό κόμμα Jewish Home υποστήριζε ότι οι Παλαιστίνιοι «δεν είναι ανθρώπινα όντα». Το 2016 ο αντιδήμαρχος της Ιερουσαλήμ Μάιρ Τούγκερμαν, μετά από μία ένοπλη επίθεση στην πόλη, κατηγορούσε συλλήβδην τους Παλαιστινίους κατοίκους της ότι συμπεριφέρονται «σαν ζώα» και ότι «θέλουν να μας σκοτώσουν και να μας καταστρέψουν».  Ο νυν υπουργός Άμυνας, επικεφαλής του κόμματος Otzma Yehudit (Jewish Power) Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ ξεκίνησε ως ιδεολογικός οπαδός του ραββίνου Μαίρ Καχάνε που θεωρούσε τους Παλαιστινίους «σκύλους που είτε πρέπει να κάθονται ήσυχα ή να εξαφανιστούν». Παρά το ότι δηλώνει πιο μετριοπαθής πλέον, βαρύνεται με 8 κατηγορίες, μεταξύ των οποίων η υποστήριξη τρομοκρατικής οργάνωσης και η πυροδότηση ρατσιστικού μίσους. Το όνομά του είχε αναφερθεί, στην ανάκριση, από τον δολοφόνο τού Γιτζάκ Ράμπιν ως ένας ακόμη που ήθελε να δολοφονήσει τον πρωθυπουργό.  Συνεπώς η πρόσφατη δήλωση του νυν υπουργού Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ περί «ανθρωπόμορφων ζώων» για τη Χαμάς χωρίς καμία διάκριση, έστω τυπικά, για τους αμάχους της Γάζας που δολοφονούνται κατά εκατοντάδες από τις 7 Οκτωβρίου 2023 και ένθεν από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς, δεν προκαλεί και τεράστια εντύπωση.

❝ Έχουν όλοι οι Ισραηλινοί πολιτικοί ή πολίτες τέτοιες απόψεις; Προφανώς όχι. Είναι όμως ενδεικτικό ότι όσοι τις έχουν, τα τελευταία χρόνια, βρίσκονται σε υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια χαράσσοντας την πολιτική εκείνη που τις αναπαράγει και τις διογκώνει. ❞

Η ολοένα σπανιότερη επαφή μεταξύ απλών Ισραηλινών και Παλαιστινίων πολιτών, που ξεκίνησε με τη Συμφωνία του Όσλο και το διαχωρισμό των κατεχόμενων εδαφών σε ζώνες, στις οποίες, ουσιαστικά εκτός από τον ισραηλινό στρατό και τους εποίκους οι υπόλοιποι Ισραηλινοί πολίτες δεν είχαν κανένα λόγο να βρεθούν, απομάκρυνε περισσότερο την εικόνα της πραγματικότητας. Ο ασφυκτικός αποκλεισμός της Λωρίδας της Γάζας μετά την απομάκρυνση των εκεί εποίκων το 2005 και η ανέγερση του διαχωριστικού τείχους τη δεκαετία του 2010 και μετά στη Δυτική Όχθη κατέστησε εντελώς ξένους δύο λαούς που συχνά ζουν σε απόσταση 10 λεπτών. [Δείτε στο Α’ Μέρος τού άρθρου το αντίστοιχο κομμάτι για το τείχος]

Οι εκδηλώσεις της ισραηλινο-παλαιστινιακής οργάνωσης Israeli Palestinian Bereaved Families for Peace γίνονταν, ήδη, μετά πολλών εμποδίων

Κάθε προσπάθεια να «μειωθεί» αυτή η απόσταση, μέσα από ισραηλινο-παλαιστινιακές οργανώσεις, «πέφτει» στον τοίχο της ισραηλινής ηγετικής αδιαλλαξίας. Πιο πρόσφατο «κρούσμα» η ισραηλινο-παλαιστινιακή οργάνωση «Πενθούσες οικογένειες για την Ειρήνη» – Israeli Palestinian Bereaved Families for Peace, η οποία εκπροσωπεί οικογένειες Παλαιστινίων και Ισραηλινών που πενθούν για τις απώλειες των αγαπημένων τους. Η οργάνωση, σε συνεργασία με οργανώσεις αρνητών στράτευσης στα κατεχόμενα και φιλειρηνικές πρωτοβουλίες, προσπαθεί με εκδηλώσεις, επιδιώκοντας να είναι και μέσα σε σχολεία, να παρουσιάσει το αυτονόητο: η δολοφονία αγαπημένου προσώπου πονά τους πάντες το ίδιο. Οι Παλαιστίνιοι θρηνούν εξίσου με τους Ισραηλινούς. Οι Ισραηλινοί δεν έχουν κάποιο μοναδικό προνόμιο στον θρήνο και στην απώλεια και αυτό δεν θα σταματήσει αν δεν τερματιστεί η βία. Η προσπάθειά τους γινόταν, ούτως ή άλλως, μετ’ εμποδίων, ωστόσο τον Αύγουστο του 2023 «έπεσε» πάνω σε συμπαγές τείχος. Το ισραηλινό υπουργείο Παιδείας τους απαγόρευσε να διοργανώνουν εκδηλώσεις σε σχολεία αποδεικνύοντας, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε άρθρο της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz: «ο στόχος (της απαγόρευσης) είναι πολύ σαφής – να μην υπάρξει καμία ρωγμή στην απανθρωποποίηση των Παλαιστινίων από την πρώτη τάξη του σχολείου μέχρι τον τάφο». Έχουν προηγηθεί πολλάκις οι καταδίκες των οργανώσεων αρνητών στράτευσης στα κατεχόμενα από όλα τα κόμματα που έχουν περάσει από την κυβέρνηση της χώρας από το 2000 και μετά ως «προδότες».

 

Πολιτική εξευτελισμού

 

Μια από τις βασικότερες μεθόδους απανθρωποποίησης είναι η άσκηση «πολιτικής του εξευτελισμού», όπως ονομάζονται μια σειρά από τακτικές που χρησιμοποιούν πολλοί στρατοί ανά τον κόσμο, και εκτεταμένα και ο ισραηλινός, ο οποίος ουσιαστικά λειτουργεί ως καθαυτό μέσο άσκησης επιβολής τού εξευτελισμού και στήριξης σε όσους ασκούν τέτοιου είδους συμπεριφορές. Τα παραδείγματα και οι μαρτυρίες είναι άπειρες, ωστόσο σταχυολογούμε κυρίως μαρτυρίες από Ισραηλινούς. Οι παρακάτω μαρτυρίες είναι αποκαλυπτικές αφενός για τη μεθοδολογία με την οποία ο ισραηλινός στρατός απανθρωποιεί, αφετέρου για το πώς -και το αν- μπορεί ένας λαός να υπάρξει μέσα σε αυτό το πλαίσιο.

Ισραηλινοί μασκοφόροι στρατιώτες (γυναίκες και άντρες) μπήκαν στα σπίτια της ευρύτερης οικογένειας Αjlouni, στη 1.30 το πρωί, βάζουν χειροπέδες στους άντρες, αφήνουν τα 13 παιδιά των τριών ζευγαριών (γονείς και δύο γιοι με τις γυναίκες τους) ηλικίας από 3 μηνών μέχρι 14 χρόνων μόνα τους να κλαίνε, υποχρεώνουν τις μανάδες να γδυθούν εντελώς μπροστά στα παιδιά τους και στη συνέχεια συνέλαβαν δύο από τους άντρες της οικογένειας και κατέστρεψαν σχεδόν ολόκληρο τον εξοπλισμό και τα έπιπλα των σπιτιών υποστηρίζοντας ότι βρήκαν «ένα όπλο». Αυτά έγιναν στην νότια Χεβρώνα, στις 5 Σεπτεμβρίου 2023 και χαρακτηρίζονται «έλεγχοι ρουτίνας» από τις κατοχικές δυνάμεις. Έλεγχοι ρουτίνας που πραγματοποιούνται σχεδόν καθημερινά στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και δύσκολα θα βρεθεί σπίτι ή οικογένεια που δεν τα έχει ζήσει.

Πηγή: Παλαιστινιακό Πρακτορείο Ειδήσεων Wafa

Ισραηλινός έποικος στην Χεβρώνα σε ερώτηση της  δημοσιογράφου Dena Takruri** αν νιώθει παράξενα να ζει σε μια στρατιωτικοποιημένη περιοχή στην οποία πετούν τους Παλαιστίνιους έξω από τα σπίτια τους και τους απαγορεύουν να περπατούν στους δρόμους, απαντάει: «Θα αγνοήσω τη χρήση τού όρου Παλαιστίνιοι, καθώς δεν υπάρχει τέτοιο έθνος ή λαός. Δεν με ενοχλεί καθόλου, η στρατιωτικοποίηση είναι κάτι που συμβαίνει σε όλον τον κόσμο. Δεν σχεδιάζω κάτι κακό και κανείς δεν εισβάλλει στον χώρο μου χωρίς να υπάρχει λόγος. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου.»

Σε άλλο πρόσφατο βίντεο που τραβήχτηκε στη Δυτική Όχθη πριν λίγες μέρες, Αμερικανοϊσραηλινός έποικος που ήρθε από το Σικάγο, λέει «Αν στη Βίβλο λέει ότι τα παιδιά τού Ισραήλ θα πρέπει να μείνουν στη Γη του Ισραήλ, αυτό για μένα δεν είναι μόνο μια υποχρέωση, αλλά και μια πρόσκληση…Οι Παλαιστίνιοι μπορούν να λένε ότι θέλουν, αλλά το θέμα είναι πως δεν υπάρχει παλαιστινιακός λαός.»

«Όταν κάνεις έλεγχο σε ένα παλαιστινιακό σπίτι, δεν χρειάζεται κάποια δικαστική εντολή. Απλώς πρέπει να το θέλεις, και απλώς το κάνεις…Στη Χεβρώνα (όπου υπηρέτησα) αν είσαι Παλαιστίνιος, θα μπω στο σπίτι σου όποια στιγμή θελήσω, θα ψάξω οτιδήποτε θέλω, θα σου κάνω το σπίτι άνω κάτω και θα στο αφήσω ρημαδιό αν θέλω…» Μαρτυρία υπολοχαγού Ισραηλινού στρατού, Χεβρώνα, 2011 – 2017

Παλαιστινιακό σπίτι στη Δ. Όχθη μετά από εισβολή «ρουτίνας» του ισραηλινού κατοχικού στρατού (Πηγή: +972 Magazine)

«Θυμάμαι καθημερινά περιστατικά στα σημεία ελέγχου, να καθυστερούμε ασθενοφόρα με έγκυες γυναίκες που τους λέγαμε να γυρίσουν πίσω. Έρχονταν να περάσουν και τους λέγαμε «όχι από εδώ, να κάνετε το γύρο», και έφταναν στο επόμενο σημείο ελέγχου, και τους γύρναγαν πίσω σε εμάς. Και αυτό μπορεί να γινόταν πολλές φορές. […] Γιατί το κάναμε; Δεν υπήρχε λόγος. Μόνο από βαρεμάρα και επειδή θέλαμε να τους ενοχλήσουμε. Δεν υπήρχε διοικητής στο σημείο ελέγχου. Ένας στρατιώτης έκανε τον διοικητή. […] Θυμάμαι να βγάζουμε τους άντρες από το αυτοκίνητο ενώ μέσα ήταν η γυναίκα και τα παιδιά τους. Και μπροστά τους, να τους χαστουκίζουμε, να τους κολλάμε το όπλο στον κρόταφο.[..] Θυμάμαι συγκεκριμένα έναν στρατιώτη να βγάζει έξω από το αυτοκίνητο έναν ηλικιωμένο, να παίζει μαζί του, να τον απειλεί, να τον παρενοχλεί άγρια, να τον χαστουκίζει, να τον απειλεί με το όπλο, να τον εξευτελίζει μπροστά σε όλη του την οικογένεια ..[…].. αυτά γίνονταν σε καθημερινή βάση και μπορεί να κρατούσαν για ώρες..» Μαρτυρία λοχία Ισραηλινού στρατού, Νάμπλους – 2002

Η Κοιλάδα του Ιορδάνη (Δ. Όχθη) είναι μια τεράστια ζώνη πυρός. Όσοι ζουν εκεί «την έχουν γαμήσει. “Τι κάνουν εκεί; Δεν θα έπρεπε να είναι εκεί. Γιατί ζουν εκεί; Τα σπίτια τους ούτως ή άλλως είναι φτιαγμένα σαν από τσίγκο. Δεν αξίζουν και κάτι.” Έτσι είναι η κατάσταση. Νομίζω ότι καταλάβαινα και τότε που υπηρετούσα ότι ήταν ένα μπάχαλο αλλά είναι σαν να είσαι σε μια άλλη πραγματικότητα που δεν είναι αληθινή. Δεν κάνεις ερωτήσεις. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για αυτά που γίνονται. […] είναι μια κατάσταση που σου είναι ξένη εντελώς. […] Είμαι βέβαιος ότι όλες αυτές οι περιοχές είναι ζώνη πυρός για να γίνει αδύνατο στους ανθρώπους να ζήσουν εκεί. Βασικά η μισή χώρα είναι ζώνη πυρός, όπου και όποτε το αποφασίσει ο στρατός». Λοχίας ισραηλινού στρατού –  Ιεριχώ – 2019

Στο δρόμο για το σχολείο

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Πριν μπούμε πεζή στη Γάζα, από τη Ράφα, έπεσε τρελή ποσότητα πυρών σε όλη την περιοχή. Επί δύο ώρες χωρίς σταματημό. Μετά μπήκαν τα τανκς σε δύο σειρές και μπροστά ένας θωρακισμένος εκσκαφέας […] περπατάγαμε πάνω στα συντρίμμια των σπιτιών. Η εντολή ήταν “όλα υγρά”, δλδ διαρκή πυρά.[…] Πρώτα πυροβολούσαμε και μετά μπαίναμε σε ό,τι σπίτι είχε μείνει όρθιο.[…].. Τι πυροβολούσαμε; Τα πάντα. Πριν από κάθε κίνηση, το τανκ έριχνε. Οι τύποι ήταν τρελοί, τρελοί με το να πυροβολούν. Αυτές ήταν οι διαταγές, είμαι σίγουρος, κανένας μόνος του δεν θα άρχιζε να πυροβολεί σαν τρελός τόσες ώρες. Αν ήταν κάτι ύποπτο; Όχι απαραίτητα. Τα τανκς ρίχνουν όπου θέλουμε να μπούμε, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει κάτι ύποπτο.» Λοχαγός πεζικού, ισραηλινός στρατός, Ράφα 2014

Η ισραηλινή κατοχή διαλύει κυριολεκτικά τις ζωές των Παλαιστινίων, δεν τους επιτρέπει να έχουν τον έλεγχο ούτε στα πιο απλά καθημερινά πράγματα (πχ να πάνε στο γιατρό ή να δουν έναν συγγενή, να πάνε για ψώνια ή απλώς τα παιδιά να πάνε σχολείο), δεν τους επιτρέπει να καλύψουν τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες τους, καλλιεργεί ολοένα μεγαλύτερη απογοήτευση και αγανάκτηση, καταστρέφοντας τόσο τον παλαιστινιακό όσο και τον ισραηλινό λαό. υποστηρίζει σε ένα αφιέρωμα με 50 προσωπικές ιστορίες από την κατοχή το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ.

«Καθημερινά, φαντάζομαι τον εαυτό μου να περπατά στο Τελ Αβίβ, ή στη Νετάνια και να με αναγκάζουν να σταματώ πηγαίνοντας για ψώνια, πηγαίνοντας στο σχολείο, να με αναγκάζουν να περνώ από μια εξευτελιστική ταπεινωτική διαδικασία ελέγχου. Τι θα έκανα σε μια τέτοια κατάσταση; … Για πολλά χρόνια, ένιωθα ότι όφειλα να ακολουθήσω τις άνωθεν εντολές, ότι είχαν κάποια λογική και ότι όφειλα να υπερασπίσω τη χώρα μου. Δεν είναι έτσι όμως. Η διαρκής χειροτέρευση της κατάστασης είναι η λογική συνέχεια μιας μακράς διαδικασίας, που έχει αρχίσει με την άδικη και ανήθικη επιβολή σε έναν άλλο λαό. Έχουμε εγκαταστήσει ένα στρατιωτικό καθεστώς που εμείς δεν θα ανεχόμασταν ποτέ. Επιβάλαμε συνθήκες ζωής στους Παλαιστινίους που ούτε καν θα φανταζόμασταν για τους εαυτούς μας. … Ελπίζω να συμφωνήσουμε σε μια ειρήνη και σε κάποια σύνορα με τα οποία θα ζήσουμε και οι δύο λαοί ειρηνικά και δεν θα σκοτωνόμαστε γι αυτά» δήλωνε ο Όφερ Μπετ – Χαλάχμι, ειδικευόμενος στο στρατιωτικό ιατρικό σώμα, που συμμετείχε στην πρώτη μεγάλη επιστολή αρνητών στράτευσης στα κατεχόμενα το 2002. Η ιστοσελίδα της κίνησης seruv.org δεν λειτουργεί πια.

Σε αυτό το βίντεο, δύο βετεράνοι του Ισραηλινού Στρατού (IDF), μέλη τού Breaking the Silence*, μοιράζονται στην κάμερα το προσωπικό τους βίωμα. Και οι δύο πολέμησαν κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ιντιφάντα και ο τρόπος που περιγράφουν την εμπλοκή τους, φανερώνει πώς η ίδια η καθημερινή ρουτίνα των ισραηλινών στρατιωτών είναι συγκροτημένη έτσι ώστε να χάνουν την αίσθηση ότι απέναντί τους έχουν ανθρώπους με καθημερινή ζωή, συναισθήματα, αγωνίες κτλ. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Avichai Sharon, ότι κάθε μέρα μπορεί να βρίσκονταν και σε άλλο μέρος, όπου έπρεπε να μπουκάρουν μέσα σε σπίτια, να πετάνε ανθρώπους έξω, να τους συλλαμβάνουν, να παίρνουν τα σπίτια και μετά να φεύγουν. Και να πηγαίνουν σε μια άλλη πόλη, χιλιόμετρα μακριά, να ξανακάνουν τα ίδια, με έναν διακρή και επαναλαμβανόμενο τρόπο που δεν τους επέτρεπε ούτε να σκεφτούν. «Δεν μιλάω», λέει, «μόνο για τις ακρότητες που έκανε ο στρατός…. απλά σκεφτείτε και μόνο ότι εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες δεν μπορούσαν να έχουν ούτε ένα ήσυχο βράδυ ύπνου…Ποιος θα μπορούσε να ζήσει έτσι στην Αμερική ή το Ισραήλ ή αλλού, χωρίς να ξέρει αν το επόμενο βράδυ, στις 2 το πρωί, θα μπουν 20 στρατιώτες να τους πάρουν το σπίτι για μια εβδομάδα, χωρίς να ξέρει αν εκεί που κάθεται στο σαλόνι του, ξαφνικά θα σπάσει ο τοίχος τού σπιτιού και είκοσι στρατιώτες θα έρθουν ξαφνικά «επίσκεψη». Για μένα αυτό ήταν καθημερινή ρουτίνα».

Στην ίδια συνέντευξη αναφέρει πώς το Υπουργείο Άμυνας παρουσιάζει στους 19χρονους στρατιώτες οποιαδήποτε απόφαση για επίθεση και πώς τους πείθει ότι πρέπει να «εκδικηθούν». Και ότι ακόμα και όταν εκθέτουν περιπτώσεις όπου η «εκδίκηση» αυτή δεν είχε καμία σχέση με περιστατικά που είχαν συμβεί [αναφέρεται σε συγκεκριμένο γεγονός όπου η Ισλαμική Τζιχάντ είχε σκοτώσει 6 ισραηλινούς στρατιώτες], δεν υπάρχει κανείς για να το ακούσει. Δεν υπάρχει κανείς να κατηγορηθεί, γιατί, αναρωτιέται ο ίδιος, ποιος θα στείλει σε δικαστήριο τον Υπουργό, το σύστημα, την κυβέρνηση, και την πολιτική τους; «Αυτό που συμβαίνει δεν είναι μια αυθόρμητη αντίδραση κάποιου 19χρονου/20χρονου που χάνει το μυαλό του και βγαίνει εκτός ελέγχου…Αυτό είναι πολιτική. Κάθονται άνθρωποι στα γραφεία τους, σε άνετα γραφεία, και αποφασίζουν να σκοτώσουν ανθρώπους, για εκδίκηση. Και την επόμενη μέρα υπάρχουν 15 νεκροί άνθρωποι, που δεν έχουν καμία σχέση με τον θάνατο των στρατιωτών τού IDF.»

*Το Breaking the Silence είναι μία Μη-Κυβερνητική Οργάνωση που στηρίζει Iσραηλινούς -και Iσραηλινές- που έχουν υπηρετήσει στον IDF και θέλουν να καταθέσουν μαρτυρίες από τη θητεία τους. Ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2004, όταν ο Yehuda Shaul ξύπνησε και δεν μπορούσε να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη. Άρχισε να μιλάει με άλλους στρατιώτες και διοικητές, κυρίως με άτομα που είχαν υπηρετήσει στη Χεβρώνα το διάστημα 2000-2004 και οι συζητήσεις αυτές αρχικά κατέληξαν στην έκθεση με τίτλο «Breaking the Silence», με εικόνες που είχαν τραβήξει οι ίδιοι οι στρατιώτες, φωτογραφίες που είχαν τραβήξει ως αναμνήσεις. Παράχθηκαν 60 φωτογραφικά άλμπουμ και 60 μαρτυρίες σε βίντεο, στρατιωτών που είχαν υπηρετήσει στη Χεβρώνα και σιγά-σιγά εξελίχθηκε σε αυτό που είναι σήμερα, μια πολύ μεγάλη πλατφόρμα που συγκεντρώνει μαρτυρίες από ανθρώπους που υπηρέτησαν στον ισραηλινό στρατό. To πρώτο που παρατηρούν είναι η τεράστια απόσταση, το τεράστιο χάσμα που υπάρχει ανάμεσα σε ό,τι αναμεταδίδεται και στην πραγματικότητα. Πόσο διαφορετικό είναι αυτό που, μέσω των ΜΜΕ και του IDF, φτάνει στα αυτιά των γονιών τους, των γειτόνων τους και του κοινού, από αυτό που πραγματικά ζουν οι ίδιοι.

 

ΜΜΕ και ο κομβικός τους ρόλος: αποσύνδεση από την πραγματικότητα

 

Η απανθρωποποίηση του παλαιστινιακού λαού μεθοδεύτηκε ποικιλοτρόπως. Ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία της διεθνώς, αλλά και εντός Ισραήλ, ήταν και είναι ο τρόπος κάλυψης των γεγονότων από τα ΜΜΕ. Μετά την ακραία βίαιη καταστολή τής πρώτης, εντελώς άοπλης, Ιντιφάντα, που χαρακτηρίστηκε από την εντολή «σπάστε τους τα κόκκαλα» (τού Ισραηλινού στρατού) και καλλιέργησε ένα ανθεκτικό πρώτο επίπεδο «ανοχής» σε οποιουδήποτε τύπου αγριότητα απέναντι σε «επικίνδυνους Παλαιστινίους», η δεύτερη Ιντιφάντα είχε το δικό της μότο από την πλευρά τής επίσημης ισραηλινής προπαγάνδας. «Οι Παλαιστίνιες γεννούν τα παιδιά τους για να τα στείλουν να επιτεθούν σε Ισραηλινούς και να σκοτωθούν». Ήταν μια τόσο διαδεδομένη αντίληψη, στην οποία οι Παλαιστίνιες μανάδες ένιωθαν την ανάγκη να …απαντήσουν. «Δεν υπάρχει μάνα που να θέλει να πεθάνει το παιδί της, δεν τα γεννάμε για να σκοτωθούν. Από την κατοχή σκοτώνονται» ακούσαμε με έκπληξη να μας λένε μανάδες κατά τη διάρκεια επίσκεψής μας στην Δυτική Όχθη τους πρώτους μήνες τής δεύτερης Ιντιφάντα, σαν να απολογούνται για κάτι.

 

PHILIPPE DE FELUY on FLICKR

Ήδη επίσης από τη δεύτερη Ιντιφάντα (2000) άρχισε μια συστημική διαστρέβλωση της πραγματικότητας δια των ΜΜΕ η οποία συμβάλλει τα μέγιστα στην απανθρωποποίηση του παλαιστινιακού λαού. Ο πιο δόκιμος, επιστημονικά, όρος είναι η αποσύνδεση του γεγονότος από το πλαίσιο εντός του οποίου συνέβη: Decontextualization.  Όπως έγραφε, ήδη, από το 2001, στο Fair.org, (παρατηρητήριο μεροληψίας των ΜΜΕ) ο Σεθ Άκερμαν η λέξη «κατοχή» είχε ήδη γίνει ταμπού τουλάχιστον στους Αμερικανούς ρεπόρτερ. Καταγράφοντας τον τρόπο παρουσίασης των εξελίξεων στα ειδησεογραφικά δελτία τριών πανεθνικών τηλεοπτικών δικτύων –ABC World News Tonight, NBC Nightly News και CBS Evening News— το θέμα τής δεύτερης Ιντιφάντα είχε παρουσιαστεί σε 99 ρεπορτάζ (stories) εκ των οποίων μόνο τα 4 έκαναν λόγο για κατοχή. Στο CNN, το ποσοστό αυτό μειωνόταν στο 80%. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ποσοστό περίπου 90% της σχετικής τηλεοπτικής ειδησεογραφίας «παρέλειπε» να δώσει το πλαίσιο της σύγκρουσης. Αντίστοιχα, την ίδια περίοδο, στην μεγάλη εφημερίδα New York Times η ισραηλινή κατοχή δεν υπήρχε στα 2/3 των σχετικών θεμάτων. Οι Παλαιστίνιοι «είναι νεκροί» (dead) αλλά οι Ισραηλινοί σκοτώνονται (killed), κάτι που συνεχίζει να υφίσταται μέχρι σήμερα και επανειλημμένα έγινε αντικείμενο κριτικής πρόσφατα, κυρίως στα social media, από ανθρώπους και κινήματα που στηρίζουν τον αγώνα των Παλαιστινίων. Συγκρούσεις ξεσπούσαν (και ξεσπούν) πχ στα περίχωρα της Νάμπλους, αλλά ουδείς αναφέρει ότι γύρω από την Νάμπλους υπάρχουν εποικισμοί. Οι λέξεις «εποικισμοί» και «έποικοι» (settlements – settlers) επίσης άρχισαν σταδιακά να εξαφανίζονται.

Μελετώντας δημοσιεύματα για τα 50 χρόνια από τον πόλεμο των «έξι ημερών», το 2017, που οδήγησε στην κατοχή τής ανατολικής Ιερουσαλήμ, της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας, ο Άνταμ Τζόνσον στο fair.org παρατήρησε ότι η παλαιστινιακή εκδοχή, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν υπήρχε καν. Και φυσικά δεν γινόταν λόγος για κατοχή και για το τι σημαίνει αυτό, μέχρι σήμερα, για τον παλαιστινιακό λαό.

Η ανάδειξη της διογκούμενης μεροληψίας από το 2000 και μετά στα διεθνή ΜΜΕ γίνεται απευθείας στόχος σφοδρής επίκρισης. Ο Αμερικανοεβραίος Νόρμαν Σόλομον, αφού μελέτησε τα ρεπορτάζ των πρώτων 100 ημερών για τη δεύτερη Ιντιφάντα, εντόπισε ότι κυριαρχούσε η φράση «ισραηλινά αντίποινα» σαν να έγινε μια εντελώς αναίτια παλαιστινιακή επίθεση. Όσο περισσότερο γράφει γι’ αυτά, τόσο περισσότερο χαρακτηρίζεται «αντισημίτης», αν και εβραίος. Όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι, πχ ο Νόαμ Τσόμσκι, ο Νόρμαν Φίλκεστάιν, κ.ο.κ.

Η κραυγαλέα μεροληψία έχει περάσει και στο γνωστό πλέον ChatGDP. Πώς να μην γίνει, άλλωστε, αφού «τραβά» πληροφορίες από το διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών ΜΜΕ. Έτσι, όταν τον Αύγουστο του 2023 τέθηκε το ερώτημα αν οι Παλαιστίνιοι αξίζουν να είναι ελεύθεροι, η απάντηση ήταν:  «Ως μοντέλο γλώσσας AI, δεν έχω προσωπικές απόψεις, συναισθήματα ή πεποιθήσεις. Το ερώτημα αν οι Παλαιστίνιοι αξίζουν να είναι ελεύθεροι είναι ένα περίπλοκο και αμφιλεγόμενο ζήτημα με πολλές διαφορετικές οπτικές και απόψεις….». Αντίθετα, όταν τέθηκε το ερώτημα, αν οι Ισραηλινοί αξίζουν να είναι ελεύθεροι η απάντηση ήταν: «Ναι, όπως όλοι οι άνθρωποι, οι Ισραηλινοί αξίζουν να είναι ελεύθεροι. Η ελευθερία είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα που πρέπει να προστατεύεται και να διασφαλίζεται για όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, την εθνικότητα ή τη θρησκεία τους. Είναι σημαντικό οι Ισραηλινοί, όπως όλοι οι άνθρωποι, να μπορούν να ζήσουν τη ζωή τους χωρίς βία, καταπίεση και διακρίσεις….»

Εκτενές άρθρο του fair.org παρουσιάζει μόλις τον Αύγουστο του 2023, βασιζόμενο σε σειρά ερευνών, τα 6 βασικά σημεία μεροληψίας υπέρ της επίσημης ισραηλινής προπαγάνδας εδώ και δεκαετίες:

1. Απουσία της παλαιστινιακής θέσης – σε συντριπτική πλειοψηφία παρουσιάζεται η θέση των ισραηλινών ηγεσιών για το οτιδήποτε συμβαίνει,

2. Παρουσίαση επιθέσεων του Ισραήλ ως «συγκρούσεων» – δημοσιογραφικά δλδ παρουσιάζονται ως ισοβαρείς οι επιθέσεις με πέτρες ή μολότοφ ή ακόμη και με όπλα, με τη χρήση αεροπορίας, σύγχρονων όπλων και βαρύ οπλισμού από έναν οργανωμένο στρατό και εποίκους. Σαν να υπάρχουν, δλδ, δύο ισότιμα σε ισχύ μέρη,

3. Λεκτικές ακροβασίες – οι Παλαιστίνιοι «πεθαίνουν» ή το πολύ πολύ «σκοτώνονται» (σε παθητική φωνή χωρίς να ξέρουμε από ποιόν) ενώ οι επιδρομές στα κατεχόμενα γίνονται μόνες τους (αφού είναι επίσης σε παθητική φωνή και δεν αναφέρεται ότι έγινε επιδρομή από το στρατό ή από εποίκους),

4. Κάποιοι νεκροί αξίζουν περισσότερο από άλλους – οι αναφορές σε Ισραηλινούς νεκρούς είναι υπερπολλαπλάσιες σε σχέση με αυτές στους Παλαιστίνιους νεκρούς,

5. Η παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ από το Ισραήλ αναφέρονται σπάνια αν και είναι συνεχείς,

6. Αντιστροφή του θύτη με το θύμα – Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούνται ότι είναι βίαιοι και δεν έκαναν αρκετά για την ειρήνη ακόμη και αν τους προσφέρθηκε χωρίς να αναφέρεται πουθενά η ισραηλινή κατοχή.

Έτσι ο θεατής ή η αναγνώστρια ενημερωνόταν και ενημερώνεται ότι «Παλαιστίνιοι εισέβαλαν σε ισραηλινό φυλάκιο», αλλά δεν μαθαίνουν ποτέ (αν δεν το ξέρουν από ίδιον ενδιαφέρον και πρότερη γνώση) ότι το φυλάκιο είναι εντός κατεχόμενης παλαιστινιακής γης, ότι τους κάνει αβίωτη την καθημερινότητα, ότι αν δεν θέλει ο Ισραηλινός στρατιώτης που είναι βάρδια δεν μπορούν να πάνε ούτε στο γιατρό στην απέναντι συνοικία.  Μαθαίνουν ότι «μια οικογένεια Ισραηλινών δέχτηκε πυρά ενώ οδηγούσε το αυτοκίνητό της» αλλά δεν διευκρινίζεται ποτέ αν αυτό έγινε στο Τελ Αβίβ που είναι ισραηλινό έδαφος με βάση την απόφαση ίδρυσης του ισραηλινού Κράτους ή αν έγινε έξω από τον εποικισμό Κίρυατ Άρμπα, που είναι κατεχόμενο έδαφος από το 1967.

Τα πρωτοσέλιδα βρετανικών εφημερίδων μετά την 7η Οκτωβρίου 2023. Απουσιάζει το πλαίσιο της κατοχής. (Πηγή: The Guardian)

Δεν διευκρινίζεται ότι οι έποικοι, το απτό πρόσωπο της κατοχής, έχουν πάρει βίαια τα σπίτια των Παλαιστινίων, ότι οι δρόμοι που κινούνται είναι απαγορευμένοι για τους Παλαιστινίους και κάνουν τη γη τους κομμάτια από χαρτοπόλεμο και φυσικά ότι οι έποικοι, σχεδόν όλοι, είναι βαριά οπλισμένοι, φυλάσσονται από τον στρατό και συνεχίζουν να κάνουν καθημερινά εφόδους σε καλλιέργειες και σπίτια Παλαιστινίων, τα οποία συχνά καταστρέφουν ολοσχερώς. Ο τρόπος μετάδοσης της είδησης δεν καθιστά σαφές αν πρόκειται για κατεχόμενη γη ή για ισραηλινό έδαφος, δεν καθιστά σαφές ποιος επιτίθεται και ποιος αντιστέκεται, βασικά δεν αναφέρεται σε τίποτε που να θυμίζει ότι υπάρχει ΚΑΤΟΧΗ.

Όταν τα διεθνή ΜΜΕ μεταδίδουν μια παλαιστινιακή αντίδραση (αιματηρή ή όχι), τις περισσότερες φορές εμφανίζεται σαν να έχει προκύψει σε «κενό αέρος». Αυτό επισήμανε και ο ΓΓ του ΟΗΕ Γκουτιέρες, πρόσφατα, εξοργίζοντας την ισραηλινή ηγεσία. Τόνισε ότι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο ισχύει για όλους και ότι ό,τι γίνεται, δεν είναι σε «κενό αέρος». Δεν υπάρχει πουθενά το «γιατί» συνέβη αυτό. Παρουσιάζεται ως μια «αναίτια βία».  «Ο παλαιστινιακός θυμός συνεχίζεται…», «το Ισραήλ, αν και παραχώρησε εδάφη, βρίσκεται υπό επίθεση..» και άλλα πολλά. Και φυσικά άνθρωποι που «ξαφνικά», χωρίς λόγο, ενώ τους έχει προσφερθεί ειρήνη, αποφασίζουν να μαχαιρώσουν, να σκοτώσουν, να εισβάλλουν σε σπίτια είναι τουλάχιστον… βάρβαροι, κτήνοι, ποτισμένοι με αδικαιολόγητο μίσος. Για ορισμένους, βέβαια, θα παρέμεναν «βάρβαροι» ακόμη και αν ήταν γνωστό το «πλαίσιο»: η κατοχή. Για ορισμένους μπορεί το καλύτερο να είναι να παραμένεις πάντα γονατιστός και να μην «προκαλείς» τον κατακτητή.

Ο γνωστός, και για τον θαρραλέο λόγο του ενάντια στην κατοχή, Ισραηλινός δημοσιογράφος Γκίντεον Λεβί, σε άρθρο του στην εφημερίδα Haaretz, ήδη από το 2003, αφού περιέγραφε σκηνές εξευτελισμού και ταπείνωσης από την άνω των 5 ή 6 ωρών αναμονή σε φυλάκια ελέγχου στη Ράφα της Λωρίδας της Γάζας και στη Δ. Όχθη, όπου δεν επιτρέπεται στους άντρες και τις γυναίκες τής Παλαιστίνης ούτε καν να βγουν από το αυτοκίνητό τους για να πάνε τουαλέτα, έστω και αν δεν υπάρχει κανένας λόγος ασφαλείας, σημείωνε διεισδυτικά: «Αυτή η διαδικασία απανθρωποποίησης των Παλαιστινίων έχει εξαπλωθεί σε κάθε τομέα της ισραηλινής κοινωνίας. Αυτό που ξεκίνησε από τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF, επίσημη ονομασία του ισραηλινού στρατού) και την υπηρεσία ασφαλείας Shin Bet και εξαπλώθηκε σε άλλους κλάδους εξουσίας και στα μέσα ενημέρωσης (τα οποία επί χρόνια υπογράμμιζαν σκόπιμα τη βίαιη πλευρά της παλαιστινιακής πραγματικότητας) έχει πλέον διεισδύσει σε κάθε μέρος του κοινωνικού ιστού τού Ισραήλ. Αυτός είναι προφανώς ο μόνος τρόπος που ένα κράτος μπορεί να συνεχίσει με την κατοχή και την καταπίεση χωρίς να ανησυχεί υπερβολικά για το τι σημαίνει για τους κατακτημένους.»

** Στο πρώτο μέρος τού αφιερώματος υπάρχει το βίντεο από το ρεπορτάζ τής Αμερικανοπαλαιστίνιας δημοσιογράφου Dena Takruri, η οποία επισκέπτεται τη Χεβρώνα, την πόλη που γεννήθηκε ο πατέρας της, και καταγράφει τι ακριβώς σημαίνει κατοχή και πώς επιτυγχάνεται μέσω της απανθρωποποίησης. Το ρεπορτάζ γίνεται με τη βοήθεια δύο πρώην στρατιωτών τού Ισραήλ, οι οποίοι πλέον ξεναγούν τους τουρίστες στην κατεχόμενη Χεβρώνα για να γίνει γνωστό σε όσους ανθρώπους επισκέπτονται την περιοχή το τι πραγματικά σημαίνει κατοχή.