Με τα τρία προηγούμενα και ομολογουμένως πολύ επιτυχημένα βιβλία του, «Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών», «Περί φυτών αφηγήματα» και «Η ζωή σήμερα, άλλοτε, αλλού και στο μέλλον», που κυκλοφορούν από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, ο πανεπιστημιακός δάσκαλος και συγγραφέας Γιάννης Μανέτας έχει δείξει ότι η επιστημονικά ακριβής σκέψη μπορεί κάλλιστα να είναι όχι μόνο πολιτισμικά διαφωτιστική αλλά και ιδιαίτερα γοητευτική για το ευρύ αναγνωστικό κοινό. Κάτι που ισχύει και για το τελευταίο βιβλίο του με τίτλο «Η συμβιωτική περιπέτεια», που μόλις κυκλοφόρησε.
Σε αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας αποφάσισε να διερευνήσει τι επέβαλε σε κάποιους παλαιολιθικούς ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη μέχρι τότε ελεύθερη νομαδική ζωή τους και να υιοθετήσουν την πολύ πιο περιοριστική εδραία ζωή που συνεπάγεται η εξημέρωση λίγων μόνο ζώων και η καλλιέργεια ορισμένων φυτών.
Αραγε η εξάπλωση αυτών των νέων τρόπων παραγωγής τροφής υπήρξε απρόσκοπτη ή ήταν επώδυνη και βασανιστική και πώς επηρέασε τη μετέπειτα βιολογική, κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη των ανθρώπων; Πόσο φυσική ή αναπόφευκτη ήταν τελικά αυτή η καινοφανής διατροφική στρατηγική και πώς η επινόηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας επηρέασε την εξέλιξη όχι μόνο του είδους μας, αλλά και της ζωής συνολικά στον πλανήτη Γη;
Οσοι θεωρούν ότι αυτή η κοσμοϊστορική αλλαγή ήταν προφανής, αναγκαία ή και αναπόφευκτη λόγω της νοημοσύνης των ανθρώπων, θα εκπλαγούν διαβάζοντας σε αυτό το βιβλίο τα διαφορετικά και επιστημονικά τεκμηριωμένα επιχειρήματα εναντίον των ανθρωποκεντρικών μυθευμάτων περί της συνεχούς «προόδου» από τη Νεολιθική Επανάσταση μέχρι σήμερα. Γιατί, όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας, το άλμα της Νεολιθικής Επανάστασης, πριν από 12.000 χρόνια, ήταν τεράστιο και άλλαξε τα πάντα πάνω στη Γη προς το χειρότερο.
Πράγματι, για να αναδείξουν την αποφασιστική σημασία που είχε για το σύνολο της πλανητικής ζωής η υιοθέτηση από τον άνθρωπο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, οι γεωλόγοι ονόμασαν αυτή την περίοδο «Ολόκαινο» και οι αρχαιολόγοι «Νεολιθική Επανάσταση». Εκτοτε τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν ραγδαία επειδή πρώτη φορά στην Ιστορία του πλανήτη ένα και μόνο ζωικό είδος, ο Homo Sapiens, αναγορεύτηκε κυρίαρχος παίκτης.
Ομως, η μαζική υιοθέτηση της εξημέρωσης των ζώων και των φυτών δεν άλλαξε μόνο το πώς οι άνθρωποι εξασφαλίζουν την τροφή τους, αλλά επηρέασε το σύνολο της ύπαρξής τους: άλλαξε τη βιολογία, την υγεία, τον τρόπο ζωής και της σκέψης τους, τις κοινωνικές σχέσεις, τα κοσμοθεωρητικά συστήματα και τελικά το σύνολο της συμπεριφοράς τους.
Και η μεγαλύτερη αρετή τού «Η συμβιωτική περιπέτεια» είναι ότι αναδεικνύει τις αρνητικές συνέπειες που προέκυψαν όταν ο παλαιολιθικός άνθρωπος αντικατέστησε το κυνήγι με την κτηνοτροφία, τη συλλογή τροφής από τη φύση με τη γεωργία και τη νομαδική ζωή με την εδραία διαβίωση σε πόλεις. Αλλαγές που, από τη νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα, οδήγησαν στην υποχώρηση του εξισωτικού, της αλληλεγγύης και του συνεργατικού παλαιολιθικού ήθους, επιβάλλοντας τη σταδιακή εμφάνιση των ανταγωνιστικών κοινωνιών και την έκδηλη ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων.
Καταφεύγοντας σε αυτό το βιβλίο στις πιο πρόσφατες παλαιοντολογικές και ανθρωπολογικές ανακαλύψεις, ο Γιάννης Μανέτας καταφέρνει να αποκαλύψει την αμοιβαία συμβιωτική σχέση του ανθρώπινου είδους με τα άλλα είδη ζωής και τον πλανήτη. Μια σχέση που, μολονότι ήταν εκ φύσεως αμφίδρομη και περίπλοκη, έγινε σταδιακά εντελώς αφύσικη και πρόσφατα πιο καταστροφική τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τους άλλους οργανισμούς, που προσπαθούν να επιβιώσουν στο νέο πλανητικό οικοσύστημα που τους επιβάλαμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου