Αποτελειώνουν την Εύβοια με αμφιλεγόμενες μελέτες για την εγκατάσταση βιομηχανικού μεγέθους αιολικών πάρκων

Περιοχές που θίγονται άμεσα από το σχεδιαζόμενο έργο

Τάσος Σαραντής

 

Αδειοδοτήθηκε ήδη η εγκατάσταση 86 βιομηχανικού μεγέθους ανεμογεννητριών συνολικής ισχύος 374 ΜW, παρότι μεγάλο μέρος τους θα κατασκευαστεί σε περιοχές Natura με copy paste Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων γεμάτες αοριστίες και ασάφειες.

Στον οικονομικό Τύπο χαρακτηρίστηκε «έργο-μαμούθ» – αυτό από μόνο του είναι αρκετό για να υποδηλώσει το μέγεθος των επιπτώσεων που μπορεί να υποστεί η πολύπαθη Εύβοια εφόσον υλοποιηθεί η εγκατάσταση 86 βιομηχανικού μεγέθους ανεμογεννητριών από την εταιρεία ΕΛΛΑΚΤΩΡ και τον πορτογαλικό ενεργειακό κολοσσό EDP Renewables, που αποτελεί το μεγαλύτερο, μέχρι στιγμής, αδειοδοτημένο έργο στον ελληνικό χώρο.

Πρόκειται για δύο ξεχωριστά αδειοδοτημένα έργα συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 374 ΜW, που αφορούν ένα ενιαίο έργο που έχει ενταχθεί στο επιταχυμένο αδειοδοτικό καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων, για το οποίο ασκήθηκαν αιτήσεις ακύρωσης προς το ΣτΕ από πολίτες, ορειβατικούς και πεζοπορικούς συλλόγους, δασικούς συνεταιρισμούς και δήμους κατά δυο Αποφάσεων Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων που εκδικάστηκαν στην κατάμεστη αίθουσα του ΣτΕ την Τετάρτη 8/11.

Το πρώτο έργο στην κεντρική Εύβοια θα αποτελείται από 4 αιολικούς σταθμούς με 51 ανεμογεννήτριες (214,2 MW) που θα εγκατασταθούν στα διοικητικά όρια των δήμων Διρφύων-Μεσσαπίων, Ερέτριας και Κύμης-Αλιβερίου. Για την υλοποίησή του θα απαιτηθούν συνολικά εκσκαφές άνω του 1,5 εκατομμυρίου κυβικών μέτρων χώματος και υλικών.

Αν από αυτή την ποσότητα αφαιρεθεί ο όγκος των εκσκαφέντων που θα επαναχρησιμοποιηθεί για επιχώσεις, για τη διαμόρφωση της βάσης δρόμων και των πλατειών των ανεμογεννητριών, τότε περισσεύουν χώμα και υλικά περίπου 860 χιλιάδων κυβικών (47.000 φορτηγά χώμα).

Εντούτοις, όπως προκύπτει από τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου, δεν υπάρχει καμία σαφής και συγκεκριμένη πρόβλεψη για την απομάκρυνσή τους. Κάτι που δημιουργεί βάσιμους φόβους για την ανεξέλεγκτη απόθεσή τους στις πλαγιές της περιοχής, με ανυπολόγιστες καταστροφικές συνέπειες στο υδρολογικό της δίκτυο και στη γεωφυσική της ευστάθεια.

Επιπλέον, κάτι τέτοιο καθιστά υπαρκτό τον κίνδυνο της παράσυρσης των χιλιάδων κυβικών φερτών υλικών από έντονες βροχοπτώσεις, κάτι που θα έχει ανεπανόρθωτες υλικές καταστροφές, ενέχοντας ακόμη και τον κίνδυνο για την απώλεια ανθρώπινων ζωών στους γειτονικούς οικισμούς που θα βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής.

Τμήμα του έργου σχεδιάζεται να κατασκευαστεί εντός του Αισθητικού Δάσους Στενής Ευβοίας με έλατα, πεύκα, βελανιδιές, καστανιές και πλατάνια, που απλώνεται στη νότια πλαγιά του όρους Δίρφυς και βρίσκεται κοντά στα χωριά Στενή, Στρόπωνες και Καμπιά. Πρόκειται για το τελευταίο συμπαγές δάσος του νησιού.

Για την υλοποίηση του έργου θα κοπούν εκατοντάδες ή και περισσότερα δέντρα. Μέρος του έργου (27 ανεμογεννήτριες) θα βρίσκεται εντός περιοχής Natura, στην κορυφογραμμή Λεύκα δίπλα στην κορυφή της Δίρφης, στο ελατόδασος του Ξηροβουνίου και το 25% σε αναδασωτέες εκτάσεις.

Τα υδατορέματα

Θέσεις όπου θα εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες εντός του μονοπατιού του Ξηροβουνίου δίπλα σε χωριά όπως τα Καμπιά Ευβοίας και πάνω σε πηγές νερού

Οπως προκύπτει από πρόσφατη τεχνική έκθεση που εκπόνησε ο γεωλόγος και μηχανικός περιβάλλοντος Νίκος Στάππας, παρ’ όλο που στην ΜΠΕ ο φορέας του έργου δεν περιγράφει τα χαρακτηριστικά των υδατορεμάτων που απαντούν στις περιοχές εγκατάστασης των θεμελίων των ανεμογεννητριών αλλά και των συνοδών έργων οδοποιίας, εντός των γηπέδων εγκατάστασης υπάρχουν 61 τμήματα ρεμάτων μεταξύ 10 και 545 μέτρων. Επιπλέον στην περιοχή υπάρχουν 133 πηγές και αναβλύσεις νερού, σύμφωνα με τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού.

Συν τοις άλλοις, ο φορέας υλοποίησης του έργου αναφέρει στην ΜΠΕ ότι θα χρησιμοποιήσει ένα κινητό παρασκευαστήριο έτοιμου σκυροδέματος που θα μεταφέρεται στις κορυφογραμμές, σε εργασίες που θα διαρκέσουν πολλούς μήνες, το οποίο θα χρησιμοποιεί 300 κυβικά μέτρα νερού τη μέρα, αλλά δεν αναφέρει τον τρόπο υδροδότησής του.

Κάτι που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αντληθεί αυτή η απίστευτη ποσότητα νερού από τις πλούσιες πηγές της περιοχής. Καμία αναφορά δεν γίνεται στην ΜΠΕ και για την ποσότητα των υγρών αποβλήτων που θα παράγει το παρασκευαστήριο καθώς και ποια θα είναι η «μοίρα» τους, αν και πρόκειται για λιπαντικά ορυκτέλαια που περιλαμβάνονται στην κατηγορία των επικίνδυνων αποβλήτων.

Εξάλλου, η ΜΠΕ δεν αξιολογεί καν τις πιθανές επιπτώσεις από τη λειτουργία των προς εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην τοπική οικονομία, κυρίως στον αναπτυσσόμενο κλάδο του ήπιου τουρισμού, ιδιαίτερα στους οικισμούς της Στενής και των Στροπώνων, καθώς θα βρίσκονται σε απόσταση ενός έως δύο χιλιομέτρων και θα υπάρχει οπτική επαφή με αυτές που θα είναι οι πρώτες που επιχειρείται να εγκατασταθούν στην οροσειρά της Δίρφης, που αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες. Είναι ενδεικτικό ότι στην περιοχή εγκατάστασης των ανεμογεννητριών και σε απόσταση μέχρι 3 χιλιομέτρων λειτουργούν ήδη άνω των 30 τουριστικών εγκαταστάσεων.

Το... καλύτερο, όμως, είναι ότι η εγκριθείσα ΜΠΕ από το ΥΠΕΝ αποδεικνύεται επιστημονικά μη έγκυρη, το ίδιο και οι συνοδευτικές της μελέτες (Διάδοσης Θορύβου και Οπτικής Παρεμβολής, Εκθεση Συμβατότητας με το Ειδικό Χωροταξικό για τις ΑΠΕ), αφού έχουν εκπονηθεί από έναν και μόνο άνθρωπο, τον Ελευθέριο Καραπιδάκη, που έχει πτυχίο δασολόγου και ο οποίος μάλιστα δραστηριοποιείται στον τομέα ανάπτυξης ΑΠΕ και επομένως ελέγχεται για την αντικειμενικότητά του ως δασολόγος-επενδυτής («Οταν η Αργολίδα “μετακόμισε” στη Ναυπακτία», «Εφ.Συν.», 17/4/2021).

Πέραν του τι σχέση και γνώση μπορεί να έχει ένας δασολόγος με τις μελέτες θορύβου ή με την ακτινοβολία χαμηλών συχνοτήτων Πυλώνων Υπερυψηλής Τάσης, το ότι η ΜΠΕ είναι επιστημονικά διάτρητη και ακατάλληλη για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον επιβεβαιώνεται και από το ότι είναι κατά 70% ταυτόσημη (copy paste) με μια άλλη ΜΠΕ, του δεύτερου έργου της ΕΛΛΑΚΤΩΡ στη νότια Εύβοια, που έχει εκπονήσει ο ίδιος δασολόγος, παρ’ όλο που αυτό χωροθετείται σε περιοχή με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Αρκεί να ειπωθεί ότι οι περιοχές όπου θα εγκατασταθούν οι 51 ανεμογεννήτριες είναι ορεινές, με υψόμετρο πολύ πάνω από 600 μέτρα, ενώ η Δημοτική Ενότητα Στυρέων όπου θα εγκατασταθούν οι άλλες ανεμογεννήτριες είναι κυρίως μια παραθαλάσσια περιοχή.

Στην Κάρυστο

Το δεύτερο έργο στην υπερφορτωμένη από αιολικά νότια Εύβοια θα αποτελείται από 5 αιολικούς σταθμούς με 35 ανεμογεννήτριες (160 MW), ύψους 180 μέτρων, που θα εγκατασταθούν στα διοικητικά όρια του Δήμου Καρύστου και κοντά σε χωριά και οικισμούς όπως τα Νέα Στύρα και το Νημποριό.

Η υλοποίηση του έργου θα επιφέρει αλλοίωση της βιοποικιλότητας της περιοχής και καταστροφικές επιπτώσεις στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, όπως στην κτηνοτροφία (κατσίκια και τυριά ΠΟΠ) και τη μελισσοκομία (μέλι κισσούρι ΠΟΠ) και στον υδροφόρο ορίζοντα, που έχει ήδη προβλήματα ποιότητας και έλλειψης νερού λόγω της ύπαρξης καρστικών πετρωμάτων.

Και εδώ η σημαντική οπτική ρύπανση που θα προκληθεί από συγκεκριμένο αιολικό σταθμό σε συνδυασμό με τους άλλους παρακείμενους θα καταστρέψει πρότερες οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες όπως ο τουρισμός. Αλλά και η μείωση των δασικών εκτάσεων της περιοχής για την κατασκευή των δρόμων που απαιτούνται ενδέχεται να γιγαντώσει τους κινδύνους σε περίπτωση πλημμυρών (ήδη 3 στην περιοχή). Σημαντικές θα είναι και οι επιπτώσεις στα άγρια πτηνά της περιοχής, όπως ο σπιζαετός, δεδομένου ότι οι αιολικοί σταθμοί θα γειτνιάζουν με προστατευόμενες περιοχές Natura, όπως η λίμνη του Δύστου.

Ανησυχούν οι κάτοικοι

Επιπλέον, η Ακρόπολη και τα Δρακόσπιτα, κορυφαία μνημεία της περιοχής, ήδη ασφυκτιούν λόγω των υφιστάμενων αιολικών σε πολύ μικρές αποστάσεις, ενώ με τα νέα σχεδιαζόμενα έργα θα περικυκλωθούν ολοκληρωτικά από τις θηριώδεις ανεμογεννήτριες.

Το δε αιολικό πάρκο στη θέση «Πυργάρι» Νημποριού σχεδιάζεται σε μια περιοχή που παραμένει ακήρυχτος αρχαιολογικός χώρος, ενώ με την εγκατάστασή του θα καταστραφούν ολοσχερώς τα πολυάριθμα ρωμαϊκά λατομεία που καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση του λόφου ώς το παραλιακό μέτωπο και βρίσκονται σε αναδασωτέες εκτάσεις.

Οι κάτοικοι ανησυχούν και για τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στον θόρυβο και στους υπόηχους τόσων πολλών ανεμογεννητριών, που θα πρέπει να συνυπολογιστούν με τους παρακείμενους αιολικούς σταθμούς της περιοχής και συνολικά υπερβαίνουν κατά πολύ τα επιτρεπόμενα όρια. Ανησυχίες υπάρχουν και για τις επιπτώσεις στην υγεία από την έκθεση στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία από τις γραμμές υψηλής τάσης και την κατασκευή Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ).

Τέλος, οι σωρευτικές επιπτώσεις που θα προκληθούν από τη λειτουργία των 5 αιολικών σταθμών σε συνδυασμό με τους υπάρχοντες αποτελούν πραγματική απειλή για την περιοχή, καθώς τη μετατρέπουν σε βιομηχανική αιολική ζώνη, κάτι που σύμφωνα με τους κατοίκους θα δημιουργήσει «ενεργειακούς μετανάστες».

Κι αυτό το έργο θα είναι η αρχή για μια σειρά νέων έργων που ήδη έχουν προχωρήσει σε στάδιο βεβαίωσης παραγωγού με 35 ανεμογεννήτριες, όλες εντός περιοχής Natura, και 97 ανεμογεννήτριες βόρεια της Δίρφης. Η Εύβοια, με ήδη 709 ανεμογεννήτριες σε λειτουργία και νεκροταφεία ανεμογεννητριών στον νότο (στους δήμους Καρύστου και Κύμης-Αλιβερίου) και την απώλεια τεράστιας έκτασης δάσους στο βόρειο τμήμα, ουσιαστικά κινδυνεύει να χάσει για πάντα τα τελευταία δάση της.