ΛΑΡΚΟ: Το χρονικό ενός προσχεδιασμένου εγκλήματος
Πριν από λίγες μέρες η κυβέρνηση Μ. ψήφισε μια τροπολογία με την οποία προσπαθεί να κλείσει οριστικά τη ΛΑΡΚΟ και να πετάξει στον δρόμο τους εργαζόμενους, για να την παραδώσει «καθαρή» στους αγοραστές.
Αν το πετύχει, θα έχει ολοκληρώσει ένα προσχεδιασμένο έγκλημα, θα διαλύσει μια στρατηγική επιχείρηση, θα διαλύσει τις ζωές των 700 εργαζόμενων, θα ερημώσει τους οικισμούς τους, θα καταδικάσει στον μαρασμό ολόκληρη την περιοχή. Πέντε χρόνια τώρα, από το 2019 που προανήγγειλε στυγνά την εκποίηση της ΛΑΡΚΟ, σφίγγει σταδιακά τον βρόχο. Σιγά σιγά σβήνουν οι κάμινοι και οι ηλεκτροκάμινοι, τα μεταλλεία υπολειτουργούν ολοένα και περισσότερο, το λιγνιτωρυχείο έκλεισε, οι εγκαταστάσεις ρημάζουν.
Αν η κυβέρνηση πετύχει να κλείσει τη ΛΑΡΚΟ, θα έχει κάνει ακόμη ένα κρίσιμο βήμα στη διαχρονική πορεία διάλυσης των στρατηγικών μονάδων και κλάδων της ελληνικής βιομηχανίας και στο ξεπούλημά τους στο δυτικό κεφάλαιο. Μια μακρά πορεία, όπου συντάχθηκαν λίγο πολύ όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας, στην οποία όμως έχουν διακριθεί με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο και τους ξέφρενους νεοφιλελεύθερους ρυθμούς οι κυβερνήσεις της καθαρόαιμης Δεξιάς.
Αν η ιστορία της ΛΑΡΚΟ συμπυκνώνει την ιστορία της ολιγαρχίας, η τραγωδία της ΛΑΡΚΟ συμπυκνώνει την τραγωδία της Ελλάδας της εργασίας. Αρπακτικότητα και λεηλασία του δημόσιου πλούτου από τη μία πλευρά, ιδρώτας και αίμα από τους πραγματικούς παραγωγούς του από την άλλη.
Πριν ακόμη από τη ΛΑΡΚΟ, από την αρχή της εκμετάλλευσης των νικελιούχων κοιτασμάτων στις αρχές του 20ού αιώνα, μια τυχοδιωκτική ολιγαρχία και ένα κράτος ασύδοτο, με χαρακτηριστικά αποικίας, πληγώνουν το σώμα της χώρας, εξορύσσουν ληστρικά τα πιο πλούσια κοιτάσματα, χωρίς σχέδιο, χωρίς καν μια απλή επεξεργασία, φορτώνουν δεκάδες τόνους πολύτιμο μετάλλευμα τον χρόνο και το εξάγουν ανενδοίαστα σε εξευτελιστικές τιμές. Μια χώρα-αποικία, προμηθευτής του ακριβού νικελίου, ως πάμφθηνης πρώτης ύλης, στις δυτικές βιομηχανίες. Αυτού του πολύτιμου μετάλλου, που όπως γράφει ο τραγικός Δημήτρης Μπάτσης στο βιβλίο του «Η Βαριά Βιομηχανία στην Ελλάδα» θα μπορούσε να παίξει στρατηγικό ρόλο στη συγκρότηση της βαριάς βιομηχανίας στη χώρα.
Ομως και μεταπολεμικά, όταν η εγχώρια αστική τάξη μπαίνει καθυστερημένα στη βιομηχανική της φάση, δεν αλλάζει το αρπακτικό-τυχοδιωκτικό της μοντέλο. Ούτε η ίδια ούτε το κράτος της ενδιαφέρονται να καταστρώσουν κάποιο σχέδιο για μια αυτόνομη και αυτοδύναμη ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας τον πλούτο της χώρας και στη συγκεκριμένη περίπτωση το πολύτιμο νικέλιο. Αποτυγχάνουν έτσι ιστορικά, αλλά θησαυρίζουν ατομικά.
Οταν το 1960 δημιουργείται η ΛΑΡΚΟ, η επεξεργασία των νικελιούχων και κοβαλτιούχων κοιτασμάτων περιορίζεται στην παραγωγή-εξαγωγή ενός κράματος σιδερονικελίου. Η ΛΑΡΚΟ αναπτύσσεται γρήγορα χάρη στον ιδρώτα και το αίμα των εργαζόμενων. Πάνω από 80 οι νεκροί, εκατοντάδες οι σακατεμένοι στα ορυχεία, το μεταλλουργικό συγκρότημα και το λιμάνι. Το άριστης ποιότητας σιδηρονικέλιο εξάγεται ως φτηνή πρώτη ύλη για τα δυτικά εργοστάσια που παράγουν με αυτό ακριβό ανοξείδωτο χάλυβα. Μέχρι το 1982, που ο ιδιοκτήτης της εγκατέλειψε καταχρεωμένη τη ΛΑΡΚΟ, ο ίδιος έχει κερδίσει δισεκατομμύρια. Ομως δεν έχει επενδύσει στην καθετοποίηση, στην παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα και καθαρού νικελίου. Δεν έχει αξιοποιήσει καν τα παραπροϊόντα της μεταλλουργίας, που τα πετούσε στον Ευβοϊκό επιβαρύνοντας το περιβάλλον.
Το ίδιο κάνουν και οι κυβερνήσεις που αναλαμβάνουν στη συνέχεια τη διαχείριση της ΛΑΡΚΟ. Τα νικελιούχα κοιτάσματα, που είναι τα μοναδικά σε όλη την Ε.Ε., αντί να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης με βάση τις ανάγκες της χώρας, εξάγονται υπό τις επιταγές της Ε.Ε. -ΕΟΚ τότε- σαν φτηνή ημικατεργασμένη πρώτη ύλη. Τα συμφέροντα των δυτικών βιομηχανιών μπαίνουν πάνω από τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.
Απαξιώνουν τους εργαζόμενους που μιλάνε για δυνατότητα καθετοποίησης, παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα, καθαρού νικελίου και κοβαλτίου. Και μάλιστα σε μια συγκυρία όπου οι τιμές αυτών των δύο μετάλλων αυξάνονται αλματωδώς, καθώς αποτελούν τη βάση της πολυδιαφημισμένης «πράσινης» μετάβασης (απαραίτητα στην κατασκευή μπαταριών ηλεκτροκίνησης και αποθήκευσης της «πράσινης» ενέργειας) και ενώ οι ΗΠΑ τα τοποθετούν στον κατάλογο με τα 50 πιο κρίσιμα για την ασφάλειά τους ορυκτά. Σαμποτάρισαν ακόμη και την πολλαπλά τεκμηριωμένη πρόταση του ΕΜΠ για μια νέα υδρομεταλλουργική μέθοδο για την κερδοφόρα επεξεργασία των κοιτασμάτων με επένδυση ελάχιστου κόστους, που ξεκίνησε δοκιμαστικά με επιτυχία. Την έθαψαν κυριολεκτικά, εξαφάνισαν τη Μελέτη Σκοπιμότητας και μπάζωσαν την πιλοτική μονάδα παραγωγής!
Και συνέχισαν σε μια διαρκή πορεία απαξίωσης της ΛΑΡΚΟ, με το ξεχαρβάλωμα των εγκαταστάσεων, την καταστροφή των παραγωγικών δυνατοτήτων προετοιμάζοντας την εκποίησή της. Η κυβέρνηση του πατέρα Μητσοτάκη δεν πρόλαβε να την εκποιήσει και αυτήν, για να έρθει σήμερα ο Μ. να ολοκληρώσει πρόθυμα τη βρόμικη δουλειά, να την αδειάσει από τους εργαζομένους που την κρατούν ζωντανή με νύχια και με δόντια και να παραδώσει «καθαρό» το κουφάρι της στον αγοραστή σε τιμή ευκαιρίας.
Η προσχεδιασμένη καταστροφή της παραγωγικής δυνατότητας της ΛΑΡΚΟ αναδεικνύει και πάλι τα πραγματικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, την αποδιάρθρωση και συρρίκνωση της παραγωγικής της βάσης, καθώς η πολιτική εξουσία δεν είχε ποτέ σχέδιο αυτοδύναμης ανάπτυξης και αποδεχόταν πρόθυμα τις καταστρεπτικές πολιτικές που της επέβαλε η ΕΟΚ - Ε.Ε. ιδιαίτερα στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής.
Ταυτόχρονα αναδεικνύεται και το έλλειμμα μιας προγραμματικής πρότασης από τις αριστερές και ανατρεπτικές δυνάμεις στην κατεύθυνση της αυτοδύναμης ανάπτυξης. Μια πρόταση δομική για την κοινωνική αλλαγή δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει ένα σχέδιο δομικής παραγωγικής ανασυγκρότησης. Ιδιαίτερα σήμερα, σε ένα περιβάλλον βαθιάς αναδιάρθρωσης στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας και τεκτονικών γεωπολιτικών αλλαγών, είναι επιτακτική η ανάγκη για ένα τέτοιο σχέδιο με γεωπολιτικό αναπροσανατολισμό και βασισμένο σε μια βιώσιμη ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον σε όφελος των πολλών και όχι για τους λίγους.
Τώρα όμως είναι επιτακτική η άμεση αλληλεγγύη και η με κάθε τρόπο υποστήριξη στους εργαζόμενους της ΛΑΡΚΟ, που παλεύουν για τη ζωή τους και για την τιμή όλων μας.
***
Δύο δικαστικές αποφάσεις θα καθορίσουν τις επόμενες εξελίξεις
Ετοιμη η «διάδοχος» της ΛΑΡΚΟ
H περιπέτεια της ΛΑΡΚΟ και η αγωνία των περίπου 700 υπό απόλυση εργαζομένων φτάνουν πιθανότατα σε μια τελική φάση. Καθώς αναμένονται δύο δικαστικές αποφάσεις που θα καθορίσουν τις επόμενες εξελίξεις, η απόφαση του Πρωτοδικείου Αθήνας επί της προσφυγής των εργαζομένων για παράταση των συμβάσεών τους μέχρι να περάσει η μεταλλουργία στον νέο ιδιοκτήτη, αλλά και η απόφαση του ΣτΕ επί της προσφυγής της ιρλανδικής CMI κατά του διαγωνισμού που ανέδειξε προτιμητέο επενδυτή την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την AD Holdings, η τελευταία προχώρησε στη σύσταση της εταιρείας που θα αναλάβει τη διαχείριση της ΛΑΡΚΟ όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία. Hellenic Nickel είναι το όνομα της εταιρείας που συστάθηκε στις 26 Ιουνίου και όλα τα στοιχεία δημοσιότητας αναρτήθηκαν στο ΓΕΜΗ την περασμένη Δευτέρα 1η Ιουλίου.
Το κεφάλαιό της είναι μόλις 50.000 ευρώ (που αντιστοιχούν σε ισάριθμες μετοχές αξίας 1 ευρώ), έδρα της είναι η έδρα του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στη Μεσογείων και ως σκοποί της περιγράφονται όλες οι δραστηριότητες που είχε η ΛΑΡΚΟ σε όλους τους νομούς όπου διαθέτει περιουσιακά στοιχεία: εξόρυξη νικελίου, παραγωγή προϊόντων νικελίου, εξόρυξη λιγνίτη και άλλες εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες, εμπορία προϊόντων μεταλλουργίας, αλλά και η πώληση, εκμίσθωση, μίσθωση και χρήση ακινήτων (και η ΛΑΡΚΟ διαθέτει πολλά σε έξι νομούς της χώρας).
Το μετοχικό κεφάλαιο της νέας εταιρείας καταβλήθηκε εξ ημισείας από την AD Holdings με έδρα το Λιχτενστάιν και τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, το καταστατικό έχει τις τυπικές διατάξεις μιας Α.Ε. και το πρώτο Δ.Σ. της εταιρείας, με τριετή θητεία, συγκροτείται από τους Πέτρο Σουρέτη ως πρόεδρο (νυν εντεταλμένο σύμβουλο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και εκτελεστικά μέλη τους Εμμανουήλ Μουστάκα (επίσης στέλεχος της ΓΕΚ), τον Βασίλειο Χονδρό και τον Βρετανό Joseph Hurry Plumbly (οι δυο τους ορίστηκαν από την AD Holdings). Η εταιρεία συμφωνήθηκε ότι θα εκπροσωπείται νόμιμα με τις υπογραφές δύο ατόμων, ενός από κάθε πλευρά των ιδρυτικών εταιρειών.
Τα σενάρια
Η ίδρυση της εταιρείας από την κοινοπραξία ΓΕΚ-AD Holdings μπορεί να ερμηνευτεί με δύο σενάρια: το καλό αναφέρει ότι πιθανότατα πλησιάζει η έκδοση της απόφασης από το Συμβούλιο της Επικρατείας και η κοινοπραξία έχει την αίσθηση ότι θα απορριφθεί η προσφυγή των Ιρλανδών, άρα ο διαγωνισμός κατακυρώνεται οριστικά υπέρ της και τα περιουσιακά στοιχεία της ΛΑΡΚΟ περνάνε στην ιδιοκτησία της για να εφαρμόσει το όποιο επενδυτικό της σχέδιο (για τις καλές προθέσεις του οποίου άλλωστε έχει διαβεβαιώσει και τους εκπροσώπους των εργαζομένων).
Το κακό σενάριο, ωστόσο, το οποίο ανησυχεί την πλευρά των εργαζομένων, που έχουν κάθε λόγο να είναι καχύποπτοι, αναφέρει ότι η σύσταση της εταιρείας ήταν απλώς τυπική υποχρέωση της κοινοπραξίας βάσει των όρων του διαγωνισμού από τη στιγμή που αναδείχθηκε προτιμητέος επενδυτής, και μάλιστα υπόκειτο σε προθεσμία που έβαινε στην εκπνοή της. Με δεδομένο ότι η κυβέρνηση, με την τελευταία πραξικοπηματική τροπολογία που πέρασε στη Βουλή, άλλαξε ουσιώδεις όρους του διαγωνισμού που προέβλεπαν παράδοση της μεταλλουργίας εν λειτουργία στον νέο ιδιοκτήτη, αυτός ίσως θέλει να κρατά ανοικτό ένα παράθυρο απεμπλοκής από τη μεταβίβαση επικαλούμενος παραβίαση όρων από πλευράς Δημοσίου και ειδικής διαχείρισης, έχοντας από την πλευρά του καλύψει όλες τις τυπικές και ουσιαστικές υποχρεώσεις του.
Απόψε η μεγάλη σύσκεψη ενάντια στη μεγάλη ερήμωση
Εν τω μεταξύ στη Λάρυμνα, απόψε στις 8.30 το βράδυ, στο γήπεδο μπάσκετ του οικισμού, γίνεται η μεγάλη σύσκεψη που οργανώνουν τα σωματεία της ΛΑΡΚΟ, με προσκεκλημένους όλους τους συλλογικούς φορείς της ευρύτερης περιοχής, ιδιαίτερα των αγροτών και των επαγγελματιών, με μια ευρεία ατζέντα θεμάτων που βασανίζουν τις τοπικές κοινωνίες και οδηγούν σε οικονομική και κοινωνική ερήμωση τον νομό Φθιώτιδας και όχι μόνο:
Να αποζημιωθούν οι αγρότες της Κωπαΐδας που πλήττονται από την ανομβρία και της Λοκρίδας από την ακαρπία της ελιάς, οι κτηνοτρόφοι που τα κοπάδια τους έχουν χτυπηθεί από ευλογιά. Να ανοίξει η ακτοπλοϊκή γραμμή από Αγιο Κωνσταντίνο προς Σποράδες, που διακόπηκε έπειτα από 180 χρόνια «για να εξυπηρετηθούν οι εφοπλιστές». Και φυσικά, να μείνει ανοικτή η ΛΑΡΚΟ, καθώς το κλείσιμό της θα επέτεινε τραγικά την παραγωγική παρακμή της περιοχής.
Οταν οι εργαζόμενοι της ΛΑΡΚΟ λένε ότι θα ρημάξουν ολόκληρα χωριά δεν είναι σχήμα λόγου. Οταν ξεκίνησαν τον αγώνα τους για να μείνει η ΛΑΡΚΟ ανοιχτή και να σωθούν οι θέσεις εργασίας, στην εταιρεία δούλευαν πάνω από 1.200 εργαζόμενοι και πολλές δεκάδες εργολαβικοί. Σήμερα έχουν μείνει μόλις 700, καθώς η μακρά, άνω της τετραετίας, αναμονή της κυβερνητικής «λύσης» έχει υποχρεώσει ήδη περίπου 150 να αναζητήσουν δουλειά σε άλλες μεταλλουργικές μονάδες, ιδιαίτερα στη Βιοχάλκο του Στασινόπουλου (διανύοντας απόσταση ακόμη και 100 χιλιομέτρων τη μέρα!), ενώ περίπου 300 επέσπευσαν τη συνταξιοδότησή τους, χάρη και στα βαρέα ένσημα.
Οι 700 εναπομείναντες είναι κυρίως εργαζόμενοι με παιδιά σε σχολική ηλικία, περίπου 300 μένουν στους οικισμούς της εταιρείας και πρέπει να ξεσπιτωθούν, ενώ άλλοι έχουν στεγαστικά για τα σπίτια τους στα «Λαρκοχώρια», στα οποία λειτουργούν 4 Δημοτικά σχολεία και 4 νηπιαγωγεία, που είναι άγνωστο αν θα επιβιώσουν, αν και όταν οι οικογένειες της ΛΑΡΚΟ αναγκαστούν να φύγουν. Κάποτε αυτά τα χωριά ήταν ζωντανά, η δεύτερη και η τρίτη γενιά εργατών της μεταλλουργίας έστηναν τις ζωές τους γύρω απ’ αυτήν, οι γεννήσεις ήταν δεκάδες κάθε χρόνο. Πέρσι είναι ζήτημα αν καταγράφηκαν τρεις γεννήσεις στη μικροκοινωνία των χωριών της ΛΑΡΚΟ, πράγμα που επιβεβαιώνει πως η βιομηχανική παρακμή της χώρας έχει στην άλλη όψη της την κοινωνική και δημογραφική παρακμή της.
 |
Σκίτσο του Γιάννη Δερμεντζόγλου από το tvxs |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου