Χρειάστηκε να περάσει ένας μήνας από την έρευνα του Solomon, που αποκάλυψε τη δράση ενός κυκλώματος εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ εντός της κεντρικότερης Υπηρεσίας Ασύλου στη χώρα, φέρνοντας στο φως ισχυρές ενδείξεις για εμπλοκή της ίδιας της διοίκησης, για να προσφέρει μια απάντηση ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης.

Για τα ευρήματα της έρευνάς μας είχαν προηγηθεί επίμονα ερωτήματα από την Εφημερίδα των Συντακτών, δίχως αποτέλεσμα. Ώσπου στις 10 Ιανουαρίου 2023, πραγματοποιήθηκε από τον υπουργό στη Βουλή η ενημέρωση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης, και Δικαιοσύνης. 

Κατά τη διάρκειά της ενημέρωσης, ο τομεάρχης Μετανάστευσης και Ασύλου του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Καμίνης, ρώτησε για το κύκλωμα «που αποκομίζει χιλιάδες ευρώ, προκειμένου να εξασφαλίζει την κατά προτεραιότητα καταγραφή αλλοδαπών στην Υπηρεσία Ασύλου. Αλλοδαπών που είναι γραμμένοι σε ειδική λίστα προτεραιότητας, μέσω εμφανώς πλαστών και παραποιημένων ιατρικών βεβαιώσεων, που οι αλλοδαποί παρουσιάζουν στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής».

Ο κ. Καμίνης ζήτησε να πληροφορηθεί σε ποιες ενέργειες έχει προβεί το υπουργείο Μετανάστευσης μετά τις αποκαλύψεις. «Στα δημοσιεύματα διάβασα ότι κάποια νοσοκομεία έχουν προχωρήσει σε διερεύνηση του θέματος», είπε. «Για εμάς αυτό, βεβαίως, δεν αρκεί».

Γιατί προβληματίζει η απάντηση Μηταράκη

Απαντώντας στον κ. Καμίνη, ο κ. Μηταράκης είπε πως «πράγματι έχουμε λάβει κάποια καταγγελία, φυσικά εννοείται ότι διερευνάται».

Αλλά η συνέχεια της απάντησης προβληματίζει. Κι αυτό γιατί ο υπουργός προέβη σε παραπλανητικούς ισχυρισμούς ως προς τα όσα αποκάλυψε η πολύμηνη έρευνα του Solomon, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ερωτηματικά για το τι είδους διερεύνηση πραγματοποιείται — και με ποια ακριβώς στόχευση.

Ο κ. Μηταράκης ισχυρίστηκε πως «η Υπηρεσία Ασύλου, και αυτό ήταν απαίτηση διεθνών οργανισμών, δεχόταν αιτήματα ασύλου κατά προτεραιότητα από άτομα τα οποία ήταν ευάλωτα» (έμφαση δική μας).

Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα. 

Αφενός, όπως γράφαμε, το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής (Κατεχάκη), όπου δραστηριοποιείτο το κύκλωμα, δεν είχε με βάση τις προβλέψεις του ίδιου του υπουργείου καμία αρμοδιότητα καταγραφής αιτούντων άσυλο — με ευαλωτότητα ή μη. 

Αφετέρου, από τη δημοσιογραφική έρευνα δεν προκύπτει εμπλοκή διεθνών οργανισμών σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας:

  • Πρώτον, οι περισσότεροι λήπτες των βεβαιώσεων είναι υπήκοοι Πακιστάν – εθνικότητα που δεν βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής των διεθνών οργανισμών. 
  • Δεύτερον, κατά την επικοινωνία με έντεκα «αγοραστές» και δύο διακινητές, στους οποίους απευθυνθήκαμε υποδυόμενοι τους ενδιαφερόμενους, δεν έγινε καμία απολύτως αναφορά σε διεθνείς οργανισμούς.
  • Τρίτον, η αναφορά που έγινε τοποθετεί το ενδιαφέρον εντός της Υπηρεσίας Ασύλου. 

«Στην Υπηρεσία Ασύλου είναι όλα πληρωμένα», μας καθησύχασε ο διακινητής, όταν ρωτήσαμε πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι θα γίνουμε πράγματι κατ’ εξαίρεση δεκτοί, χάρη στην ιατρική γνωμάτευση που θα μας προμήθευε έναντι 1.500 ευρώ.

Την ημέρα της επικοινωνίας μας και μόνο, είπε, είχε κανονίσει έξι ραντεβού.

Οι βεβαιώσεις που γίνονταν δεκτές από την Υπηρεσία Ασύλου ήταν εμφανώς παραποιημένες.

Υπηρεσία Ασύλου: κανείς δίχως ραντεβού

Το ενδιαφέρον τοποθετείται εντός της Υπηρεσίας Ασύλου για ακόμη έναν κρίσιμο λόγο.

Απαντώντας στα ερωτήματά μας, ο διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου, Μάριος Καλέας, είχε χονδρικά ισχυριστεί πως η διαδικασία είχε ως εξής: οι αιτούντες άσυλο προσέρχονταν «αυτόβουλα», επιδείκνυαν στην πύλη τα συγκεκριμένα έγγραφα, και γίνονταν δεκτοί στην Κατεχάκη λόγω «ευαισθησίας» για την ευαλωτότητά τους.

Ο ισχυρισμός αυτός διαψεύδεται από την πραγματικότητα. 

Τις τελευταίες εβδομάδες, το Solomon απευθύνθηκε σε διαφορετικές πηγές — από το υπουργείο Μετανάστευσης, διεθνείς οργανισμούς, ΜΚΟ, την ίδια την Υπηρεσία Ασύλου — καθώς και αιτούντες άσυλο. Στο σύνολό τους, και δίχως εξαίρεση, επιβεβαιώνουν ότι σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να περάσουν την πύλη της Υπηρεσίας Ασύλου άτομα δίχως προγραμματισμένο ραντεβού.

Και όχι απλώς επικαλούμενα «διαβήτη», που συχνά ανέφεραν οι εμφανώς πλαστές βεβαιώσεις. 

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, το ίδιο διάστημα που καθημερινά στην Κατεχάκη εισέρχονταν όσοι επιδείκνυαν τις πλαστές ιατρικές βεβαίωσεις, την πύλη δεν μπορούσαν να περάσουν ακόμη και άτομα από τις πλέον ευάλωτες κατηγορίες.

Η λίστα της προϊσταμένης

Στην απάντησή του, ο κ. Μηταράκης επιχείρησε να θέσει εκτός κάδρου την σημαντικότερη διάσταση που ανέδειξε η έρευνά μας, δηλαδή τις ισχυρές ενδείξεις για εμπλοκή της ίδιας της διοίκησης στο κύκλωμα εκμετάλλευσης αιτούντων άσυλο.

Η έρευνα αποκάλυψε πως τα ονόματα των ατόμων που προσέρχονταν με τις πλαστές βεβαιώσεις στην Υπηρεσία Ασύλου — «αυτόβουλα» κατά τον διοικητή — περιλαμβάνονταν σε μια λίστα, την οποία το ίδιο πρωί η γραμματεία της προϊσταμένης, Μαρίας Παπαδοπούλου, κοινοποιούσε στους υπαλλήλους προκειμένου να τους επιτραπεί η είσοδος.

Τα ερωτήματα είναι αναπόφευκτα:

  • Μέσα από ποια διαδικασία βρίσκονταν αυτά τα ονόματα στη λίστα; 
  • Πώς γνώριζε η προϊσταμένη ότι την ίδια ημέρα θα προσέρχονταν «αυτόβουλα» τα συγκεκριμένα άτομα; 
  • Εάν όντως προσέρχονταν «αυτόβουλα», πώς υπήρχαν τα ονόματά τους στη λίστα;
  • Και γιατί καθημερινά γίνονταν δεκτά άτομα με εμφανώς πλαστά έγγραφα, παρότι το ζήτημα είχε τεθεί από εργαζομένους;

Ούτε ο υπουργός Μετανάστευσης ούτε και ο διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου έχουν προσφέρει απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Οι ίδιες βεβαιώσεις παρουσιάζονταν ξανά και ξανά από άλλα άτομα.

Σε γνώση της EUAA η λειτουργία του κυκλώματος

Το Solomon επικοινώνησε με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, ζητώντας να πληροφορηθεί τι σημαίνει πρακτικά η δήλωση του υπουργού πως η υπόθεση διερευνάται.

Ενημερωθήκαμε πως από τις 13 Δεκεμβρίου 2022, μια ημέρα μετά τη δημοσίευση, η υπόθεση έχει διαβιβαστεί στην Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου του υπουργείου. 

Το Solomon βρίσκεται σε θέση να γνωρίζει πως η δημοσίευση της έρευνας έφερε αναβρασμό στην Κατεχάκη, καθώς στην επιφάνεια βρέθηκε ένα καλά κρυμμένο μυστικό, για το οποίο εργαζόμενοι της Υπηρεσίας Ασύλου είχαν από μήνες επίσης εκφράσει εσωτερικά προβληματισμούς, δίχως αυτοί να εισακουστούν.

“Νιώθουμε πως πληρωνόμαστε με ευρωπαϊκά χρήματα για να κάνουμε τις παρανομίες του ελληνικού κράτους”

Στέλεχος Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου

Παράλληλα, η υπόθεση έφτασε ως τη Μάλτα και τα κεντρικά της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασύλου (EUAA), που συνδράμει τις ελληνικές Αρχές («νιώθουμε πως πληρωνόμαστε με ευρωπαϊκά χρήματα για να κάνουμε τις παρανομίες του ελληνικού κράτους», δήλωνε στο Solomon στέλεχός της).

Απαντώντας σε γραπτό αίτημα, η EUAA επιβεβαίωσε πως έλαβε γνώση μέσα από τη δημοσίευσή μας και επικοινώνησε άμεσα με τις ελληνικές Αρχές, απ’ όπου ενημερώθηκε πως ξεκίνησε επίσημη έρευνα.

«Η EUAA δεσμεύεται να υποστηρίζει τις ελληνικές Αρχές. Με βάση το αποτέλεσμα της έρευνας, η EUAA θα λάβει αντίστοιχα μέτρα, εάν αυτό είναι απαραίτητο», αναφέρει η απάντηση.

Οι εσωτερικές έρευνες που διέταξαν τα δημόσια νοσοκομεία Ευαγγελισμός και Κοργιαλένειο-Μπενάκειο, αφότου το Solomon έθεσε στη διάθεσή τους στοιχεία που δείχνουν πως τις πλαστές βεβαιώσεις φέρονταν να υπογράφουν ιατροί τους, βρίσκονται σε εξέλιξη. 

Υπολογίζεται πως το κύκλωμα αποκόμισε τουλάχιστον 600.000 ευρώ, κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2022. Το κύκλωμα σταμάτησε να προμηθεύει αιτούντες άσυλο με πλαστές βεβαιώσεις την εβδομάδα που απευθύναμε τα ερωτήματά μας σχετικά στη διοίκηση της Υπηρεσίας Ασύλου.